Tíminn - 17.07.1990, Blaðsíða 5
Þriðjudagur 17. júlí 1990
Tíminn 5
Ásmundur Stefánsson forseti ASÍ og Þórarinn V. Þórarinsson hjá VSÍ telja
að ríkið leggi ekki nægilega mikið af mörkum með aðgerðum sínum:
Bresta rauðu strikin
og hækka laun í haust?
Formenn stjómarflokkanna áttu í gær fund með aðilum vinnu-
markaðarins um væntanlegar aðgerðir ríkisins til þess að halda
verðlagi í skefjum. Eftir fundinn lýstu bæði Þórarínn V. Þórarín-
son og Ásmundur Stefánsson því yfir að þeir teldu aðgerðimar
ekki nægja til þess að halda verðlagi fýrir neðan sett mörk í
haust Þórarinn segir að staðið verði við kjarasamninganna og
haldist verðlag ekki fýrír neðan sett mörk, hækki laun í samræmi
við það.
„Ef það sem var borið á borð íyr-
ir okkur í dag verður ekki lagfært, þá
er mjög hætt við þvi að þetta nægi
ekki til þess að ná þeim markmiðum
sem við höfum sett okkur. Það eru
vonbrigði ef svo fer, en ég ætla ekki
að gera mér þau upp fyrirfram“,
sagði Ásmundur Stefánsson forseti
ASI í samtali við Tímann eftir fund-
inn.
„Það er dálítið undarlegt að hlusta á
þá aðila, sem samninginn gera og
áætlanir um hvemig verðlag eigi að
hækka, beina spjótum sínum öllum
að rikisvaldinu", sagði Steingrimur
Hermannsson er viðbrögð forsvars-
manna ASI og VSÍ voru borin undir
hann. „Því verður ekki á móti mælt
að ríkisvaldið leggur mjög dijúgan
skerf af mörkum, en hvort það er
nóg, það er önnur spuming". Stein-
grimur minnti á að 0,5% af þeirri
0,7% hækkun sem varð á vísitölunni
á síðasta viðmiðunartímabili hafi
stafað af hækkunum hjá einkafyrir-
tækjum. „Ríkisstjómin hefúr staðið
við allt sem hún lofaði við gerð kjara-
samninganna og meira segja gengið
lengra en það“, sagði forsætisráð-
herra. I sama streng tók Ólafur Ragn-
ar Grímsson fjármálaráðherra og Ög-
mundur Jónasson formaður BSRB
sagði tíma til kominn að vinnuveit-
endur litu í eigin rann, í stað þess að
varpa allri ábyrgð yfir á ríkisvaldið.
Þórarinn V. Þórarinsson ffarn-
kvæmdastjóri Vinnuveitendasam-
bandsins er sömu skoðunar og Ás-
mundur Stefánsson, þ.e. að væntan-
legar aðgerðir ríkisstjómarinnar séu
ekki nægjanlegar til þess að halda
verðlagi fyrir neðan „rauð strik“ i
haust. Þórarinn segir að inn í þennan
pakka vanti a.m.k. sem svarar áhrif-
um niðurfellingar jöfnunargjalds á
innfluttar iðnaðarvörur. Þetta gjald
nemur 5% og við gerð fjárlaga var
áætlað að það skilaði 500 milljónum
í ríkissjóð. Þórarinn segir að gjaldið
hafi þegar skilað því sem ráð var fyr-
ir gert og tillaga VSÍ sé að gjaldið
verði lækkað um helming og verði
2,5% það sem eftir er ársins. Fyrir
liggi að þetta jöfhunargjald hafi átt að
falla niður í kjölfar skattkerfisbreyt-
ingarinnar um áramót. En hvað gerist
ef rikið gefiir ekki meira eftir en það
sem kynnt var á fúndinum í gær?
„Rauðu strikin svokölluðu em við-
miðun fyrir kaupmáttarþróun", sagði
Þórarinn. „Samningurinn byggir á
ýmsum forsendum um þróun við-
skiptakjara, um þjóðarframleiðslu og
um kaupmátt sem er hlutfall af þessu
tvennu. Það hafa engar hugmyndir
komið upp um að standa ekki við
þessar forsendur kaupmáttarþróunar.
Það verður gert. Það er hins vegar
verkefhi launanefndarinnar að bregð-
ast við, annars vegar með því að gera
tillögur sem eru til þess fallnar að
draga úr verðlagshækkunum, eins og
við höfúm verið að gera. Og hins
vegar með því að bregðast við á
launasviðinu, ef ekki verður hjá því
komist“.
- Leggi ríkið ekki meira af mörkum,
hver verða þá viðbrögðin á Iauna-
sviðinu?
„Það hljóta einhver viðbrögð að
verða á launasviðinu, ef þessi mark-
mið nást ekki. Auðvitað er langæ-
skilegast að þau náist. Mitt mat er
það að þetta náist ekki, ef að ríkis-
stjómin ætlar að halda fast við þær
skattahækkanir sem felast í að halda
jöfhunargjaldi á iðnaðarvörur út ár-
ið“.
Þórarinn segist þeirrar skoðunar að
niðurfelling virðisaukaskatts af við-
haldi á íbúðarhúsnæði og flýting nið-
urfellingar virðisauka af íslenskum
bókum, komi ekki til með að draga úr
tekjum ríkissjóðs. En þetta em
stærstu póstamir í tillögum stjómar-
innar. Ætli ríkið síðan að ná inn
helmingi meiri tekjum af jöfnunar-
gjaldi á iðnaðarvömr en gert er ráð
fyrir í fjárlögum, sé það í raun og
vem skattahækkun. Slík áform séu
mjög varhugarverð í þeirri stöðu sem
rikir núna.
„Það var farið yfir hvað það væri
sem þyrfti að setja bráðabirgðalög
um“, sagði Ásmundur Stefánsson.
„Þar em memi kannski ekki allir á
eitt sáttir, en alla vega var þama sett-
ur upp pakki, sem byggir á ýmsu því
sem verið hefúr til umræðu að und-
anfömu. Það dæmi fúllnægir ekki
þeim vonum sem ég hef haft um það
sem gera þyrfti. Eg gerði grein fýrir
mínum athugasemdum á fúndinum.
Málið verður síðan til frekari um-
fjöllunar í ríkisstjóminni og ég vona
að það verði lagað til þar“.
Aðspurður um hveijar hans athuga-
semdir heföu nákvæmlega verið vildi
Ásmundur ekki tjá sig um hvað heföi
verið rætt um á fúndinum í einstök-
um atriðum. Samkvæmt heimildum
Tímans mun Ásmundur hafa gert at-
hugasemdir við að lækkun jöfhunar-
gjalds skyldi ekki vera með í tillög-
unum. Málið var rætt á fúndinum, en
formenn stjómarflokkanna lýstu sig
ekki reiðubúna til þess að lækka
gjaldið og vísuðu til þess að ríkið
heföi staðið við sinn hluta kjara-
samninganna sem áður segir.
Ríkisstjómin mun í framhaldi af
þessu koma saman til fúndar í fyrra-
málið og þá ganga frá setningu um-
ræddra bráðabirgðalaga. Flýting nið-
urfellingar virðisaukaskatts af ís-
lenskum bókum og niðurfelling virð-
isauka á húsaviðgerðir er sá hluti
tillagna rikisstjómarinnar sem þarf
lagasetningu til að framkvæma. I
pakka ríkisstjómarinnar em að auki
frestun á hækkun afhotagjalds RÚV
og gjaldskrá Pósts og síma og áfram-
haldandi frestun á hækkun bensín-
gjalds.
-ÁG
Krossanesverksmiðjan skemmdist mikið í eldsvoða um síðustu áramót Timamynd hía
Framtíð Krossanesverksmiðjunnar tryggð:
Bygging Krossaness
minnkuð um helming
Tekin var ákvörðun á fúndi hluthafa
Krossanesverksmiðjunnar í gær að
rekstri og uppbyggingu skuli haldið
áffarn, en með verulega breyttum
áherslum. Stefnt er að því að upp-
byggingunni verði hagað á þann veg
að tækja- og húsnæðiskostnaður
verksmiðjunnar verði nýttur eins og
hann er í dag með mjög litlum við-
bótum. En áður hafði verið stefnt að
töluverðri stækkun fyrirtækisins.
Vonast er til að verksmiðjan muni
geta tekið við loðnu i síðasta lagi
fyrsta nóvember næstkomandi í stað
þess að vera lokuð ffam til áramóta.
Ekki verður gengið til samninga við
Síldarverksmiðjur ríkisins og jafn-
ffarnt hætt við kaup á nýjum vélum.
Forráðamönnum verksmiðjunnar
hefur reiknast svo til að á þennan hátt
muni skuldir félagsins stórlega
lækka, þar sem í stað þess að halda
áffam fjárfestingu verði nú hægt að
taka til við að grynnka á skuldunum.
Mun því skuldsetning að loknum að-
gerðum verða viðráðanleg að sögn
forráðamanna verksmiðjunnar. Jafn-
framt er talið að með þessum ráðstöf-
unum verði atvinna meginþorra
starfsmanna tryggð.
í fréttatilkynningu Krossanesverk-
smiðjunnar segir að með þessu móti
verði áhætta Akureyrarbæjar, sem
aðaleiganda fýrirtækisins, minnkuð
að miklum mun. En bærinn stóð
ífammi fýrir því að þurfa að auka
hlutafé sitt um allt að 150 milljónir
króna innan eins árs til viðbótar við
fýrri hlutafjárloforð að upphæð 200
milljónir króna. Auk þessa heföi Ak-
ureyrarbær neyðst til að taka veru-
lega beina áhættu af rekstri verk-
smiðjunnar. Miðað við hráefnis- og
afúrðaverð nú hefði fýrirtækið þurft
að fá að minnsta kosti 60 til 70 þús-
und tonn af hráefhi á ári til að bera
sig ef upphaflegri byggingaráætlun
heföi verið haldið til streitu. Þess í
stað munu 20 til 30 þúsund tonn á ári
geta staðið undir rekstri verksmiðju
af þeirri stærð sem tekin hefúr verið
ákvörðun um að byggja.
jkb
Fornleifagröftur Bandaríkjamannsins:
Ráðherraúrskuröur
síðar í vikunni
Svavar Gestsson menntamála-
ráöherra sagði í samtali við Tím-
ann í gær að úrskurðar hans í
máli Fomleifanefndar, um hvort
Bandaríkjamaðurinn Thomas
McGovem eigi að fá leyfi til fbm-
leifagraftrar hérlendis, sé að vænta
síðar í vikunni.
Menntamálaráðherra sagði að þeir
væru að fara yfir málið, enda heföi
þeim ekki borist það í hendur fýrr en
þá um morguninn.
„Ég geri ráð fýrir því að við kom-
umst að einhverri niðurstöðu í vik-
unni“, sagði Svavar.
Fomleifanefnd fór ffarn á úrskurð
menntamálaráðuneytisins í þessu
máli, en meirihluti nefndarinnar
haföi áður veitt McGovem Ieyfi til að
stunda beinarannsóknir hér á landi.
Formaður nefhdarinnar, Sveinbjöm
Rafnsson, var á móti leyfisveitingu
Fomleifanefndar og vísaði hann mál-
inu til Þjóðminjaráðs sem úrskurðaði
að Bandaríkjamaðurinn skyldi ekki
hljóta leyfið þar sem hann uppfýllti
ekki viss skilyrði um kunnáttu í ís-
lensku og íslenskri menningarsögu.
Aðspurður sagðist menntamálaráð-
herra að sjálfsögðu hafa ákveðna
skoðun á þessu máli, en hann skýrði
ekki ffá henni á þessu stigi málsins.
—só
Forsætisráðherra Liechtenstein:
Opinber heimsókn
Í gær hófst opinber hefmsókn
Hans Brunhart, forsætisráðherra
Liechtenstein og konu hans,
Bernadette Brunhard, til íslands.
Hjónin eru hér I boði Steingríms
Hermannssouar, forsætisráð-
herra og Eddu Guðmundsdóttur.
í gærmorgun áttu Steingrímur
og Brunhard fund saman og
ræddu þar m.a. málefni EB og
EFTA, en ríkin eru bæði aðilar að
EFTA. Siðan var haidið f Árna-
safn og handritin skoðuð. í há-
deginu var haldið til hádegisverð-
ar í boði forseta íslauds, frú Vig-
dísar Finnbogadóttur, og þar á
eftir var Listasafn íslands skoð-
að. í gærkvöldi snæddu forsætís-
ráðherrahjónin kvöldverð í Ráð-
herrabústaðnum i boði íslensku
forsætisráðherrahjónanna.
Heimsókninni lýkur á fimmtu-
PÓSTFAX TÍMANS