Tíminn - 09.06.1990, Qupperneq 8

8 Tíminríi
Laugardagur 9. júní 1990
ARNAÐ HEILLA
70 ára:
Helgi Bergs
fyrrverandi bankastjóri og alþingismaður
Helgi Bergs er sjötugur dag. í dag
senda vinir hans fjölmargir honum og
fjölskyldu hans ámaðaróskir og fé-
lagar hans í Framsóknarflokknum
hugsa til hans með þakldæti fyrir
mikið samstarf á liðnum árum og
margar ánægjustundir.
Eg kynntist Helga Bergs fyrst í starfi
í Framsóknarflokknum. Ég man fyrst
eftir honum sem ritara flokksins þar
sem hann stýrði stjómmálanefhd
fiokksins á miðstjómarfundum og
flokksþingum og átti drýgstan þátt í
að semja stjómmálaályktanir flokks-
ins. Drög að ófáum stjómmálaálykt-
unum hefur Helgi Bergs samið fyrir
Framsóknarflokkinn, ég hygg að fáir
hafi samið fleiri. Skilningur Helga á
stöðu stjómmálanna var sterkur og
tilfinning fyrir málinu næm. Hæfi-
leikar hans til að draga kjama hvers
máls fram em óvenjulegir.
Smám saman varð þessi hávaxni og
harðleiti maður einn af mínum bestu
vinum í Framsóknarflokknum.
Helgi Bergs er fæddur í Reykjavík 9.
júní 1920. Foreldrar hans vom hjónin
Helgi Bergs, sem um langt árabil var
forstjóri Sláturfélags Suðurlands, og
kona hans, Elín Thorstensen.
Ekki kann ég að rekja ættir Helga en
faðir hans var ættaður ffá Fossi á
Síðu, bróðir Lámsar Helgasonar al-
þingismanns á Kirkjubæjarklaustri.
Móðir Helga var dóttir Jóns Thors-
tensens prests á Þingvöllum, en hann
var sonarsonur Jóns Thorstensens
landlæknis i Nesi á Seltjamamesi.
Helgi Bergs er alinn upp f Reykja-
vík, stúdent ffá MR 1938. Hann lagði
stund á efnaverkffæði í Kaupmanna-
höfn og lauk þaðan kandídatsprófi
1943.
Á þeim árum vom íslenskir efna-
verkfræðingar ekki margir. Val Helga
á þessari ffæðigrein mun hafa mótast
báðum þáttum af áhuga hans á raun-
greinum og trú manna og umræðu á
þeim tíma að iðnaðamppbygging
væri íslendingum mikil nauðsyn.
I Kaupmannahöfh kynntist Helgi
konu sinni, Lis, dóttur Vilhelms Erik-
sens kaupmanns.
Þau Helgi og Lis eiga fjögur böm:
Helga Bergs, ffamkvæmdastjóra
Kaffibrennslunnar á Akureyri og
fyrrverandi bæjarstjóra þar, kvæntan
Dórótheu Bergs; Sólveigu, giffa dr.
Ævari Petersen fuglaffæðingi; Elínu,
gifta Ólafi Ragnarssyni bókaútgef-
anda; og Guðbjörgu, gifta Viðari
Gunnarssyni ópemsöngvara.
Fyrst eftir nám starfaði Helgi i
Kaupmannahöfn hjá einum af pró-
fessorum sínum 1943-1945, en flutti
síðan heim og hóf að vinna hjá SÍS.
Um skeið var hann forstöðumaður í
tæknideild Sambandsins og vann
einkum við skipulagningu ullar- og
fiskiðnaðar samvinnufélaganna.
Helgi skipulagði dreifikerfi Olíufé-
lagsins hf. á íslandi. Hann var fram-
kvæmdastjóri Iðnsýningarinnar í
Reykjavik 1952. Arin 1953-1954
starfaði hann í Týrklandi við skipu-
lagningu ftystihúsa á vegum FAO.
Helgi starfaði sem ffamkvæmda-
stjóri hjá SÍS 1961-1971. Hann stofn-
aði ásamt fleimm Verklegar ffam-
kvæmdir hf. 1954. Helgi var
varaþingmaður Suðurlands 1959-
1963 og þingmaður þess kjördæmis
1963-1967. Hann átti sæti i stjóm
Verkffæðingafélags íslands 1947-
1949, i bankaráði Iðnaðarbanka ís-
lands hf. 1952-1959 og i stjóm Iðnað-
armálastofnunar íslands 1962- 1966.
Hann var ritari Framsóknarflokksins
1962-1971. Formaður stjómar Við-
lagasjóðs 1973- 1976. Formaður
stjómar Rafmagnsveitna ríkisins
1974-1978. Formaður i stjóm ís-
lenskra Aðalverktaka 1954-1959 og
var um tíma ffamkvæmdastjóri þar.
Helgi var bankastjóri Landsbanka ís-
lands 1971- 1988.
Stjómmálastarf Helga er viðamikið.
Einkum lét hann til sín taka efnahags-
og atvinnumál. Sat lengi í efnahags-
málanefhd flokksins og ffam-
kvæmdastjóm hans. Þann tíma sem
hann sat á þingi var Framsóknar-
flokkurinn í stjómarandstöðu en
Helgi lét fjölmörg mál til sin taka.
Hann var fulltrúi flokksins í þeirri
nefhd er undirbjó þátttöku íslands í
EFTA og þeirri nefhd er sá um samn-
inga varðandi álverið í Straumsvík.
Starf Helga sem ritari Framsóknar-
flokksins í áratug var gríðarlega mik-
ið. Síðari árin hefur hann helgað starfi
sínu sem bankastjóri Landsbankans.
Þegar ég lít yfir árin sem ég hef þekkt
Helga Bergs finnst mér helstu ein-
kenni hans óvenju traust skaphöfn og
hæfileiki hans til að gera flókna hluti
einfalda. Mér var það oft undrunar-
efhi á erfiðum fundum þegar við-
fangsefhin virtust nær óleysanleg,
hvemig Helgi leysti málin upp í þætti,
greindi aðalatriðin frá aukaatriðmn
og einangraði kjama málsins. Mikil
yfirsýn yfir þjóðlifið og þekking á
viðfangsefhunum auðveldaði honum
siðan að finna lausnina.
Helgi lætur ekki berast af leið í til-
finningahita. Hann beitir stærðffæði-
legri rökvísi og það er ekki auðvelt að
slá ryki í augu honum.
Slíkir menn em vandfundnir. Shake-
speare lætur Hamlet segja á erfiðari
stundu:
„Give me that man that is not passi-
on’s slave and I will wear him in my
heart’s core.“
Sumum hefur þótt Helgi Bergs geta
stundum verið hijúfur og harður í við-
móti. Hann getur verið snöggur f
svörum og komið beint að kjama
málsins án vífilengja ef því er að
skipta.
Mér hefur alltaf þótt það mikill skaði
að Helga naut ekki lengur við á lög-
gjafarsamkundunni. Starf mitt á Al-
þingi hefur kennt mér að þar er mikil
þörf fyrir slika menn sem Helgi er.
Meginþunginn í starfsferli hans hefur
verið tíminn sem hann var bankastjóri
Landsbankans. Þar naut hann sín vel
og hæfileikar hans komu að góðum
notum.
En ég held ég verði að segja það
beint út að við lausn mála á stjóm-
málasviðinu var Helgi afburðamaður
og því verður mér starsýnt á þann
hluta af hans æviskeiði.
Bandaríkjamenn hafa ritað lærðar
ritgerðir um þá eiginleika sem stjóm-
málamenn þurfa að hafa.
Annars vegar þurfa þeir að geta leyst
málin, hins vegar að njóta fjöldavin-
sælda. Niðurstaða Bandaríkjamanna
er að erfitt sé að sameina þessa kosti í
einum manni.
Maðurinn með þekkinguna og
skarpa skilninginn, maðurinn sem
veldur viðfangsefninu er oft ekki
maðurinn sem tekur vel i hendi, bros-
ir á réttu augnabliki og tekur að sér
hlutverk dúnsvæfilsins milli kjósand-
ans og hins kalda vemleika.
Helgi Bergs er ekki maður yfir-
borðslegra loforða eða glamuryrða.
En hjartað getur verið:
„viðkvæmt og varmt
þó varimar fljóti ekki í gælum.“
Helgi er gæfumaður í sínu einkalífi.
Á sjötugsafmæli hans sendi ég hon-
um og fjölskyldu hans mínar bestu
ámaðaróskir.
Á tímamótum sem þessum líta menn
gjaman yfir farinn veg og lýsa hann
upp með endurskini minninganna.
Þegar Helgi Bergs gerir upp reikning
ævistarfsins verða færslumar tekju-
megin margar eins og góðum banka-
manni sæmir.
Hann getur með glöðum huga og
góðum vilja þerrað svitann af enni
sér. Mikið er tmnið og margt vel.
Það er ósk mín að við munum njóta
starfa hans og vináttu enn um mörg
ókomin ár og að sá:
„sem bólfesti bládaggar nætur
og batt niður Qallanna rætur
og hagvandi skúrir og skin“
færi honum og fjölskyldu hans mörg
gæfubjört ár.
Guðmundur G. Þórarinsson.
Þórður Þorsteinsson
Fæddur 5. október 1914
Dáinn 26. maí 1990
„Jafnan kemur mér hann í hug er ég
heyri góðs manns getið“, þessara
frá Meiritungu
fomu og fleygu orða minntist ég er
mér barst til eyma lát vinar míns og
kunningja til margra ára, Þórðar Þor-
steinssonar frá Meiritungu i Holtum,
en hann lést á Elliheimilinu Gmnd
þann 26. maí sl. Margir munu minn-
ast hans en allir munu þeir mæla eft-
ir hann á einn og sama veg. Hann var
drengur góður í sönnustu og upp-
runalegustu merkingu þess orðs.
Kynni okkar hófust þegar hann hóf
vinnu á sama stað og ég, sem bílstjóri
og lagermaður í Málaranum árið
1947. Þórður vann í málaranum í
nokkur ár eða þar til hann hóf störf
hjá Pósti og síma, fyrst sem bréfberi
og síðan lengst af hjá Tollpóststof-
unni.
Þórður var sérstaklega dagfarsprúð-
ur maður og góður starfsfélagi sem
alla hændi að sér með hógværð, góð-
vild og sérstakri prúðmennsku. Hin
létta og glaðværa lund Þórðar var að-
dáunarleg, alls staðar var hann hrók-
ur alls fagnaðar á gleðinnar stund
sem hélst allt til síðustu stundar, þrátt
fyrir mikinn og langvarandi sjúkdóm
síðustu tuttugu árin sem hann lifði.
Veikindi sín bar hann með mikilli
stillingu og æðmleysi alla tíð og þó
að hann væri oft sárþjáður hittum við
vinir hans og kunningjar, sem heim-
sóttum hann reglulega á elliheimilið,
alltaf sama glaða og káta Þórð sem
gerði sem minnst úr veikindum sín-
um. Þórður var orðheppinn og hnytt-
inn í tilsvörum og var því oft glatt á
hjalla þar sem hann var. Meðan Þórð-
ur var heill heilsu kom hann oft á
heimili okkar hjóna, okkur til mikill-
ar ánægju. Meðal annars var hann í
fæði hjá okkur í nokkum tíma og
þróaðist vinskapur okkar eftir því
sem árin liðu. Þórður hafði yndi af
söng, enda söngmaður góður, og tók-
um við kunningjamir oft lagið saman
í góðra vina hópi. Þórður hafði líka
mikla ánægju af hestum og hesta-
mennsku og átti hann hesta fyrstu ár-
in sem hann átti heima í Reykjavík,
en hann fluttist frá Meiritungu alfar-
inn árið 1945.
Eins og áður er sagt vann Þórður um
árabil hjá Tollpóststofunni í Reykja-
vík. Þórður minntist oft á starfsfélaga
sína þar sem sína bestu vini. Þeir
reyndust honum sannir vinir í raun,
bæði í gleði og þrautum og veit ég
fyrir víst að Þórður mat allra þeirra
hlýju og vináttu að verðleikum alla
tíð. Ég vona að það sé á engan hallað
í þessu sambandi þótt ég minnist á
einn mann, Aðalstein Guðjónsson,
fulltrúa hjá Tollpóststofunni. Þórður
og hann unnu saman alla tíð á meðan
heilsa Þórðar leyfði. Eftir að heilsu
hans hrakaði til muna, hugsaði Aðal-
steinn um fjármál Þórðar af stakri
samviskusemi allt til hann lést. Fyrir
þetta vil ég færa honum, fyrir hönd
aldraðrar systur Þórðar, alúðarþakkir.
Þórður var fæddur að Meiritungu í
Holtum í Rangárvallasýslu, þann 5.
október 1914, og ólst þar upp hjá for-
eldrum sínum, Þorsteini Jónssyni
bónda og konu hans Þórunni Þórðar-
dóttur ljósmóður frá Hala í efri Holt-
um. Þórður stundaði almenn sveita-
störf á heimili foreldra sinna þar til
hann flutti til Reykjavíkur árið 1945
og dvaldi þar til dauðadags.
Þórði þakka ég alla þá vinsemd og
hlýju sem þú sýndir tnér og mínu
heimili um árabil. I þessum oft svo
dimma heimi skín sól og birta við
kynni slíkra manna sem þú varst. Ég
votta aldraðri systur, svo og öðrum
vandamönnum, dýpstu samúðar okk-
ar hjóna og veit að minningin um
góðan dreng gerir söknuðinn léttbær-
ari.
Sakna þín nú félagar og frændur.
Muna nú vinir handtakið hlýja og
góða. Syrgir þig nú systir.
Helgi E. Guðbrandsson
Afmælis- og
minningargreinar
Þeim, sem óska birtingar á afmælis-
og/eða minningargreinum í blaðinu, er
bent á, að þær þurfa að berast a.m.k.
tveim dögum fyrir birtingardag. Þær
þurfa að vera vélritaðar.
Innilegar þakkir færi ég öllum þeim er heiðruðu
mig á 75 ára afmæli mínu 2. júní 1990 með
heimsóknum, gjöfum og skeytum.
Guð blessi ykkur öll.
Guðmundur Bergsson
Hvammi, Ölfusi.