Tíminn - 28.07.1990, Qupperneq 15

Laugardagur 28. júlí 1990
Tíminn 27
Andrea Jónsdóttir
Fædd 17. janúar 1902
Dáin 18. júlí 1990
Andrea Jónsdóttir er látin í hárri elli.
Þrátt íyrir að um 50 ár séu liðin frá
því eg kynntist henni, vekur hún upp
í minni mínu myndir af merkri konu
sem stóð fyrir stóru heimili af reisn
og myndarskap. Hún var hugljúf og
góð og vildi að allir fengju sitt út úr
lífinu. Gerði gott úr öllu og brosti
þegar vanda bar að höndum.
Eg dvaldi oft í Leirhöfn en var ann-
ars mikið á ferð um héraðið. í Leir-
höfh var eitt stærsta bú sýslunnar og
þar var líka rekinn iðnaður. Húfu-
gerð. Þeir bræður, Helgi, maður
Andreu, og Sigurður, voru athafha-
menn miklir og ráku búið saman.
Þeir trúðu á landið og eigin mátt til
athafha og framfara, þjóð sinni til
farsældar og meiri velmegunar. Eg
minnist orða Helga, er við gengum
um móana út frá túninu, en hann
sagði: „í þessu landi býr gull framtið-
arinnar." Helgi var mikill ræktunar-
maður og mikill bókasafhari. Bóka-
safh hans varð stórt og þar kominn
saman mikill fróðleikur. Bækumar
batt Helgi flestar inn sjálfur. Þennan
mikla menningararf gaf Helgi sýsl-
unni eftir sinn dag.
Með Sigurði lá eg eitt sinn á greni.
Þar kynntist eg honum betur en áður.
Auk þess að vera besta skytta sem eg
hefí kynnst, var hann skáld gott. Eg
fékk að heyra þessa fallegu vomótt,
þegar kyrrðin og þögnin var eins og
rekkjuvoð yfir öllu, mörg gullfalleg
ljóð um land og þjóð. En eg held að
því miður hafi skáldskap Sigurðar
ekki verið haldið til haga. Þegar Sig-
urður hafði skotið læðuna og refurinn
ekki gert vart við sig, fór hann að
gera tilraun til þess að ná yrðlingun-
um úr greninu. Hann kallaði á máli
móðurinnar en fékk aðeins svar yrð-
linganna í veiku ýlfri. Það benti til
þess að þeir væra mjög ungir. Sig-
urður tók þá læðuna og lagði hana á
hliðina inn á grenismunnann og
byrgði yfir. Eftir nokkra stund opn-
uðum við munnann og þá vora 6 litl-
ir yrðlingar á spenum lífvana móður
sinnar. Þetta fannst mér átakanleg
sjón, sem ekki gleymist. Þegar Sig-
urður tók hvolpana af spenunum,
sem þeir héldu dauðahaldi í, sá eg að
hann viknaði við. En hvað verður
ekki að gera við væntanlegan skað-
vald sem kemst á legg. Enda þótt
Sigurður virtist stundum vera hijúf-
ur, var hann hlýr og sterkur persónu-
leiki sem virðing var borin fýrir.
Leirhöfn er á Melrakkasléttu vest-
anverðri. Vegurinn frá Kópaskeri til
Raufarhafhar liggur meðffam túninu
á Leirhöfh. Á milli þessara staða
gengu áætlunarbílar. Þeir stoppuðu
oft í Leirhöfn og þáðu farþegar þar
oft góðgerðir í mat og drykk. Einu
sinni taldi eg 30 manns raða sér í
JEPPA-
H JÓLBARÐAR
Hágæða hjólbarðar
HANKOOK frá KÓREU
235/75 R15 kr. 6.650.
30/9,5 R15 kr.6.950.
31/10,5R15 kr. 7.550.
33/12,5 R15 kr. 9.450.
Örugg og hröð þjónusta.
BARÐINN hf.
Skútuvogi 2, Reykjavík
Símar: 91-30501 og 84844.
Leirhöfn
kringum hlaðið matarborð sem var
tilbúið á stuttri stund hjá Andreu.
Þetta var eins og á hóteli, nema hér
var ekki tekinn eyrir fyrir greiðann.
Meiri gestrisni hefi eg aldrei kynnst.
Milli þess fólks, sem eg hefi nefnt
hér að framan, ríkti einhugur og
skilningur sem gerði lífið og starfið
léttara og betra. Það var hollt fýrir
ungan mann að kynnast því. Nú era
þau öll horfin yfir móðuna miklu.
Blessuð sé minning þeirra.
Guðlaugur Guðmundsson
Andrea Jónsdóttir lést á sjúkrahúsi
Húsavíkur 18. júlí 1990. Foreldrar
hennar vora hjónin Jón Ámason og
Hildur Jónsdóttir, búendur á Ás-
mundarstöðum. Þau áttu margt
bama, mannvænlegt fólk og vel látið.
Andrea, f. 17. janúar 1902. Giftist
manndómsmanninum Helga Krist-
jánssyni, bónda í Leirhöfn. Þau eign-
uðust 7 böm:
1. Jóhann, f. 20. júní 1924, bóndi í
Leirhöfn. Búfræðingur. Kona: Dýr-
leif Andrésdóttir. Þau eiga 4 dætur.
2. Bima, f. 20. apríl 1927, d. 4. sept-
ember 1928.
3. Jón, f. 7. júlí 1929. Hagræðingur
að mennt, lærði i Noregi. Kona: Val-
gerður Guðrún Þorsteinsdóttir. Þau
eiga 3 syni.
4. Hildur, f. 28. desember 1930.
Nám í Kvennaskóla Reykjavíkur.
Gift Sigurði Þórarinssyni ffá Laufási
í Kelduhverfi. Þau eiga eina dóttur.
5. Helga, f. 28. desember 1930. Nám
við héraðsskólann í Reykholti. Gift
Pétri Einarssyni. Þau eiga tvo syni.
6. Bima, f. 20. júní 1932. Ógift. Nám
í Gagnfræðaskóla Húsavíkur.
7. Anna, f. 13. janúar 1943. Nám í
Kennaraskóla íslands. Giftist Barða
Þórhallssyni, Bjömssonar, ffá Vík-
ingavatni. Maður Önnu er látinn. Þau
eignuðust þijú böm.
Árið 1923 tók Andrea við búsfor-
ráðum í Leirhöfn. Vel fór á með þeim
tengdamæðgum, báðar geðprýðis-
konur.
Leirhöfh er við fjölfama leið. Þar
var mikill gestagangur. Vegurinn lá
nær bænum þá en nú. Búið stórt og
margt að annast. Það reyndi á þrek
hinnar ungu húsfreyju, sem stóðst
prófið með ágætum. Ég heyrði því
við bragðið, hve vel Andrea hefði
hugsað um tengdamóður sína, aldr-
aða. Helga Sæmundsdóttir var
heilsuhraust, þar til hún fékk slag og
lamaðist, síðasta árið sem hún lifði.
Helga dó árið 1930.
Hjónaband Andreu og Helga var
farsælt og hamingjusamt. Kveð ég
þessa heiðurskonu með vinsemd og
virðingu. Guð blessi hana. Bömum
hennar, tengdabömum, bamaböm-
um, ættingjum og vinum, sendi ég
samúðarkveðjur.
Þórarinn Jónsson
BÍLALEIGA
með útibú allt í kringum
landið. gera þér mögulegt
að leigja bíl á einum stað
og skila honum á öðrum
Reykjavík
91-686915
Akureyri
96-21715
Pöntum bíla erlendis
interRent
Europcar
Það mun svo Ijúft, að búa á
bernskudögum,
við birtu náttleysunnar, sérhverl vor.
Hvar minjablóm, í kœrum heima-
högum,
með höfgum ilmi grær, við sérhvert
spor.
Hún, sem bjó i slíkum heimahögum
bar heiðríkjunnar svipmót, alla tíð.
Þannig var hún, allt að ellidögum,
gœdd yndisþokka, glœsileg ogfrið.
Það var svo gott að una um ævi langa
í ættarbyggð, svo nærri bemskurann.
Söm ogjöfn, var hennar gæfuganga,
þvi göfgan, traustan, hlaut hún eig-
inmann.
Það var rausn, á þekktu höfuðbóli,
þar bar allt um starfsgleðina vott.
Börnum þeirra hjóna hollur skóli,
sem hefur reynst þeim veganesti
gott.
Heimabyggðin hefur mörgu að
skarta,
þótt húmi lika svalt, við nyrstu höf.
Ylgeislanna guðdóms birtan bjarta
blessi og signi, um eilífð, þeirra
gröf.
Þ.S.J.
Það er kunnara en frá þarf að segja
að hvar æskusporin liggja með fal-
legri og hrífandi minningu um fýrstu
árin, hlýja og óeigingjama framkomu
þeirra sem eldri era í garð bamsins,
þar vill maður eiga hlutdeild, ekki
aðeins Lfólkinu heldur einnig í land-
inu og telja það sitt.
Þannig varð mér innanbijósts hinn
18. júlí þessa mánaðar er mér, ásamt
félögum mínum á leið úr gæsluflugi
á flugvél Landhelgisgæslunnar, gafst
kærkomið tækifæri til að fljúga með
strönd Melrakkasléttu í ólýsanlega
fallegu veðri. Hún tók mér fagnandi
Sléttan og fýlltist ég stolti að eiga
hana. Þama var Raufarhöfn, Ás-
mundarstaðir, Leirhöfn og önnur
ónefnd höfuðbýli sléttunnar, ávallt
þar, óbifanleg. Mér var hugsað til
þess að á áætlunarstað, Húsavík,
dveldi á sjúkrahúsinu kona hverrar
minning mér var svo kær, jafhframt
fýlltist ég trega að eiga þess ekki
tækifæri að heilsa upp á hana. Á
Húsavík væra mér færð þau tíðindi
úr Leirhöfh á Melrakkasléttu að
amma mín, Andrea Pálína, væri öll
þá fýrr um nóttina.
Svona er Sléttan, hugsaði ég, hún
tekur í mót frændum sínum, falleg og
björt, hún kveður jafhframt þá sem
hún ól og undu hag sínum hverfi bet-
ur, skartandi sínu fegursta.
Hvar era mörk þess að muna Andr-
eu fýrst? Hún var alltaf í Leirhöfn og
hjá ungu bami og unglingi stendur
tíminn í stað.
Andrea Pálína fæddist á Ásmundar-
stöðum á Melrakkasléttu og var á átt-
ugasta og níunda aldursári er lausnar-
inn nam hana til sín eftir langvarandi
heilsubrest. Hún giftist afa mínum
Helga Kristjánssyni, bónda í Leir-
höfh (d. 17. september 1982), 8. sept-
ember 1923. Þau bjuggu allan sinn
búskap i Leirhöfn, samrýmd, greind
og tillitssöm hjón sem sómi var að.
Amma Drea, eins og hún ávallt var
nefnd, var fjölkunnug og menntuð
kona. Hún lauk verslunarskólaprófi í
Reykjavík og kenndi að námi loknu
við farskóla á Melrakkasléttu böm-
um þeirra tíma sem ég núna tel mér
eldri menn.
Ég sótti alls kyns fróðleik í gnægta-
brann þekkingar hennar, hún var og
einnig fýrsti læknirinn sem veitti mér
aðhlynningu. Svo bar við að um slátt
hafði ég troðið mér í hlöðuna í Leir-
höfh til að ólmast í heyinu sem hey-
blásari spjó, líkt og drekamir eldi í
ævintýranum, í hólf og gólf.
Skemmtilegast var að láta drekann
kaffæra sig og grafast undir en ég
þurfti, af forvitni bamsins, endilega
að horfa á heyið koma og að sjálf-
sögðu fékk ég allt túnið í andlitið og
augun. Önnur nærstödd böm komu
mér til hjálpar og þangað flúðu þau
með sjúklinginn sem öryggið og
hlýjan var mest beint til ömmu Dreu.
Hún tók við mér og að rannsókn lok-
inni slengdi hún mér á hnén á sér og
sleikti augun. Komin og sársaukinn
hurfu eins og hendi væri veifað. Ég
man að ég hugsaði: Mikið ofsalega er
hún amma nú klár, ef hún hefði ekki
bjargað þessu hefði ég þurft að fara
með túnið í bæinn.
Þær era margar fallegar og hrifandi
minningamar um ömmu Dreu og ég
spyr því geymir maður alltaf þakk-
lætið ims þeir er þess era verðir era
komnir undir græna torfu. Því talar
maður aldrei til þeirra á meðan þeir
enn geta heyrt hvað maður vildi
segja?
Þess óska ég eins, um leið og ég
þakka þér, amma mín, samverana, að
heimkoman á sléttuna grænu sé jafn-
yndisleg og kvaddi Sléttan þín.
Þórður
Ferðafólk!
VEITINGA SKA LINN
BRÚ, HRÚTAFIRÐI
erum í leiðinni hvort sem þiö fariö é Strandir
eða éfrnrn til Norðurlands eða að norðan
og vestan á leið suður.
Við bjöðum upp á
VEITINGAR:
ásamt
og meðlæti.
ásamt ýmsum smávörum og nesti I ferðalagið.
þjónusta
Bensín — olíur og ýmislegt fyrir bílinn.
VEITINGASKALINN BRU
HRÚTAFIRÐI - Sími 95-11122