Tíminn - 16.08.1990, Blaðsíða 3

Fimmtudagur 1.6. ágúst 1990
riTímihn 3
Mjólkurframleiðsla hefur verið mikil í sumar og því er fyrirsjáanlegt að margir bændur koma til með að framleiða umfram kvóta:
Margir bændur farnir að fram-
leiða upp í kvóta næsta árs
Mjólkurframleiðsla það sem af er þessu árí er heldur meiri en
hún var á sama tíma í fyrra. Flest bendir því til að allmargir
mjólkurframleiðendur komi til með að framleiða umfram kvóta
í ár. Bændur geta fært ailt að 15% af framleiðslu á þessu
verðlagsárí yflr á það næsta og því fá ailflesdr greitt fyrir aHt
sem þeir framleiða.
Þórarinn E. Sveinsson, mjólkur-
samlagsstjóri hjá Kaupfélagi Ey-
fírðinga á Akureyri, sagði að flest
bendi til að um helmingur innleggj-
enda hjá KEA fari fram yfir kvóta á
þessu verðlagsári. Þeir sem það
gera notfæra sér heimildina um að
færa allt að 15% framleiðslunnar
yfír á næsta verðlagsár. Þórarinn
sagðist telja að Hjá einstaka fram-
leiðanda myndi þessi heimild ekki
duga. Harm sagðiist hins vegar ekki
vera trúaður á að þessir bændur
færu að hella niður mjólk eins og
komið hefur fyrir á síðustu árum.
,d>eir fáu sem framleiða umfram
þessi 15% koma til með að leggja
mjólkina inn upp á von og óvon um
að eitthvað verði borgað fyrir um-
frammjólkina. í fyrra voru borguð
6% af grundvallárverði fyrir hana
og góðar líkur eru á að það verði
borgað eitthvað meira fyrir hana í
ár. Mönnum finnst líka að ekki
komi annað til greina en að nýta
mjólkina sem best nú þegar menn
tala um að ekkert megi út af bera ef
ekki eigi að koma til mjólkur-
skorts," sagði Þórarinn.
Hlífar Karlssen, mjólkurbússtjóri
hjá Kaupfélagi Þúigeyinga á Húsa-
vík, sagðist búast við að innleggj-
endur hjá KÞ myndu nýta kvótann
mjög vel á þessu framleiðsluári.
„Mjófkurframleiðsla í sumar hefúr
verið mjög mikil. Það voraði hér
einstaklega vel eftir harðan vetur.
Kýr voru komnar út í byijun júní á
góðan haga. Tíðarfar hefúr verið
mjög gott i allt sumar og fram-
leiðsla því mikil. Það má þvi búast
við að fúllvirðisréttur verði nýttur í
botn,“ sagði Hlífar.
Indriði Albertsson, mjólkursam-
lagsstjóri hjá Mjólkursamlagi
Borgfirðinga í Borgamesi, sagði að
margir, um 40 bændur, hefðu klárað
kvótann um síðustu mánaðamót og
því væri fyrirsjáanlegt að mjög
margir bændur færu eitthvað ffam
yfír að þessu sinni. Indriði sagði að
bændur á Snæfellsnesi væru flestir
búnir eða að klára kvótann þessa
dagana, en staðan væri betri hjá
bændum í Mýra- og Borgarfjarðar-
sýslu. Skýringin í þessu er sú að ár-
in sem kvótinn er miðaður vié voru
verðurfarslega mjög slæm á Snæ-
fellsnesi og því sitja bændur þar um
slóðir uppi með of htinn kvóta.
Ekki lágu fyrir upplýsingar hjá
Mjólkurbúi Flóamanna á Selfossi
um hve margir koma til með að
framleiða umffam kvóta í ár. Þar á
bæ töldu menn að ástandið væri
svipað og það var í fyrra og að
nokkuð margir bændur færu ffam-
yfir.
Sú spuming hefúr vaknað hvort
bændur sem framleiða á þessu
verðlagsári 15% af ffamleiðslu-
heimild næsta árs séu ekki famir að
taka fúllmikla áhættu. Gísli Karls-
son, framkvæmdastjóri Fram-
leiðsluráðs, var spurður hvort ein-
hveijar líkur væra á að bændur sem
notað hafa þessa heimild fengju að
ffamleiða 100% á næsta ári. Gfsli
sagði að ekki væri gert ráð fyrir því
samkvæmt núverandi reglum. 15%
heimildin væri einungis miðuð við
þetta eina ár, en reglugerð gerði ráð
íyrir að tniðað væri við 5%.
Gísli sagði að flest benti til að kui-
vigtun á þessu verðiagsári yrði um
104 milljónir lítra sem er nokkur
aukning frá fyrra ári. Birgðir hafa
því aukist talsvert í sumar, en þær
mirtnkuðu mikið síðastliðinn vetur.
Þórarinn E. Sveinsson sagðist ótt-
ast mjólkurskort ef sú framleiðsla
sem var umfram kvóta á þessu ári
verður til að lækka ífamleiðslu-
heimild næsta verðlagsárs. Hann
sagði að það væri það mikið jafn-
vægi í ffamleiðslunni að smávægi-
legur samdráttur ylli mjög fljótt
vandræðum hjá mjólkursamlögum.
„Það var útlit fyrir mjólkurskort í
vor,“ sagði Hlifar Karlsson.
„Ástæðan var fyrst og ffemst sú að
margir ffamleiðendur nýttu sér
heimild á ffamleiðsluárinu 1988-89
til að færa 5% yfir á næsta ffam-
leiðsluár. Þeir stóðu því ffammi fyr-
ir þvi að mega aðeins ffamleiða
95% af kvóta í ár og reyndu þvi að
draga ik ffamleiðslu. Síðan upp-
götvuðu menn í vor að framleiðslan
hafði minnkað svo mikið að það
horfði til vandræða og þá var tekin
þessi ákvörðun um að menn mættu
færa 15% yfír á næsta ár. Sú
ákvörðun kom allt of seint," sagði
Hlífar.
Engin ákvörðun hefúr verið tekin
um hvort miðað verður við 15%
eða 5% á næsta ári, en mjólkurbús-
stjóramir sem Tíminn ræddi við
vora sammála um að úr því að
ákvörðun var tekin um að leyfa
bændum að færa 15% milli fram-
leiðsluára yrði að miða við þá tölu
áffam -EÓ
Miklar framkvæmdir á vegum Dalvfkurkirkju:
Safnaðarheimili nú,
pípuorgel í haust
Þessa dagana eru framkvæmdir við uppbyggingu safnaðar-
heimilis við Dalvíkurkirkju í fullum gangi. Á síðasta hausti var
tekinn grunnur að safnaðarheimilinu og sökklar steyptir en í
sumar er áætlað að steypa húsið upp, gera það fokhelt og mála
að utan. Byggingafýrírtækið Daltré hf. á Dalvík annast fram-
kvæmdimar.
Að sögn Séra Jóns Helga Þórarins-
sonar em ffekari ffamkvæmdir við
safnaðarheimilið sjálft ekki áætlaðar
á þessu ári. Hins vegar er gert ráð fyr-
ir að ljúka uppbyggingu og frágangi á
tengiálmu milli safnaðarheimilisins
og kirkjunnar. Frágangi tengiálm-
unnar skal lokið um miðjan október. í
tengiálmunni verður aðstaða fyrir
kirkjukör og þar verður í haust sett
upp nýtt 13 radda pípuorgel en smíði
þess stendur nú yfír hjá fyrirtæki í
Aaskov í Danmörku. Áætlaður
kostnaður við smíði orgelsins er um 9
milljónir króna. Þegar hafa safnast
ríflega 4,5 milljónir í orgelsjóð, en
það sem á vantar fjármagnar söfnuð-
urinn auk þess sem gengist verður
fyrir söfnun er nær dregur vígslu org-
elsins. Jón Helgi gat þess að margar
veglegar gjafir hefðu borist, bæði i
orgelsjóð og eins vegna safnaðar-
heimilisins. Gert er ráð fyrir að orgel-
smiðurinn hafi nóvembermánuð til
að vinna að uppsetningu, og í byijun
aðventu verði allt tilbúið. Jón Helgi
sagði að þá yrði haldin vígsluhátíð,
auk þess sem afmælis kirkunnar yrði
minnst, en hún er 30 ára á þessu ári.
hiá-Akureyri.
Stórstúka íslands að
færa út kvíarnar:
BINGÓ í
TÓNABÍÓI
Bingó Stórstúku Islands festi ný-
lega kaup á Tónabíói í Skipholti
og verður húsið opnað formlega
annað kvöld, föstudagskvöld, með
bingókvöldi.
Árið 1982, nánar tiltekið 27. nóv-
ember, hóf Stórstúka íslands bin-
góhald til fjáröflunar fyrir bind-
indishreyfinguna. Aðalhvatamenn
og þeir sem hafa séð um rekstur
þess ffam á þennan dag era Krist-
inn Vilhjálmsson og Guðlaugur
Sigmundsson.
Starfsemin byijaði í Glæsibæ, en
flutti ári seinna í Tónabæ, þar sem
hún hefúr verið til þessa dags.
Bingóið, sem nú er sjálfseignar-
stofhun, réðst í kaup á eigin hús-
næði á þessu ári er það keypti
Tónabíó í Skipholti. Húsið hafði
staðið autt um skeið og þarfhaðist
Kristinn Vilhjálmsson og Guð-
laugur Sigmundsson, forsvars-
menn bingósins.
því gagngerðrar endumýjunar,
sem þegar er lokið. Innréttingar
em allar nýjar og komið hefúr ver-
ið fyrir fúllkomnasta tækjabúnaði
til bingó-, ráðstefnu- og skemmt-
anahalds. Salurinn er því mjög vel
búinn og án efa einn best búni sal-
urinn á landinu til þeirra nota.
Eins og áður sagði verður húsið
formlega opnað með bingókvöldi
föstudaginn 17. ágúst og verður
ffamvegis spilað þar þrisvar í viku,
sunnudaga, miðvikudaga og föstu-
daga. Þess á milli verður salurinn
leigður til ráðstefnu- og skemmt-
anahalds.
Reykjavíkurborg:
JÖRÐ,
KEYPTI
HVERRI
VIKU
Borgarráð hefúr samþykkt að
kaupa jörðina Leirá í Kjalames-
hreppi fyrir 34 milljónir. Jörðin er
staðsett við hliðina á jörðinni Álfs-
nesi sem Reykjavíkurborg keypti í
vetur, en þar er fyrirhugað að urða
sorp ffá borgarbúum. Þegar Álfsnes-
ið var keypt var talað um að borgin
keypti fleiri jarðir í nágrenninu ef
áhugi jarðareigenda væri fyrir hendi.
í síðustu viku keypti borgin jörðina
Þormóðsstaði af Landsbanka Islands
á 31 milljón. Þormóðsstaðir em stað-
settir við Skeijafjörðinn. - EÓ
Nýtt kerfi fyrir tilkynningaskyldu sjómanna
hugsanlega tekið í notkun:
Stöðugt samband
skips og lands
Yfirvöld munu á næstunni taka ákvörðun um hvort nýtt kerfi
fýrír tilkynningaskyldu sjómanna verður tekið í notkun. Kerf-
ið er að mestu þróað af Þorgeiri Pálssyni verkfræðingi og
byggir á nýrrí tækni í fjarskiptamálum og gagnaflutningi. Það
er algjöríega sjálfvirkt og með tilkomu kerfisins myndi verða
stöðugt gagnasamband milli lands og skips, án þess að
menn kæmu þar nærrí.
Kerfíð virkar á þann veg að settur
er sérstakur búnaður um borð í
skipin. Stöð í landi kallar upp skip-
ið og þessi búnaður svarar því með
skeyti sem inniheldur auðkenni
skipsins, staðsetningu þess og aðrar
upplýsingar sem kunna að vera fyr-
ir hendi. Gert er ráð fyrir að kerfíð í
landi verði fólgið í um 30 stöðvum,
sem ná til allrar strandlengjunnar.
Stöðvamar skila síðan upplýsing-
unum til miðstöðvarinnar, þ.e. til
tilkynningaskyldunnar. Þar er upp-
Iýsingum safhað saman og tölva
fylgist með umferð skipa og gerir
vart við ef ekki berast tilkynningar
ffá einhveiju skipi.
Að sögn Þorgeirs er kostnaður við
uppsetningu landstöðvakerfisins
áætlaður um 100 milljónir króna.
Ekki liggur á ljósu hvað búnaður
um borð í skipin kemur til með að
kosta, en ffamleiðsla á honum er
nýhafin. Skipseigendur myndu fjár-
magna þann búnað sjálfir.
Siðastliðin tvö ár hefur þessi bún-
aður verið reyndur í fimm skipum
og til þeirrar tilraunastarfsemi hefur
fengist fjármagn ffá stjómvöldum.
En það er á valdi fjárveitingavalds-
ins nú hvort kerfíð verður tekið í
notkun að fullu. Á næstunni verður
þó búnaður í tuttugu og fimm skip
tilbúinn til notkunar. Að sögn Þor-
geirs mun að öllum líkindum taka
um þijú ár að setja kerfið upp í
landi, ef af því verður á annað borð.
Eins og áður segir er þetta kerfi
sjálfVirkt og því myndi það fyrir-
byggja vandamál, sem er orðið
mönnum áhyggjuefni, þ.e. að sjó-
menn tilkynni sig ekki til skyldunn-
ar eða gefi upp ranga staðsetningu.
Að sögn Ólafs Ársælssonar hjá til-
kynningaskyldunni er þetta mikið
áhyggjuefni, þó svo að þeir séu í
miklum minnihluta sem tilkynna
sig ekki. „Megnið af sjómönnunum
em góðir og samviskusamir menn
og tilkynna sig reglulega," segir Ól-
afur.
Magnús Jóhannesson siglingamál-
stjóri segir þessa þróun mjög dapur-
Iega og bendir á mikilvægi tilkynn-
ingaskyldunnar fyrir sjómenn sjálfa
og að hún var í raun sett á stofh að
þeirra ffumkvæði. Magnús segir
eðlilegt að líta á nýja tækni til að
efla skylduna, þar sem þróunin sé ör
á sviði fjarskipta.
Það er einnig áhyggjumál, að mati
Magnúsar og Ólafs, hversu lítið sjó-
menn hlusta á neyðarrásina í tal-
stöðvum og einnig að margir þeirra
hlusta ekki á veðurfregnir. „Það er
auðvitað maigt sem er uggvænlegt í
okkar þjóðfélagi, þróun og annað
slíkt. Það er ekki bara bundið við
sjóinn. En allavega er það ljóst að ef
menn tilkynna sig ekki til skyldunn-
ar dregur það mjög úr öryggi henn-
ar og því mikilvæga hlutverld sem
hún gegnir," segir Magnús. „Þetta
er búið að vera lengi viðvarandi
vandamál og veikur punktur í starf-
semi tilkynningaskyldunnar. Ef
þessi þáttur er ekki í lagi gagnast til-
kynningaskyldan okkur alls ekki.“
GS.