Tíminn - 28.08.1990, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Þriðjudagur 28. ágúst Í990
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin (Reykjavlk
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gíslason
Aöstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrímsson
Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason
SkrifstofurLyngháls9,110 Reykjavík. Sfml: 686300.
Auglýsingasími: 680001. Kvöldsimar Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttastjórar 686306, íþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tlmans. Prentun: Oddi h.f.
Mánaðaráskrift kr. 1000,-, verð I lausasölu kr. 90,- og kr. 110,- um
helgar. Gmnnverð auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Skjaldarmerki
Greint hefur verið frá því að forsetar Alþingis
hafi látið sér til hugar koma að festa skjaldar-
merki Islands á framhlið Alþingishússins, og er
það hugsað svo að það sé til mótvægis konungs-
merki, sem lengi hefur verið á þaki hússins. Ein-
hverjum hafði áður hugkvæmst að tímabært væri
að íjarlægja konungsmerkið af húsinu, en engan
hljómgrunn fékk sú hugmynd.
Hvort heldur er sú tillaga að Qarlægja konungs-
táknið eða festa upp skjaldarmerki íslands á þing-
húsið á hvorug rétt á sér. Á það við um báðar til-
lögumar að vera óþarfar og óviðeigandi. Alþing-
ishúsið er fyrir margra hluta sakir einstök bygg-
ing. Það tengist að sjálfsögðu íslandssögunni,
sjálfstæðisbaráttu þjóðarinnar og rís af gmnni í
beinu framhaldi af því þegar Kristján konungur
níundi færði íslendingum stjómarskrá 1874, þar
sem ákveðið var að Alþingi hefði löggjafar- og
íjárveitingavald. Það er því sögulega rétt að láta
merki Kristjáns konungs vera á húsinu auk þess
sem það verður að teljast eðlilegur hluti hússins í
listrænum skilningi.
Alþingishúsið er alfriðað sem listræn bygging
og því má ekki breyta hið innra eða ytra án þess
að húsafriðunaryfírvöld leyfí og hafí hönd í
bagga með slíku. Forsetar Alþingis em ekki
frjálsir að því að ákveða að skreyta húsið neinum
táknum, jafnvel ekki skjaldarmerkinu, nema með
leyfi réttra yfírvalda eða sérstakri löggjöf, ef
þingið vildi ganga svo langt, sem telja verður
næsta ólíklegt.
Engin nauðsyn ber til þess að festa skjaldar-
merkið á Alþingishúsið, hvorki söguleg né pólit-
ísk. Þótt því verði ekki haldið fram, að íslenska
lýðveldið eigi að vera skjaldarmerkislaust, skal
það fullyrt að Alþingi myndi standa það af sér
framvegis sem hingað til, þótt skjaldarmerki
skreytti ekki framhlið þinghússins. Islenski fán-
inn er það auðkenni sem Alþingi notar, þjóðfán-
inn, sem er merki þjóðfrelsis og lýðræðis og ís-
lenskt fullveldistákn í miklu víðari skilningi en
það þrönga valdatákn sem skjaldarmerki er eftir
eðli sínu.
Ekki skal efað að tillögumönnum þess að koma
skjaldarmerkinu fyrir á Alþingishúsinu, hefur
gengið gott til. Vissulega er þörf á að minna þjóð-
ina á það sem auðkennir frelsi hennar og full-
veldi. Þar skiptir þó mestu máli að halda að þjóð-
inni og áhrifamönnum hennar efni þess og inntaki
að vera frjáls og fullvalda þjóð. Merki og tákn lifa
ekki sjálfstæðu lífí. Þau vísa til einhvers veru-
leika og eru til hans vegna. Alþingi á að rækta
þann veruleika sem skjaldarmerkið stendur fyrir,
það er aðalatriðið í íslenskum skjaldarmerkja-
fræðum.
Morgunblaðið eyftlr tniklu rými á
sunnudaginn til þt'ss að fjaiia um
fjölmiölamál. í sjálfu sér cr ckkcrt
nýtt í því sem blaðið hefur að
sent á aðsauná aðekki sé þörffyr-
ir önnur blöð í landinu eu Mogg-
ano einan, kannski l)V ef vel árar,
og vinnn eigj bœgf og kiðkiega aft
því aft ötrýma Ríldsútvarpinu,
koma því fyrir kattarnef. Þetta er í
hnotskurn stefna Morgunblaðsins
f fjiilmiðiamáium, þegar í bana
sést fyrir umbúðum.
Nú er ekkert við þvi að segja þott
Morgunblaðið boði byltingu « rfld
fjölmiðlnnna, enda hafa þau
„koa$ervatífu“v „borgarategu“ öfl
sem slanda að Mogganum tekiö
\1ft hlutverld byltingarmannanna i
þjóðfélaginu, svo ótrúlegt sem þaö
er. Þaft er því miklu fremur að
ástæfta sé til þess að ákalla þá sem
eru á móti þjóóféiagsbyitingum að
gcfa gaum að byltingaráformum
borgaraaflanna og hvernig vinnu-
brögð þeirra eru. Það kostar að
vxsu þá raun að kaupcndur Morg-
unblaðsins fari að lesa blaðið í staft
þess að fletta þvi eins og gert er vift
glansblöft sem iiggja frammi á
tannlæknastofum. Morgunbiaðift
fullnægir ágætlega þeirri þörf aft
hafa eitthvað á miili handanna til
þess að drepa tímann. Vel á
minnst: Drepa Tímann.
Aö drepa Tímann
Morgnnblaðið hefur undanfar-
in misseri haft á iaonaskrá hjá
sér dálkahöfnnd i sunnudags-
magasíninu sem hefur nu. það
hlutverk í nafni sérfræði og
menningar að ráðast að tiltekn-
um dagblöðúm I landinu, Al-
þýðublaðiuu, Tímanum og Þjóð-
vfljanum. Vegna meið.vrðaiög-
gjafarinnar verður hlííst við að
kalla skrif þessa maons atvinnu-
róg, þótt forsjármönnum þessara
þriggja dagblafta sé hér með bent
áþað að loka ekki augunum fyrír
þvl að fjölmiðiafræðingur Morg-
unbiaðsins kunni að vera leigu-
Tímans óheillarás
y ***■ ■ Öllþaumistök
'.kklcZHZZ SiiííjlíwaíuÍuT sem birtast á
við þróun í öftrum iöndum. Jafnvei
penni. Allnr er varinn goftur!
inn réðst þessi höfundur á Tún-
ann með dæmafárri rætni og
boðar jafnframí aftþetta sé fyrsta
grein af mörgum í saroa dúr um
isiensk biöð, Aftferð þessa manns
tfl þess aft niða Timatm er aft eita
uppi prentsillor og tæknigalla
sem er forsmekkurinn aft því sem
dúmar hans um islcnsk blðð eiga
aft bvggjast á.
En hvað sem líður ófræðimanu-
legum skrifum fjölmiðlafræðings
Morgunblaðsins og tilganglnum á
bak við þauer ekki síður ástæfta ífl
aó athuga skrif alvftrumeiri dálka-
höfunda blaðsins. í Reykjavikur-
bréfi er fjallað um fjölmiölamái,
svo
utn
heldur útvarps- og sjónvarps-
rekstur. Svo augljóst sem það er að
ekkert nýtt cr þar að finna um ijöl-
miðlastcfnu Morgunblaðsmanna
er greinin eigi að siður árétting á
henni. Hins vegar er sá siðferðis-
gaJJi á greininni, hvaft hún er
óhreinsldlin. í staft þess að segja
þaft sem greinarhöfundi og öftrum
nýkapitalistum býr í brjósti, að
niður Ríkisútvarpið, láta það visna
upp, er flmbulfambað um málefni
þessaf tómri metningarleysu, yfir-
drepsskap. Ekki er einasta að Rík-
isúfvarpið sé sifellt kallað einoknn-
arstofnun, en einkastöðvar reyk-
risku kapitalistanoa „frjáis“ fyrir-
tæki, heidur er þessu tali fyigt eftir
með því að þrengja skuli að Ríkis-
útvarpinu um auglýsingatekjur og
inn sjálfsagtipjii
elti það sem aftrir gera, svo að Rík-
isútvarpið veslist upp.
Rikisútvarpið, sem starfað hefur
í 68 ár, hefur fýrr og síðar byggt
rckstur sinn ;
og verift mennii
síður. Sú stefna
Rikisútvarpsins með augivsinguni
hefur lcngsf af ekki verið neitt sér-
stakt ágreiningsefni hér á JandJ. í
ýmsum ðftrum iöndunt befur ann-
hefur ekki þótt samboðið menn-
ingarstofnun að lifa á auglýslng-
um. Þaft sjónarmið hefur m.a. ráö-
ið í Svíþjóð.
En hafl útflokun augiýsinga í
sænska rikisútvarpmu verið ein-
ráð stefna fram að þcssu, er ekki
annað að sjá en nýtt sjónarmið sé
aft koma fram þar i landL Stjðrn
Súsíaldemókrafaflokksins befur
lý'Sf yfir þvi aft tímahært sé að
heimila auglýsingar í sjónvarpi og
Miðflokksmenn eru sama siiuiis.
Þessi hugmynd sætir að vlsu and-
stöðu, jafnvei meðal sósialdemó-
krata, en hcildin cr hætt að for-
dæma auglýsingar í sænska rflds-
utvarpinu. Ef íslendingar ætlu að
halda úfram að treysta Rikisúf-
arstofnun, eios og þeir hafa gert I
60 ár, þá er það hreint óráö aft
svipta þaft núverandi tekjnstofn-
um. Það er visasti vegurinn tfl aft
drepa Ríkisúf varpift eins og einok-
vinnur kerfíshundið aft þv» aft
ganga af a.iu.k. þreraur dagblöft-
ura dauðum. Væri Jjölmíðlafræft-
ingum nær aft kynoa sér hvernig
miUjöröum auglýsingaQármagns-
ins er stýrt, i staft þess að ráöast
með rógi að þeim sem verfta fýrir
barftinu á kapitalískrf miftstýringu
auglýsingavaldsins. Garri

VÍTT OG BREITT
AÐ DREPA BÆ
Miklar bollaleggingar eru einlægt
uppi um nútíð og framtið miðbæjar
höfuðborgarinnar. Stundum er for-
tíðinni blandað í málin og er hún
oftar en ekki endursköpuð til að að-
lagast framtíðarsýnum einhverra
þeirra fjölmörgu aðila sem alltaf
eru að ráðskast með miðbæinn og
framtíð hans. Árangurinn er sá að
hvorki er hægt að láta þetta foma
bæjarhverfi í friði né gera því neitt
það til góða sem telja má að horfi til
framtíðarheilla.
Magnús Þórðarson fjallar lítillega
um efnið í Lesbókarrabbi og tínir til
hvemig fáfræðingar breyta ömefn-
um og að vanþekkingin verður til
þess að miðbæjardellan er að verða
nær takmarkalaus.
Vemdunarfólk smíðar splunkunýj-
ar og ágætar fomminjar á „Torf-
una“ og samtökum sem kenna sig
við miðbæinn hefúr tekist að koma
sér upp orðskrípinu „gamli mið-
bærinn" og er helst að skilja að
austurbærinn sé hluti af því nýja
landakorti og jafnvel að þessi ný-
uppdgötvaði gamli miðbær nái allt
inn í Kringlumýri.
Margt fleira tínir Magnús til og
bendir réttilega á að þeir sem svona
hegða sér séu að þurrka út sögu
Reykjavíkur.
Að minnsta kosti horfir það undar-
lega við að fomum og grónum ör-
nefhurn er kastað fyrir róða og ný
tekin upp en nýleg mannvirki, sum
aðeins nokkurra áratuga gömul
hrófatildur, talin fom og óbætanleg
menningarverðmæti.
En þeir sem em að þurrka út sögu
Reykjavíkur em einnig á góðri leið
með að þurrka út þann miðbæ sem
eitt sinn var með dyggri aðstoð eig-
enda fasteigna og lóða og fyrirtækja
á svæðinu.
I nefndu rabbi Magnúsar Þórðar-
sonar getur hann um þá óyfirstígan-
legu erfiðleika sem eru á að fá
kafftsopa eða yfirleitt neinar
óáfengar veitingar í Miðbænum að
kvöldlagi.
Hins vegar brá Víkvetji Moggans
sér í Miðbæinn eftir miðnætti fagra
sumamótt og greindi frá í pistli sín-
um fyrir helgi. Þá var Miðbærinn
loks vaknaður til lífsins. Krá í öðru
hvetju húsi og margar í sumum.
Allar fúllar. Götur sömuleiðis fúllar
af fúllum unglingum. Lögreglu-
menn gengu um i hópum til að
passa hvem annan. Slagsmál og
rúðubrot og hér má minna á hland-
elfúmar sem streyma um götur og
sund og varð að umtalsefni fyrir
skemmstu.
Það er nefnilega búið að hleypa
nýju lífi í miðbæinn og svo um
munar. Gallinn er aðeins sá að það
er eingöngu næturlíf.
Þessi ofvemdaði bæjarhluti er
haldinn uppdráttarsýki sem engin
gjörgæsla getur unnið bug á, enda
allar sjúkdómsgreiningar meira og
minna rangar.
Kaupmannakjánar sem láta rokk-
hávaðann grenja út yfir Lækjartorg
alla daga og veitingamenn sem fara
frernur á hausinn hver um annan
þveran en að hleypa inn og fylla sali
sína af fólki sem er áfjáð í að borga
þeim peninga fyrir einhvetjar aðrar
veitingar en alkóhól, leggja sitt af
mörkum til að hrekja mannlíf úr
miðbænum. Hrakningslið og
kaupahéðnar sem selja vaming sinn
upp úr skítugum pappakössum
dreifðum um götur og torg leggja
sitt af mörkum til að undirstrika
ömurleika öskutunnuporta og bíla-
stæðaflæma með drulluslitlagi.
Miðbærinn er ekki einkamál
Reykvíkinga eða eigenda lóða og
fasteigna sem þar eru. Því mættu
fleiri velta fyrir sér spumingunni
sem Magnús Þórðarson ber upp og
svarar að nokkru: Hvetjir em að
drepa miðbæinn?
Verðugt verkefni
Svolítil ábending til Ásgeirs Frið-
geirssonar, sérfræðings Mogga í
prentvillum og tæknimistökum í
prentsmiðjum.
Það væri álitlegt ritgerðarefni fyr-
ir svo hógværan og sanngjaman
fjölmiðlaffæðing, sem Ásgeir er, að
skrifa lærða ritgerð um myndbirt-
ingar Morgunblaðsins af Magnúsi
Stephensen í gegnum tiðina.
Þegar hann hefúr kynnt sér efhið af
þeirri kostgæfhi sem honum einum
er lagin og yftrgripsmikilli þekk-
ingu á fjölmiðlun, sem skrif hans
bera með ávallt með sér, getur hann
lagt dóm á hve vandað málgagn
hans er. OÓ