Tíminn - 21.08.1990, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Þriðjudagur 21. ágúst 1990
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin í Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gíslason
Aðstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrimsson
Auglýsingastjóri: Steingrlmur Glslason
Skrifstofur.Lyngháls9,110 Reykjavlk. Sími: 686300.
Augfýsingaslml: 680001. Kvöldsfman Áskrift og dreiflng 686300,
ritstjórn, fréttastjórar 686306, Iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans. Prentun: Oddi h.f.
Mánaöaráskrift kr. 1000,- , verð I lausasölu kr. 90,- og kr. 110,- um
helgar. Grunnverö auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Askorun
Guðmundur Jónas Kristjánsson á Flateyri ritar grein
í Tímann sl. fostudag sem felur í sér athyglisverða
hugvekju um stöðu íslenskra stjómmálaflokka á því
umbrotaskeiði sem gengur yfír í alþjóðastjómmálum.
Greinarhöfundur segir að sögu kalda stríðsins sé lok-
ið með falli Berlínarmúrsins. Sú geijun sem á sér stað
í heimsstjómmálum muni hafa áhrif á íslensk stjóm-
mál, breytingar verði á stefnu flokka og stjómmála-
samtaka með tilkomu nýrrar heimsmyndar. Ahrif
þessa má þegar sjá í íslensku flokkakerfi: Alþýðu-
bandalagið er í upplausn, Kvennalistinn á leið út úr
pólitík og Alþýðuflokkurinn veit varla hvað hann á að
heita, segir Guðmundur Jónas.
Þessar staðreyndir telur greinarhöfundur að félags-
hyggjumenn eigi að gaumgæfa og kemst að þeirri
niðurstöðu að tímabært sé að efla Framsóknarflokk-
inn til mótvægis styrk Sjálfstæðisflokksins. Flokkur
eins og Framsóknarfloldairinn er valkostur félags-
hyggjufólksins í því efni, hann getur orðið það stóra
afl sem marga þjóðlega sinnaða félagshyggjumenn
dreymir um og þeir tala um.
Guðmundur Jónas Kristjánsson segir svo í grein
sinni:
„Helstu ágreiningsmálin sem tekist verður á um í
næstu ffamtíð verða ... afstaðan til Evrópubandalags-
ins og þeirra miklu breytinga sem nú eiga sér stað í
Evrópu. Þá munu umhverfismál setja æ meiri svip á
stjómmál hér heima eins og erlendis, svo og afstaðan
til hinna ýmsu velferðarmála. Um þessa stóru mála-
flokka mun pólitík á Islandi að verulegu leyti snúast
næstu ár, jafnvel stóra karpið um NATO og herinn
mun brátt heyra sögunni til.“ Og greinarhöfundur
heldur áfram:
„Islenska flokkakerfið mun þess vegna að verulegu
leyti mótast eftir afstöðu til þessara stóru mála í næstu
framtíð. Hægt verður að sjá Framsóknarflokkinn
leika þar stórt hlutverk því fljótlega má vænta stefnu-
breytinga hjá Sjálfstæðisflokki varðandi Evrópu-
bandalagið, þar sem aðildar verður krafíst (sbr.
draumsýn aldamótanefndar Sjálfstæðisflokksins).
Stór hluti Alþýðuflokksins mun fylgja þar fast á efitir.
Þama getur Framsóknarflokkurinn höfðað til stærsta
hluta þjóðarinnar sem vill að farið verði að öllu með
gát og að aðild að ríkjabandalagi eins og Evrópu-
bandalaginu, sem felur í sér stórkostlegt fullveldisaf-
sal, komi ekki til greina fyrir smáþjóð eins og íslend-
inga.“
Guðmundur Jónas Kristjánsson beinir máli sínu til
alls þjóðlega sinnaðs félagshyggjufólks þegar hann
bendir á að Framsóknarflokkurinn sé það afl sem eigi
að styrkja gegn markaðshyggju og „heimsborgaraöfl-
um“ Sjálfstæðisflokksins. En fyrst og fremst er grein
Guðmundar áskomn á forystu Framsóknarflokksins
að hún fari að íhuga þær gjörbreyttu aðstæður sem em
að skapast í íslensku stjómmálalífi. Ef til vill má
segja að hugleiðing hins unga félagshyggjumanns á
Vestfjörðum sé sérstök áskomn til Sambands ungra
ffamsóknarmanna sem býr sig undir að halda þing sitt
eftir nokkra daga.
GARRl

Einn af hinum iöstu grcinahöf-
undum bandarúká vikuriísins
Newsweek, Robert J. Samuelsou,
leggur i síðustu greia sinni fyrir
sjálfan sig og iesendar spurniog-
una: JHvers vegna eigum við að
vera við Flóano?M Hann á að
sjálfsðgðu við, hvað réttiæti það
að Bandarfkjamenn hafi herlið
við Persaflóa. Samuelson hefur
svarið i reiðum höndum: OUan
við Persaflótt heidur uppi efna-
hagskerfi hins iðnvædda heims.
Evrópa, Japan og ýntis þrðunar-
þaðan stöðvaðisf til þeirra, ng þð
svo að Bandaríkin gsetu bjargað
$ér án oiín frá Miðausturlöndum
— sem þau raunar geta ekki —
hefði samdráttur annarra iðn-
rikja lamandi áhrif á ameriskt
efnahagskerfi. Þetta hangir alit
og cilífðarpúðurtunna, scgir í
greininni.
Út af fyrír sig er ekkert aýtt i
þessum skoðunum Roberls J.
Samuelsons. Það er á alira vitorði
að eitt afbrígði Mos iangvfnoa
ófriftarástands i Miðaustnriðnd-
um er sn tegund vopnaskaks sem
endar alitaf með því að verfta
bandarískt og breskt olíustríft. En
það er hverju orði sannara, eins
«g fram kom í umræddrí grein í
Newsweek, að oliustríðin við
Persaflóa ntá i vaxandi uueli
kenna við ailan hinn iðnvtedda
heim, þvt aö olian af þessum slóð-
um heldur uppi efitahagskerfi
.........IHÍI
kommúnismans. Þvi hlutverki er
lokið. Það sem nú skiptir máli er
að iðnvelditt efii hernaðarmátt
sinn til þess að tryggja sér aðgang
að ohniindunt Miðausturlanda.
nndar að Atiantshafsbandaiaglð
verki þess frá þvi að hefta út-
tryggja iðnveldum aðgang að
Miðausturlanda.
Púöurtunna
Robert J. Samuelson dregur
enga dnlá það aðþetta sé réttmæt
ástæða tíi þess að Bandaríkin
sendi ber tii Miöausturlanda. Og
ekki nóg með það, hann telur að
bandarískur her cigi að vera á
þessu svæði til frambúðar, alitaf
óg ævinlega, cnda segir höfundur
að að sé eins og hver önnur blekk-
ing það ímynda sér að núverandi
striðsástand sé stundarfyrirbœri.
Við yrðum ekki fyrr farnir en aiit
gæti blossaé upp að nýjo, segir
þessi þjöðholli Bandaríkjamaöur,
þegar hann hugleiðir einfeldtt-
ingsbjartsýni um að öllu væri lok-
ið, ef nú tækist að brjóta Saddam
Hussein íraksforseta á bak aftur.
ölíustríð taka aldrei enda, þegar
þess er gætí að 3/4 oliunáma
heímsins eru á svæði sem er eitts
ftnnur lönd sem nefna skal.
NATO viö Persaflóa?
Það sem er eftirtektarvert í greln
Samuelsons er þvi ekki að benda
á hagsmuni Bandaríkjanna sem
siíkra, heidur sú ábending hans
að hér sé um sameiginlegt hags-
munamál alls hins iðnvædda
heims að ræða sem hljótí að ieiða
til víðtækrar samstððu þjóðanna
um hergæslu og hernaðaríhiutun
á Persaflöasvæðinu, ekki tii
skamms tíma eða bráðabirgða,
heldur með iangtimasjónarmið
fyrir augum. Samuelson ætiar
Banda ríkj amönnum (að sjáif-
sftgðu) að hafa forystu í hernaðar-
samtökum sem beinasí að Persa-
flóasvæðinu.
í hugleiðingum sínum blandar
hann Atlantshafsbandaiaginu á
a.m.k. tvennan hátt inn í þetta
mál. Hann segir að AOantshafs-
bandalagið hafi á sínum t íma verð
stofuað til þess að hefta útbreiðslu
um á þvi að halda að komiö verði
*** iilliil
irnar, eilegar að nýr (hernuð-
arjsáttmáii verður gerðttr,“
Hreinskilni
Óneitaniega er málflotningnr
þessa bandariska blaðamanns
hteinskOinn. Hann er að benda
ríkisstjórn sinni á þann mðgu-
ieika að útvikka starfs- og íhlut-
unarsvæði Atlantshafsbandalags-
ins, finna NATO nýtt hlutvcrk.
Hugmynd af þessu tagi er fjarri
þvi að vera orðin að veruleika,
þðtt hún sé orðuö i hlaðagrein.
Ekkert skal um það iúilyrt hér,
hvort þessi tiilaga á hljómgrunn
hjá bandarískum ráðamönnum
eða forystúmönnum Atlantshafs-
bandalagsins. En orð eru til alls
fyrst. Hver veit nema fieirum en
Robert J. SamueLson farí að
þykja það snjöll hugmynd að
finna NATO nvtt hernaðarhiut-
vcrk á nýjum sióðura? Ilver vcií?
Garri

VÍTT OG BREITT i
Tíkin í næsta húsi
Líklega verður að beita aðferðum
atferlisfræðinnar til að leita skýr-
inga á öllu því tilfinningaumróti
sem skipveijar á ítalska herskipinu
San Giorgio komu af stað i örstuttri
heimsókn til Reykjavíkur. Á einni
kvöldstund tóku nokkrir tugir eða
hundruð yngismeyja sig upp og
sóttu svo hart að sjóliðum að þær
gáfú ekkert eftir harðsæknustu at-
vinnukonum í hafharhverfúm Na-
pólí þegar Sjötti fiotinn fær þar
iandgönguleyft.
Fjölmiðlar umhverfðust og létu
eins og heimsmeistarar ítala í
kvennafari væru að keppa til úrslita
í Reykjavíkurhöfn.
Svo var ýmist hneykslast eða allt
tilstandið talið eðlilegt, gott og
blessað.
En enginn spyr: Hvað kom eigin-
lega fyrir?
„Þetta er ekkert nýtt,“ segja marg-
ir. Svona var ástandið, ömmumar
og mömmumar vom ekkert betri
(eða verri).
Þetta er ekki rétt. Þegar ísland var
hersetið og ástandið var og hét gat
tildragelsið staðið heldur lengur en
eitt eða tvö ágústkvöld.
Annars er herlið búið að vera hér á
landi í áratugi og árlega kemur
fjöldi herskipa til Reykjavikur og er
ekkert nýnæmi að sjá dáta eða aðra
útlendinga spígspora um Hafnar-
stræti og Lækjartorg. Eins munu
flestar eða allar stúlkur sem komnar
em á dátaaldur vera sigldar og
margsigldar og strandvanar við
Miðjarðarhaftð.
Hvers vegna allt í einu allur þessi
fyrirgangur þegar ítalski flotinn
herjar á norðurslóð?
Rétt er að ítreka að hér er ekki að-
eins átt við fyrirgang ungu stúlkn-
anna, heldur einnig fjölmiðla og
allra gróusagnanna, sem kváðu ekki
mikið ýktar.
Bréf til
ítalska flotans
Tíminn birti viðtal við eina hinna
ástfongnu stúlkna sem farin er að
safna íyrir Italíuferð til að hitta ást-
mann sinn. Hún þekkir margar sem
skrifa ítalska flotanum bréf daglega
og em þannig „á föstu“.
Sú ásthrifna var spurð um afstöðu
til hinna gersigruðu: íslenskra
stráka. Svarið: „Islenskir strákar
bera ekki nokkra virðingu fyrir ein-
hveiju sem heitir kvenfólk. Ef þú
hittir þá saman.þijá eða fleiri, tala
þeir saman um kvenfólk eins og tík-
ina í næsta húsi.“ .
I fimbulfambi fjölmiðlanna um
ítalska ástandið kom oftlega ffarn
að íslenskir strákar eru hrottar og
dónar, en þeir ítölsku elskulegir og
kurteisir.
Þetta er að minnsta kosti sú tilfinn-
ing sem stúlkumar létu í ljós þegar
þær vom spurðar um hvers vegna
fremur ítalska dáta en islenska
stráka.
Hér ættu atferlisfræðingar og upp-
eldisfrömuðir að staldra við og
spyija, þótt svara sé ekki að vænta.
Umskiptingar
Eftir 20 ára linnulausan áróður
femínista um æðra kynið og
fræðslukerfi sem neyðir stelpur til
að læra að smíða með handafli og
stráka að sauma í púða, situr kven-
þjóðin uppi með strákaaumingja
sem tala um kvenfólk eins og „tík-
ina í næsta húsi“.
Jafnrétti kynjanna, kvennaflokkur
og kvennaráð og reynsluheimur
kvenna og allt þetta sem allir em
búnir að taka undir af hriftiingu
hafa orsakað þau kynjaskipti að
stæltir boltaleikjastrákar virðast svo
tilfmningabrenglaðir að þeir em
orðnir að þeim kvenhöturum sem
femínistamir þóttust hefja baráttu
sína gegn og sáu í hveijum karli.
Hér virðist sem sé hafa verið sáð
kvenfyrirlitningu í stað þess að
uppræta hana.
Stúlkumar em aldar upp við þá
vissu að þær eigi sig sjálfar og að
þær eigi að vera strákar og þó ekki
strákar.
Þegar svo til kastanna kemur þykj-
ast þær loks finna þá blíðu, kurteisi
og riddaramennsku, sem þeim er
eðlislægt að sækjast eftir, í skyndi-
kynnum við ítalska stráka, sem þær
þekkja hvorki haus né sporð á.
Samkvæmt því sem næst verður
komist hafa ítalimir betur, af því
þeir umgangast stúlkumar eins og
konur, en ekki eins og tíkina í næsta
húsi.
Vesalings íslensku ruddamir læra
aldrei kurteisi né neinar umgengn-
isreglur við einn eða neinn, og síst
stúlkur, af því kennt er að þær séu
eins og þeir. OÓ