Tíminn - 26.07.1990, Qupperneq 5

Fimmtudagur 26. júlí 1990
Tíminn 5
Ríklð segir upp kjarasamningi BHMR. Bráðabirgðalög á næstunni. Ríkisstjóm einhuga um aðgerðir:
Komið í veg fyrir
víxlgang hækkana
rikisstjómarfundi í gær að alger samstaða væri innan rikis-
samningum vlð BHMR verði sagt upp 30. september og að
samstarf verði haft við samtök launafólks, atvinnurekenda og
bænda um leiðir til að tryggja að efhahagsmarkmið náist og
bráöabirgöalögum
eða ekki?
Steingrimur sagði að rætt hefði
verið ura fjölmargar leiðir um
hvernig megi ná þessum mark-
miðum.
„Ég vil bara segja það á þessari
stundu að það verður varia nema
með lögum. Hins vegar viijum við
ekki ákveða hvers konar lög það
verða nema að höfðu samráði að-
ila vinnumarkaöarins,“ sagöi
hann.
Birgir Björn Sigurjónsson hag-
fræðingur BHMR sagði aö þeir
hefðu kraflð ríkisstjórnina svara
um hvort hún myndi leggja fram
kröfugerð um breytingu samn-
ings þeirra eða efni nýs samnings
á fundi þeirra í gær en rfkis-
stjórnin virtist ekki hafa undirbú-
ið það neitt sérstakiega. Hann
sagði að ekki hefði verið minnst á
setningu bráðabirgðaiaga á fund-
inum.
„Ef þeir hefðu verið með það i
burðarliönum hlytu þeir aö hafa
minnst á það. Þetta var nú fundur
um þennan samning og afleiðing-
ar hans,“ sagði Birgir.
Hann sagði aö það væri alveg
einsdæmi ef ráðherra sem gerir
samning við einhvern aðOa beitti
bráðabirgðalögum tíl að forða sér
frá efni samningsins og hann
hefði cnga trú á því að það mundi
gerast. Svona afturvirkar breyt-
ingar virkuðu ekld.
Forsætísráðherra sagðist gera
ráð fyrir að hitta forsvarsmenn
ASÍ og VSÍ í dag. Út af fyrir sig
hlypi tíminn ekkert frá þeim að
þessu leyti en hann gerði sér von-
ir um að þeir geti þá mjög fljót-
iega koinisi að sameiginlegri nið-
urstöðú um það hvers konar Iðg
þurfi að setja. Ráðherrar rikis-
stjórnarinnar áttu fundi í gær
með forsvarsmönnum BHMR og
BSRB auk þess sem forsætísráð-
herra hefur rætt við Ásmund
Stefánsson forseta ASÍ, Einar
Odd Kristjánsson formann VSÍ,
Þórarinn V. Þórarinsson fram-
kvæmdastjóra VSÍ ogÁrna Bene-
diktsson hjá Vinnumáiasambandi
samvinnufélaganna. Þá var fund-
ur i miðstjórn Alþýðusambands-
insígær.
Launaviðmiðuninni
troðið upp á BHMR?
„Það liggur ljóst fyrir að ef
samningurinn við BHMR verður
framkvæmdur á grundveUi fé-
lagsdðms þá mun það ieiða tU
mjög mikillar verðbólgu hér á
skömmum tíma. Það var því fuU
samstaða um það að segja þeim
samningi upp,“ sagði Steíngrím-
ur.
Forsætisráðherra sagði aö því
miður virtist BHMR ekki vera tU
viðtals um neinar breytingar á
sínum sanmingi sem gætu fuil-
nægt markmiðum þjóðarsáttar-
innar þrátt fyrlr þær niðurstöðor
sem lægju fyrir um veröbólgu.
„Þeir halda mjög stíft við sinn
samning, bæði þetta ákvæði um
þessa 4,5% hækkun og sömuleiðis
15. greinina um að þeir fái hverja
þá hækkun sem hinn alnicnni
markaður fær. Það er alveg ljóst
að ef það á að verða þá mun ASÍ
fá sðmu hækkun og að öllum lík-
indum BSRB og þá erura við
koinin út í víxlgang sem enginn
endir er á,“ sagði Steiugrímur.
Birgir sagði að það hefði ekki
verið krafa BHMR að fá inn í
samningana viömiöun við samn-
inga annarra.
„Okkar krafa var sú að við
fengjum verðtryggðan kjara-
samning. Fjármálaráðherra tróð
upp á okkur þessu samnings-
ákvæði um viðmiðun við kjör
annarra sarataka. Við vissum all-
an tímann að þeim væri ilia
treystandi fyrir að halda kaup-
mættí iauna. Eins og staðan er
núna kynngimögnuð virðist það
hafa komið þeim í koll að fá þetta
inn í samninginn,“ sagði Birgir.
Aöalatriði aö menn
standi jafnir aö lokn-
um samningstíma
Forsætísráðherra sagði að kom-
ið hefði fram í viðræöum þeirra
við forsvarsmenn BSRB að þeir
teidu sig hafa siðferðislegan rétt
til sömu hækkunar og BHMR,
jafnvel þó að það sé ekki í þeirra
samningum.
„Aðalatriðiö er það að menn
standi jafnir að samningstíman-
um loknum. Þó að BHMR hali
fengið þetta fyrr þá fái þeir ekki
meira en svo að þeirra endaniegi
punktur verði sá sami í launum
og kaupmætti,“ sagði Steingrím-
ur.
Hann sagðist hafa lagt fram sex
leiðir tfl aö ná þessu markmiði á
rikisstjórnarfundi i gær og þær
yrði að skoða mjög vandlega. Ef
BHMR verður alls ekki til viðtals
um breytingar á sínu samningum
hijótí Íög að verða nauösynleg.
Slík lög myndu taka til allra
þeirra þátta sem eru nauðsynlegir
til þess að ná þessum endamark-

þess þyrfti iauna- og kaupmáttar-
þróun að vera eins og samið hefur
verið um.
Sammngurinn ekki
mistök af hálfu ríkis-
stjórnar
Aðspurður sagði Steíngrímur að
þetta mál ógnaði ekki ríldsstjórn-
inni eins og stendur þvi aliir hefðu
verið mjög sammála um það sem
samþykkt var í gær. Hann taidi
aiveg út í hött að það kæmi til af-
sagnar ráðherra vegna þessa.
Aðspurður sagði Steingrímur að
ekki væri ura mistðk að ræða af
hálfu ríkisstjórnarinnar í samn-
ingsgerð; aðstæður hefðu gjör-
breyst frá því BHMR samningur-
inn var gerður.
„Það er eftir að BHMR samning-
urinn er gerður að VSÍ, ASÍ og
VMS gera samning og setja þetta
skilyrði þar inn i að aðrir fái ekki
hækkun umfram þá þannig að
það iá alls ekki fyrir þegar þessi
samningur var gerður,“ sagði
hann.
Steingrímur taldi að það hefði
Utlu breytt hvort viðræður við
BHMR liefðu verið teknar upp
fyrr á árinu. Haun hefði átt vin-
samiegar og gagnlegar viðræður
við þá í seinni hluta júni og hann
væri sannfærður um að það hefði
eltkj þýtt*
„Það þýddi ekki þá jafnvel þótt
alvaran blastí við, og ég held að
það hafí því síður þýtt áður en
sást hvað alvaran var mikil,"
sagði Steingrímur.
BSRB og bændur
vilja halda í þjóðar-
sátt
Ögmundur Jónasson formaður
BSRB sagði að þeir geröu þá
kröfu að í einu og öUu verði staðið
við þá samninga sem þeir gerðu
við rikísstjórnina.
„Sú krafa er uppi hjá okkar fólki
að ekki verði aukinn launamunur
hjá ríkinu,“ sagði Ögmundur.
Hann sagði að það væri ljdst að
það yrði mikiU þungi í þeirri
kröfu félagsmanna, þegar tíl end-
urskoöunar samninga kemur í
haust, um að kauphækkanlrnar
verði látnar ná aftur í tímabUið.
Þeir vildu halda i þá samninga
sem þeir gerðu og ætluðu aö
reyna að sjá til þess að þeir stæð-
ust. Ekki mætti gieyma því að
baki þeim samningum stæði þorri
íslensku þjóðarinnar, nærri aUt
launafólk á íslandi, og stæði enn,
og allir hefðu notíð góðs af þess-
um samningum hvort sem þeir
stæðu utan þeirra eða ekki.
„En við erum siður en svo að
hvetja tU bráðabirgðaiaga gegn
öðru launafólki. Reyndar tel ég að
það hefði átt að ganga mikiu
lengra í þvi að ná samkomulagi og
ieita sátta í þessu máii,“ sagði Ög-
raundur.
Haukur Halldórsson formaður
Stéttarsambands bænda sagði að
þeir hörmuðu það ef þessi þjóðar-
sátt sem veriö hefði að stefna að
væri nú að renna út í sandinn fyr-
ir mistök og skiiningsleysL
„Við sömdum um það að ef yrðu
aðrar launabreytingartUlögur á
þessu tímabili heidur en samið
var um og ef verðiagsþrðun færi
fram úr ákveðnum rauðum strik-
um sem við settum 1. september
þá kæmi tíl hækkunar á búverði.
Við munum að sjálfsögðu halda
okkur við það þanuig að það sldl-
aði sér tíl framleiðenda,“ sagði
Haukur.
Hann sagði að eitt af því sem
samið hefði verið við ríkisvaldið
var að búverð yrði óbreytt til
neytenda og þá yrði að auka nió-
urgreíðslur sem næmu þessum
hækkunum. Haukur bjóst við að
eiga fund með forsætisráðherra
um þessi mál í gær. —só
Bretar
styrkja
íslenska
náms-
menn
Bresk stjómvöld hafa veitt 14 is-
lenskum námsmönnum í Bretlandi
styrki fyrir skólaárið 1990-91. Styrk-
ir þessir koma úr sjóði sem er í vörslu
breska utanrikisráðuneytisins og er
heildarupphæð þeirra um sjö milljón-
ir íslenskra króna. Sfyrkimir em til
greiðslu á skólagjöldum nemend-
anna. Að auki fá sumir þeirra sem em
í framhaldsnámi svonefndan ORS-
rannsóknarstyrk frá Ráði breskra há-
skólarektora.
Styrkimir em veittir námsmönnum í
margvíslegum námsgreinum; má þar
t.d. nefha umhverfisvemd, sjúk-
dómafræði sjávardýra, ffamleiðsla
sjónvarpsefnis, læknisffæðirann-
sóknir og fuglafræði. Hugsanlegt er
að fleiri styrkir verði veittir í ár.
GS.
Tímamótasýning opnuð í Eden í Hveragerði í dag. Steingrímur St. Th. Sigurðsson:
„Sjórinn færir mér hamingju"
Steingrímur St Th. Sigurðsson við eitt olíuverka sinna sem hann kall-
ar Seltjöm. Tlmamynd: Pjetur.
Listmálarinn Steingrímur St. Th.
Sigurðsson opnar í dag einkasýningu
i Eden í Hveragerði. Þetta er tíma-
mótasýning að hans eigin sögn. Til-
efiii þessarar sýningar er að lítið afa-
bam er rétt ókomið í heiminn, einka-
systir hans hún Tóta er væntanleg ffá
Englandi þar sem hún hefúr búið í
tæp 50 ár, og eitt lítið afmæli 29. apr-
íl s.l. er rifjað upp með þessari sýn-
ingu.
Steingrímur hefiir haldið fjölmargar
einkasýningar hér heima og erlendis
og er þetta 70. sýning hans og jafh-
ffamt sú 14. síðan 1974 sem haldin er
í Eden í Hveragerði. Sýningunni lýk-
ur mánudaginn 6. ágúst n.k. kl.
23:30.
Roð-í-gúl nefhist listgallerí Stein-
grims sem er við Hallveigarstíg.
Nafhið er sérkennilegt en það merkir
aflasamur maður. Það er margt
merkilegt að sjá í þessu galleríi og
em þar maigir persónulegir munir
sem hafa allir, hver og einn, sína
sögu. Steingrímur er sjálfur mjög
hrifinn af húsinu og segir það búa yf-
ir mikilli sál.
Á sýningunni í Eden em 47 verk og
em þau flestöll unnin á þessu ári.
Þetta em einkum og sér i lagi sjávar-
myndir og svo fantasíur. ,Úg elska
fjörur og sjó og fæ mikla hamingju af
sjónurn," segir Steingrímur. Suður-
nes, skammt ffá Gróttu, er notað sem
fyrirmynd nokkurra verka hans en
þar hleypur hann fimm sinnum í viku
og gerir æfingar til að halda sér í
formi. Hann hefur sagt skilið við allt
vín og reykingar og segir að ef til vill
hafi myndir hans breyst við það.
Steingrímur segist vera svo hjátrúar-
fullur að hann verði ávallt að hafa
mynd sem hann gerði af móður sinni
með á sýningum sínum. „Annars
gæti farið svo að sýningamar gengju
verr“.
Ekkert systkina hans er fermt en
sjálfur tók hann kaþólska trú norður á
Akureyri árið 1959, á Maríumessu
hinni fyrri, eftir að hafa verið í læri í
fjögur ár. Hann segir það nauðsyn-
legt hveijum manni að eiga sér and-
legan griðastað þar sem hægt er að
gera upp sakir sínar. „Það getur eng-
inn lifað án trúar og að minni hyggju
er samviskan sama og trúin“.
Eins og áður sagði er þessi sýning
Steingríms tímamótasýning og að
hans sögn lagði hann alla sína lífs-
orku í þessi verk. „Mér fannst eins og
ég væri að lesa undir þungt próf við
gerð þessara verka. Ég er enn ungur
og leitandi og því held ég áfram
sagði listamaðurinn að lokum.
—KMH