Tíminn - 16.06.1990, Page 7

Tíminn - 16.06.1990, Page 7
Tíminn 7 Þingvallavatn. því að hann væri haldinn ncinum þjóðrcmbingi, því að slíkur rcmbing- ur var honum jafnfjarri sem hann var manna lítillátastur og hatursmaður hvcrs kyns ofdrambs og ofurvcldis. Hann kunni full skil á þcim mismun scm cr á því að smáþjóð haldi fram þjóðrcttindum sínum og vcrndi þjóð- menningu sína og hinu að þjóðcrnis- hyggja sc virkjuð scm ofbcldis- og árásarstcfna. Vcra má að málflutn- ingur Ólafs Lárussonar eigi ckki grciðan aðgang að tæknikrötum sam- tímans, scm gcra sér það m.a. að leik að upphclja alþjóðahyggju auðhring- anna á kostnað heilbrigðrar þjóð- rækni. Heilbrlgð þjóðræknistcfna fclst m.a. í því að vara við afsali þjóðlcgra valda til yfirþjóðlcgra valdastofnana og alríkisstjóma í voldugum rikjabandalögum. Hins vcgar cr fyllilega tímabært að rilja upp orð Ólafs Lárussonar á sjálfan þjóðhátíðardaginn vcgna þcss að þau brcgða birtu á málcfnið scm dagurinn hclgast af. Auk þcss cru margir enn svo langminnugir og geymnir á söguskoðun þjóðfrclsis- manna eins og Ólafs Lámssonar, að orð hans ftnna hljómgmnn, þótt ekki sé meira gert en tæpa á þeim í blaða- grcin í tilefni þjóðhátiðardagsins. Og það mætti kallast hin þriðja ástæða þess að vísað er til orða látins lagaprófessors og sagnfræðings, að margir sakna þess að lifandi og starf- andi kollegar hans við Háskóla Is- lands nú um stundir em lítt til leið- sagnar stjómmálamönnum og al- menningi um þróun stjómskipulags eða hversu horfi um framtíð sjálf- stæðis og fullvcldis þjóðarinnar á komandi áram, ef sú stefna vcrður ofan á — fyrr eða síðar — að ganga í Evrópubandalagið eins og stærsti stjómmáladokkur landsins stcfnir að. Eru íslendingar Evrópuþjóð? Tíminn hcfur fyrir sitt lcyti itrckað rcynt að vckja athygli á þcirri stað- reynd að umræður um Evrópumál snúast nær cingöngu um efnahags- og fjármál. Lögfræðileg álitaefni verða út undan. Útgangspunktur allr- ar umræðu er rekstrarheimspcki al- þjóðlegra auðhringa sem lúta sínum eigin lögum og hafa sinn ákveðna til- gang, sem er sá að koma á eins konar alheimsstjóm hins alþjóðlega Ijár- málavalds, þótt að sinni sé látið nægja að stjómskipulcgum yfirráð- um yfir tiltcknum Evrópulöndum þar sem Þýskaland er þungamiðjan og leiðandi afl I sameiningarhugsjón Evrópuveldanna og innlimunarpólit- ík þeirra gagnvart smáríkjum. Nú má kannski gefa sér það að mcg- inlandsþjóðimar, stórar og smáar, verði að dansa mcð i þcssum lcik. Því veldur nálægðin og allur sá pólitíski og efnahagslcgi samgróningur sem er milli smáþjóða og stórþjóða á megin- landi Evrópu. En er hægt að bera stöðu Islands saman við stöðu evr- ópskra smáríkja? Þegar að cr gætt er ólíku saman að jafna. ísland hcfur svo mikla efnahagslcga, landfræði- lega, sögulega ög menningarlega sér- stöðu meðal Evrópuþjóða, að íslcnd- ingar eiga enga stórpólitíska eða efnahagslega samleið með megin- landsþjóðunum. íslendingar em reyndar á mörkum þess að vera Evr- ópuþjóð í þeim skilningi sem megin- landsþjóðir leggja í það orð. Land- fræðilega og sögulega em Islending- ar eins konar auka- og áheymaraðilar að Evrópu. Þetta hefur aldrei verið Ijósara cn í sjálfum nútímanum. þeg- ar einangmn Islands hefur verið rofin og í ljós kemur að landið er í þjóð- braut heimssamgangna og á kross- götum þar sem leiðir liggja í allar átt- ir. Frá Islandi gefur allt aðra sýn til hcimsins í víðáttu þess lifsrýmis sem þjóðin býr við en gcrist í aðþrcngsl- um meginlandsins. Það cr cin kórvillan í E\TÓpuum- ræðunni að halda þvi fram að ein- angmnarhætta vofi yfir íslcndingum ef þeir renni ckki saman við megin- landsþjóðimar í einhverju rikja- bandalagi. Þetta er eitt dæmið cnn uin það frá hvaða sjónarhóli islcnsku tæknikratamir horfa, að þeir em ekki staddir á íslandi þegar þeir cm að skyggnast um I heiminum, þeir em ýmist með hugann í miðstöð Evrópu- bandalagsins í Brússel og gá þaðan til veðurs, ellegar í einhveiju hálf- sjálfstæðu fúrstadæmi sem auðhring- amir og stórbankamir era löngu bún- ir að leggja undir sig, svo að hvergi sjást skil milli innlendra og erlendra yfirráða og þjóðleg menning á í vök að veijast. Þessari heimssýn hins evr- ópska þröngbýlis em íslensku tækni- kratamir að þröngva upp á íslenska eyjarskeggja með dyggilegri aðstoð áhrifamestu Ijölmiðla landsins, eink- um Ríkisútvarpsins. r Aróður um markaðsmál Árangur kynningarstarfs um „Evr- ópumál“ er með þeim hætti að þorri íslenskra kjósenda veit lítið sem ekk- ert um einfoldustu staðreyndir þeirra, leggur ekkert slíkt á minnið. Hins vegar síast inn í fólk þau áróðursat- riði, sem „sérfræðingamir" tönglast sífellt á, svo sem það að Islendingar megi ekki „einangrast" frá Evrópu og verða viðskila við þróun ríkjabanda- laganna þar, því að slíkt muni hafa al- varleg áhrif á íslensk efnahagsmál og þjóðarbúskap, ef ekki sjálfa þjóð- menninguna. Það sem er rétt í þessu er að íslendingar eiga mikið undir evrópskum markaði hvað varðar út- flutningsvömr sínar. Sá markaður hefúr orðið til af þeirri einföldu ástæðu að Evrópuþjóðir sækjast eftir íslenskum fiski og fiskafurðum og sú eftirspum mun halda áfram, hvað sem líður rikjabandalögum og efna- hagssvæðum. Vissulega er það mikils virði að fá afnumda þá tolla sem enn em á fiski frá Islandi. En það er langsótt að þjóðin verði að skerða fullveldi sitt með inngöngu í ríkjabandalög til þess að ná slíku ffarn, enda er það sannast mála að bætt markaðsaðstaða fyrir fisk er ekki höfuðtilgangur þess að Islendingar fari að tengjast megin- landsþjóðum Evrópu pólitiskt og efnahagslega. Það em ekki hagsmun- ir íslensks sjávarútvegs sem reka á eftir í þvi efni. Islenskur sjávarútveg- ur er ekki í neinum vandræðum með að selja afurðir sínar, hvort sem er til Evrópu eða annarra markaðssvæða. Það getur heldur ekki verið tilgang- urinn að gera innflutning vöm frá Evrópu frjálsan því að hann er það nú þegar svo fúllnægjandi má teljast. Evrópskar vörar flæða inn í landið. Heildsalar þurfa ekki að kvarta. Að græða á fátæktinni Hver er þá hvötin sem knýr á urn að Islendingar tengist meginlandsrikj- unum stjómmálalega og efnahags- lega ef það er ekki til að selja fisk? Svarið við þeirri spumingu er eink- um það að islenskir fjánnagnscig- endur, tiltölulega fámennur hópur auðmanna, vilja fá ótakmarkað frclsi til að flytja auð sinn úr landi og ávaxta hann þar sem arðsvonin cr mest. Iðnrekendur, sem þrátt fyrirallt em margir stórauðugir, ganga þarna fram fyrir skjöldu, því að þcir gcra sér vonir um að geta Ijárfcst i verk- smiðjuni í láglaunalöndum Evrópu- bandalagsins. Þeirra hugsun nær ckki lengra cn að græða á fátæktinni i Evr- ópu. Hins vegar mætti gcra þá kröfu til stjómmálamanna og forystumanna stétta- og hagsmunasamtaka að hugsa þessa stcfnu Qármagnscigend- anna til enda. Hún er ekki alveg eins saklaus og áhrifalaus og hún liiur úl fyrir að vera.

x

Tíminn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.