Tíminn - 09.08.1990, Blaðsíða 10
Tíminn 10
Fimmtudagur 9. ágúst 1990
Fimmtudagur 9. ágúst 1990
Tíminn 11
Hafrarmsóknarstofnun kynnir skýrslu um ástand nytjastofna við ísland. Leggur til aö leyft veröi aö veiða 300 þúsund tonn af þorski á naesta ári:
Astandið sæmilegt ef þorsk-
gangan kemur frá Grænlandi
Hafrannsóknastofnun kynnti í gær skýrslu
um ástand nytjastofna í hafinu við ísland.
Þar er jaínífamt gerð grein fyrir ástandi sjáv-
ar og settar ífam tillögur um aflahámark á
næsta ári. Stofnun mælir með að leyft verði
að veiða 300 þúsund tonn af þorski á næsta
ári en tekur ffam að stofninn þoli ekki svo
mikla veiði nema að umtalsvert magn af
þorski skili sér frá Grænlandi. Fiskiffæðing-
ar hafa í höndum sannanir fyrir því að þorsk-
ur sem rak sem seiði til Grænlands 1984 hef-
ur skilað sér á Islandsmið. Þeir segja jafn-
framt að útilokað sé að segja til um hversu
mikið af þessum þorski skili sér í veiðarfæri
íslenskra sjómanna á næsta ári.
Sjór kaldur og áta með
minna móti, en...
Astand sjávar hefur verið mjög sveiflu-
kennt síðustu tvo áratugina. Skipst h a'ia a
slæm og góð ár. Þetta sést vel ef skoðaðar
eru mælingar á sjávarhita. Síðan 1965 hefiir
meðalsjávarhiti í sjónum norðan við Siglu-
nes sveiflast mjög mikið. A árunum 1967-
1971 fór meðalsjávarhitinn oft niður fyrir
mínus eina gráðu en var næstu þrjú ár þar á
eftir í kringum plús ein gráða. A áratugnum
sem nú er að líða hafa sveiflumar haldið
áfram. Síðustu tvö ár hefúr meðalsjávarhit-
inn í sjónum norðan við Siglunes verið und-
ir mínus 0,5 gráður. Sama er upp á teningn-
um í ár en mælingar í vor sýndu að meðal-
sjávarhitinn er lægri nú en hann var í fyrra
og hittifyrra. Sama má segja um þörunga-
framleiðslu og átu. Hvort tveggja var með
minna móti vorið 1990.
Jakob Jakobsson forstöðumaður Haffann-
sóknastofnunar segir að ekki sé nein ástæða
að leggjast í svartsýni þrátt fyrir að mæling-
ar um ástand sjávarins gefi tileffii til þess.
Hann segir að það hafi sýnt sig í gegnum ár-
in að þessar mælingar hafi ekki mikið spá-
gildi. Hafstraumar geti breyst og vaxtarskil-
yrði fiskistofhanna þar með. Jakob minnir á
að það hafi t.d. gerst 1983 en þá var ástand
sjávarins ekki ósvipað og það var í vor og
fiskiffæðingar voru því ekki bjartsýnir á út-
litið. Þá komu hlýir hafstraumar upp að land-
inu sem áttu sinn þátt í að þorskklak það ár
og það næsta tókst sérstaklega vel. Árgang-
urinn ffá 1983 er mjög sterkur ekki aðeins í
þorski heldur einnig í síld, loðnu og grálúðu.
Hagfræðingar geta án efa fundið þennan
sterka árgang þegar þeir skoða efnahagslíf
þjóðar síðustu árin.
I gærkvöldi lögðu hafrannsóknarskipin
Bjami Sæmundsson og Ami Friðriksson af
stað í leiðangra. Þeim er ekki síst ætlað að at-
huga hvemig klak hefúr tekist í ár og rann-
saka seiði.
Lélegir þorskárgangar gefa
ekki tilefni til bjartsýni
Þorskárgangamir ffá 1986-1989 em allir
lélegir, ‘86 árgangurinn þó sínu verstur.
Mikið hefúr verið veitt úr stóm árgöngunum
frá 1983- 84 á síðustu árum. Nýjustu mæl-
ingar gefa til kynna að stærð veiðistofns
þorsk sé um 120 þúsund tonn. Þetta er held-
ur minna en kom fram í síðustu skýrslu Haf-
rannsóknastofnunar. Fiskifræðingar em því
ekki bjartsýnir á ffamtíðina.
En ástandið er ekki alslæmt. Arið 1984 rak
mikið af seiðum frá Islandsmiðum upp að
strönd Grænlands. Þar hafa þau alist upp í
köldum sjó og em nú orðin af veiðanlegum
þorski. Fiskifræðingar hafa vonast eftir að
þessi stofn fari nú að skila sér heim og vísa
þar til fyrri reynslu en mikið af seiðum rak til
Grænlands 1973 og skilaði sér til íslands
1980-81. Nú hafa veiðst a.m.k. fimm merkt-
ir þorskar sem vom merktir við Grænland
1984 en alls vom 2000 seiði merkt þá. Þetta
sýnir að þessi Grænlandsfiskur er farinn að
skila sér til íslands í einhverjum mæli.
Spumingin er bara í hve miklum mæli?
Þessari spumingu geta fiskifræðingar ekki
svarað. Segja má að hér sé komið að stærsta
og veigamesta óvissuþættinum í skýrslu
Hafrannsóknastofnunar en þeir em eðlilega
margir.
I fýrra lögðu fiskifræðingar til að leyft yrði
að veiða 250 þúsund tonn af þorski. Niður-
staðan varð að sjávarútvegsráðuneytið leyfði
að veiða 300 þúsund tonn. Þegar ráðuneytið
tók þá ákvörðun horfði það m.a. til þorsk-
göngu frá Grænlandi. Fiskifræðingar töldu
sig ekki getað reiknað með henni í spá sinni
því að óvissan um hvort og hvað mikið kæmi
væri svo mikil. Nú telja fiskiffæðingar sig
hafa það mikil gögn í höndunum að óhætt sé
að reikna með göngu ffá Grænlandi þegar
aflahámark er ákveðið. Eftir sem áður er
með öllu óvíst hvað hún verður stór.
Niðurstaða fiskifræðinga er því að leggja til
að leyft verði að veiða 300 þúsund tonn af
þorski á næsta ári. Útlit er fyrir að á þessu ári
verði veiðin í kringum 310 þúsund tonn. í
fýrra var hún 354 þúsund tonn. Fiskiffæð-
ingar benda á að ef engin ganga komi ffá
Grænlandi megi ekki veiða meira en 250
þúsund tonn af þorsk ef ekki á að ganga á
veiðistofn og hrygningarstofn. í skýrslu Haf-
rannsóknastofnunar kemur skýrt fram að
nauðsynlegt geti verið að endurskoða þessar
tillögur þegar nýjar upplýsingar um ástands
stofnsins og veiðar við Grænland liggja fýrir
í ársbyrjun 1991.
Lagt til aö dregið verði
úr veiðum á ýsu
Ysuaflinn á árinu 1989 varð um 63 þúsund
tonn og gert er ráð fýrir að aflinn á þessu ári
verði 60 þúsund tonn. Veiðistofninn; þ.e. 4
ára fiskur og eldri, er nú áætlaður 200 þús-
und tonn og hrygningarstofninn 130 þúsund
Áætlaður afli 1990 og tillögur um hániarksafla 1991 (í þús. tonna)
Estimated catclies i/i 1990 and recommended TACs for 1991 (thousand to/mes)
Tcgund Species Áætlað 1990 Estimated 1990 Aflahámark 1991 Recomm. TAC 1991 Þar af aflahámark janúar-ágúst 1991 Recomm. TACforthe period January-August 1991
Þorskur (Cod) 310 300 240
Ysa (lladdock) 60 50 38
Ufsi (Saithe) 90 90 65
Karfi (Redfish) 90 80 55
Grálúða (Greenland halibut) 35 30 27
Síld (Herring) 90' 90 -
Loðna (Capelin) 6002 J) -
Humar (Nepltiops) 2.11 2.1 -
Hörpudiskur (Iceland scallop) 13.5’ 12.5 -
Rækja (Pandalus) 3.54 3.4S
1) Hámarksafli. (TAC.)
2) Ágúst-nóvember 1990. Augnst-November 1990.
3) Ráðgjöf síóar. Advice delayed.
4) Grunnslóð vcrtíðin 1989/90. I/tshore 1989/90 seaso/t.
5) Grunnslóð vertíðin 1990/91. Iushore 1990/91 season.
tonn. Stóm árgangamir frá 1984 og 1985 em
sem fýrr uppistaðan í ýsustofninum. Yngri
árgangamir ffá árunum 1986, 1987 og 1988
virðast fremur lakir. Fyrstu athuganir benda
til að 1989 árganginn sé aftur á móti stór.
Framreikningar á stærð ýsustofnsins benda
til þess að veiðistofninn muni minnka nokk-
uð á næstu áram þegar lakari árgangar koma
inn í veiðina. Gert er ráð fýrir að stærð ýsu-
stofnsins verði um 170 þúsund tonn í árs-
byijun 1991. I ljósi þessa leggur Haffann-
sóknastofnun til að aflahámark árið 1991
verði 50 þúsund tonn.
Óbreytt staða í ufsaveiðum
Ufsaaflinn árið 1989 var tæplega 82 þús-
und tonn og er gert ráð fýrir að hann verði 90
þúsund tonn árið 1990. I nýrri úttekt er
veiðistofn ufsans áætlaður 70 þúsund tonn-
um minni í ársbyijun 1990 en gert var ráð
fýrir í síðustu úttekt sumarið 1989. Það er
vegna þess að árgangur 1984 hefúr ekki
reynst eins sterkur og þá var gert ráð fýrir.
Þar sem aukin sókn í ufsa mun ekki leiða til
aukins afraksturs til langffama leggur Haf-
rannsóknarstofnun til að aflahámark árið
1991 verði 90 þúsund tonn.
Lagt til að veidd verði 80
þúsund tonn af karfa
Meiri stöðugleiki er í karfanum en ýmsum
öðmm stofnum en það stafar m.a. af því að
vaxtarhraði hans er hægur og líftími langur.
Á árinu 1989 var karfaafli íslendinga 93
þúsund tonn og gert er ráð fýrir að hann
verði í kringum 90 þúsund tonn á þessu ári. í
þessu sambandi verða menn að muna að tal-
ið er að karfl sem veiðist á Austur- Græn-
landsmiðum, við ísland og Færeyjar tilheyri
sama stofiiinum. Reyndar er karfinn sem
veiðist við ísland ekki einn stofh því að hon-
um er venjulega skipt í karfa (marinus) og
djúpkarfa (mentella). Erfiðlega hefur gengið
að mæla stofnstærð djúpkarfans en áætlað
hefúr verið að sameiginlegur veiðistofn
beggja karfastofnanna sé í kringum 100 þús-
und tonn. Haffannsóknarstofnun leggur til
að leyft verði að veiða 80 þúsund tonn af
karfa á næsta ári.
Draga verður úr sókn
í grálúðu
Talið er að grálúða við Austur- Grænland,
Island og Færeyjar tilheyri sama stofni.
Sókn í grálúðu hefur aukist gífúrlega á síð-
ustu þremur ámm en verð á grálúðu hefúr
hækkað mikið á sama tíma. Frá árinu 1986
hefur aflinn vaxið úr 31 þúsund tonn í 62
þúsund tonn árið 1989. Fiskifræðingar telja
að ekki sé hægt að halda áfram að auka
sóknina með sama hætti ef ekki á að ganga
vemlega á stofninn. Þeir telja reyndar að
veiðin sé of mikil í dag og leggja til að afli
fari ekki ffam úr 30 þúsund tonnum árið
1991
Jakob Jakobsson forstöðumaður Hafrannsóknarstofnunnar og Sigfús A. Schopka fiskiffæðingur glugga í skýrsluna.
Tlmamynd PJetur
Síldarstofninn er
til fyrirmyndar
Síldarafli hefúr aukist nær stöðugt ár ffá ári
síðustu 15 árin. Stofninn hefúr einnig stækk-
að og er nú talið að hrygningarstoíninn sé
kominn upp i 500 þúsund tonn. Fiskiffæð-
ingar telja því óhætt að veiða 90 þúsund tonn
á næsta ári, en síldarafli á síðasta ári var 97
þúsund tonn og talið er að hann verði um 90
þúsund tonn á þessu ári.
Jakob Jakobsson sagði að margt megi læra
af því hvemig tekist hefúr að byggja upp
síldarstofninn á síðustu ámm. „Það hefur
tekist að byggja upp þennan stofn vegna
þess að það var farið að tillögum fiskifræð-
inga og vegna þess að náttúmlegar aðstæður
í sjónum vom hagstæðar,“ sagði Jakob.
Óvissa um loðnuna
Loðnuaflinn á loðnuvertíðinni 1989-1990
var 799 þúsund tonn og kvóti sem var 900
þúsund tonn náðist því ekki. Fiskiffæðingum
gekk illa að mæla stofnstærðina á síðasta ári
einkum vegna hafiss. Þeir hafa því orðið að
notast við eldri gögn. Lagt er til að ekki verði
veitt meira en 600 þúsund tonn af loðnu á
veiðitímabilinu júlí-nóvember 1990. Fiski-
ffæðingar ætla sér síðan að mæla stærð
veiðistofnsins næsta haust og setja fram til-
lögur um hámarksafla á síðari hluta vertíðar-
innar 1990/1991 í ffamhaldi af þeirri mæl-
ingu.
Eftir
Egil
Ólafsson:
.-a