Tíminn - 25.08.1990, Blaðsíða 2
10
HELGIN
Laugardagur 25. ágúst 1990
Frá Menntaskólanum við Hamrahlíð
Öldungadeild M.H.
Frumkvöðull fullorðinsfræðslu
Öldungadeild M.H. var stofnuð 1972 og síðan
þá hafa þúsundir karla og kvenna stundað þar
nám og nokkur hundruð lokið stúdentsprófi.
Þarft þú að rifja upp, bæta við eða hefja nýtt
nám?
í Öldungadeild M.H. er í boði menntaskólanám
á 6 brautum. Kennarar skólans eru vel þjálfað
og menntað úrvalslið sem tryggir gæði náms
og kennslu.
Þú getur stundað nám í mörgum greinum eða
fáum eftir því sem þér hentar.
Þú getur lært
Tungumál:
Ensku
Dönsku
Norsku
Sænsku
Þýsku
Frönsku
Spænsku
ítölsku
Rússnesku
Raungreinar:
Stærðfræði
Eðlisfræði
Efnafræði
Líffræði
Efnafræði
Jarðfræði
Félagsgreinar:
Félagsfræði
Mannfræði
Stjórnmálafræði
Hagfræði
Auk þess er í boði fjölbreytt nám í tölvunotkun,
bæði grunnnám og fyrir lengra komna (PC-
tölvur).
Völ er á námi í íslensku, ritþjálfun og bók-
menntalestri, almennum bókmenntum, heim-
speki, trúfræði o.m.fl.
Er þetta eitthvað fyrir þig?
Ef svo er, þá er innritun og val fyrir haustönn
1990 dagana 27. til 29. ágúst kl. 16-19.
Skólagjald er kr. 9500 fyrir önnina.
Rektor
Fundur um
byggingu
íþróttamannvirkja
Iþróttanefnd ríksins og íþróttafulltrúi boða til umræðufund-
ar um byggingu íþróttamannvirkja laugardaginn 1. sept-
ember kl. 13:15-17:00 í Borgartúni 6, Reykjavík. Sænski
verkfræðingurinn Torsten Wikenstahl mun m.a. halda
erindi um gólf í íþróttahúsum og um gerfigrasvelli.
Gerð verður grein fyrir því sem efst er á baugi um bygg-
ingu íþróttamannvirkja á Norðurlöndum.
Öllum áhugamönnum og fagmönnum á þessu sviði er
heimil þátttaka á fundinum, en þátttökugjald verður kr.
400,-
iþróttanefnd ríkisins
íþróttafulltrúi ríkisins.
FLUGMÁLASTJÓRN
Námskeið í flugumferðarstjórn
Ákveðið hefur verið að velja nemendur til náms í flugum-
ferðarstjórn, sem væntanlega hefst í byrjun vetrar 1990.
Stöðupróf í íslensku, ensku, stærðfræði og eðlisfræði
verða haldin í september nk.
Umsækjendur skulu vera á aldrinum 20-30 ára, tala skýrt
mál, rita greinilega hönd, standast tilskildar heilbrigðiskröf-
ur og hafa lokið stúdentsprófi.
Umsóknareyðublöð liggja frammi hjá Flugmálastjórn á
fyrstu hæð flugturnsbyggingarinnar á Reykjavíkurflugvelli
og á skrifstofu flugvallarstjóra, Leifsstöð, Keflavíkurflug-
velli, og ber að skila umsóknum þangað fyrir 1. september,
ásamt staðfestu afriti af stúdentsprófsskírteini og sakavott-
orði.
Flugmálastjóri.
STÓRVELDI
studentum frá Afríku og Indlandi
sem eins var ástatt um.
Daginn eftir var okkur sagt að taka
leigubíl til háskólans þar sem við
fengum inni á stúdentagarði. En þar
sem upplýsingar sem við fengum
voru ónákvæmar enduðum við hálf-
villt og vegalaus inni á háskólalóð-
inni sem er gríðarstórt svæði. Af eig-
in rammleik og með aðstoð nokkurra
heilladísa, sem án efa fylgdu okkur,
komumst við í góðra manna hendur
og eftir margar símhringingar út um
allan bæ tókst loks að finna fulltrú-
ann okkar og útvega hótelherbergi.
En það verður að segjast að það voru
dálítið slæptar sálir sem lögðust til
svefns það kvöldið.
Það tók heila viku að finna pappír-
ana okkar sem á endanum dúkkuðu
upp í Minsk. Eg verð nú að játa það
að ég hafði aldrei heyrt minnst á
Minsk íyrr, en mér létti stórum þegar
ég var frædd á því að hún væri hvorki
austur í Síberíu né suður við Svarta-
haf.
Okkur var sem sagt tilkynnt að í
Minsk yrðum við að vera, því þetta
árið væri undirbúningsdeild fyrir list-
nemendur þar. Gunnar hefði getað
fengið að vera áffarn í Moskvu en af
því að við vildum fá að vera saman
var ekki um annað að ræða en að
halda af stað. Aðrir nemendur dreifð-
ust vítt og breitt um landið, allt eftir
því hvar kennsla í þeirra grein átti að
fara fram og vakti það mismikla
hrifhingu.
Ég held að höfuðborg lands, hvar
sem er í heiminum, gefi yfirleitt ekki
rétta mynd af landi og þjóð og þar er
Moskva engin undantekning. Þó svo
að við hefðum i upphafi verið mót-
fallin því að fara ffá Moskvu þá
skiptum við fljótlega um skoðun því
upplifunin og reynslan sem við feng-
um af Sovétríkjunum varð kannski
enn sterkari fyrir vikið.
Öskubuska
og prinsinn
I Minsk var ekki beinlínis tekið
fagnandi á móti okkur. Á tímabili lá
það eitt fyrir að við yrðum send til
baka til Moskvu, en svo fór nú ekki
sem betur fer. Til að byrja með var
t.d. ekki við það komandi að við
fengjum að búa saman þó svo að við
værum gift og hvaðeina. Það sem
kom okkur til bjargar í þetta sinn var
opinbert vottorð ffá Hagstofu íslands
á a.m.k. fimm tungumálum sem vott-
aði það að hjásofelsið væri lögform-
lega blessað. En ég var áminnt um
það af skólastjóranum að yrði ég
ólétt myndi hún reka mig á stundinni.
Málunum var reddað og við fengum
smákytru út af fyrir okkur. Annars
má segja að ástandið á stúdentagarð-
inum hafi helst líkst því sem finnst í
dýragörðum og fólk borgar fyrir að fá
að kynnast, dagpart eða svo. Þama
voru samankomnir krakkar ffá öllum
heimshomum, þó aðallega Affiku og
arabalöndunum, og það er óhætt að
segja að oft hafi ýmislegt gengið á.
Samkomulagið batnaði hins vegar
þegar líða tók á veturinn og hópurinn
farinn að hristast saman. I skólanum
vom um 150 stúdentar ffá yfir 50
löndum.
Sagan bara lygasaga
Við vomm í skólanum sex daga vik-
unnar frá átta til eitt. Til að bytja með
var eingöngu kennd rússneska en síð-
ar bættust við landaffæði, saga og
bókmenntir. Stundataflan var endur-
skoðuð í hveijum mánuði, rúss-
neskutímum fækkaði en um leið
fjölgaði tímum í hinum námsgrein-
unum. Aukið prentffelsi og leyfi til
að gagnrýna hefur auðvitað haft gíf-
urleg áhrif á alla kennslu. I dag era til
dæmis hvergi í Sovétríkjunum til
neinar sögubækur og fyrir tveimur
áram felldu allir skólar niður sögu-
próf. Nemendunum var bara sagt; því
miður það sem við höfum verið að
kenna ykkur er ekki rétt og þvi er al-
veg tilgangslaust að vera að taka próf
úr efhinu. Sagan hefur alla tíð verið
kennd í fastmótuðum ffösum og ekk-
ert verið um það að ræða að nemend-
um eða kennuram væri leyft að
skoða staðreyndir og móta síðan eig-
in ályktanir. Oft á tíðum vegna þess
að staðreyndimar hafa alls ekki legið
fyrir - verið faldar og því sem raun-
veralega gerðist haldið leyndu.
Við höfðum- til að byija með engar
sögubækur en fengum þær svo seint
og um síðir. Það gekk að vísu ekki
átakalaust því að áður en námsefnið
er gefið út þykir ástæða til að fara
mjög vandlega yfir það sem þar er
sagt. Nú, þessi athugun tók eina ell-
efu mánuði þannig að þegar við loks-
ins fengum fjölritin í hendumar vora
textamir úreltir. Breytingar hafa ver-
ið svo hraðar á árinu að eftir ellefu
mánuði mátti segja miklu meira og
orða textann á annan hátt. Auk þess
sem mikið af nýjum upplýsingum
hefur komið upp á yfirborðið.
Það sama var uppi á teningnum
hvað aðrar námsgreinar snerti.
Landafræðikennarinn benti okkur til
Þótt fundurinn í Rígu, þegar
lettneska þingið lýsti yfir sjálf-
stæði, hafi farið friðsamlega
fram var greiniiegt hvaða hug
þátttakendur bera til sovéskra
yfirráða.
að mynda á að vera ekkert að leggja
áherslu á það sem í bókinni stæði og
tók sem dæmi að í henni greindi frá
því að löngu væri búið að leysa öll
þjóðemisvandamál í Sovétríkjunum
og bætti svo við að eins og við viss-
um stæðist það nú ekki alveg. En
þrátt íyrir kennslubókarleysið þá
lærðum við heilmikið og er því helst
að þakka að kennaramir vora ffábær-
ir. Þeir fylgdust vel með og notuðu í
kennslunni allt það nýja efni sem þeir
komust yfir, til dæmis greinar úr dag-
blöðum. Við gátum þess vegna
óhrædd skipst á skoðunum við þá og
ófáir tímar fóra í að ræða gamla og
nýja tíma.
Prófdómari af gamla
skólanum og kennar-
inn í hár saman
Yfirleitt era öll próf í Sovétríkjun-
um munnleg próf og það gekk eftir
að sjálft lokaprófið í sögu varð mjög
eftirminnilegt. Prófdómarinn var
kona af gamla skólanum. Áður en að
prófinu kom sagði kennarinn við
okkur að prófdómarinn hefði svolítið
aðrar skoðanir á málinu en hann. Við
skyldum ekkert fara í kerfi út af því
heldur segja bara frá því sem við
hefðum lært ef við værum sömu
skoðunar. Svo skyldum við bara vísa
á hann ef prófdómarinn færi eitthvað
að æsa sig. Okkur dauðbrá auðvitað
við aðvöranina því við vissum ekkert
hver viðbrögðin yrðu ef við færam
að vísa á hann til stuðnings því sem
við segðum.
Prófin gengu vel hjá okkur Gunnari
en einn af bekkjarfélögum okkar var
óheppnari. Hún fékk spumingu um
tímabilið þegar Stalín var að smala
bændunum í samyrkjubúin í byijun
áratugarins. Söfnunin fór nú ekki
beinlínis friðsamlega fram því þess-
um breytingum í landbúnaði fylgdi
dauði á milli fimm til tíu milljón
manna. Talan er uggvænlega há, sér-
staldega ef tekið er mið af því að
breytingamar áttu sér 'stað á friðar-
tímum. Þegar nemandinn tók til við
að segja frá þessu þá bókstaflega blés
prófdómarinn upp af illsku og hvæsti
á stelpugreyið. Sögukennarinn kom
nemandanum til vamar og prófið
endaði í hávaðarifrildi milli kennar-
ans og prófdómarans. Ástandið er
ennþá mjög viðkvæmt hvað varðar
öll svona mál og kennarar í Sovét-
ríkjunum mega ekki ennþá segja
hvað sem er þannig að hann þurfti á
endanum að draga aðeins í land og
benda á að túlkun atburðanna væri
umdeild. Hann náði að lokum sem
betur fer að róa frúna, en hún hefði
fellt stúdentinn ef hún hefði fengið
að ráða. Ef þetta hefði hins vegar
gerst fyrir ári eða tveimur, sæti kenn-
arinn í súpunni og myndi öragglega
missa starfið.
Prentfrelsi er
ómögulegt álegg
Allar umbætumar í Sovétríkjunum á
undanfömum áram, svo sem prent-
frelsi, aukið frelsi til að gagnrýna og
halda fundi, era atriði sem Vestur-
landabúar hafa eðlilega verið afskap-
lega uppteknir af á undanfomum ár-
um. Ásdís segir umbætumar horfa
öðravísi við sovéskum almenningi.
.JFólkið í landinu hefur það á tilfinn-
ingunni að ósköp fátt hafi breyst á
þeim fimm áram sem liðin era síðan
Gorbatsjov komst til valda. Frelsi til
fundahalda er meira en áður eins og
febrúarfundimir bára vitni. Tauga-
titringur í kringum þá var að vísu
mjög mikill. Okkur var til að mynda
harðbannað að sækja fundinn í
Minsk þó við hlýddum því auðvitað
ekki. Það kom líka á daginn að fund-
urinn fór einkar vel fram. Prentfrelsi
er einnig orðið að heita má algjört og
víst þykir fólkinu gaman að geta les-
ið ný blöð og tjáð sig frjálslegar en
áður. En það sem hefur gerst á sama
tíma er að úrval í búðum hefur dreg-
ist mikið saman. Það er til dæmis
orðið mikið erfiðara en áður að
kaupa nauðsynleg matvæli og fyrir
utan það er talað um stórfelldar yfir-
vofandi verðhækkanir og prentftelsið
hefur fólk ekki ofan á brauð.
Nú er talað um að mistök Gorbat-
sjovs í byrjun hafi verið að leggja alla
áherslu á eflingu þungaiðnaðar til að
fá þar peninga sem síðan mætti
leggja i endurbætur á léttiðnaði, það
er að segja matvöra, fatnaði og öðra
slíku. Léttiðnaðurinn er hins vegar
það sem hefur bein áhrif á líf fólksins
í Iandinu. Það er öllum sama hvort
stálffamleiðslan hafi aukist um ein-
hver hundrað tonna á meðan þeir
geta ekki keypt mat.“
Sápubirgöir til 30 ára
og hamstra enn
Ásdís sagði fleiri vitleysur hafa ver-
ið gerðar og afleiðingar sumra væra
svo ekki sé meira sagt fáránlegar.
„Það er til dæmis skömmtun á sápu
víðast hvar í Sovétríkjunum þó að
síðastliðið ár hafi verið ffamleitt
meira af sápu en nokkra sinni áður.
Mistökin fólust í því að áður en yfir-
völd fóra að skipta sér af málinu vora
ffamleiddar ákveðið margar tegundir
af sápu. Síðan er tekin sú ákvörðun
að fækka tegundunum um helming
en ffamleiða engu að síður meira
magn vörannar. Þegar kaupandinn
kemur í búðina og finnur ekki bláu
sápuna sem hann hefur keypt reglu-
lega í ein tuttugu ár heldur viðkom-
andi að nú sé skollinn á sápuskortur
og tekur til við að hamstra. Landið er
svo víðfeðmt að undir hælinn er lagt
hvort upplýsingar um ákvarðanir eins
og þessa berast meira en smábroti
þjóðarinnar. Hræðslan við vöraskort
snýst síðan stundum upp í hálfgerða
bilun, við fréttum til dæmis af fólki
sem átti sápubirgðir til næstu 30 ára
að minnsta kosti, en hélt samt áfram
að hamstra sápu í hvert skipti sem
það fékíc skömmtunarseðlana sína.“
En það er skortir fleira í verslanir en
sápur. „í Minsk var sæmilegt ástand
hvað vöraúrval snerti miðað við
marga aðra staði. Þetta fór þó versn-
andi og síðasta mánuðinn var farið að
skammta bæði hrísgrjón, hveiti,
spaghetti, vín og fleiri vörur. í eina
Qóra mánuði í vetur fékkst ekkert af
ávöxtum eða grænmeti ef ffá era tal-