Tíminn - 27.07.1990, Page 6

6 Tíminn
Föstudagur 27. júlí 1990
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin i Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gíslason
Aðstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjóri: Birgir Guðmundsson
Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason
Skrifstofijr Lyngháls 9, 110 Reykjavlk. Sími: 686300.
Auglýsingasími: 680001. Kvöldsímar Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttastjórar 686306, (þróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tlmans. Prentun: Oddi h.f.
Mánaðaráskrift kr. 1000,-, verð I lausasölu kr. 90,- og kr. 110,- um
helgar. Gmnnverð auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Stóriðja og byggðastefna
Oddur Einarsson, fyrrverandi sveitarstjóri í
Njarðvík og formaður starfshóps um stóriðjumál
á Suðumesjum, segir í grein í Morgunblaðinu að
„Atlantal-fýrirtækin hafi valið Keilisnes fyrir
iðjuverið“ og bætir við að ekkert fái þá til að
breyta því nema peningar sem koma úr vasa ís-
lenskra skattborgara.
Ut af íyrir sig er ekki við öðm að búast af manni
í stöðu Odds Einarssonar en að hann sæki það
fast að álveri verði valinn staður á Vatnsleysu-
strönd. Hann hefur öðmm fremur tekið að sér að
vinna að því að Atlantalálverið rísi á Suðumesj-
um. Engin ástæða er til að bregða þessum ágæta
sveitarstjómarmanni um að viljandi ætli hann að
segja meira af kostum Keilisness en aðrir em til-
búnir að samþykkja, það er ekki sú hliðin á mál-
flutningi hans sem vekur mesta athygli. Fyrir
mörgum er það hins vegar fréttnæm yfirlýsing frá
formanni starfshóps um stóriðjumál á Suðumesj-
um að Atlantal-hópurinn hafí ákveðið að álverið
skuli vera á Suðumesjum og hvergi annars staðar.
Hafí Atlantal-hópurinn þegar búið sér til ákvörð-
unarástæðu um stað fyrir álverið er eins gott að
ráðgjafamefnd um stóriðju geri það öllum opin-
bert.
Oddur Einarsson tekur sér fyrir hendur að full-
yrða án minnsta rökstuðnings að „allir vita að Is-
landi blæðir vegna rangrar byggðastefnu“. Ekki
em það annað en stóryrði að „allir“ séu þeirrar
skoðunar að sú uppbygging sem orðið hefur á
landsbyggðinni hafí orðið til þess að opna slagæð
á íslenskum þjóðarlíkama. I þessum orðum sveit-
arstjómarmanns í byggðarlagi, sem hann sjálfur
skilgreinir svo að sé hluti af landsbyggðinni og
utan höfuðborgarsvæðisins, speglast þær öfgar í
tali um byggðastefhu, sem aldrei geta leitt til ann-
ars en misskilnings og fordóma hjá landsmönn-
um þegar þeir ræða hvers annars hagi.
Ur því að sveitarstjómarmaðurinn grípur til lík-
ingamáls um lamandi blóðmissi lifandi líkama,
hefði ýmsum þótt eðlilegra að bregða slíku ljósi
samlíkingar á byggðaþróunina í landinu. Þá
myndi greinarhöfimdur komast að því, að „Is-
landi blæðir“ á þann hátt, að landsbyggð í a.m.k.
þremur landsfjórðungum á í mikilli vök að veij-
ast. Ef einhveiju á Islandi er hætt vegna blóð-
missis þá er það landsbyggðin. Öll reiknilíkön,
hvort heldur er til lengri eða skemmri tíma, sýna
að mikil fólksfækkun verður á meginhluta lands-
byggðarinnar, en höfuðborgin og höfuðborgar-
umhverfið vex með miklum hraða. Sá hraði
myndi magnast þeim mun ffekar sem þeim ráða-
mönnum fjölgaði sem líta á byggðastefnu sem
gustukaverk, ef ekki lífshættulega hnífstungu í
þjóðarlíkamann.
garri i .. |. "c;1 H ■ HiH ■ iii
Samstarf um
f»vi hefdi clcki vcrið spáð fyrir
ári að austurblökkin eða nokkurt
brot af benni værl á leið inn í Atk
antshafsbandaiagið. Samt er það
staðreynd að Austur-Þýskaland,
Þýska alþýðuiýðveldið, sem lengj
hcfur þótt bióminn í austantjaids-
ríkjunum og ómissandi hiuti af
Varsjárbandalaginu, er áð Íeggja
sjálft sig niður með þvi að samein-
ast Vestur-Þýskalandi og hcfur
fengið iögfuila uppáskrift Gor-
batsjovs að mega unt leið ganga í
NATO.
Það hefiir líka verið að gerast að
Atlantshafsbandalagið tekur ofan
stríðshanskann gagnvart austr-
inu og sctur upp hvíta diplómata-
hanska til þess að bjóða velkomna
í sendiherraliðið í Brösscl sér-
staka sendifulitrúa gömlu austan-
tjaldslandanna. Vantar ekki
nema herslurauninn að hershöfð-
ingjar Varsjárbandalagsins verðl
viðurkenndir pakkhússtjórar í
vopnagevmslum NATO. Það sem
áður var lokað og iaesf er nú «11-
um opift.
Skuggahlið bætira
vióskipta
Garri œtlar ekki að yfirganga
neinn með ýkjustO eða neins kon-
ar rótarskap, þvi að konum er að
því sönn gleði að járnfjöldin i álfu
kristinnar siðmenningar hrynja
hvcrt af ððru ásamt berlinarmúr-
um og gaddavirsgirtum landa-
mærum sem áður lágu þvers og
kruss ura alla Mið- og Austur-
Evrópu. Samgöngur eru að fær-
ast í eðlilegt horf landa í milli og
viðstópti af öllu tagi að aukast og
eflast. Ferðafrelsi er smám saman
að verða sjáifsagður hlutur í löod-
um þar sem fólk þurfti áður vega-
bréf til að ferðast milii landshluta.
En Opnunarstefnan færir fóikið
ekki afteins á vit hins heifbrígða
sem frelsi fylgir og óhindraftar
samgöngur verða ekki eingöngu
farvegur nauðsynjavarnings, í
kjölfar ferða- ogsainskiptafrelsis-
ins eru fikniefnin tekin aö flæða
yfir austantjaldslöndin, þ.á m.
Sovétríkin. Fíkniefnasalamir
hafa þegar fært sér það í nyt að
um Balkanrikin og Mið- ng Aust-
ur- Kvrópuríkin liggur greiðasta
leiðin til að smygla fikniefnum frá
Asíu til aðalfikiiiefnamarkaðanna
í Vcstur-Evrópu. Smyglvegurinn
frá Miö-Austurlönduiu er i vax-
andi mæli látian liggja um Búlg-
aríu, Rúmenfu, Gogverjaiand og
Tékkósióvakíu «1 þess aö létta á
gömlu smyglleiðlnni um Tjrk-
iand, Gríkkland og Júgóslavíu,
sem m.a. iá til Ítalíu og þaðan i
aðrar áttír.
300 þús. hekfarar
undir kannabis
Þótt fikniefnahrlngarnir notl
þessi lönd fyrst ng fremst sem
greiðustu samgönguleið til enda-
stððva í Vestur-Evrópulöndum,
þar sem markaðurinn er stærstur
og verðið hæst, þá eru þeir að
sjálfsögðu farnir að þreifa fyrir
sér ura markað í þeim löndum
sem smyglieiðin liggur um. Kaup-
getan er að vísu eno of litii til þess
að skapa þar stóran markað, en
eigi að síður sækfr í það horf.
Sovétríkin liggja utan við helstti
smyglleiðir eiturefnanna, en
fikniefnaneysla er þar vaxandi
vandamál, cnda auðvelt að rækta
ópium- og kannabisjurtir viða um
Sovétríkin. Fyrir fáum vikum var
fíkniefnasali í Aserbædsjan hand-
tekintt með 100 kg af kamtahis i
fórum sinum. Hann reyndist vera
f tengslum vtð fíkttfefnasala í ná-
grannarfkjum, m.a. f Kasakstan
þar sem 300 þús. hektarar lands
eru lagðir undir ræktun kanna-
bisjurfa.
Vaxandi saía og neysfa fíkniefna
i Austur- og Mið-Evrópu hafa
orðið tilþess að rikisstjóruir þéss-
ara landa faka orðíð þátt í al-
þjóðasaravinnu um baráttu gegn
eiturlyfjum, fyrst og fremst fnnan
Evrópu, Bandarísk og sovésklðg-
reglu- og dómsyfírvöld hafa tekið
upp sérstakt samstarf á þessu
sviðL Fikniefnastofnun Banda-
rikjanna hefur i því sambandi
tekið að sér að þjálfa sovéska lög-
gæsiumenn i aðferðum viftað leita
að fíknicfnum. Þaooig leiðir hvað
af ððru í batnandi sambúð aost-
urs og vesturs, Herírnlr passa
upp á vopnin hver hjá öörum og
íögregtonámskeið eru eðfífeg
samstarfsverkefni. Hver hefði
trúað þessu á hundadðgum í

MHHI
íHHWHWt
VITT OG BREITT ii
WvX'XC'XvWíXvWXvJWW/W/X'a-X'XvÍXvX'X'Xw'.vX'X
í algleymi kalda stríösins
í hartnær hálfa öld hefúr heimurinn
litið á sigurvegara síðari heimsstyrj-
aldar, Sovétríkin og Bandaríkin, sem
stórveldi og um skeið báru þau höfiið
og herðar yfir önnur ríki. Risaveldi
voru þau kölluð til aðgreiningar írá
öðrum stórveldum og þeirra var
mátturinn og dýrðin.
Risaveldin skiptu með sér þeim
heimshlutum sem einhver slægur er
í, hófu vígbúnaðarkapphlaup undir
því yfirskini að þau þyrftu að veija
hagkerfi sín, sem raunar eru hvert
öðru lík og byggjast á sömu lögmál-
um um trúna á endalausan hagvöxt,
sem brýtur í bága við öll náttúru- og
siðalögmál.
I skugga ógnaijafnvægisins, sem
vamaði því að ekki hallaði á völd og
áhrif hugmyndafræðinnar, döfnuðu
önnur veldi og nú eru þau hvað öfl-
ugust sem bannað var að smíða vopn
og veijur sér til vamar.
í lok kalda stríðsins (ef því er þá
lokið) standa risaveldin móð og ann-
að þeirra aðíramkomið og hitt sleikir
sár sín og þjáist af innanmeinum,
sem enn er ekki komið í ljós hve ill-
kynja em.
Sigurvegararnir
Þjóðviljaritstjóri birti í gær ofúrlitla
samantekt um hvemig risaveldin
léku hvert annað í stríðinu um hug-
myndafræði og hagkerfi, og byggir á
lestri amerískra dagblaða. Niðurstað-
an er sú, að i kalda stríðinu hafi
Bandaríkin og Sovétríkin eyðilagt
hvert annað sem stórveldi og þótt
staðan sé þannig í dag, að Vesturlönd
hafi unnið þetta fræga stríð er ekki
hægt að halda því fram að Bandarík-
in muni njóta ávaxtanna af þeim
sigri.
Það er sönnu nær að iðnaðar- og
fjármálaveldin Japan og Þýskaland
standi með sigurpálmann I höndun-
um, þótt hildarleikurinn mikli hafi
verið háður til að knésetja þau ríki.
Styrkur risaveldanna felst í vopna-
búrum þeirra og þau geta talað digur-
barkalega á meðan þau ráða yfir ger-
eyðingarvopnum sem geta sprengt
jörðina í loft upp 50 sinnum eða oft-
ar til vamar hagkerfi eða hugmynda-
fræði.
Nú, en það em ekki aðeins stórveldi
sem leggja sjálf sig í sölumar til
vamar ímynduðum styrk eða stolti,
svo ekki sé nú talað um samanburð-
arfræðúia, en metingur um ímyndaða
eða raunvemlega yfirburði vom höf-
uðáróðurstæki kalda stríðsins.
í því kalda stríði sem launþegasam-
tök heyja sín á milli hér á Islandi er
það einmitt samanburðarffæðin sem
dugir best til að koma öllu í bál og
brand.
Ef þessi stétt fær kauphækkun eiga
hin samtökin að fá sömu hækkun og
gott betur.
Þeim ódæmum er lætt inn í samn-
inga hér og hvar, að hækki þessi
hækki hinn og svikamyllan fer í gang
og snýst sjálfkrafa og fá þá hvorki
launþegar né atvinnurekendur við
neitt ráðið.
En eins og í köldu stríði stórveld-
anna em það einhveijir allt aðrir en
deiluaðilamir sem hagnast á rifrild-
inu um keisarans skegg eða hvort
meira er minna eða minna meira,
eins og samanburðarfræðingar
stéttarígssamtakanna koma sér aldrei
saman um.
Tilbrigði við þjóðarsátt
Þau átök kalda stríðsms sem háð er
á Islandi og nú em að setja allt á ann-
an endann virðast í fljótu bragði
standa á milli ríkisvaldsúis og hluta
ríkisstarfsmanna.
Sé betur að gáð stendur stríðið á
milli prófgráða opmberra starfs-
manna. Ennfremur milli meiraprófs
embætta og aðila vinnumarkaðarins,
en það em óopinberir atvinnurekend-
ur og þeirra viðsemjendur, sem er
launþegahreyfing emkagefrans.
Eftir þvi sem næst verður komist
hafa öll þau apparöt sem hér er
minnst á gert með sér þjóðarsátt um
láglaunakjör nema opinberir starfs-
menn með meirapróf.
Samanburðarfræðin sér síðan svo
um að þegar þeim síðstnefndu eru
dæmdar umsamdar launahækkanir
heimta þjóðarsáttarstéttimar þær
einnig og þá er svo listilega um hnút-
ana búið að meiraprófsmenn fá enn
meiri hækkun og svo koll af kolli.
Svona heyr þjóðin kalt stríð við
sjálfa sig og hefúr gert lengi. Þeim
stríðsrekstri linnir ekki fyrr en hug-
myndafræðingar hagvaxtar og verð-
bólgu hafa riðið öllu móverkinu á
slig í nafni baráttunnar fyrir bættum
kjörum.
Hveijir hirða sigurlaunin verður
tíminn að leiða í ljós, en það verða að
minnsta kosti ekki þeir sem asnast til
að eyðileggja sjálfa sig í langvarandi
köldu stríði og skilja ekki fyrr en um
scinan að þeir hafa aldrei átt aðra
óvini en sjálfa sig. OÓ.