Tíminn - 29.06.1990, Page 14

14 Tíminn
Föstudagur 29. júní 1990
Valdimar Thorarensen
Fæddur 20. maí 1904
Dáinn 18. júní 1990
1 dag er kvaddur hinstu kveðju
Valdimar Thorarensen á Gjögri í
Strandasýslu. Hann lést á heimili
sínu aðfaranótt 18. júní sl. Mig lang-
ar að minnast hans með nokkrum
orðum.
Valdi fæddist á Gjögri, næstelstur
átta systkina. Foreldrar hans voru
Jakob Jens Thorarensen, úrsmiður
og bóndi á Gjögri, og kona hans, Jó-
hanna Sigrún Guðmundsdóttir. For-
eldrar Jakobs voru Jakob Jóhann
Thorarensen, kaupmaður á Kúvíkum
við Reykjarljörð, og kona hans,
Guðrún Óladóttir Viborg, ættuð úr
Ófcigsfirði. Foreldrar Jóhönnu,
móður Valda, voru GuðmundurPáls-
son, bóndi í Kjós, og kona hans,
Guðríður Jónsdóttir. Hann var sonur
Páls Jónssonar í Kaldbak.
Valdi var því kominn af sterkum
stofnum í báðar ættir. í foðurætt
Thorarensen- og Viborgættunum og
í móðurætt af Pálsætt. Valdi ólst upp
í foreldrahúsum á Gjögri, en fór ung-
ur til sjóróðra og var hann á skipum
frá Hafnarfirði og ísafirði. Þetta var
á milli stríðsáranna, þegar öll að-
staða sjómanna var gjörólík því sem
Gjögri
nú er og ekki fyrir hvem sem var að
stunda sjómennsku í þá daga. Valda
skorti hvorki hörku né dugnað og var
sjaldan í vandræðum með að fá
„pláss“.
Um 1944 reisti Valdi sér íbúðarhús
á Gjögri og átti þar heimili upp frá
því. Hann stundaði vinnu á Djúpavík
þegar síldarævintýrið stóð þar sem
hæst, síðar sjómennsku og eigin út-
gerð á Gjögri ásamt lítilsháttar bú-
skap.
Valdi eignaðist tvö börn. Þau eru:
Adolf, f. 1948, og Jóhanna, f. 1951.
Móðir þeirra er Hildur Pálsdóttir frá
Kálfshamarsvík. Hún lést 1972. Þau
hafa haldið heimili með foður sínum
og sýndi Jóhanna honum einstaka
umhyggju og hjálpsemi í ellinni.
Ég kynntist Valda þegar ég fór að
fara með fjölskyldunni norður á
Strandir í sumarleyfum og enn betur
þegar ég fór sem unglingur í sveit til
hans og bama hans, sumarið 1980.
Dvaldi ég hjá þeim nokkur sumur
sem vom mjög þroskandi og lær-
dómsrík ungum Reykjavíkurdreng.
Tókst með okkur Valda góð vinátta
sem hélst upp frá því. Valdi tilheyrði
þeirri kynslóð Islendinga sem lifað
hcfur einhveijar mestu breytingar og
framfarir í íslensku þjóðfélagi frá
upphafi byggðar í landinu og mundi
því tímana tvenna. Þær vom ófáar
stundimar sem við áttum saman og
ræddum liðna tíð, menn og málefni.
Hefi ég numið af Valda mikinn fróð-
leik. Hann gaf mér innsýn í lif og
störf fólksins fyrr á öldinni, sem
barðist af dugnaði í hörðum leik lífs-
baráttunnar. Ég er nú þakklátur fýrir
þá vitneskju og þann fróðleik, vegna
þess að því fer fækkandi, gamla fólk-
inu sem kynntist þessum tímum af
eigin raun og lagði gmnninn að því
velferðarþjóðfélagi sem við nú lifum
í.
Valdi var stálminnugur og fróður og
gerði frásagnir sínar lifandi og
skemmtilegar. Hann var skapmaður
og lét í ljós skoðanir sínar af mikilli
hreinskilni. Þannig var það alltaf,
það skipti ekki máli hver átti í hlut.
Valdi var vel ritfær; hann hélt dag-
bækur í nær hálfa öld og ég á í fómm
mínum mörg stórkostleg bréf sem
hann sendi mér. Hann las mikið og
off mátti sjá hann í herberginu sínu,
eftir starfsaman dag, með bók í
hönd. Ég trúi því að áhugi minn á
ættfræði hafi fyrst vaknað eftir að ég
fór að vera á Gjögri. Tel ég að Valdi
hafi átt sinn þátt í því að ég fór að
gefa ættfræði gaum. Hann sagði mér
frá svo mörgu frá liðinni tíð, atburð-
um og fólki, að áhugi minn vaknaði
og ég varð að vita meira. Þegar ég
kom til Reykjavíkur á haustin hóf ég
ættfræðirannsóknir mínar, fór á
söfnin og viðaði að mér heimildarit-
um. Þessi áhugi hefur síðan aukist
jafnt og þétt.
Vegna þess hve minnugur Valdi var
og lýsingar hans frá fyrri tíð vom ná-
kvæmar og skýrar, reyndist það mér
létt verk að teikna upp gamla torfbæ-
inn á Gjögri. Hann fæddist í þessum
bæ og var átta ára þegar hann flutti
með foreldmm sínum í nýbyggt
steinhús sem faðir hans hafði reist.
Hafði ég mikla ánægju af að teikna
upp bæinn eftir lýsingum hans. Tók
það nokkum tima og lagfæra varð
mörg atriði áður en endanleg mynd
fékkst, en að lokum varð Valdi
ánægður með árangurinn. Og við er-
um báðir ánægðir, því mér fannst til-
ganginum vera náð, þ.e. að sú vitn-
eskja, sem Valdi bjó yfir varðandi
þennan gamla bæ, glatast ekki held-
ur varðveitist á blöðum um ókominn
tíma.
Um hvítasunnuna fór ég á Gjögur
og hitti Valda. Það hafði staðið til frá
því fýrir jól að ég kæmi norður og
hentum við gaman að, hve jólin væm
síðbúin hjá mér. Hann hafði vissu-
lega látið á sjá, frá því ég sá hann
sumarið áður, enda nýorðinn 86 ára.
Hann var þó vel hress þessa viku
sem ég dvaldi á Gjögri og spjölluð-
um við margt, eins og okkar var
vani. Hann var að huga að bátnum
sínum og skrapaði ég fyrir hann bát-
inn, því nú átti að botnmála og snyrta
fýrir sumarið. Hann var ekki af baki
dottinn, þrátt fyrir erfiðan vetur. Nú
var sumarið framundan og á sjó yrði
farið. Það fýlgdi sumarkomunni að
mála bátinn. En Valdi ýtti ekki báti
sínum úr vör þetta sumarið. Hann fór
ekki í sjóferð, heldur í lengri, en létt-
ari, ferð gömlum sjómanni, ferð að
ströndum nýrra heimkynna.
Guð blessi minningu vinar míns,
Valdimars Thorarensen.
Ingimar F. Jóhannsson.
Gísli Sigurbjörnsson
Fæddur 26. apríl 1919
Dáinn 20. júní 1990
Fyrstu kynni mín af frænda mínum,
Gísla Sigurbjömssyni, vom á Siglu-
firði þegar ég var enn á bamsaldri. Ég
minnist þess að það var alltaf hátíð
hjá okkur drengjunum á Hvanneyrar-
brautinni þegar Gísli kom í land. Gísli
frændi var þá á síldarbátum á sumrin
og landaði stundum á Siglufirði. Ég
hefvart verið meira en fjögurra, fimm
ára þegar ég sá Gísla fýrst. Gosdrykk-
urinn Vallas var þá mun merkilegri en
aðrir drykkir. Gísli átti það oft til að
lauma pening í litlu hendumar. Það
kunnum við vel að meta.
Ég rifja þessi litlu atvik úr bemsku
minni hér, því mér finnst að þau lýsi
frænda mínum, Gísla Sigurbjöms-
syni, vel. Örlæti hans og vinsemd
við okkur bömin á Siglufirði bám
vott um eðliskosti sem ég átti síðar
eftir að kynnast mjög betur. Ef til vill
var það fjarlægðin frá hans eigin
bömum, á síldarbátum á sumrin, sem
kallaði ffarn hlýrri tilfinningar hjá
frænda minum en ella.
Gísli lést á sjúkrahúsinu á Isafirði
20. júní sl. Andlát hans kom þeim
ekki á óvart sem til þekktu, því um
nokkurt skeið hafði hann gengið
með erfiðan sjúkdóm sem að lokum
bar hann ofúrliði. Veikindum sínum
tók Gísli af svipuðu æðmleysi og
einkennt hafði líf hans allt. Hann var
ekki maður sem lét á miklu bera þó
eitthvað amaði að.
Gísli Sigurbjömsson fæddist að Ökr-
um í Fljótum í Skagafirði þ. 26. apríl
1919. Hann var sonur hjónanna Sig-
urbjöms Jósepssonar og Friðrikku
Símonardóttur, en þeim varð sjö
bama auðið saman og var Gísli yngst-
ur bama þeirra. Tvö böm þeirra létust
í æsku. Þeir sem eftir lifa em þeir
Bjöm og Jón Sigurbjömssynir. Gísli
átti einnig þrjár hálfsystur: móður
mína, Hermínu Sigurbjömsdóttur,
Ríkey og Lovísu Sigurbjömsdætur.
Ég veit með vissu að þetta fólk mun
sakna Gísla mikið. Hann var ávallt
einstakur frændi og skemmtilegur i
góðra vina hópi. Ættrækinn var hann
og gaf sér alltaf tíma til að heilsa upp
á frændur sína og vini þegar heilsa
og tími leyfði síðustu árin. Sérstak-
lega naut hann þess að heimsækja
æskuslóðimar og var tíðrætt um
sveitina heima í Fljótum. Hálfsystr-
um sínum sýndi Gísli ætíð mikla
ræktarsemi og vinsemd og þakka
þær honum að leiðarlokum fyrir
hversu elskulegur og góður bróðir
hann ætíð var.
Gísli fór ungur úr foreldrahúsum.
Hann sótti sjóinn fýrstu árin og var á
sumrin á síldarbátum fyrir norðan og
austan, eins og þá var títt. Lengst af var
hann á bátunum Kristjönu og Helgu.
Þegar foreldrar mínir fluttu í Skútu
handan Sigluljarðar árið 1942 hafði
Gísli frændi minn kynnst stúlku að
vestan, Guðríði Halldórsdóttur frá
Neðri-Grund í Súðavík. Þetta sumar
bjó Guðríður hjá foreldrum mínum í
Skútu meðan Gísli var á síld og þar
fæddist fýrsta bam þeirra hjóna, Sig-
rún, þá um haustið. Foreldrar mínir
hafa oft talað um þetta sumar sem
þau áttu með Gísla og Gauju, en svo
var Guðríður jafnan kölluð. Minnast
þau samvemstundanna í Skútu jafn-
an með hlýhug.
Kynni mín af Gísla frænda minum
hófust fýrir alvöru þegar ég fluttist
vestur á ísaQörð 1973 til að taka þar
við kennslustöðu við Menntaskólann
á Isafirði.
Það var sannarlega gott á þeim
tíma, þegar við hjónin vomm að setj-
ast að á ísafirði, að eiga þau Gísla og
Gauju og böm þeirra að. Þau hjónin
tóku okkur þannig að seint mun
gleymast og Isafjörður verður í huga
okkar ætíð tengdur Súðavík og
frændfólki okkar þar.
Sérstaklega minnist ég margra
ánægjustunda sem við áttum með
Gísla, Gauju og fjölskyldunni. Ekki
síst koma þorrablótin upp í hugann
þegar stiginn var dans í félagsheim-
ilinu í Súðavík eftir stórkostlega
skemmtun og góðan mat. Ég minnist
einnig með hvílíkri natni Guðríður
undirbjó þessar skemmtanir. Skötu-
stappa, hangikjöt, harðfiskur og ljúf-
ur andi á heimili þeirra hjóna gerði
þessar stundir ógleymanlegar. Þama
vomm við hjónin og böm okkar
jafnan velkomin. Þar kynntist ég á
ný örlæti þeirra hjóna og gestrisni.
Og þó að væri yfir snjóflóð að fara á
heimleiðinni sá maður aldrei eftir
ferð inn í Súðavík!
En nú er komið að leiðarlokum.
Guðríður lést fyrir nokkmm ámm og
var það þungbært að missa hana svo
snemma. Gísli á Gmnd verður ekki
oftar hrókur alls fagnaðar meðal ætt-
ingja og vina. Þegar ég heimsótti
hann fýrir nokkxum mánuðum á
sjúkrahús hér syðra, fannst mér ég
skynja nálægð hinnar síðustu stund-
ar með honum. Það var sárt en verð-
ur ekki umflúið.
Að leiðarlokum erþakklætið öðmm
tilfínningum sterkara. Það er gott að
hafa átt slíkan frænda að. Gísli Sig-
urbjömsson var að mörgu leyti
gæfumaður. Gæfa hans fólst í því að
eignast trygga eiginkonu, góða fjöl-
skyldu og böm sem í dag öll em
mannkostafólk.
Fjölskylda mín sendir bömum
hans, tengdafólki og ættingjum öll-
um samúðarkveðjur.
Þráinn Hallgrímsson
Á þessari stundu er erfitt fýrir mig
að vera í burtu. Ég vildi helst vera
kominn heim til að geta verið með
ættingjum mínum á þessari stundu.
Mamma sagði að afi vildi ekki að ég
kæmi heim, því hann væri ánægður
með það sem ég er að gera héma úti
í Portúgal. Þrátt fýrir allt sem hann
sagði við mig áður en ég fór út, að
þetta væri náttúrlega bara vitleysa að
vera að hlaupa til útlanda frá fastri
vinnu og svo framvegis. En þetta er
ég nú búinn að vera að gera síðan ég
var krakki og þetta er orðin ævin-
týraþrá sem ungur maður eins og ég
fæ ekki svalað heima á íslandi og
það er mér mikils virði að hann skuli
hafa skilið það, þrátt fýrir allt, þótt
hann hafi aldrei sagt mér það, hann
var ekki þannig. Hans kynslóð er
kynslóð af hörku körlum og konum
sem á 50 ámm, með ódrepandi hörlcu
og vinnugleði, hafa dregið Island
upp úr vesæld og uppí það að vera
þjóð öðmm þjóðum til fyrimiyndar.
Þetta fólk á okkar virðingu og þakk-
læti skilið.
Það er erfitt fýrir mig að kveðja
manninn sem ég er búinn að virða,
elska og dá síðan ég man eftir mér.
Manninn sem ávallt hefúr verið
ímynd hörku og dugnaðar í minum
augum.
Þetta var maðurinn sem gekk mér i
föðurstað meðan pabbi var í útlönd-
um. Þetta var maðurinn sem ól mig
upp, skammaði mig og elskaði og
hann var eini maðurinn sem ég tók
mark á og var tilbúinn að gera allt
fýrir. Ég á honum allt að þakka og ég
vona að ég sé nafni hans sem hann
getur verið stoltur af, vegna þess að
það er honum að þakka að ég er það
sem ég er í dag.
Það er mér mikils virði að ég skuli
hafa getað verið með honum síðasta
árið okkar á Grund. Það var góður
tími sem við áttum saman, félagamir
litli og stóri Gísli á Grand. En nú er
kominn tími til að kveðja þennan
hörku kall og ég veit að við eigum
öll eftir að sakna hans mikið. En nú
er hann sæll og kominn til ömmu
Gauju, loksins eftir öll þessi ár.
Ég þakka þér með öllu mínu hjarta,
elsku afi minn, fýrir öll okkar ár og
allt það sem við tveir, bara við, áttum
saman. Guð gefi öllum ættingjum
afa styrk á þessari stundu. Ég mun
sakna hans meira en orð fá sagt. Hvíl
þú í friði, afi minn, og vaktu yfir mér
og gefðu mér styrk.
Með virðingu og ást,
Gísli Kristinn ísleifsson,
Portúgal.
Umboösmenn Tímans:
Kaupstaöur: Nafn umboösmanns Heimili Sími
Hafnarfjöröur Ragnar Borgþórsson Holtagerði 28 45228
Kópavogur Linda Jónsdóttir Hamraborg 26 641195
Garöabær Ragnar Borgþórsson Holtagerði 28 45228
Keflavík Guðríður Waage Austurbraut 1 92-12883
Sandgeröi Ingvi Jón Rafnsson Hólsgötu 23 92-37760
Njarövík Kristinn Ingimundarson Faxabraut 4 92-13826
Akranes Aðalheiður Malmqvist Dalbraut 55 93-11261
Borgames Inga Björk Halldórsdóttir Kveldúlfsgötu 26 93-71740
Stykkishólmur Erla Lárusdóttir Silfurgötu 25 93-81410
Ólafsvik Linda Stefánsdóttir Mýrarholti 6A 93-61269
Grundarfjöröur Anna Aðalsteinsdóttir Grundargötu 15 93-86604
Hellissandur Ester Friðþjófsdóttir Háarifi 49 93-66629
Búöardalur Kristiana Guðmundsdóttir Búöarbraut 3 93-41447
Isafjöröur Jens Markússon Hnífsdalsvegi 10 94-3541
Bolungarvík Kristrún Benediktsdóttir Hafnargötu 115 94-7366
Hólmavik Elísabet Pálsdóttir Borgarbraut 5 95-3132
Hvammstangi Friöbjörn Níelsson Fífusundi 12 95-1485
Blönduós Snorri Bjarnason Urðarbraut 20 95-4581
Skagaströnd Ólafur Bernódusson Bogabraut 27 95-4772
Sauöárkrókur Guðrún Kristófersdóttir Barmahlíö 13 95- 35311
Siglufjöröur Sveinn Þorsteinsson Hlíðarvegi 46 96-71688
Akureyri Halldór Ingi Ásgeirsson Hamarsstíg 18 96-24275
skrifstofa Skipagötu 13(austan) 96-27890
Svalbaröseyri Þröstur Kolbeinsson Svalbarðseyri 96-25016
Húsavík Sveinbjörn Lund Brúargerði 14 96-41037
Ólafsfjöröur Helga Jónsdóttir Hrannarbyggð 8 96-62308
Raufarhöfn Sandra Ösp Gylfadóttir Aðalbraut 60 96-51258
Vopnafjöröur Svanborg Víglundsdóttir Kolbeinsgötu 44 97-31289
Egilsstaöir Páll Póturssor. Árskógum 13 97-1350
Seyöisfjöröur Margrét Vera Knútsdóttir Múlavegi 7 97-21136
Neskaupstaöur Birkir Stefánsson Miðgarði 11 97-71841
Reyöarfjöröur Ólöf Pálsdóttir Mánagötu 31 97-41167
Eskifjöröur Sigurbjörg Sigurðardóttir Ljósárbrekku 1 97-61191
Fáskrúösfjöröur Guðbjörg H. Eyþórsdóttir Hlíðargötu 4 97-51299
Djúpivogur Jón Björnsson Borgarlandi 21 97-88962
Höfn Skúli Isleifsson Hafnarbraut 16A 97-81796
Selfoss Margrét Þorvaldsdóttir Enqiaveai 5 98-22317
Hverageröi Lilja Haraldsdóttir Heiöarbrún 51 98-34389
Þorfákshöfn Þórdís Hannesdóttir Lyngbergi 13 98-33813
Eyraibakki Þórir Erlingsson Túngötu 28 98-31198
Stokkseyri Jón Ólafur Kjartansson Eyjaseli 2 98-31293
Laugarvatn Halldór Benjamínsson Flókalundi 98-61179
Hvolsvöllur Jónína og Árný Jóna Króktúni 17 98-78335
Vík Ingi Már Björnsson Ránarbraut 9 98-71122
Vestmannaeyjar Marta Jónsdóttir Helgafellsbraut 29 98-12192