Tíminn - 24.07.1990, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Þriðjudagur 24. júlí 1990
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin I Reykjavlk
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Glslason
Aöstoðanitstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjóri: Birgir Guömundsson
Auglýsingastjóri: Steingrlmur Glslason
Skrtfstofur: Lyngháls 9, 110 Reykjavlk. Sfml: 686300.
Auglýslngasfml: 680001. Kvöldsimar Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttastjórar 686306, Iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setnlng og umbrot: Tæknldeild Tímans. Prentun: Oddi h.f.
Mánaðaráskrift kr. 1000,-, verð I lausasölu kr. 90,- og kr. 110,- um
helgar. Grunnverö auglýslnga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Sænsk aölögun
í frétt frá Upplýsingaþjónustu landbúnaðarins í
síðustu viku er skýrt frá samþykkt nýrrar land-
búnaðarlöggjafar í Svíþjóð.
Þegar þessi frétt er lesin kemur ýmislegt kunn-
uglega íyrir í íslendings augum, röksemdafærsl-
an, orðafarið og markmiðsyfiriýsingamar. Allt
hljómar þetta eins og ómur af orðræðum á Al-
Dingi og í fjölmiðlum hér á landi fyrir 5-6 ámm,
iegar unnið var að stórbreytingu á íslenskri land-
3Únaðarstefnu og henni breytt með lögum. Þótt
hér verði því auðvitað ekki haldið ffarn að Svíar
hafi á einhvem hátt tekið mið af íslenskri stefnu-
mörkun í landbúnaðamiálum, er ástæða til að
vekja athygli á því að íslendingar hafa ekki verið
neinir eftirbátar um aðlögunarstefiiu í landbúnað-
armálum, nema síður sé.
Það vandamál er gamalkunnugt að erfitt hefur
verið að láta landbúnað stjómast af markaðslög-
málum iðnaðar- og kaupsýsluþjóðfélagsins. Að
wí leyti til hlýtur landbúnaður að standa nokkuð
Dversum í hreinræktuðu auðvaldskerfi þar sem
markaðshyggjan er óffávíkjanlegt lögmál. Þó er
það ekki fyrr en á allra síðustu árum að kapitalis-
minn hefur verið hreinræktaður svo rækilega að
það er orðið að kalli tímanna að útrýma skuh allri
atvinnu- og ffamleiðslustarfsemi, sem ekki lætur
stjómast af hinu ómengaða lögmálium ffamboð
og eftirspum og þeirri verkaskiptingu í heimsbú-
skapnum sem er svo mikið atnði í hagfræðileg-
um rétttrúnaði hvort heldur í auðvaldsátrúnaði
eðamarxisma.
Því fremur sem markaðshyggja nýkapitalismans
hefur lagt undir sig ffamleiðslu og viðskipti í
vestrænum heimi hafa samtök bænda orðið að
bregðast skynsamlega við vanda atvinnu sinnar
og tilvem. Bændastétt allra landa sér það fyrir sér
að í raun er stefht að útrýmingu landbúnaðar í
„þróuðum“ löndum. Bændur beitast því yfirleitt
sjálfir fyrir því að ná sáttum um viðhlítandi að-
lögunarstefhu að ffamtíðarþróun landbúnaðar í
markaðskerfmu. „Lögfest aðlögun“ er inntakið í
griðasáttmála bændastéttar við auðvalds- og
markaðsskipulagið, sem auðhringavaldið og
sósíaldemókratar Evrópustórveldanna hafa sam-
einast um að gera alls ráðandi í vestrænum heimi.
Þótt hér verði ekki gerður nákvæmur saman-
burður á einstökum atriðum nýrrar landbúnaðar-
stefnu Svía og þeirrar stefhu sem tekin var upp
hér á landi fynr 5 ámm, sýnast markmiðin lík að
því leyti að draga skal úr offramleiðslu landbún-
aðarafurða og taka upp nýjar búgreinar eða koma
á fót nýrri atvinnustarfsemi til sveita. Þrátt fyrir
það er margt í óvissu um afleiðingamar. Menn sjá
fyrir sér hrikalegan samdrátt byggðar í sveitahér-
uðum og atvinnuleysi þar á ofan. Það mun varla
draga úr félagsmálaútgjöldum sænska ríkisins að
gerbylta landbúnaðarstefhunni, hvað sem öðm
líður.
GARRI

Málgögft Sjálfsteðisflokksins,
DV og Morgunblaðið, eru koniin
i hár sinian út af foryatunni (
flokki sínum. DV hdgar „for-
ysluleysi** bursicids Pálssonar
stóryrta ritstjórnargrein, svo að
Morgunblaésntðauom þykir nóg
afsvogóóu.
Ráðist i
Þorstein
Varnarræóa
o
£n svo ■ |_____
við skrííum
samflokksmanna á DV um for-
mam Sjálfstæóisflokksin*, H
kailar blaðið þau „tl
v»m fyrir bomteÍB. Segir Morg-
var kosinn
formaður 1983 kafi verið nýaf-
boðlnn fram tfl þess að styrkja
borstein Pálsson í formannssessi.
bvcrt á múti bar kosning Daviðs
með «ór fyrlrætlanir margra
fcrftofcknum »m fiokksfor-
enda séu uppi hávserar raddir i
flokknum um a6 borsteiun „geti
ekki stýrt stærsta flokki þjóðar-
síður þá einkunn að faann bafi
verið „sköruiegur” fram-
kvæmdasfjóri VÍnnuveiteoda-
sambandsios og ut á það faafí
faann veríð kosinn formaður
verkefui, Tinir biaðið margt tfl í
því sambandi og verður það ekki
tfundað faér nákvæmlega nema
hvað það er satt að borsteinn
sýndi iitla iipurð i að hafda sam-
an stjórn þeirri sem faann var i
forsæti fyrir 1988-89 og reyndist
ekki buröameiri cða úrræðabefri
fjármálaráðherra en Alberf <5uð-
mundsson. Það ntá lika taka und-
ir það meöDV að ef ætiuuin er að
fara nú að gera þá krBfu til Þor-
steins Pálssonara að baon verði
„leiðtogi** islensku þjóðarinnar,
þá er faann auðvitað ófær tfl þess,
enda ekki vitað til að ísienskur
landslýður, hvar í flokkí sem er,
sé að kalla eftir einhvcrjum min-
iceausescu eða smáhitler til þess
að rðða yflr sér. íslendiogar eru
ekki i neinum
id sár“ á flokksUkamunum eftir
að flokksbrotin hðfðu klórað
hvert aanuð til blóós árurn sam-
1987, þegar Borgaraflokkurinn
varð tii, en nefnir ekki hlut Þor-
stcins Pátssonar i því ináli, að
ððru ieyfí en þvi að i þeiro vser-
ingum hafl faann ekki
heldur staðið af sér áfliUiu. Slðan
segir falaðið að „beflar sættir"
tækist milli hans og Alberts og
Albert sé nú kominn ttl liðs við
Sjálfstæftisflokkinn á nýjan leik.
Með þessu ætlar Morgunbiaðið
að sanna að allt sé kyrrt og róiegt
í Sjálfstæöisflokknum, cnda sc
forystan „vei komin i böndum
tveggja ungra munna, Þorsteins
Pálssonar og Daviðs Oddssonar
varaformanns“, og Iýkur vamar-
rseðti bJaðsitts með þessum orð-
um, þ.e.a.s. með því að minna á
að Davíð Oddsson hafi verið kos-
inn varaformaður á síðasta
iandsfundi.
Flokkseigendur
styöja Þorstein
Sngu Daviðs Oddssonar í varafor-
manossætið, þá er það þó mis-
skiiningur að hann hafi vertð
bafl rtaðið slg vel sem fram-
lcvætndaítjóiril ' yinnuveitenrfa-
sambandsins og þvi hafi hann
Mlokksins. Nú segfa menn að
Duvíð Oddsson eígi að verða for-
maður af því faaao hefur haft
;eð sér sem faorgar-
stjóri í Reykjavik. Því er ckki aó
ntn styrkur að vera borgarstjórí
þegar bifist er um flokksembætt-
in. En þótt svo kunni að vera,
faendir ýmislegt til að Davið
stððu þcgar faarin lietur tfl skarar
skriða gegu Þorsteini Pálssyni.
Árás DY á Þorsfein er liður í þvi
að veikja bann, eu varnarskrif
Morgunbiaðsins sýua að flokks-
gen því að borgarsjóður gangi í
ábyrgð fyrir ísienska sjónvarps-
féiagið hf. (Stöð 2) var dulbúin
árásá Davið Oddsson, fyrirmæli
DV sýua að persðnudeilurnar f
Sjálfstæðisflokknum eru síður en
svoútkljá. Garri
VITT OG BREITT
Hnípin þjóð í einbýlum
-íslendingar eru einstaklings-
hyggjumenn sem vilja eiga sín hús
sjálfir, er staðhæfing sem iðulega er
kastað fram af formælendum sjálfs-
eignarstefnunnar, sem aldrei þurfa
að rökstyðja þessa vafasömu kenn-
ingu sína.
-íslendingar vilja búa veglega, er
önnur kenning sem byggingabarón-
ar hafa yfir þegar þeir byggja stórt
og dýrt yfir fólk sem hvorki hefur
efni á né vilja til að búa I þeim Iveru-
gámum sem það verður nauðugt,
viljugt að kaupa.
Blómaskeið af starfsævi hvers
meðalíslendings er þjakað af skulda-
áþján og peningaáhyggjum vegna
þess að hann þarf að búa í húsi.
Starfsffami og eignamyndun fer
saman. Böm em til trafala á því ævi-
skeiði sem tegundinni manninum er
eiginlegast að geta þau, fæða og
annast. Því best að eiga engin, og ef
einhver líta dagsins ljós er enginn
tími til að sinna þeim. Á meðan
bömin em að vaxa úr grasi eru for-
eldramir að byggja og vinna auka-
vinnu til að borga af og ömmumar
og afamir em komin í splúnkuný og
rándýr þjónustugettó, sem gleypti
húsverðið sem þau eyddu ævinni í
að byggja og borga af.
(Það var nefnilega ekki alltaf 1975-
1979 í íslenskri byggingasögu, eins
og Sigtúnshópar og aðrir ljúga að
sjálfum sér og öðmm)
Meira og stærra
Á íslandi er byggt meira en nokkm
sinni í sögunni og stærra íbúðarhús-
næði en annars staðar í heiminum.
Greifahallahverfi með einbýli, sér-
býli, raðbýli, parbýli þjóta upp út um
öll foldarból og þegar maður lítur yf-
ir sérbýlabreiðumar með atkitekta-
sniðnum íverplistaverkum hugsar
maður með sér: -Þeir eru ekki é né-
strái sem em að reisa þennan flna
svelhbæ. Eða: -Eitthvað eiga þeir nú
í handraðanum sem geta keypt og
búið í þessum líka finiríisvillum.
Flotunum sem standa við rauðviðar-
hurðir bilskúranna sleppum við að
sinni.
Mitt I allri glæsilegu uppbygging-
unni kemur reiðarslag, sem allir
nema fávitar sáu fyrir. Húsnæðis-
kerfið er hmnið og byggingasjóður
ríkisins verður gjaldþrota 1998,
segja ábyrgir aðilar.
Það er áreiðanlega mikil bjartsýni
að halda að sjóðgarmurinn tóri
þangað til.
Ástæðan er ofureinföld. Landsjóð-
urinn er látinn borga niður lánin af
bmðli milljarðamæringanna, eða
þeirra sem láta eins og þeir séu millj-
arðamæringar.
Niöurgreidd
einstaklingshyggja
Hmn kerfisins var fféttaefhi um
helgina og þar við bætist að dagar
verkamannabústaða eru taldir. Ál-
þýðublaðið segir ífá þeim tiðindum
og er ekki annað að sjá á þeim skrif-
um, en að farið hafi fé betra. Sjálfs-
eignarstefhan hefur verið einráð í
verkamannabústaðakerfinu ífá upp-
hafi og er nú svo úr sér gengin að
eignamyndunin er sanriarlega metfé.
A 20 árum, þegar eigandinn hefur
borgað 18 afborganir af fbúð sinni, á
hann sem svarar 200 þúsund krón-
um f eigninni sem hann er búinn að
greiða fasteignagjald af f að minnsta
kostiJ9ár.
Samt er greiðslubyrðin þyngri en
almennt í leiguhúsnæði eða búseta-
íbúðum.
Þetta er það sem kallaðar eru fé-
lagslegar íbúðir, og þykja mikið
þing hjá þeim samtökum og nefrid-
um sem ráðskast með þær.
Hins vegar eru það ekki kölluð fé-
lagsleg einbýlishús eða félagsleg
raðhús með tveim bílskúrum, sem
fgildi milljónamæringa byggja sér
og fá aftur og aftur á ævinni niður-
greidd lán úr sjóðum allra Iands-
manna, sem em að verða gjaldþrota
innan tiðar.
Það em heldur ekki félagsleg
skringilegheit að veita alltaf meiri
gjafalán til nýbygginga en annars
húsnæðis. Þar ræður ávallt fijálsræði
markaðarins, þ.e.a.s. ffelsi bygg-
ingameistara og verktaka til að
byggja mikið og dýrt út á lánarétt
sem aðrir eiga og er allt það móverk
niðurgreitt.
Að húsnæðiskerfið stefnir lóðbeit i
gjaldþrot og byggingafélög verka-
manna hrunin ætti engum að koma á
óvart.
Hitt er undarlegra að afgnóttin sem
dellukerfin fæddu af sér, dugir
hvergi nærri til að leysa landlægan
og óþolandi húnsæðisvanda og sér
enginn fyrir endann á húsnæðise-
klunni og enginn ábyrgur aðili gerir
minnstu tilraun til að sjá hvers
vegna.
OÓ