Tíminn - 28.08.1990, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Þriðjudagur 28. ágúst 1990
Þróunin við Persaflóa
Vestrænir og arabískir leiðtogar halda því fram, að Saddam
Hussein íraksforseti sé kominn í sjálfheldu, möguleikar hans
til aðgerða fari stöðugt minnkandi eftir því sem herafli á svæð-
inu eykst til að spoma við innrás hans í Saúdí- Arabíu.
Hér á eftir fer snöggsoðið yfirlit
yfir atburði síðustu vikna:
17. júlí: Hussein ásakar OPEC-
ríkin við Persaflóa fyrir að hafa
rofið samkomulag um takmörkun
á olíuframleiðslu og segir þau
hafa rekið eitraðan rýting í bak
Iraka.
18. júlí: Utanríkisráðherra ír-
aks, Tareq Aziz, segir Kúvæta
hafa stolið olíu að andvirði 2,4
milljarða dala frá írak og segir þá
hafa komið upp hersveitum á
íröksku landsvæði.
19. júlí: Bagdad ásakar Kúvæt
um að hafa borað eftir oliu á yfir-
ráðasvæði íraks.
20. júlí: Fjölmiðlar í írak segja
að ekki sé hægt að treysta Kúvæt
og Sameinuðu arabísku fursta-
dæmunum til að halda kvótasam-
þykktir OPEC.
24. júlí: írakar dreifa þúsundum
hersveita og skriðdreka að landa-
mærum Kúvæts og íraks. Hosni
Mubarak Egyptalandsforseti
heimsækir írak, Kúvæt og Saudi-
Arabíu og reynir að miðla málum.
25. júlí: írak krefst 2,4 milljarða
dala skaðabóta af Kúvæt. Arab-
ískir diplómatar segja Iraka hafa
fullvissað Egypta um að þeir
muni ekki ráðast inn í Kúvæt.
27. júlí: OPEC samþykkir að
hækka olíuverð upp í 21 dal á
tunnu.
31. júlí: Fulltrúar íraks og Kú-
væt hittast í Jeddah. Fjölmiðlar
segja 100.000 írakska hermenn á
landamærum Kúvæts.
1. ágúst: Slitnarupp úrviðræð-
unum í Jeddah. írakar segja Kú-
væta ekki reiðubúna til að mæta
kröfum sínum. Kúvætar neita að
láta landsvæði af hendi.
2. ágúst: írakskir skriðdrekar
og hersveitir ráðast inn í Kúvæt
kl. 2 eftir miðnætti. Fréttir frá
Bagdad herma að ríkisstjóm Kú-
væts hafi verið steypt af stóli og
hersveitimar séu komnar henni til
aðstoðar. Kúvæt biður um aðstoð
annarra Arabaríkja. írakar vara
við íhlutun. Olíuverð hækkar um
15%. Furstinn af Kúvæt er ömgg-
ur í Saúdí-Arabíu en bróðir hans
var myrtur. Öryggisráð Samein-
uðu þjóðanna fordæmir innrásina.
BNA senda flugmóðurskip frá
Indlandshafi, frysta eignir íraks
og Kúvæts, setja viðskiptabann á
írak. Rússar stöðva hergagna-
flutninga til íraks. írak stöðvar
greiðslur á skuldum til BNA.
Bretar og Frakkar frysta eigur Kú-
væta og Iraka. BNA og Sovétríkin
kreíjast þess að írakar dragi herlið
sitt til baka.
3. ágúst: írakar flytja herlið að
landamæmm Saúdi-Arabíu. Bar-
dagar halda áfram að geisa í Kú-
vætborg. Japanir og V-Þjóðverjar
frysta eigur Kúvæta og kaupa
ekki olíu frá írak. BNA skorar á
Tyrki og Saúdí-Araba að loka fyr-
ir olíuleiðslur íraka. BNA til-
kynnir að herfloti sé á leið til
Persaflóa.
4. ágúst: Tilkynnt um irakskar
hersveitir á hlutlausu svæði sem
tilheyrir Kúvæt og Saúdí-Arabíu.
EB frystir eigur Kúvæta, hættir að
kaupa olíu frá írak. Tilkynnt er að
allt að 800 Kúvætar hafi fallið, frá
því innrásin hófst. írakar hand-
taka 35 breska sendifulltrúa og
senda þá til Bagdad. írakar neita
að þeir ráðgeri að ráðast inn i
Saúdí- Arabíu.
5. ágúst: Japanir og Bretar
setja viðskiptabann á olíu frá Kú-
væt og Irak. Irakar vara þær þjóð-
ir við, sem eiga fulltrúa í Kúvæt,
að taka þátt í refsiaðgerðum.
6. ágúst: írakar segja að refsi-
aðgerðir geti tafið brottfor þeirra
frá Kúvæt. Frakkar senda herafla
til Persaflóa. írakar í Kúvæt safna
saman Bandaríkjamönnum, Bret-
um og V-Þjóðverjum. BNA segir
Iraka safna herliði nærri landa-
mæmm Saúdí-Arabíu. Öryggisráð
SÞ samþykkir viðskiptabann á ír-
aka.
7. ágúst: Bush Bandaríkjafor-
seti segist styðja refsiaðgerðir
Sameinuðu þjóðanna. Tyrkir
frysta eignir Kúvæta og íraka og
stöðva útflutning á olíu frá írak.
Bush sendir hersveitir og herflug-
vélar til Saúdí-Arabíu.
8. ágúst: Bush segir aðgerðir
BNA vera í vamarskyni, til að
vemda Saúdí-Araba og aðra sam-
herja við Persaflóa. Hersveitir ffá
BNA byrja að tínast til Saúdí-Ar-
abíu. Bresk, frönsk og sovésk her-
skip á Persaflóa. Saúdí-Arabar
styrkja vamir við landamærin. ír-
ak innlimar Kúvæt.
9. ágúst: Öryggisráð SÞ segir
innlimunina ólöglega. BNA til-
kynna að Irakar hleypi útlending-
um ekki úr landi. Irakar fyrirskipa
flutning erlendra sendiráða í Kú-
væt til Bagdad.
10. ágúst: Saddam krefst þess
að Arabar upphefji heilagt stríð
gegn Bandaríkjamönnum. Tólf af
tuttugu leiðtogum Arabaríkja
funda í Kaíró og skora á íraka að
hverfa frá Kúvæt og samþykkja
að senda sameinaða heri Araba til
vemdar Saúdí-Arabíu.
11. ágúst: Breskar herflugvélar
og egypskar hersveitir koma til
Saúdí- Arabíu. Mótmælafundir til
stuðnings írökum em haldnir í
Yemen, Máritaniu, Jórdaníu, Lí-
býu og á hertéknu svæðunum á
Vesturbakkanum.
12. ágúst: Saddam skorar á
þegna sína að herða sultarólina til
að verjast viðskiptabanninu. Hann
krefst afnáms viðskiptabannsins
og brottfarar erlendra hersveita
ffá Saúdí-Arabíu og í þeirra stað
komi hersveitir Araba, að Egypt-
um undanskildum. Hann leggur
einnig fram kröfu um að ísraelar
hverfi frá hemumdu svæðunum
og sýrlenskar hersveitir frá Líban-
on.
13. ágúst: Saúdí-Arabar snúa
aftur íröksku olíuskipi í fyrstu
prófraun á viðskiptabann SÞ. Hol-
land og Belgía tilkynna að þau
muni leggja til hersveitir í herafla
undir stjóm Bandaríkjamanna.
Hussein Jórdaníukonungur heim-
sækir Bagdad.
14. ágúst: BNA þrengir enn
frekar að Irak. Hussein Jórdaníu-
konungur fer frá Jórdaníu áleiðis
til BNA.
15. ágúst: Saddam Hussein til-
kynnir írönum að hann muni
hverfa frá herteknum írönskum
landsvæðum, láta stríðsfanga
lausa og viðurkenna rétt Irana til
Shatt al Arab fljótsins og binda
þannig enda á Persaflóastríðið
sem stóð frá 1980-88. íranir fagna
tilboðinu og segja það geta þýtt
varanlegan frið. U.j).b. 1000 her-
menn frá Marokkó halda til
Saúdí-Arabíu til að sameinast þar
3.000 egypskum hermönnum sem
em þar nú þegar. Bush segir liðs-
söfnun BNA ekki eingöngu vera
til að vemda Saúdí-Araba heldur
til að þvinga hersveitir Iraka frá
Kúvæt og koma ríkinu aftur undir
fyrri stjóm.
16. ágúst: Saddam varar Bush
við því að þúsundir bandarískra
hermanna muni falla ef til átaka
komi. Bush segir Hussein Jórdan-
íukonung hafa lofað að virða við-
skiptabann SÞ. Tvö þúsund eg-
ypskir hermenn til viðbótar koma
til Saúdí-Arabíu. Irakar skipa
4000 Bretum og 2500 Ameríkön-
um í Kúvæt að gefa sig fram á
hótelum eða eiga það á hættu að
vera handteknir ella. Nokkrir
Bretar hlýða kallinu en fmna þar
enga fulltrúa íraka og snúa aftur
til síns heima.
17. ágúst: írakar hefja brott-
flutning herja frá íran til að safna
þeim saman gegn Bandaríkja-
mönnum og erlendum herjum í
Saúdí-Arabíu, byrja að láta ír-
anska stríðsfanga lausa. Saúdí-
Arabar snúa við öðm olíuskipi frá
írak. Talsmenn ísraels segja stytj-
öld milli írak og BNA virðast
óumflýjanlega. írak segist munu
halda eftir þegnum óvinveittra
ríkja og hýsa þá á vöktuðum
svæðum uns styrjaldarhættan sé
hjá liðin.
18. ágúst: 109.000 flóttamenn
hafa komist frá írak til Jórdaníu.
írakar segja 2 milljónir Egypta í
Kúvæt og írak undanþegnar
brottfararbanninu. Dagblöð í Irak
segja að Irakar muni nota ger-
eyðingarvopn ef á þá verði ráð-
ist. Bresk herskip hafa fyrirmæli
um að grípa til vopna ef þörf
krefur til að viðhalda viðskipta-
banninu. írakar segja útlendinga
og böm þeirra verða fyrst til að
líða skort af völdum viðskipta-
bannsins. BNA og Bretland segja
kyrrsetningu Vesturlandabúa al-
gerlega óþolandi. Hussein Jórd-
aníukonungur segir að Bush
Bandaríkjaforseti hafi lofað að
Bandaríkjamenn muni ekki
hleypa af fyrsta skotinu. Utanrík-
isráðherra íraks segir að írakar
muni ekki beita efnavopnum
nema Bandaríkjamenn noti
kjarnaodda gegn þeim. Saddam
kallar herkví flota vesturveld-
anna stríðsaðgerð. Bandarískar
freigátur skjóta viðvömnarskot-
um í fyrsta skipti yfir tvö íröksk
olíuskip. Öryggisráð SÞ krefst
þess að Irakar gefi útlendingum
tafarlaust fararleyfi. SÞ sendir
erindreka til írak.
19. ágúst: Jórdanir segja að
bandarískt herskip hafi snúið aft-
ur súdönsku skipi sem var á leið
að sækja flóttamenn. írak skipar
Vesturlandabúum í Kúvæt að fara
á hótel annars verði þeir hand-
teknir. Bretar ráðleggja þegnum
sínum í Kúvæt að óhlýðnast skip-
uninni. BNA segjast ekki ráð-
leggja slnum þegnum að hlýða.
Hafnaryfirvöld í Aqaba í Jórdaníu
segja að írakskt flutningaskip,
hlaðið vistum fyrir Iraka, hafi náð
höfn eftir að hafa sloppið í gegn-
um breska og bandaríska herkví.
írakar ásaka BNA um sjóræn-
ingjastarfsemi eftir að þeir skutu
yfir reiðann á írökskum olíuskip-
um.
20. ágúst: Bretar segja íraka
hafa smalað saman 82 Bretum í
Kúvæt og hafi þar með tekið 123.
Washington segir að írakar haldi
47 Bandaríkjamönnum og Frakk-
ar telja sig eiga þar 27 þegna. ír-
akar skipa að sendiráðum í Kúvæt
verði lokað innan ljögurra daga.
BNA tilkynnir að þau muni koma
fyrir hersveitum í Sameinuðu ar-
abísku furstadæmunum. Bush
kveður í fyrsta sinn upp úr með
það að útlendingar, sem haldið er
í Kúvæt, séu gíslar.
21. ágúst: Tilkynnt er að írakar
hafi flutt 20 flugskeyti af sovésk-
um uppruna inn I Kúvæt. Egyptar
senda skriðdreka til Saúdí-Arab-
íu. Olíuskip frá Irak affermt og
þar með er fyrst brotið á við-
skiptabanninu sem vitað er um.
Margaret Thatcher segir enga
samninga verða gerða varðandi
gíslana. Saddam segir Bush að
leita friðar eða standa frammi fyr-
ir alheimshörmungum ella.
22. ágúst: Washington neitar
beiðni Iraka um viðræður. Kín-
veijar segjast ekki munu vefengja
neinar ákvarðanir SÞ um valdbeit-
ingu til stuðnings viðskiptabanni.
Yfir 20 lönd hunsa fyrirmæli Ir-
aka um að loka sendiráðum. Bush
gefur leyfi til að kalla út varalið
hersins. Irak segir tvær flugvélar
Saúdí-Araba hafa brotið lofthelgi
landsins. írakar segja erindrekum
SÞ í Bagdad að örlög þúsunda út-
lendinga ráðist af aðgerðum
Bandaríkjamanna.
23. ágúst: Saddam kemur fram
í sjónvarpi ásamt kyrrsettum
Bretum og segir þá ekki vera
gísla. Thatcher segir útsending-
una viðurstyggilega. Olíuverð
verður hærra en það hefur verið í
5 ár. Ítalía, Spánn, Belgía og
Grikkland segjast ætla að senda
herskip til Persaflóa. írakar segja
fimm milljónir manna hafa geng-
ið í sjálfboðasveitir hersins.
24. ágúst: írakskir hermenn
umkringja þau sendiráð í Kúvæt
sem neita að loka. Þeir segja
sendifulltrúana hafa afsalað sér
friðhelgi og þeim verði haldið í
Kúvæt uns sendiráðin loki. Sovét-
ríkin flytja alla sína þegna frá Kú-
væt. Bandaríkjamenn segja að ír-
akar fái efnavopn send frá Líbýu.
Tilkynnt var um að verið væri að
ferma flugvélar frá írak með mat-
vælum í Yemen. Sýrlendingar
samþykkja að flóttamenn megi
fara um landsvæði þeirra. Stjóm-
völd í Saúdí-Arabíu segja Iraka
smala saman Saúdí-Aröbum sem
em strandaglópar í Kúvæt. Jórdan
opnar landamæri sín aftur íyrir
flóttamönnum.
25. ágúst: Flotadeildir Vestur-
veldanna fá samþykki SÞ til að
grípa til vopna til að viðhalda við-
skiptabanni. Kurt Waldheim hittir
Saddam í Bagdad.
26. ágúst: Irakar segjast vilja
binda friðsamlegan enda á deiluna
en neita að gefa Kúvæt upp á bát-
inn. Aðalritari SÞ segist reiðubú-
inn til að fara til Bagdad. Hussein
Jórdaníukonungur byrjar friðar-
umleitanir að nýju með heimsókn
til Líbýu. Bandarískur herforingi í
Saúdí-Arabíu segir þetta vera
mesta hemaðarviðbúnað BNA frá
því í seinni heimsstyrjöld. Mubar-
ak segir Saddam í mjög erfiðri að-
stöðu og hann eigi erfitt með að
hverfa ffá Kúvæt. Thatcher afseg-
ir allar samningaviðræður við Ir-
aka. Arabískir sendifulltrúar segja
íraka hafa drepið yfirmenn innan
hersins fyrir að mótmæla innrás-
inni. Irakar segjast munu hengja
alla þá sem verði uppvísir að því
að hýsa útlendinga í Kúvæt eða
írak.
27. ágúst: Arabískir utanríkis-
ráðherrar ákveða að hittast í Kaíró
30. ágúst. Frakkar segjast ekki
munu semja við íraka fyrr en þeir
hverfi frá Kúvæt. LÍbanir segja að
Irakar hafi handtekið sendiherra
þeirra í Kúvæt og 12 sendiráðs-
starfsmenn og flutt þá til Bagdad.
Irakar neita að hafa tekið yfir-
menn i hemum af lífi. Frá Bret-
landi berast þær fréttir að 157
Bretum sé nú haldið föngnum í
Kúvæt: TÓÍf bresk herskip til við-
bótar em send til Persaflóa. Hus-
sein Jórdaníukonungur kemur til
Túnis í öðmm áfanga ferðar sinn-
ar. Qatar gefur leyfi til að erlend-
ur her megi hafa þar aðstöðu til að
fyrirbyggja árás Iraka.