Tíminn - 27.07.1990, Side 16

Tíminn - 27.07.1990, Side 16
li , ' I RÍKISSKIP NÚTÍMA FLUTNINGAR Holnorhúsinu v/Tryggvagölu, S 28822 SAMVINNUBANKINN í BYGGÐUM LANDSINS NISSAN Réttur bíll á réttum stað. A. Ingvar | f | Helgason hf. Sævarhöföa 2 Sími 91-674000 L0ND0N - NEW YORK - ST0CKH0LM DALLAS T0KY0 Kringlunni 8-12 Sími 689888 Tíminn FÖSTUDAGUR 27. JÚLÍ1990 Fjármálaráðuneytið greiðir fyrstu „vaxtabæturnar" mánuði fyrr en lög kveða á um: EEB manns fá vaxta/húsnæðisbætur Um 36 þús. íslendingar eiga von á vaxtabótum eða húsnæð- isbótum firá Qármálaráðuneytinu í byrjun næsta mánaðar, samtals um 2.000 milljónum króna. Um 10.000 hjón, þ.e. um fimmtu hver hjón á íslandi fá greiddar út vaxtabætur þann 1. ágúst n.k.. Vaxtabætur til hjóna eru að meðaltali um 100 þús.kr. og því samtals í kringum 1 milljarður króna. Álíka hlutfall einstæðra foreldra, þús. á mann. eða um 1.500, eiga einnig von á vaxtabótum á sama tíma, um 80 þús.kr. að meðaltali. Einhleypingar sem fá vaxtabætur eru um 3.500 manns og bætur þeirra að meðaltali um 60 þús. krónur. Auk þess fá um 11.000 manns nú greiddar húsnæð- isbætur samkvæmt eldra kerfi, alls að upphæð um 600 millj.kr., eða 54 Vaxtabætumar sem greiddar eru nú í fyrsta skipti, árið 1990, nema því alls um 1,4 milljarði króna. í lögum var gert ráð fyrir greiðslu þeirraþann 1. september. Fjármála- ráðherra ákvað eigi að síður, sam- kvæmt tilkynningu frá ljármála- ráðuneytinu, að þær yrðu greiddar út mánuði fyrr þrátt fyrir að reikna megi ríkissjóði nokkurt vaxtatap af þeim sökum. Miðað við 0,5% láns- kjaravísitölu á mánuði og um 6% raunvexti má reikna það vaxtatap á m.k. um 14 milljónir króna. Utgjöld ríkissjóðs verða því stór um næstu mánaðamót því þá eru einnig greiddar út bamabætur og bamabótauki. Vaxtabætumar taka í raun við af bæði húsnæðisbótum og svoköll- uðum vaxtaafslætti sem áður var við lýði. Þeir sem áttu rétt á hús- næðisbótum árið 1988 (sem er föst upphæð á hvem einstakling i 6 ár) eiga völ á að halda sig við það kerfi eða að sleppa húsnæðisbótunum og velja vaxtabætur í staðinn. Þeir sem hins vegar byrjuðu að byggja eða keyptu íbúð eftir það eiga einungis rétt á vaxtabótum. I tilkynningu fjármálaráðuneytis- ins segir að framlög ríkisins til vaxtabóta hafi verið aukin vemlega frá fyrra bótakerfí. Láti nærri að heildarfjárhæð vaxtabóta og hús- næðisbóta sé um fimmtungi hærri að raungildi heldur en samanlagðar húsnæðisbætur og vaxtaafsláttur var á síðasta ári. Vaxtabætumar miðast við hveija fjölskyldu og em tengdar tekjum hennar og eignum. Hámark vaxta- bóta er nú 174 þús. kr. til hjóna, 140 þús.kr. til einstæðs foreldris og 107 þús.kr. til einhleypings. Þótt vaxtabætur séu greiddar út þann 1. ágúst að þessu sinni er ekki endilega víst að svo verði framveg- is. Fjármálaráðuneytið segir ljóst að stjómvalda, alþingis og forráða- manna fjármálastofnana bíði nokk- urt verk við endurskoðun og ný- skipan helstu gjalddaga og greiðsludaga í samfélaginu þar sem núverandi fyrirkomulag kalli á mjög ójafna dreifingu álags og tals- vert óhagræði í fjármálakerfinu. Hefur ráðuneytið þessi mál nú til athugunar. - HEI mmgssam Á næstunni verður tekið fyrir í Hæstarétti prófmál um vaxtagreiðslur á innlegg bænda: Verður bakari hengdur fyrir smið? í september n.k. verður tekið fyrir í Hæstarétti mál Félagsbúsins að Garði II í Mývatnssveit gegn Kaupfélagi Þingeyinga. Málið er prófmál og það fýrsta sinnar tegundar hér á landi en það snýst um hvort afurðastöðvar skuli greiða bændum dráttarvexti af inn- leggi sé það ekki borgað á réttum tíma. Samkvæmt núgildandi lögum ber afurðastöðvum að greiða sauðfjár- bændum 75% af innlögðu kjöti þann 15. nóvember það haust sem kjötið er lagt inn. Heildamppgjör á síðan að fara ffarn 15. desember. Með þessum lögum, sem tóku gildi 1986, vom af- urðastöðvar, sem era í flestum tilfell- um kaupfélög úti á landsbyggðinni, gerðar ábyrgar fyrir greiðslum til sauðfjárbænda. Hins vegar hefur reynst mikill misbrestur á að þessar greiðslur hafi komið á réttum tíma og venjan hefur verði sú að peningar fyrir innlagt dilkakjöt hafa verið lagðir inn í reikninga bænda vikum og mánuðum seinna heldur en gert er ráð fyrir í lögum. Innleggið hefur síð- an verið reikningsfært aftur í tímann og á pappíranum kemur það þannig til greiðslu 15. nóvemberog 15. des- ember ár hvert. í millitíðinni, þ.e.a.s. frá þeim tíma sem peningamir era lagðir inn og aftur til þess tíma sem þeir era reikningsfærðir, era greiddir viðskiptavextir. Borga dráttarvexti og eiga inni á sama tíma í mjög mörgum tilfellum þurfa bændur hins vegar á sama tíma að greiða dráttarvexti af skuldum sínum við kaupfélög og aðra. Þannig getur komið upp sú staða að bóndi skuldi kaupfélagi og greiði dráttarvexti af skuld sinni þar, og kaupfélagið skuldi bóndanum einnig fyrir innlagðar af- urðir en greiði bóndanum einungis viðskiptavexti af þeirri skuld. Um það er þó ekki að ræða í þessu tilfelli. Feðgamir Þorgrimur Starri Björg- vinsson og Kári Þorgrímsson, sem reka Félagsbúið að Garði í Mývatns- sveit, stefndu Kaupfélagi Þingeyinga til þess að greiða sér dráttarvexti af innleggi sem ekki hafði verið greitt á réttum tíma. Málið var tekið fyrir í undirrétti á Húsavík haustið 1988 og fóru þeir feðgar með sigur af hólmi í þeirri lotu. Nú fer málið fyrir Hæsta- rétt eftir tæpa tvo mánuði og á hvom veginn sem dómur fellur þar er ljóst að um mikilsvert fordæmi verður að ræða. Verði niðurstaðan sú að Hæsti- réttur staðfesti dóm undirréttar er komið fordæmi fyrir því að greiða eigi öllum sauðfjárbændum á landinu dráttarvexti af innleggi þó svo að dómurinn varði einungis þessa til- teknu aðila. Bakari hengdur fyrir smið? - En hvað þýddi það fyrir kaupfé- lögin úti á landi ef þetta mál vinnst í Hæstarétti með tilheyrandi fordæm- isgildi? „Eg leyfi mér ekki að hugsa svo langt,“ sagði Hreiðar Karlsson kaup- félagsstjóri á Húsavík í samtali við Tímann í gær. „I þessu tilfelli er um það að ræða að við eram dæmdir til að greiða sem við ekki höfðum á þeim tíma sem við áttum að borga út.“ - Ríkið gerir búvörasamning við bændur þar sem þeir lofa því að inn- leggið verði greitt á tilteknum tíma. Hins vegar gerir samningurinn ráð fyrir að afúrðastöðvar bænda séu ábyrgar fyrir greiðslunum og til þess að þær geti staðið við sitt þarf afúrða- lán frá peningastofnunum, sem ekki hafa fengist á réttum tíma. Er verið að hengja bakara fyrir smið? „Eg lít svo á og mér er nær að halda að þeir feðgar hafi litið svo á líka,“ sagði Hreiðar. Ríkissjóður gerir samning um að bændur skuli fá ákveðið verð fyrir ákveðið magn af kjöti og er ábyrgðaraðili að því leyti. Svo er fjármögnun þessa kerfis ekki í betra lagi en svo að menn hafa ekki tiltæka peninga til þess að greiða inn- leggið á þeim tíma sem ráð var fyrir gert. Um það snýst það mál í sjálfú sér í þessu tilviki. I þessu tilfelli var um að ræða að fá það lán í tæka tíð sem viðskiptabanki viðurkenndi að honum bæri að veita og einnig að fá þann hluta sem ríkið veitir í formi svo kallaðs staðgreiðsluláns á réttum tíma.“ Bankar eiga að fjármagna afurðalán sem eiga að koma til greiðslu 15. nóvember og ríkið á síðan að ganga frá uppgjöri með staðgreiðsluláninu 15. desember. Hreiðar segir að í hvoragu tilfellinu hafi þessar dag- setningar staðist á umræddu hausti. Aðspurður staðfesti hann að ef Kaup- félag Þingeyinga tapaði málinu í Hæstarétti litu þeir svo á að verið væri að dæma félagið til að greiða dráttarvexti af skuldbindingum ríkis- ins í búvörasamningnum. - Liggur þá ekki ljóst fyrir að ef þið tapið verðið þið að leita réttar ykkar hjá ríkinu? „Það þykir mér sennilegt," sagði Hreiðar. „Ég veit að vísu ekki alveg hvemig við ættum að fara að því. Ég veit ekki hvort ríkið er tilbúið að við- urkenna neina sök í því efni.“ - ÁG Ford T bifreið árg. 1917, elsti bíll á landinu verður til sýnis í Árbæjarsafni á sunnudag. Árbæjarsafn: STARFSHÆTTIR FYRRI TÍMA Starfshættir fyrri tíma verða sýndir í Árbæjarsafni um helgina en sér- stök dagskrá um það efni verður í safninu síðdegis á sunnudag. Meðal þess sem fólki gefst kostur á að fylgjast með er tóvinna, útskurður aska og netagerð. Bakaðar verða grautarlummur og boðið upp á spenvolga mjólk í Árbænum.'Élsti bíll landsins, Ford árg. 1917 verður til sýnis og aldamótaprentsmiðjan verður í fullum gangi. Þá verður gullborinn ræstur og krambúðin opnuð. Kýr, hestar og kindur úr Húsdýragarðinum munu verða á svæðinu. K1 14.00 verður messa í safnkirkju og á eftir verður kirkju- kaffi við undirleik harmoníku.

x

Tíminn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.