Tíminn - 21.08.1990, Blaðsíða 3

Þ>riðjudagur £f1. ágúst ‘1990
Tímlnh 3
Sex ríki heims verja um og yfir 20%
þjóðarframleiöslu í hernaðarútgjöld:
40 sinnum meira í hernað
en heilbrigði hjá írökum
Hemaðarútgjöld námu um og yfir 20% þjóðarframleiðslunnar í
sex ríkjum heims árið 1986. Óll eru þessi ríki á sama svæði,
fimm arabaríki og fsrael. frak átti þetta ár „glæsilegf' heimsmet í
hemaðarútgjöldum. Um þríðjungur (32%) þjóðarframleiðslu ír-
aka fór til hemaðarútgjalda. írakar vörðu td. meira en sjö sinnum
hærrí upphæð í hemaðarreksturínn en samanlagt til heilbrígðis-
þjónustu og menntamála sem aðeins fengu 4,5% þjóðarfram-
leiðslunnar í sinn hlut Enda voru íranskir hermenn td. 4-5 sinn-
um fleirí heldur en kennarar í landinu.
Við guösþjónustu i Bessastaðakirkju afhenti Mariorie Ámason, fýrrv.
bæjarstjórafrú í Gimli, sr. Braga Fríðríkssyni og hr. Ólafi Skúlasyni fyrsta
eintak Framfara á ensku. Davíð Oddsson borgarstjóri hlaut sömu gjöf í
kaffiboðinu í Viðey. Tímamynd: GE
Hópur Vestur-íslendinga staddur hér á landi:
Ferðast um landið
og hitta ættingja
Þessar upplýsingar koma fram í
nýrri skýrslu frá Þróunarstofnun
Sameinuðu þjóðanna, „Human De-
velopment Report 1990“, þar sem
margvíslegar upplýsingar og saman-
burðartölur er að finna um riki
heimsins. Nýjustu upplýsingamar ná
til ársins 1986 og 1987 í sumum til-
fellum.
Þessi mestu hemaðarriki heimsins
(á mælikvarða þjóðarffamleiðslu)
em auk íraks: Oman, Saudi-Arabía,
Yemen, íran og Israel. Öll þessi riki
veija 4-6 sinnum stærri hluta þjóðar-
tekna sinna til hemaðar heldur en
, Leifur
Ágeirsson
látinn
Leifur Ásgeirsson, doktor í stærð-
fræði, lést 19. ágúst siðastliðinn, 87
ára að aldri.
Leifur fæddist 25. maí 1903 á
Reykjum í Lundarreykjadal í Borgar-
firði. Foreldrar hans vom Ásgeir Sig-
urðsson bóndi og kona hans Ingunn
Daníelsdóttir.
Leifur varð stúdent frá Menntaskól-
anum í Reykjavík árið 1927. Hann
stundaði nám i stærðffæði, eðlisfræði
og eínaffæði við háskólann í Götting-
en í Þýskalandi og lauk þaðan dokt-
orsprófi í stærðfræði árið 1933.
Leifur var skólastjóri héraðsskólans
á Laugum í Suður- Þingeyjarsýslu
1933-43. Hann var kennari í stærð-
ffæði við verkfræðideild Háskóla Is-
lands frá 1943 og prófessor 1945-73.
Þá var hann forstöðumaður rann-
sóknarstofu í stærðfræði við Raun-
vísindastofnun Háskóla íslands
1966-73.
Leifur stundaði rannsóknarstörf í
stærðffæði við New York University
í New York 1954-56 og við Kalifom-
íuháskóla i Berkeley 1956 í boði há-
skólanna. Hann var í stjóm raunvís-
indadeildar Vísindasjóðs ffá 1958-
73.
Leifur giftist 5. júní 1934 Hreíhu
Kolbeinsdóttur. Böm þeirra em
Kristín, fædd 11. maí 1935, og Ás-
geir, fæddur 9. júlí 1941.
Tíminn sendir aðstandendum hans
innilegar samúðarkveðjur.
iðnrikin (5,4%) að meðaltali. Til
samanburðar má t.d. benda á að
heildarútgjöld íslenska ríkisins em í
kringum'27-28% þjóðarffamleiðslu
íslendinga — þ.e. minna hlutfall
heldur en hemaðarreksturinn einn
kostar í Irak.
í öllum þessum sex mestu hemaðar-
ríkjum heims (á mælikvarða þjóðar-
ffamleiðslu) fær herinn ffá 6 sinnum
til 40 sinnum (í írak) stærri hluta
þjóðarframleiðslunnar heldur en
heilbrigðiskerfi landanna. í ísrael er
munurinn t.d. nífaldur. í iðnríkjum
fer að meðaltali álíka hlutfall þjóðar-
ffamleiðslunnar i hemaðinn (5,4%)
og heilbrigðið (4,7%). En i Svíþjóð
er t.d. um þrefalt meira varið til heil-
brigðismála (8%) heldur en hersins
(2,9%) svo dæmi sé tekið frá Norður-
löndum.
Samkvæmt skýrslunni em það 8 riki
til viðbótar sem veija yfir 10% þjóð-
arlfamleiðslu sinnar til hemaðar-
mála: Nikaragva (16%), Sýrland
(14,7%), Jórdania (13,8%), Angola
Mikið var um nýskráningar á bátum
síðustu tvo dagana fyrir helgi hjá
Siglingamálastofnun, en á laugardag-
inn rann út ffestur til að skrá nýja
báta svo þeir fái veiðileyfi á næsta
ári. Á fimmtudag og fostudag í síð-
ustu viku vora skráðir 27 nýir opnir
vélbátar og 24 þilfarsbátar.
Samkvæmt nýjum lögum um stjóm
fiskveiða fá smábátar úthlutað i
býður nú upp á vímulausa ferð til
Flórída. Að sögn Óla J. Ólasonar
hjá Landi og Sögu er þama um að
ræöa ferð þar sem ekki er gert ráð
fyrir áfengisdrykkju og að sjálfsögðu
ekki neyslu annarra vímuefna
Ekki er þó litið á tóbak sem bann-
vöm í þessari ferð. Ferðalöngunum
verður ekki bannað að neyta áfengis
og ekkert eftirlit verður með því
hvort fólk drekkur. „í þessari ferð fær
fólk sem vill vera án áfengis stuðning
frá hvom öðm. En ef einhver vill
drekka er það hans mál. En það er
(12%), Líbýa (12%), Sovétríkin
(11,5), Mongólía (10,5%) og N-Kór-
ea (10%). Afþessum 14 ríkjum sem
hér hafa verið upp talin em því meiri
en helmingurinn, alls 8 ríki, sem eiga
landamæri hvert að öðm i „suðupott-
inum“ fyrir botni Miðjarðarhafsins.
írakar bera einnig höfuð og herðar
yfir aðrar þjóðir heimsins i vopnainn-
flutningi, og er þá miðað við beinar
tölur en ekki hlutfallstölur. Árið 1987
fluttu þeir inn vopn fyrir 5.600 millj-
ónir dollara (upphæð sem svarar t.d.
til allrar þjóðarffamleiðslu íslend-
inga). Alls telur skýrslan milliríkja-
viðskipti með hergögn vera um 46
milljarða dollara þetta ár. Skerfur ír-
aka einna hefur þvi verið rúmlega
12% heimsviðskiptanna.
Alls fluttu fyrstnefhdu rikin sex inn
hergögn fyrir 12.900 milljónir doll-
ara sem samkvæmt skýrslunni er vel
yfir fjórðungur (28%) heimsverslun-
arinnar. Þar af var hlutur ísrael um
1.600 milljónir dollara. Það svarar til
rúmlega 20.000 kr. vopnakaupa á
hvert mannsbam í landinu (4,4 millj-
ónir) miðað við núverandi dollara-
gengi en er þó aðeins um fimmti hluti
heildarhemaðarkostnaðar þeirra.
Samanlagður vopnainnflutningur
allra þeirra 14 ríkja sem hér hafa ver-
ið talin var hins vegar 18.890
millj.dollara. Það er 41% heimsvið-
skiptanna, samkvæmt skýrslunni sem
nærtil 130ríkja.
fyrsta skipti kvóta um næstu áramót
og til að bátar fái einhvem kvóta varð
að vera búið að skrá þá fyrir 18. ág-
úst. Nýskráðu bátamir em bæði nýir
sem og innfluttir. Mikið var að gera í
bátasmiðjum tyrir helgina við að
klára þá báta sem færa átti til skrán-
ingar.
Alls vom 85 opnir vélbátar skráðir á
árinu og var meðalþyngdin 5,3 brút-
ekki víst að hann falli eins vel inn i
hópinn á eftir,“ segir Óli.
Þetta er i fyrsta skipti sem Land og
Saga býður upp á svona ferð og aðrar
ferðaskrifstofiir hafa ekki gert það
svo vitað sé til. Þó hafa slíkar ferðir
verið famar og þá á vegum einstak-
linga sem taka sig saman. Að sögn
Óla hefur mikið verið spurt um ferð-
ina og um 20 manns em komnir á
skrá. Hámarkið er 35 manns. Ferðin
tekur þijár vikur og verður farið 4.
nóvember og komið heim 26. nóvem-
ber. Aðeins er um að ræða þessa einu
ferð. GS.
Um 200 manna hópur Vestur- ís-
lendinga er nú staddur hér á landi.
Vestur-íslendingamir hafa dvalist hér
á landi i rúmlega tvær vikur og munu
halda af landi brott á laugardag.
Flestir hafa þeir notað tímann til þess
að heimsækja ættingja sína og ferðast
um landið. Flestir hafa haldið á slóð-
ir forfeðra sinna og sumir hafa heim-
sótt æskustöðvar sínar. Að sögn Jóns
Ásgeirssonar, formanns Þjóðrækni-
félags íslendinga, er þjóðemistilfinn-
ingin rik í Vestur- íslendingunum og
mjög margir þeirra tala íslensku vel.
Þjóðræknifélagið bauð Vestur- ís-
lendingunum upp á dagskrá í tileftii
heimsóknarinnar á sunnudag. Þá var
tórúmlestir. 47 þilfarsbátar undir 10
brúttórúmlestum vom skráðir og var
meðalþyngdin 7,8 brúttórúmlestir,
og einn þilfarsbátur sem var 13 brút-
tórúmlestir.
í sumar hafa eigendur ferðaþjónust-
unnar á Bakkaflöt í Skagafirði sleppt
hafbeitarlaxi í Svartá og selt veiði-
leyfi. Þetta var prófað í litlum mæli
síðasta sumar, en nú vom settar tvær
jámgrindur þvert yfir ána, sem af-
marka um eins km kafla i henni. Þar
heftir verið sleppt um 200 hafbeitar-
löxum í sumar og um 50 laxar hafa
veiðst. Veiðileyfm era seld á 1000
krónur, nokkrir klukkutímar, og
kvótinn er einn lax á klukkutíma.
Borga verður kr. 800 fýrir hvem um-
ffamlax.
Að sögn Klöiu Einarsdóttur hjá
ferðaþjónustunni á Bakkaflöt hefúr
verið nokkuð vinsælt, sérstaklega
meðal ferðamanna, að renna fyrir lax
á þessum tilbúna veiðistað. Leyfðar
era fjórar stangir i einu og kemur oft
farið í skoðunarferð um Alþingishús-
ið, þar sem þeim var m.a. sögð saga
lands og þjóðar. Að því búnu var
haldið í Bessastaðakirkju þar sem sr.
Bragi Friðriksson sá um guðsþjón-
ustu og biskup islands, hr. Ólafur
Skúlason, prédikaði. Eflir það var
farið út í Viðey þar sem hópurinn
þáði kaffiveitingar í boði borgarstjór-
ans i Reykjavík. Davið Oddsson
borgarstjóri tók á móti hópnum
ásamt konu sinni, Ástríði Thorodd-
sen.
Að sögn Jóns hefiir hópur Vestur-
íslendinga heimsótt landið árlega t
rúman áratug.
GS.
Þvotti
stoliö
Helgin var tiltölulega rólega á
ísafirði. Tvö minniháttar innbrot
vora ffarnin og rúður vora brotn-
ar í þremur húsum. Þá var gólf-
dreglum stolið af snúra ásamt
einhveijum þvotti. Eitthvað var
um ölvun og óspektir og var einn
færður í fangageymslur vegna
ölvunar aðfaranótt laugardagsins.
—SE
fyrir að þær séu uppseldar.
Umsjónarmenn þessarar starfsemi,
bræðumir Sigurður Friðriksson og
Friðrik R. Friðriksson, kaupa haf-
beitarlaxinn á 300 kr. kílóið frá haf-
beitarstöð á Ólafsffrði. Líða fer að
lokum þessarar veiði i sumar, þar
sem tíma tekur að ná upp grindunum
og hreinsa þær. Áður en það er gert
verður að veiða alla laxana og verður
til þess beitt öllum tiltækum veiði-
færum.
Svartá í Skagafirði hefur aldrei ver-
ið þekkt fyrir mikla laxveiði. Lax
gengur ekki langt upp í ána, þar sem
foss hindrar för hans. Það gerir því
lítið til þótt settar séu jámgrindur i
ána og þessa tilbúna laxveiði er kær-
korhin tilbreyting að mati flestra.
GS.
■ HEI
Mikið að gera hjá Siglingamálastofnun:
27 nýir bátar skráðir
á fimmtu- og föstudag
EDRÚÁ
FLORIDA
Ferðaskrifsstofan Land og Saga
—SE

VEIÐIHORNIÐ
Svartá í Skagafirði:
50 hafbeitar-
laxar á þurrt