Tíminn - 11.07.1990, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Miðvikudagur 11. júlí 1990
Tfmirm
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin I Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gíslason
Aðstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjóri: Birgir Guðmundsson
Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason
Skrifstofur: Lyngháls 9, 110 Reykjavík. Sími: 686300.
Auglýsingasími: 680001. Kvöldsímar. Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttastjórar 686306, Iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Oddi h.f.
Mánaðaráskrift kr. 1000,-, verð I lausasölu kr. 90,- og kr. 110,- um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Samstaða um verðhjöðnun
Við útreikning framfærsluvísitölu 1. júlí hefur kom-
ið í ljós að verðlag hefur hækkað meira en gengið var
út ffá við gerð kjarasamninga í febrúar. Verðbólgu-
hjöðnunin er því hægari en gert var ráð fyrir og getur
haft þau áhrif á kaupmáttarstig lairna að skylt sé að
reikna verðlagsbætur á þau í haust.
Svo gott sem það er að fá skýringar á því, hvers
vegna verðlagsforsendur febrúarsamkomulagsins
standast ekki — þær skýringar liggja reyndar ekki á
lausu — er hitt mikilvægara að aðilar febrúarsam-
komulagsins, sem eru vinnuveitendur, samtök launa-
fólks og ríkis- og bankavald, þ.e.a.s. þjóðin öll og
ráðandi öfl þjóðfélagsins, taki alvarlega þau teikn um
verðbólgu og þenslu sem nú eru skráð á vegginn. Það
sem höfuðmáli skiptir við þessar aðstæður er að aðil-
ar að „þjóðarsáttinni“, sem svo hefur verið kölluð,
standi jafnþétt saman um ffamkvæmd hennar eins og
þeir náðu góðu samkomulagi um gerð hennar og þau
efnahagslegu markmið sem í henni felast.
Hver eru hin efnahagslegu markmið þjóðarsáttarinn-
ar? I stuttu máli þau að kveða niður íslenska verð-
bólgudrauginn og gefa sér til þess hæfilegan tíma,
sem sæst var á að yrði eitt og hálff ár. Segja má að
ráðandi öfl þjóðfélagsins, þeir sem ráða íslensku
efhahags- og íjármálalífi, hafi samið um verðstöðvun
og kaupbindingu í átján mánuði. Sú krafa er gerð til
ráðamannanna, að við þetta verði staðið. Úr því að
þeir hafa loksins komið sér saman um þá skýringu á
orsökum verðbólgunnar að hún sé knúin áffam af
víxlverkunum milli verðlags og kaupgjalds, þá skipt-
ir öllu máli að virða þessa skýringu með viðeigandi
framkvæmd, sem í reynd er krafa um að halda verð-
lags- og gjaldahækkunum í skefjum. Kaupgjald er
bundið, nema verðlagsþróun fari úr umsömdum og
áætluðum skorðum.
Því hefur verið hreyft að áætluð verðlagsspá í febrú-
ar hafi byggst á of mikilli bjartsýni. Ekki er hægt að
þvertaka fyrir að svo hafi verið, en engin ástæða er þó
til að fara að trúa því að forsendumar, sem öll ráðandi
efnahags- og ljármálavöld gengu út ffá í sjálffi þjóð-
arsáttinni, hafí verið óraunsæjar. Fyrir þá sem stóðu
að febrúarsamkomulaginu er ekki nema um eitt að
gera: Standa við það.
Forsætisráðherra bendir réttilega á það í samtali við
Tímann að ekki sé hægt að gera einhliða kröfu á rík-
isvaldið um stöðvun verðlagshækkana. Auðvitað
verða allir aðilar febrúarsamkomulagsins að leggjast
á eitt í því efhi. Ríkisvaldið hefur gegnt afar mikil-
vægu forystuhlutverki í sambandi við þá samstöðu
sem tekist hefur um baráttu gegn verðbólgu og hlýtur
að hafa forystu um það mál áfram. En eins og febrú-
arsamkomulagið er ekki til komið fyrir valdboð,
heldur reist á fijálsum samningsrétti, verður hver
samningsaðili að leika sitt hlutverk til enda og sýna í
verki fyllsta hug um skyldur sínar og ábyrgð á því, að
markmiði samkomulagsins verði náð, því markmiði
að á íslandi sé stöðugt verðlag eins og er í þróuðum
viðskiptalöndum okkar, en ekki ffumstæð óðaverð-
bólga ófullburða þjóðfélaga.

GARRI [
Nýjar reglur víð matá góöhrnss-
um qIIu einhverju feikna fjaðra-
foki nú fyrir skemmstu, eða áður
en stcfnt var tii ieiks á Vind-
heimameium. Var þaö $vo sem
ekki að furða, því nú fékk marg-
ur því slengt framan í sig að af-
burðabryssan (sem talin var) hún
Grána Trá Tindum eða þá skeið-
gammurinn Gosi frá Hofsðsi
væru sannast að segja afsláttar-
bikkjur, sem ekki ættu að koma
fyrir augu álmennilegs fólks.
Menn voru auðvitað alvcg gátt-
aðir, en þctta sönnuðu nú samt
hin nýju tölfræði, sem engum
dugði að reyna að andmæla. Nú
verða forvígismenn hrossarækt-
enda því að snúa sér að nýjum
viðmiðunum og hætta að kemba
og taglflétta hvem viðsjárdriisul
sem er, þótt kominn eigi hann að
vera af Nasa frá Skarði.
Það er ekki nema rökrctt fram-
haid af þcssum framiorum í
hrossaræktarmálum að tímaritið
Heinismynd kynnir þessa dagana
nýjar mælingareglur, sent sanna
að það er nú ekki púkkandi upp á
hvaða slekti sem vera skai á
Vindheimameium ísiensks mann-
félags, ng það þótt það kaiii sig
kannske Möller, eigi miiijón eða
hafi orðið ráóherra. Að dæml
Þorkels Bjarnasonar brcgður
tímaritió Heimsmynd máibandi
um þjóa og síðu fáeínna valin-
kunnra samborgara, gáir í af-
kvæmabðkina og i hvaða stassj-
ónum þeir hafa verið teknir íii
kostanna. Þar með er deilt úf stig-
um, alt frá klára núlii og upp í 20
stig og ioks tckin af summa, sem
fræðílega getur náð tölunni
hundrað. Stigin segja til um hver
megi kaltast raunveruicga „rík-
ur“, sbr. „kostaríkur'* á máii
hrossáræktenda.
álpast i dóm með einhverjar
truntur, hversu stroknar og
kembdar sem þær eru. Má hann
minnast bikarsins beisku sem
margur bestamaðurínn varð að
bcrgja af vikurnar fyrir Vínd-
heimamela. Nú vcrður iíka hæg-
ara am vik að ve(ja frambærUega
bópa í samkvæmi, jaínt opinber
í þessu nýja ijósi komast ýmsir
þeirra er Íeiddir eru á dómpali að
því að margur er „ekki jafn riknr
og hann hann hyggurí*. Ráðherr-
an» mikii hefur kannske ekki
nema ósköp óhrotna skólagöngu
og hlýtur fyrir viklð ekki nema
fimm stig, sem vitanlega kemur
stórlega niður á inkaútkomunni.
Poppsöngvarinn ástsæii reynist
vera læramikiii eins og fíu barna
móðir og kemur þá fyrir lítið að
hafa fengið fuilt hús fyrir af-
bragðs árangur í starfi. Gulifag-
ur vöxtur og sfarfsframi þing-
konunnar geldur þess að hún er
barniaus og hún er ekkl alltaf
sérleg glöó eða íriskleg. Þar fær
hun mínus, enda gæti svoddan
brestur ieift til að henni tötuðust
fjörtökin, þá mest væri i huíL
Margur má og setja ofan fyrlr þá
dórahörku að gefa ekki nema eitt
stig fyrir fimm fii tíu miUjóna
eign, meðan margur, sem bæði er
rasssíður og lítt skólaður, krækir
sér í flmmtán sflg fyrir þrjátíu
mílijón króna eign eöa meira.
Heimsmynd á Jof skilið fyrir
þetta timabæra maf á gæðingum
þjóðlifsins og ættí t.d. hver
flokksformaður að kynna sér
þær itarlega fyrir komandi kosn-
ingar, svo hann slýsist ekki til að
máii á samkvæmisljónin, rétt eins
ng hófaljónin. Ætti utanrikis-
ráðuneytið fortakslaust að útvega
sér reglur þessar fyrir næstu
drottnínga- og kóngaheimsóknir.
Ekki er þó við að búasf að Sfíga-
tafla Heimmyndar sé óaðfmnan-
leg enn, eo það blýtnr að standa
til bóta. Enn eru mæiingar hesta-
manna á ýmsan hátt fulikomnari.
Þannig gerir Heimsmynd ekki
svo séð verði ráð fyrir „hrekkj-
óttu“, sem er afleitur ijóður á
Hér þarf að ráða bót á, þvi marg-
nr gœtl sýnilega náð hótt sam-
kvæmt töfiunni, eins og hún ligg-
nr fyrir, en þó verið vís fii að
stinga við fótum á einhverjum
glæsisprettinum og endasenda
öfiu fram af sér, eins og Skjóni
undir Geira á Ósi, nema hvað nú
gæti knapinn verið hundrað
manna þjóðþrifafy rirtæki i
„tímabundnu" brasi með eigin-
fjárstöóuna.
Heimsmynd skýrir svo drættína
t myndinni með níu síðna upp-
talningu á „ríkasta fólkinu* og
„faiiegasta fóikinu“ útí f beimi og
tregur er sá sem þá fær ekki skíl-
iö að hverju keppa her. Hvað síð-
an verður iesið úr upptainingu á
allri Schram-ættinni í framhaldi
af þessu, hiýtur að vera viðfangs-
efni fyrir visindi framræktarinn-
Keppni og þjóðarstolt
30 milljarðar manna horíðu á
heimsmeistarakeppnina í knatt-
spymu, upplýsti ágætur fréttamað-
ur og áhugamaður um boltaleiki.
Hér er vel í lagt, enda þykir víst
flestum nóg um að mannkynið er
komið hátt á fimmta milljarðinn og
er talin hættuleg ofljölgun. Vel má
þó vera að rétt sé reiknað en þá út
frá einhveijum forsendum sem
hvergi eru brúklegar nema i keppn-
isíþróttum og vinsældamati popp-
auðvaldsins.
Þótt áhorfendaskari heimsfótbolt-
ans sé eitthvað orðum aukinn er víst
að margir hafa fylgst með keppn-
inni af áhuga og ánægju og spennt-
astir allra eru áreiðanlega þeir sem
horft geta á sína eigin landsmenn
keppa, og þykir engum skrýtið.
Skrýtin undantekning er samt
þama á. Fréttamenn sumir hverjir
löptu hver upp úr öðmm, að ástæða
væri til að óttast að sigurþjóðin
fengi snert af þjóðemiskennd og
hefðu fylliraftar meira að segja
sungið þjóðsönginn á götum úti í
sigurvímunni.
Með íþróttafréttunum fylgdu þær
hrikalegu fréttir að Þjóðverjar íogn-
uðu sameiginlegum sigri og „kyn-
þáttahatur" hefði blossað upp í
landinu.
Mörkin ein
telja
A hverju það fféttalið sem svona
hagar sér er að ala hlýtur það sjálft
að vita.
Landslið og íþróttakeppni milli
þjóða er í sjálfú sér viðurkenning á
þjóðemiskennd og elur á henni.
Þegar Maradona grætur og forseti
Argentínu ríkur burt í fússi með
grófar ásakanir og bölbænir á vör-
unum er það vegna særðrar þjóð-
emiskenndar og það skilja allir og
viðurkenna.
Öll heimsmeistarakeppnin er
kappleikur á milli þjóða og í raun-
inni er öllum fjandans sama um
hvers konar fótbolti er spilaður, það
sem gildir er að sigra andstæðing-
inn til að byggja upp þjóðarstolt
heima fyrir. Þeir sem lýstu kapp-
leikjunum margendurtóku þegar
þeim hljóp kapp i kinn að það væri
markatalan sem gilti ein, allt annað
væri aukaatriði í keppninni.
Eftir leikana byija svo vangaveltur
um að áhorfendur hafi ekki viljað
svona knattspymu heldur hinsegin,
þeir hafi viljað sjá mörk, en ekki
vamarleik o.s.frv.
Mikið er bullað um drengilega
keppni og allt það og að eitthvað
hafi skort á að drengskapur væri í
heiðri hafður þegar skotmark skó-
takkanna vom fótleggir leikfélag-
anna en ekki boltinn, sem er eini
hlutlausi aðili keppninnar og nokk
sama þótt sparkað sé í sig.
Og mikið var svo gaman að fá að
fylgjast með hvað þessi og hinn
leikmaðurinn vom seldir á háar
fjárhæðir milli félaga og hvað sum-
ir þeirra hafa upp úr krafsinu og
hvort hlutafélögin sem eiga fót-
boltafélögin með þjálfumm og öllu
saman græða eða tapa á kaupum og
sölum gladíatoranna.
Minnkandi
áhugi
Fótbolti er leikur smástráka og
fótbolti er keppni harðsvíraðra at-
vinnumanna þar sem miklar fjár-
hæðir em í veði og þegar landslið
eigast við er það sjálft þjóðarstoltið
sem lagt er undir.
Þeir fáráðlingar sem aíneita allri
þjóðemishyggju og reka áróður fyr-
ir að hún sé ekki til ættu að virða
fyrir sér viðbrögð þeirra sem fylgj-
ast með landsleikjum í fótbolta og
reyna yfirleitt að átta sig á um hvað
leikurinn snýst og hvers vegna
áhuginn er svona gííúrlegur og al-
mennur.
Á síðustu áram hafa hluthafar fót-
boltaliða í Evrópu sívaxandi
áhyggjur af minnkandi aðsókn að
leikjum og almennum áhuga á
íþróttinni.
Sú skýring hefúr verið gefm að
mikil og sívaxandi þátttaka útlend-
inga og annarra aðkeyptra atvinnu-
manna í keppnisliðum borga verður
til þess að heimamenn kæra sig
kollótta um hvort besta liðið í bæn-
um þeirra tapar eða vinnur leik.
Hvort útlendingamir í Torino sigra
frægu útlendingana í Napólí eða
Stuttgart er ekki mál heimamanna.
Þeim er sama um alla snilldartakta,
nema þá sem sýndir em af þeirra
heimamönnum og að þeir vinni
keppnina við andstæðingana í hin-
um bænum eða landinu.
Landsleikir og heimsmeistara-
keppni er allt annar handleggur. Þá
mætir þjóð annarri þjóð og ættjarð-
arrembingurinn blómstrar og það er
allt í finasta lagi — nema þegar
Þjóðveijar eiga í hlut — og áhugi á
keppninni er víðtækur, þótt 30
milljarða áhorfendahópur séu ýkj-
ur.
OÓ