Tíminn - 02.08.1990, Blaðsíða 6
6 Tíminn
Fimmtudagur 2. ágúst 1990
Tímirm
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin I Reykjavlk
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gfslason
Aðstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrímsson
Auglýsingastjóri: Steingrlmur Gfslason
SkrtfetofurLyngháls9,110 Reykjavfk. Sfmi: 686300.
Auglýsingasími: 680001. Kvöldsfmar Askrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttastjórar 686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Timans. Prentun: Oddi h.f.
Mánaðaráskrift kr. 1000,-, verð f lausasölu kr. 90,- og kr. 110,- um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Neyðarréttur
Alyktun stjómar Alþýðubandalagsfélagsins í
Reykjavík kemur mjög á óvart, þar sem fámennur
hópur tekur sér fyrir hendur að segja ráðherrum og
þingmönnum flokksins fyrir verkum um hvemig
bregðast skuli við verðbólgukollsteypunni sem í
vændum er.
Ekki hefur annað komið fram að undanfömu en að
Alþýðubandalagsmenn gerðu sér grein fyrir afleið-
ingum nýrrar verðbólguöldu og vildu stuðla að því
að komið yrði í veg fyrir þær. Alþýðubandalags-
menn hafa látið það skýrt í ljós í almennum umræð-
um að nauðsynlegt sé að þjóðarsátt um kjara- og
efnahagsmál geti haldist og beri að gera ráðstafanir
sem tryggi að svo verði. Alyktun stjómar Alþýðu-
bandalagsfélags Reykjavíkur sýnir eigi að síður að
í Alþýðubandalaginu finnast einstaklingar sem
einskis meta almenna þjóðarsátt, en kjósa að fara í
pólitíska og félagslega útlegð með formanni
BHMR, einangra sig frá meginfylkingum í sínum
eigin flokki og ganga gegn samþykktum meirihluta
launþegahreyfingarinnar.
Undir það má taka með stjóm Alþýðubandalags-
ins í Reykjavík að harma beri að ekki fannst sam-
komulagslausn á ágreiningi ríkisvalds og BHMR.
Harmsefnið felst í því að forystumenn þess félags-
skapar skyldu ekki bijótast út úr sinni eigin ein-
angmn í kjaramálum og samlagast þeim launþega-
samtökum sem standa að þjóðarsáttinni. Sú stefna
BHMR að samtökin eigi ekki samleið með öðmm
innan launþegahreyfingarinnar er ósannfærandi,
ekki síst við ríkjandi aðstæður.
Hér er um svo forstokkaða eiginhagsmunastefnu
að ræða að hún getur ekki verið skiljanleg neinum
nema ef væm innvígðir bræður í tillitslausri kröfu-
gerðarmaflu, sem samtök háskólamenntaðra manna
em auðvitað ekki. Það er útilokað að trénuð stífni,
orðhengilsháttur og afneitun skynsamlegra raka um
áhrif keðjuhækkana kaups, verðlags og vaxta eigi
vemlegan hljómgmnn hjá félagsfólki í BHMR.
Hinn almenni félagi í Bandalagi háskólamennt-
aðra starfsmanna ríkisins gerir sér áreiðanlega jafn-
góða grein fyrir því eins og samstarfsmaður hans í
Bandalagi starfsmanna ríkis og bæja, að högum
hans er betur borgið með kjaramálastefnu þjóðar-
sáttarinnar en verðbólgustefnu Páls Halldórssonar.
Út af fyrir sig er það engin óskastaða fyrir neina
ríkisstjóm að standa frammi fyrir því að verða að
beita lagasetningarvaldi í launamálum. En sú stund
getur komið að hún megi ekki setja það fyrir sig.
Ríkisvaldið á sinn neyðarrétt sem því er heimilt að
grípa til gegn þeirri pólitísku ábyrgð sem lýðræðið
setur öllum ríkisstjómum.
Svo scgja fróðir menn að cin að-
alframlciðsiuvara mannkynsins
sé sorp, úrgangscfni. Þessi um-
fangsmikla framieiðslustarfsemi
fcr ekki aðeins fram á vinnustöð-
um x venjulegrx merkiugu þess
orðs, heldur lika á heirailum og
því sem fengist einkalifinu og er
þar fátt undan skilið, síst af ðHu
heimilisbíllinn, sem er hreint ekki
svo litil uppspretta sorps og úr-
gangs auk annarrar mengunar.
Endurvinnsla
Nú er það svo að raikið aí úr-
gaugi og bnrtkðstuðu sorpi er
ágœtis bráefni, sera vinna má úr
gagnlegar vörur. Siík cndur-
vinnsla á úrgangsefnum, sem
lengi hafa verið urðuð á sorp-
haugum, er ekki aðeins umhverf-
ismál heldur líka arðbær iðnaður
þegar vcl teksf til. Öm cndur-
vinnsiumál hefur mikið veríð
rætt og ritað undanfarna áraíugi
og þeira mun raeira sero framsýn-
ir raenn gera sér grein fyrir að
endurvinnsla nýtanlegra efna er
brýnt úrlansnarmál á timuni
þcgar fvrirsjáanlegt er að mann-
kynið gengur freklega á auðiindir
jarðar, ekki aðeins hina lífrænu
náttúru í þrengsta skilningi, hcid-
ur aUt sem maðurinn hefnr sér til
uppihalds í jörðu ng á.
Ekki mun það orð Uggja á ís-
lendiugum að þeir séu neinir sér-
stakir frumkvæðismenn í endur-
vinnslumálum. Eigi að síður hafa
verið stigin nokkur spor í átt til
þess að gera endurvinnslu að arð-
samri iðngrein. Einn þeirra
manna sem hafa hugieitt þau mál
og látið verkin tala í því efni er
hórarinn Kristjánsson, vélvirki á
Akureyri. Hann hafði frumkvœði
að því árið 1983 að stofnsett var
fyrirtæki þar í bænum til þess að
endurvinna gummí og framleiða
úr þvx nyfsamar vörur. Fyrirtæk-
ið befur sfarfað í sjö ár og gengið
ágætlega innan þeirra stærðar-
og framleiðslumarka, sem for-
ráðamenn þess hafa sett því. Þeir
hafa fyrst og fremst hugsað um
að reka fyrirtæki sem þelr réðu
við og ekki tekið sér fteira fyrir
hendur cn fjárráðín gáfu tiiefni
Lítiö og aröbært
fyrirtæki
húrariun Kristjánsson segir frá
sfarfsemi sinni í fróðlegu viðtali
við Dag á Akurevri, þar sem m.a.
kemur fram að til falla á landinu
öllu 1000 tonn af úrgangsgúmmíi,
þótt þetta litla verkstæðí hali
ekki séð sér fært að vinna úr
mcira en 50 tonnum á ári. Ofur-
hugar i nýiðnaði geta leikið sér að
því búa fii stórverksmiðju á
teikniborði til þess að vinna þau
950 tonn sem eftir eru, en eins og
framkvæmdastjóri Gúmmí-
vinnsiunnar á Akureyri bendir á
þarf flcira til en að reisa stór-
verksmiðju og safna saman ölluni
gúmmiúrgangi I landinu til
vinnslu þar. hað verður ekkx síð-
ur að leggja sfund á vöruþróun
og markaðssetningu. hegar þar
er koraið sögu dugír ekki einstak-
lingsfraratakið eltt sarnao eða
þekking eins manns tii þess aö
láfa fyrxrtækið bera sig.
Gúmmivinnslan á Akureyrí
beidur sér því innan marka sinn-
ar cigin getu og farnast vel. Þar
eru sólaðir hjólbarðar uodir litla
og stéæa bíla, en auk þess fram-
leiddar aðrar seljanlegar vörur
af ýmsu tagi, s.s. bobbingar fyrir
togskip og gangstéttarhellur úr
gúxnmxi o.fl., alít vörur sera fyrir-
tækiö liefur fundið markað fyrir.
hetta fyrirtæki vcrður að visu
ekki aúglýsf upp sem aðdáunar-
vert stðriðjnver, eo af öðrura sök-
um er það eftírtektarvert, Það
má fyrst og fremst skoða það sem
dæmi um það hvernig hugksæm-
ir og framtakssamir menn nýta
sér bjargræðismöguleika sem
þeir koxna auga á ug hentar fjár-
hagsgetu þeirra og starfskunn-
Framtakssemi
Það vantar meira af úfsjónar-
sömum mönnum sem hafa dug til
að reka lftii fratnleiðsiufyrirtækl,
sem siðar gætu eflst og stækkað i
samræmi við þau skllyrði sem
bjóðast án þess að rcisa scr hurð-
arás um öxl. Þefta er ekki sagt til
þess að lýsa allsherjar andstöðu
við síórfyrirtæki. Þau eiga auð-
vitað réfl á sér. Hins vegar hættir
íslendingum tíl að horfa framhjá
öllum þeim möguleikura sem fei-
ast i framtaki einstaklingsins og
uppbyggingu viðráðaníegra snxá-
fyrirtækja sem grundvailarþátt í
atvinnustefnu þjóðarinnar. CJm-
ræða um íslenska atvinnuupp-
byggingu er Svo undirlögð af
stóriðjutali að varla kemsf anitað
að. Þar sera auðhyggjao rikír er
eínstakHngsframtakÍð lamað,
auðhringarnir eru látnir ráða
framleiðsluháttum, þjóðfélags-
gerð og byggðaþróun. Islending-
ar þurfa að varast. áður en verra
hlýst af, að láta stórkapitalism-
ann ganga af einstakiingsfram-
takinu dauðu. Garri
fSS VÍTT OG BREITT 1 1
mmmm fj' S J 1^1
Ólyginn sagöi Alþýðublaðinu
„Ólyginn sagði mér“ er einhver
ómerkdlegasta heimild sem vitnað er
til. Samt er hún tekin góð og gild í
mörgum íslenskum fjölmiðlum. Og
það sem meira er, fjölmiðlafólk vitnar
i hana eins og ekkert sé sjálfsagðara.
Hve oft sést ekki eða heyrist setningar
sem hefjast á þessa lund: .Jieimildar-
maður Moigunblaðsins segir ...“,
.ýfeimild fiéttastofimnar staðhæfir
...“, ,jNáinn samstarfsmaður Jóns
Jónssonar segir .Jvlaður sem
kunnugur er í fjármálaheiminum...“
Gróa gamla á Leiti var hreinskiptnari
þegar hún lét nægja að visa til þess
ólygna til staðfestingar sögum sínum,
en hún var auðvitað ein ffemsta frétta-
kona síns tíma og kunni vel til verka.
En þótt fféttaheimild sé misjafnlega
merk og þurfi ekki að sanna mál sitt,
getur annað komið upp á teningnum
þegar ffemur er tekið tillit til hver seg-
ir fféttina en hver ólygna heimildin er.
Svona skringilegheit endasentust á
milli fjölmiðlanna í gær og eiga efbr
að skjóta upp kollinum hér og hvar
ennumsinn.
Tímaritið Fijáls verslun (sem farið er
að tilnefha forsetaefhi í stórum sril)
boðaði í síðasta tölublaði að Jón Sig-
urðsson færi í ffamboð á Vestfjörðum,
Karvel drægi sig út úr kratapólitík og
Sighvatur Bjöigvinsson hafði lagt alla
drauma um pólitískan ffama á hilluna
og mundi Jón viðskiptaráðherra skáka
honum inn í Landsbankann hl að ná
sjálfur þingsæh Sighvats. Til að svo
mæth verða þarf að losa sæh hins
mæta bankastjóra Bjöigvins Vilmund-
arsonar og ætlar Jón Baldvin að gera
hann að ambassador. Það er í sjálfh sér
ágæt hugmynd, þvi Björgvin mundi
sóma sér hið besta f svo virðulegri
stöðu, eins og reyndar i hvaða fyrir-
mannahlutverki sem er.
En þótt ólyginn segi eitthvað
skemmhlegt er ekki þar með sagt að
hver og einn geri sett sig í stellingar
Gróu og gert hennar fféttir að sínum.
En það henh einmitt Alþýðublaðið.
Málgagn Alþýðuflokksins skellti
skákfféttinni af asðstu stöðum Alþýóu-
fiokksins á forsíðuna og hefst hún auð-
vitað á skirskotun hl klassískrar heim-
ildar, þar sem ólyginn leiðir getum að
o.s.ffv.
Nú var málgagn Alþýðuflokksins
komið með fféttina af toppkrötum og
þá var fféttastofa útvarps ekki sein að
grípa gæsina, enda heimildin orðin
pottþétL
Þá rauk Sighvatur Björgvinsson upp
og lýsri yfir að hann hafi aldrei heyrt
aðra eins endemis vitleysu og mundi
hann aldrei ljá máls á þvi að víkja
þingsæri fyrir Jóni. I framhjáhlaupi
sagði hann líka eitthvað ljótt um rit-
stjóm málgagns Alþýðufiokksins.
Sem stendur er enginn neinu nær um
mannflutninga milli toppembætta
toppkrata. Frjáls verslun þarf enga
heimild, fremur en femínistaútgáfa
Alþýðuflokksins að sínum mörgu og
einhliða slúðurfféttum um ffama
kvenna. Þvi tók enginn mark á upp-
haflegu fréthnni, en Alþýðublaðið gat
sagt með stolh: ,JJún Gróa leiðir get-
um að...“
Utvarpið komið með fína fiétt og
heimild, og það sem betra er, fféttaefii-
ið sjálft er lárið bera ffásögnina hl baka
og segja allt þetta tóma marideysu og
úthúða heimildinni, sem heldur að það
sé allt í lagi að hlaupa með gróusögu
vegna þess eins að hún kom á prenh.
Ef að líkum lætur verður þessi litla
fjöður Fijálsrar verslunar orðinn að
álitlegu fjaðrafoki í fjölmiðlafárinu áð-
ur en lýkur. Hringt verður i alla við-
komandi og þeir spurðir spjörunum úr
um hvort þeir æth virkilega ekki að
fara að flytja sig á milli embætta og ef
ekki, þá hvers vegna ekki.
Svo eru allir látnir taka allt til baka,
eða þá hitt að krötum finnast þetta hl-
valdar vendingar og fara að hugdett-
um gömlu Gróu.
Eða þvi skyldi Sighvatur ekki vilja
verða bankastjóri, fyrst farið er að hafa
orð á því á annað borð?
Oþarfi að vera að sproksetja menn
fyrir aó hlaupa með svo ágætar hlgát-
ur í málgagnið. OÓ