Tíminn - 06.07.1990, Blaðsíða 8
.....
•• ÍmÓ, y\ >> > S>/ V. > > >» í£&, " > S 't >ZÍ
wám
■
IHI
■'■■■•'■ ■•■■•:
Cornelio Sommaruga, forseti Alþjóðaráðs Rauða krossins, í heimsókn á íslandi:
Comelio Sommaruga, forseti Alþjóðaráðs
Rauða krossins, sem dvalið hefur á íslandi
undanfama daga, hélt aftur heim á leið síðdeg-
is í gær. Fyrripart dagsins var ætlunin að Mý-
vatnssveit yrði heimsótt en sökum þoku var
ekki hægt að lenda í Reykjahlíð eins og ráð
hafði verið íyrir gert. Áætluninni var þvi
breytt og flogið til Fagurhólsmýrar. „Þar feng-
um við bíl, keyrðum að Jökullóni og sigldum
um í sól og blíðskaparveðri. Síðan fengum við
kaffi og pönnukökur með ijóma þama í litlum
skála við lónið. Sommamga var mjög hrifinn.
Hann er mjög ánægður með heimsóknina í
heild og hlýtt til íslands. Þótt okkar framlög
séu ekki há á mælikvarða annarra þjóða þá er-
um við þó með og erum jaínffamt að reyna að
auka þátttökuna," sagði Hannes Hauksson,
ffamkvæmdastjóri RKI, í samtali við Tímann.
Á meðan á dvölinni stóð hélt Sommaruga
fyrirlestur í Lögbergi í Háskóla íslands.
Meðal umræðuefha hans var nauðsyn þess
að breyta hugarfari almennings í þá veru að
vekja upp sterkari kennd mannúðar sem aft-
ur skilaði sér í auknu hjálparstarfi. Sem
dæmi um hugsanlegan umræðuvettvang
nefndi Sommaruga mikilvægi menntastofh-
ana eins og Háskóla íslands. Þá minntist
Sommaruga stuttlega á fjárframlög.
Engin föst framlög til RKÍ
Fjárframlag íslensku rikisstjómarinnar til
starfsemi Alþjóðaráðs Rauða krossins nem-
ur árlega einni milljón sjö hundruð og þijátíu
þúsundum króna. „Þessi heimsókn gerir mér
kleift að bæði þakka íslensku ríkisstjóminni
fyrir hennar framlag sem og að óska þess að
framlagið verði aukið,“ sagði Sommamga.
Að undanskildum dagpeningum vegna
sjúklinga á sjúkraheimili RKI, sem em þeir
sömu og til annana sjúkrastofnanna lands-
ins, er ekki um neinar fastar greiðslur af
hálfu ríkisstjómar íslands að ræða til styrkt-
ar starfseminni. Að sögn Hannesar er megin-
tekjulind stofnunarinnar spilakassar sem
staðsettir em víðs vegar um landið sam-
kvæmt leyfi dómsmálaráðuneytis. Að auki
er af og til staðið fyrir sérstökum söfhunum
til ákveðinna verka, merkjasölu og fleiru.
„Ein af grundvallarhugmyndum Rauða
krossins er að hann sé fjárhagslega sjálf-
stæður og geti þannig verið óháður utanað-
komandi aðilum í sínu verkefnavali. Við
höfúm samt sem áður leitað til ríkisstjómar-
innar um stuðning vegna einstakra verkefna
og hefur því verið vel tekið. En um fast
framlag er ekki að ræða. Viðhorf ríkisstjóm-
arinnar hér á landi er að skattheimta sé lág
og því eigi félagasamtök að geta leitað beint
til almennings," sagði Hannes. Hann benti á
að heildarframlag ríkisins til Hjálparstofh-
unar kirkjunnar, Þróunar og Samvinnustofn-
unar íslands og RKI væri ekki nema 0,05 til
0,06 af hundraði þjóðartekna. Til saman-
burðar mætti geta þess að hlutfallið væri um
0,8 af hundraði á öðmm Norðurlöndum.
Mikið starf
Þrátt fyrir fáar tekjulindir er starf RKÍ um-
fangsmikið. „Við til að mynda sjáum um
Eftir
Jóhönnu
Kristínu
Bimir
ýmsa fjárfreka þjónustu sem annars yrði að
veita af opinberum aðilum,“ sagði Hannes.
Þar nefndi hann meðal annars átak vegna
flkniefna og ungs fólks og Rauða kross hús-
ið þar sem rekið er neyðarathvarf. „Við feng-
um ffamlag ffá ríkissjóði til reksturs hússins
í tvö ár en síðan féll það niður. Kostnaður við
athvarfið er árlega um tólf milljónir. Þetta
getur orðið til þess að við verðum að hætta
við ákveðin verkefni,“ sagði Hannes.
Á síðastliðnu ári námu heildartekjur RKÍ
272,2 milljónum króna og rekstrargjöld, sem
var sniðinn stakkur samkvæmt innkomu,
námu 270,2 milljónum.
Auk neyðarþjónustu stóð Fræðslumiðstöð
RKI fyrir fjölda námskeiða á liðnu ári, bæði
í skyndihjálp, fyrir bamfóstrur, sjúkraflutn-
ingamenn og fleira. Sjúkradeildir vom að-
stoðaðar við kaup á sjúkrabiffeiðum, flótta-
mönnum sinnt og svo mætti áfram telja.
Meira en aldargömul
stofnun
Sommaruga minntist í Lögbergi á að þótt
hjálparstarf af ýmsu tagi sé nú annast af
hálfii Rauða krossins var stofnunin upphaf-
lega ætluð til aðhlynningar fómarlömbum
ófriðar.
Rauði krossinn á upptök sín að rekja til þess
er manni að nafni Jean Henry Dunant of-
buðu hörmungamar í stríði sameinaðra heija
Frakka og konungsríkisins Sardiniu við heri
Austurríska keisaradæmisins fyrir 130 ámm.
Með aðstoð kvenna og bama gerði hann sitt
besta til að hlúa að særðum hermönnum en
mátti sín lítils þar sem fjöldi særðra skipti
þúsundum.
Þjáningin sem Dunant hafði orðið vitni að
ásótti hann og varð þess valdandi að hann
skrifaði bók
um minningar sínar ffá ormstuvellinum.
Þessi bók vakti athygli margra háttsettra
ráðamanna. En í henni vom einnig reifaðar
hugmyndir Dunants um stofnsetningu fjölda
smárra hópa er stunduðu hjálparstarf þar
sem þess gerðist þörf, undir vemd alþjóða-
sáttmála. I kjölfar þessa var stofhsett svo-
kölluð nefnd hinna fimm til að vinna að
ffamgangi málsins. Árið 1863 kallaði nefhd-
in til fúndar í Genf þar sem þátttakendur
vom fulltrúar sextán þjóða og fjögurra hjálp-
arsamtaka. Ári síðar undirrituðu þessar þjóð-
ir Genfarsáttmálann um meðferð stríðs-
fanga, umönnun sjúkra, særðra og fallinna í
styijöldum auk ffiðhelgi sjúkrahúsa, starfs-
manna og annars sem merkt væri Rauða
krossinum.
MEIRA TIL MANNU
ARMALA
Meðan Comelio Sommamga dvaldi hér á landi sæmdi Vigdís Finnbogadóttir, forseti íslands, hann oröu RKÍ. Tímamynd Áml Bjama
Rauður kross eða
hálfmáni
Merkið sjálft, rauður kross á hvítum grunni,
var tekið upp um svipað leyti. En ffam að
þjóðlönd einkennt hjálparflokka sína á mis-
munandi hátt. Til heiðurs Dunant, sem var
Svisslendingur, var fánalitum Sviss einfald-
lega snúið við þegar merkið var valið. Þó
krossmerki sé venjulega tengt kristni er
ffekar einni stefnu í trúmálum en annarri.
Samt sem áður gerðist það árið 1876 að
Ottoman samtökin, er stunduðu hjálparstarf í
striði milli Rússlands og Tyrklands, tóku upp
annað merki. Það merki er rauður hálfmáni á
stofhun Rauða krossins höfðu hin ýmsu merki Rauða krossins ekki á neinn hátt tengt hvítum grunni og er í dag notað í mörgum
þeim löndum þar sem Islam er þjóðtrú. Þetta
merki hefúr hlotið sömu viðurkenningu og
hið upphaflega merki.
Hin sjö boðorð Rauða krossins ef svo
mætti kalla, gefa góða hugmynd um núver-
andi markmið. Þau eru mannúð, hlutleysi
hvað varðar þjóðemi, kynþátt, trúarbrögð,
þjóðfélagslega stöðu og skoðanir einstak-
linga, hlutleysi varðandi stjómmálastefnur
og trúarbrögð ríkja, fjárhagslegt sjálfstæði,
sjálfboðaþjónustu, eining og jöfnuður hvað
varðar réttindi og skyldur allra aðildarrikja.
Sommaruga sagði í fyrirlestrinum að enn
væri meginmarkmið Rauða krossins að
koma til hjálpar á striðshrjáðum landsvæð-
um. Að vísu hefðu baráttuaðferðir þjóða
breyst mikið í gegnum tíðina en það hefði
ekki dregið úr þörfinni á hjálparstarfi heldur
þvert á móti. Ennfremur væri nú svo komið
að fólk á vegum RK stundað öflugt hjálpar-
starf hvort sem um striðshörmungar eða
þjáningar af völdum annarra hluta væri að
ræða. Sommaruga gerði í fyrirlestri sínum
nokkra grein fyrir víðfeðmi starfseminnar.
En sjálfboðaliðar á vegum Rauða krossins
eru í dag dreifðir um Afríku, Suður-Amer-
íku, Asíu, Mið-Austurlönd og austurhluta
Evrópu.
Fimm íslendingar í hjálpar-
störffum erlendis á árinu
Það sem af er þessu ári hafa fimm í slending-
ar unnið við hjálparstörf víðs vegar um ver-
öldina. Þar er bæði um að ræða verkfræðing
sem var í Eþíópíu, skurðlækni í Thailandi og
hjúkrunarffæðinga í Afganistan, Pakistan og
Armeníu.
Bæði Alþjóðanefnd Rauða krossins sem og
einstakir meðlimir innan stofnunarinnar hafa
verið heiðraðir á ýmsan hátt fyrir einstakt
starf í þágu mannkyns. Vemdari Rauða
krossins hér á landi og forseti íslands, Vigdís
Finnbogadóttir, sæmdi til að mynda Som-
mamga orðu RKI á meðan á dvöl hans stóð.
Dunant vom á sínum tíma veitt ffiðarverð-
laun Nóbels og Alþjóðaráðið hefúr hlotið
þau verðlaun í þrígang.
Leita týndra blaðamanna
Jafnffamt beinu hjálparstarfi fer fram ýmiss
konar starfsemi önnur á vegum Rauða kross-
ins.
Má þar meðal annars nefna mánaðarlegar
útvarpssendingar ffá Sviss. Þá er gerð grein
fyrir starfseminni, tekin viðtöl við starfandi
sjálfboðaliða og fyrirspumum svarað. Jafn-
framt gegnir útvarpsstöðin því hlutverki í
mannmörgum styrjöldum að veita upplýs-
ingar um striðsfanga, særða og látna. í
heimsstyijöldinni síðari vom til að mynda
lesin upp nöfn um 600 þúsund stríðsfanga og
þeirra sem saknað var, á sautján tungumál-
um.
„Hot line“ er ekki aðeins nafn sem notað er
um beint símsamband milli Kreml og Hvíta
hússins. Heldur hefúr nafnið einnig verið
tekið upp fyrir símþjónustu sem gegnir því
hlutverki að taka við upplýsingum um blaða-
menn og aðra sem týnast við skyldustörf í
hinum margvislegustu heimshlutum. Þegar
hjálpar hefúr verið leitað taka hjól Rauða
krossins að snúast og haft er samband við
alla þá útverði í neti samtakanna sem hugs-
anlega gætu veitt upplýsingar um viðkom-
andi. Finnist hinn týndi á lífi leitar Rauði
krossinn leyfis til að mega veita læknishjálp
og koma skilaboðum ffá aðstandendum og
öðrum áleiðis. Hafi sá sem leitað er látið líf-
ið er haft samband við aðstandendur og því
næst þau samtök sem málið varðar.