Tíminn - 19.07.1990, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Fimmtudagur 19. júlí 1990
Deilan um landamæri Póllands stendur ekki lengur í vegi sameiningar:
KOHL HEFUR BROSAÐ
SAMFELLT í 2 DAGA
Helmút Kohl kanslari Vestur- Þýskalands fer í sumarleyfi á
föstudag, ánægður með að síðustu hindrunum fýrir sameiningu
þýsku ríkjanna hefur veríð rutt úr vegi og viss um að verða leið-
togi alls Þýskalands í lok ársins. í gær kynnti hann á ríkisstjóm-
arfundi niðurstöður ferðar sinnartil Sovétríkjanna um að Sovét-
menn hefðu fallist á að nýtt Þýskaland verði í NATÓ. Annarri
hindrun í vegi þýskrar sameiningar, deilunni um viðurkenningu
Þjóðveija á landamærunum við Pólland, var rutt úr vegi á fundi
7 utanríkisráðherra í París á þriðjudag.
af fundi Gorbatsjovs í Moskvu fyrr í
vikunni. Hann og ráðherrar hans
voru greinilega í hátíðaskapi í upp-
Kohl ætlar um helgina í sumarleyfi
til Austurríkis en hann hefur tæpast
sést nema brosandi síðan hann kom
hafi fundar síns á miðvikudag. Elsti
ráðherra rikisstjómarinnar, Friedrich
Zimmermann, fagnaði Kohl og sagði
að hann Kohl hefði „náð öllu því
fram, sem fyrirrennarar hans hefðu
helst viijað, hlutum sem við hefðum
allir talið óhugsandi fyrir einu ári síð-
an: Einingu og fullveldi fijáls Þýska-
lands“.
Helmut Kohl kanslari í virðulegum
stellingum - Núna sést hann ekki
nema brosandi.
Ovænt stefnubreyting Bandaríkjastjórnar:
Rauðu
mega
Khmerarnir
ekki sigra
Utanríkisráðherra Bandaríkjanna,
James Baker, sagði óvænt í til-
kynningu á miðvikudag að stjóm
sín ætlaði að hefla viðræður við
stjómina í Víetnam með það fýrir
augum að koma í veg fýrír að
Rauðu Khmeramir nái aftur völd-
um í Kambódíu.
Þessari stefnubreytingu Bandarikja-
stjómar var þegar fagnað af utanrikis-
ráðherra Sovétrikjanna, Edvard She-
vardnadze, sem sagði að hún drægi úr
ágreiningi milli ríkisstjómanna í
Moskvu og í Washington. „Við vilj-
um gera allt sem við getum til að
forða því að Rauðu Khmeramir nái
völdum á ný“, sagði Baker við frétta-
menn eftir tvcggja klukkustunda fund
með Shevardnadze. Baker mælti
þessi orð eftir að fregnir bárast af því
að Rauðu Khmeramir hefðu ráðist á
næststærstu borg Kambódíu, náð um
tíma flugvelli hennar á sitt vald og
drepið 15 menn sem þar vora til vam-
ar. Baker og Shevardnadze vora báð-
ir staddir í París í gær til að taka þátt í
viðræðum um framtíð Þýskalands.
Bandaríkjamenn hafa með þessu kú-
vent afstöðu sinni til ríkisstjómar Ví-
etnams, en eftir sigur Norður-Víet-
nama í Víetnamstríðinu höfðu þeir
reynt að einangra stjómina í Hanoi,
bæði stjómmálalega og eftiahagslega.
Baker sagði að Bandaríkjamenn
hefðu unnið markvisst að því að
binda endi á áratugalöng átök í
Kambódíu og reynt að fá stríðsaðila
til ffiðarviðræðna. „En Rauðu
Khmeramir hafa breytt átökum við
samningaborðið í átök á vígvellin-
um“, sagði Baker. „Við viljum ræða
við Víetnama vegna þess að við telj-
um að þeir hafi áhrif á stjóm Kamb-
ódíu og gætu notað þau áhrif til að
hjálpa okkur við að skapa skilyrði
fýrir fijálsum kosningum og nýrri rik-
isstjóm“, bætti hann við. Baker sagði
að viðræðumar myndu eingöngu snú-
ast um Kambódíu og að bætt sam-
skipti Víetnam og Bandarikjanna
væra ekki á dagskrá og hann sagði
líka að Bandaríkjamenn myndu ekki
minnka stuðning sinn við andkomm-
únista sem berðust gegn rikisstjóm
Kambódíu ásamt Rauðu Khmeran-
um. Bandaríkjaþing hefur haft af því
vaxandi áhyggjur að stuðningur þess
við skæraliða í Kambódíu gagnaðist
Rauðu Khmeranum. I gær viður-
kenndi Baker í fyrsta skipti opinber-
lega að Víetnamar hefðu dregið her-
sveitir sínar út úr átökum í Kambódíu
en þangað vora þær sendar 1978 til að
koma Rauðu Khmeranum frá völd-
um. Baker sagði líka að Bandarikja-
stjóm væri reiðubúin til að endur-
Nokkrír fyrrverandi þegnar Rauöu
Khmeranna.
skoða afstöðu sína aðildar ríkisstjóm-
ar Kambódíu að Sameinuðu þjóðun-
um. Fulltrúar skæraliðahreyfinganna
þriggja, sem berjast gegn rikisstjóm-
inni, sitja nú fundi S.Þ. en ekki fúll-
trúar ríkisstjómarinnar.
Austur-Þýskaland:
Atvinnuleysi vex
um60%á14dögum
Atvinnuleysi var nánast óþekkt
fyrirbæri í Austur-Þýskalandi á
meðan kommúnistar fóru með
völd en það óx um 60% fyrstu
tvær vikur júlímánaðar og
224.000 menn eru nú atvinnu-
lausir að sogn atvinnumálaráð-
herrans Regínu Hildebrand á
miðvikudag. Hún sagði frétta-
stofunni ADN að milli 30 og 40
þúsund menn bættust í hóp at-
vinnulausra i hverri viku. Hálf
milijón manna hefur auk þess
sótt um „skammtímavinnu“ sem
er atvinnubótavinna sem rílds-
stjórnin hefur sett á fót eftir efna-
hagssamruna þýsku ríkjanna, 1.
júli. Fyrirtæki í Austur-Þýska-
landi hafa orðið hart úti i sam-
keppni við vestræn fyrirtæki en
frá þeirri samkeppni hafa þau
verið vernduð áratugum saman.
Hundraðshluti atvinnulausra er
nú 2,5% en var 1,6% i lok júní
þegar atvinnulausir voru
142.000. Stjórnmála- og banka-
menn búast við að ínnan tveggja
ára verði þrjár milljónir Austur-
Þjóðverja án vinnu sem er þríðji
hver starfandi maður.
Herstjórar í Sovétríkjunum andmæla:
Lithaugar semja lög um eigin her
Samskipti Lithaugalands og sovéskra
herforingja versnuðu enn frekar á mið-
vikudag þegar Lithaugar bjuggust til að
setja lög um eigin hersveitir. Talsmaður
þings Lithauga sagði að fhimvarp að
lögum hefði verið samið, sem skyldi
koma í stað sovéskra laga um herskyldu
ungra manna. Lagaframvarpið hefiir
enn ekki verið borið undir atkvæði og
ekki hefúr verið ákveðið hvenær það
verður gert. Samkvæmt frumvarpinu
eiga karlmenn sem orðnir era 19 ára að
gegna herþjónustu í eitt ár og myndaðar
verða varasveitir eldri íbúa landsins.
Lithaugar hafa heitið þvi að setja ekki
ný lög sem styðji sjálfstæðisyfirlýsing-
una ffá 11. mars í 100 daga ffá þvi að
samningaviðræður hefjast um aðskiln-
að landsins ffá Sovétríkjunum.
Vamarmálaiáðherra Sovétríkjanna,
Dmitry Yazov, hefúr skrifaði forseta
Lithauga, Výtautas Landsbergis, bréf
og var það birt í dagblaðinu „Ekho
Litvy" í gær. Þar sakar hann stjómina í
Lithaugalandi um að koma í veg fyrir
herkvaðningu ungra manna í sovéska
herinn. „Slíkar aðgerðir stjómar Lit-
hauga munu óhjákvæmilega hafa nei-
kvasð áhrif á ffamtið Lithaugalands",
sagði hann í bréfinu.
Herþjónusta er viðkvæmt málefni í
Eystrasaltslöndunum og segja ungir
menn, sem kvaddir hafa verið í sov-
éska herinn, að illa hafi verið komið
ffam við þá. Þrýstingur er mikill í Sov-
étrikjunum um að stofnaðar verði þjóð-
herir þar sem menn einnar þjóðar séu í
hverri herdeild en yfirmenn heraflans
hafa lagst eindregið gegn slíkum ráða-
gerðum.
Sérfræðingar telja Japani ekki vera undir það búna að skipta sér af heimsmálum:
Japan verður ekki heimsveldi strax
Á leiðtogafundinum í Houston
vakti þaö athygli að Japanir lögðu
fram eigin tillögur og vildu fara
aðrar leiðir en aðrar þjóðir í fjár-
veitinum til Kína og Sovétríkjanna.
f framhaldi af því hafa sérfræðing-
ar velt því fýrír sér hvort Japanir
muni reka sjálfstæðari utanríkis-
pólitík héðan af en hingað tii.
Sfjómmálaskýrendur efast þó um
að ríkisstjómin í Tókíó sé í raun
undir það búin að gegna förystu-
hlutverki í alþjóöastjómmálum.
Davið Pike, hagffæðingur hjá UBS
„Philips and Drew Intemational",
sagði við Reuter-fféttastofuna í gær:
„Japan er eitt ríkasta land í heimi og
þeir hafa orðið æ meira áberandi í al-
þjóðamálum... en þeir era samt langt
ffá því að verða forystuþjóð í efna-
hagsmálum heimsins“. Japanskur
stjómarerindreki á ráðstefnunni í
Houston sagði: „Þótt Japanir láti í ljós
skoðun sína, ætla þeir sér ekki nauð-
synlega að hafa áhrif á almennings-
álitið í heiminum". í Houston lögðu
Japanir lóð sitt á vogarskálamar í
ýmsum málum ýmist mcð eða á móti
Evrópuþjóðunum sem stóðu saman í
flestum málum. Fréttaskýrendur hafa
velt því fyrir sér hvort nýr valdaþrí-
hymingur í efnahagsmálum sé að
verða til þar sem era Bandaríkin,
Þýskalandi og Japan en margir segja
að afstaða Japana til málefha fúndar-
ins í Houston sýni einmitt að Japanir
hugsi fyrst og ffemst um málefni sem
snerti sjálfa þá en ekki um heiminn í
heild. Japanir vora á móti efnahags-
hjálp til Sovétríkjanna fyrst og ffemst
vegna yfirráða Sovétmanna á Kúril-
eyjum en þeir vildu veita Kínveijum
fé vegna sérstakra tengsla sinna við
Kína. David Pike segir að í Japan sé
enginn einn aðili sem taki ákvarðanir
um stefnu ríkisstjómarinnar. Þar séu
mörg ráðuneyti sem gæti eigin hags-
muna af kappi. Þess vegna sé erfitt
fyrir Japani að reka fastmótaða utan-
ríkisstefnu þar sem aðeins ein skoðun
sé látin í ljósi. Japanir hafa aukið
veralega þróunaraðstoð sína við er-
lend ríki á undanfomum áram en
fféttskýrendur segja, að enn ráði
Bandaríkjamenn miklu um hvert jap-
önsku peningamir fari. A næstunni
segja þeir að Japanir muni fremur ein-
beita sér að efúahagsuppbyggingju í
Asíu þar sem þeir þekki best til, en
skipta sér minna af heimsmálunum.