Tíminn - 21.06.1990, Síða 6

Tíminn - 21.06.1990, Síða 6
6 Tíminn Fimmtiidagur 21. júní 199CT Í-Sv n- A DDI — = - : GARRI :j;%%i;i;i;i;i;%i;Si;-ji£i;i;i;i&i;Í:i;i;i&i&i88:S:i:i:i;i8;i;iS;i;i;%i;£i;^^ Tíminn MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og Framsóknarfélögin í Reykjavik Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm. Ingvar Gfslason Aðstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson Fréttastjóri: Birgir Guðmundsson Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason Skrifstofur: Lyngháls 9, 110 Reykjavík. Siml: 686300. Auglýsingasfmi: 680001. Kvöldsfmar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn, fréttastjórar 686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387. Setning og umbrot: Tæknideild Tfmans. Prentun: Oddi h.f. Mánaðaráskrift kr. 1000,-, verð í lausasölu kr. 90,- og kr. 110,- um helgar. Grunnverö auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri Póstfax: 68-76-91 Óviss Grænlandsþorskur íslendingum er ógjamt að líta á þorskinn sem flökkufisk á íslandsmiðum, svo staðbundinn sem hrygningarstofninn sýnist vera og ferðir þorsksins kringum landið kunnar og oft tengdar árstíðum. Við setjum traust okkar á hinn staðbundna ís- lenska þorskstofn. Fiskveiðistjóm og fiskvemd- arstefna snýst að sjálfsögðu að verulegu leyti í kringum skynsamlega nýtingu þessa heima- stofns og séreignar íslensku þjóðarinnar, sem gefur ríkulega af sér til þjóðarbúsins þegar hann er rétt nýttur. En þótt okkur þyki þorskurinn heimakær á Is- landsmiðum og leggist ekki í flakk hafsvæða á milli, vill samt svo til að hluti af þorski sem veiðist á íslandsmiðum er ekki eins heimaalinn og almenna reglan segir til um. A nokkurra ára fresti gerist það að þorskgöngur flakka milli Grænlands og íslands. Fiskur sem gotinn er við veshirströnd Grænlands, margra dægra siglingu frá íslandi, stefnir þá í torfum upp á vertíðarmið- in við ísland og eykur auðvitað fiskigengdina, enda þarf gagnkunnuga menn til að þekkja mun- inn á Grænlandsþorski og Selvogsbankaþorski. Þetta ról á þorsktorfum milli Grænlands og Is- lands hefur vafalaust átt sér stað frá ómunatíð og ekki víst að útróðramenn fyrri tíðar hafi ætt- greint fiskinn sem þeir drógu ýkja nákvæmlega nema hvað þeir gerðu mun á trosi og málfiski. Nú sjá fiskifræðingar það fyrir að von geti ver- ið á Grænlandsgöngu þorsks næsta vetur og er hún einu til tveimur árum á undan því sem áður hafði verið spáð. Þessi ganga eykur þorskgengd- ina við ísland svo að um munar, og haft eftir fiskifræðingum að viðbótin gæti numið 100 þús- und tonnum, þótt þess sé jafnframt getið að sú tala sé afföllum háð, sem í rauninni þýðir það að best sé að spá sem minnstu um aukna aflavon og gera ekki meira út á spádómana en vert er. Sjávarútvegsráðherra hefur lýst yfir því að hann telji ekki ástæðu til að breyta áætlunum um hámarksveiði þorsks vegna hugsanlegrar Græn- landsgöngu og styðst þar við álit fiskifræðinga. Þetta er rétt afstaða, sem vonandi verður studd af sjómönnum og útgerðarmönnum án teljandi ágreinings. Fiskveiðistjóm og aflamörk verður að miða við afkastagetu heimastofnsins en ekki flökkutorfur sem slæðast á miðin í meira eða minna óvissu magni í óreglulegri hringrás sem hlaupið getur á mörgum ámm. Ef Grænlands- gangan kemur á ekki að líta á hana sem viðbót- arveiðistofn heldur sem stækkun hrygningar- stofnsins. Það eitt er í samræmi við þá fiskveiði- og fiskvemdarstefnu sem Islendingar hafa sett sér. Nú er hafl efíir Mifterrand Frakk- landsforseta aö hann ætli að gang- ast fyrír saretökum vestræona ríkja um eilda efnahagsaðstoð við Sovét* ríkin. Vafalaust er þessi hugmyiul timabært umlnigsuuarefni fyrír Vesturveldin, þðtt ekki liggi ijóst fyrir hvemlg slik aðstoð mætti Þrátt fyrir allar slórbyltingamar sem oröið hafa í Sovéírikj unum sió- mánuði. hefur lýðræðis- og mann- réttiodaþróunJn engo skilað í þvf sem allt átti að snóast um, nefWIega að það væri að le.vsast upp í sínu gamla fonni. Forystustaða Gorbaf sjovs, sem átti að styrkjast með þvi að hann yrði valdamikill forseti alríkisstjórnar- innar, sem hefðl m.a. rétt tíl að grípa i taumana með hervaldi ef svo langt gengi að alríkið væri að liðast t sundur vegna þjóðernis- og sjáif- stæðishreyfmga einstakra lýðvelda, er svo veik, að skammlaust getur hann ekki beitt formlegum alræðis- völdum sínum og áhrifavald hans fer dvfnandi eftlr þvi sem fleirí stjðmarandstððusamtök verða til Hitt er svo annað mál, hvort cfna- er cinhver lausn á vanda Gorbat- sjovs. Þrátt fy rir allt eru þeir herrar Francois Mitterraud, George Bush og Hdmut Kohl og frú Margrét gera úr þvi virkt markaðshagkerti, og hæfilega hraðrar þróunar. Það er alveg eins vist að 70 ára anna fái að brynja til grunna án kerfi Sovétríkjanna með það fyrir augum að það leiddj til tneiti þjóð- arframleiðslu og betrí lífskjara al- mennings. Ilingað til hefur árángur „ttpn u narstefn unna rí* eingöngu komið fram í stjórnkerfisbreyting- um, m.a. formlegu afnárni á for* ystuhlutverki kommúuistaflokksins sem auðvítað hefur leitf fil stofnun* ar nýrra stjórnmáiasamtaka, sem setf hafa sig í stjórnarandstöðu sem hefur ekki aðeins iðkaó mæiskulist heidur tekið til við að breyta stjóm- kerfinu eftir sínu höfði, þar sem stjórnarandstöðuöfl voru nægilega sterk til þess að láta að sér kvcða. Þctta hcfur m.a. gcrst i sjálfu Sovét- lýðveldinu Rússlandi, þar sem Bor- is Jeltsin, atkvæðamikili stjðmar- andstæðingur, hefur veríð kosinn forseti og boðar m.a, sömu stefnu og Eystrasaltsþjóðir, að þessu kjama- iýðveldi Sovétríkjanna sé heimllt að ríkisstjórninni í Krend. Ef svo yrðí í rauti er erfitt að sjá hvað cftir vrúi af Sovétbandalaginu annað en það um sér að atvinnuástand, matvöru- framboð og Hfskjör fara sfður en svo batnandi. Svo fær stjórnmálamaöur sem Gorbatsjov hefur sýnt sig að vera, er cigi að síður þaonig komið fyrir honum, að nú finnst mörgum sovét- borgurum eins og frægð hans komi öll að utan, að nó sé úr honum allur kraffur, Hann hafðí þrek og þor til þess að kveikja endurbófaneistann og gera hann að báli, en hefur síðan misst stjórnmáiaþróunina úr hönd- um sér, fær engum böndum koniið á hana. Sá grunur læðist að manni að i rauninni hafi Gorbatsjov leyst fleiri öfl úr læðingi með iýðræðis- byitingunni en hann hafði getu til að iiemja. E.t.v. byrjaði hann á öfugum enda að þvi leyti aö hann lagði áherslu á eínahagsumbætumar á undan þvf að Iosa um stjórnskipu- lagið og flokkseinneðið. Það er a.m.k. víst að honum hefurekki tek- ist að setja fram neina heildarstefnu fífverknað heimamanna, áður en Vestorveldin fara að taka tll siuna sjov sé tekið með hliðu og forystu- menn Vesturveldanna þykist veðja á hann, finna þeir til vanmáttar síns að ráða miklu um stjómmála- og efnahagsþróun Soyétríkjanna. Þrátf fyrir tiða fundi Gorbatsjovs rænna stórvelda hafa þessi fundir ekki verið slikar Uennslustundir í hagnýtum þjóðarbúskap, að það mætti verða forseta Sovétríkjanna að gagnL Póiitískur vandi Gorbat- sjovs verður heldur ekki leystur með útlendum góðvilja einum sam- an. Enginn efi er að Gorbatsjov hef- ur heppnast utanrikisstefna sín, þar iiefur hann markaö djúp spor » samstarfi við forystumenn vest- rænna ríkja. En hvernig siíkur ór- angor f utanríklsmáiuro nýfist í inn* anlandsmálum er eins og óskrífað blað, um það er allt á huldu. eftir. I'X'XWX'WXW! VITT OG BREITT ' ' - ' - ' Almenningsflór Þegar glæsileiki franska konungs- veldisins var hvað mestur á yfir- borðinu var einna grynnst á sóða- skapnum og óhroðanum undir fág- uðu yfirborði. Að stjómarfari slepptu var subbuskapurinn svo gegndarlaus í bókstaflegri merkingu að nær ólíft var við hirðimar fyrir ódauni og óvæm. Hreinlæti hirð- anna fólst ekki í því að fara í bað eða þvo sér, heldur hrúga pelli og purp- ura utan á skítinn. Hárkollur huldu flösu og geitur, púður kaunin og yfir ailt var úðað ilmvötnum til að auð- velda sóðunum að draga að sér and- ann. í höfúðborg elegansins, Versölum, vora rennur meðfram veggjum glæsisalanna sem tóku við úrgangi úr kroppum og koppum. I þær var pusað miklu ilmvatni. Þessi hreinlætisaðstaða hefúr vald- ið síðari tíma viðhaldi miklum erfið- leikum. Óhollar sýrur úr hlandstein- inum em enn að éta upp gólf og veggi aðseturs sólkonungsins og viðgerðir og viðhald taka engan enda. Ilmandi hlandkrár I Reykjavíkurborg er gnótt renn- andi vatns og yfirleitt mun hreinlæti borgarbúa viðunandi þótt brösug- lega gangi að koma frá sér úrgangi og sorpi. Svo em ilmvötn svo dýr að að fólk hefur ekki efni á öðra en að þvo sér, helst daglega. En lítil Moggafrétt um hreinlæti í höfuðborginni okkar rifjar upp skít- uga stórveldistíð sólkonungsins og hirðar hans. Farið er að þvo gang- stéttir og port miðbæjar Reykjavíkur með ilmefnum. llmefni em borin á veggi og gang- stéttar umhverfis Hlemm, Laugaveg og allt niður undir Grjótaþorp, en þar er allt vaðandi í möl og drullu og engu við bjargandi næstu manns- aldra og engum þvotti verður þar við komið af varðveislusökum og er þar óopinber hlandkrá í hveiju skoti. Ilmmeistarar Reykjavíkurborgar segja að sóðaskapurinn og fnykur- inn af þeim almenningspissóar, sem nær frá Hlemmi að ráðhúsi, hafi aukist um allan helming siðan áfengur bjór var lögleiddur fyrir rúmu ári. Migið er í öll skot og gáttir og á gangstéttar og er hjarta Reykjavíkur orðið eins og Versalir áður en sá flór var mokaður með kóngum, aðli, hirðíiflum og þeim sora öllum sem þar þreifst undir gljáandi yfirborði. Subbur Miklu hugviti er beitt til að drepa niður miðborg Reykjavíkur sem miðstöð viðskipta og mannlífs. En innan um stjómsýsluna og minja- geymslu er risið kráa- og gleðihverfi af því tagi sem helst er að finna í hafúarhverfúm stórborga. Ösku- tunnuport, húsagarmar í eigu æðstu stofnana ríkis og borgar em á tvist og bast á milli ölbúllanna og drabb- ast niður innan um ömurlega og skellótta bmnagafla sem engum til- gangi þjóna öðmm en þeim að standa sem minnismerki ljótleikans. En innfæddir sjá þá ekki. Þau illu álög hvíla á miðbænum, að þar er ekkert hægt að varðveita í sæmilega heilu lagi og hvergi er hægt að' rífa og byggja upp svo að einhver borgarbragur verði á. Vondir og hugmyndasnauðir skipuleggj- endur, mglaðir vemdunarsinnar, ráðleysi og ósamkomulag ráða- manna opinberra bygginga og eign- arréttur einstaklinga, sem hvorki hefúr vilja né getu til að halda eign- um við eða endurbyggja með nein- um myndarbrag, leiðir til óreiðu sem aldrei er hægt að koma neinu lagi á. Svo kemur lýðurinn og mígur yfir allt saman. Borgaryfirvöld bregðast við með þekktum hætti. Hreinsunardeildin er send á vettvang með sprautur og ilmefhi og úðar yfir fúykinn. Það er til of mikils mælst að fólk gangi um borgina af snyrtimennsku og kurteisi. Deila má um hvort það er nokkuð verra að gera allar sínar þarfir á almannafæri, eins og þorri gesta í skemmtanahverfinu gerir, eða glenna öskutunnur og ömurleg port og niðumídda húsagarma ffam- an í gesti og gangandi, eins og gert er um alla gömlu Reykjavík og hafi allir þeir umhverfissóðar skömm af, ekki síður en hinir, sem nota borgina eins og búfé flór. OÓ

x

Tíminn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.