Tíminn - 29.08.1990, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Miðvikudagur 29. ágúst 1990
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin I Reykjavlk
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Glslason
Aðstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guömundsson
Stefán Ásgrlmsson
Auglýsingastjóri: Steingrlmur Glslason
Skrifstofur:Lyngháls9,110 Reykjavlk. Slmi: 686300.
Auglýsingasími: 680001. Kvöldsimar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttastjórar 686306, Iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setnlng og umbrot: Tæknideild Tfmans. Prentun: Oddi h.f.
Mánaðaráskrift kr. 1000,- , verð i lausasölu kr. 90,- og kr. 110,- um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Landbúnaðarmál
Aðalfiindur Stéttarsambands baénda hefst í dag
að Reykjum í Hrútafirði.
Á slíkum fundi ber að sjálfsögðu mörg mál á
góma, því að þar mun formaður sambandsins í
nafhi stjómarinnar fylgja úr hlaði ítarlegri starfs-
og verkefnaskýrslu samtakanna og skýra frá
stöðu landbúnaðarins í heild og einstakra greina
hans.
Trúlegt er að á þessum fundi verði aðalviðfangs-
efnið að fjalla um nýjan búvörusamning milli rík-
isvaldsins og bændastéttarinnar. Það mál hefur
talsvert verið rætt í fjölmiðlum að undanfömu og
því miður með óheppilegum hætti, sem líklegur
er til að ala á fordómum fremur en að stuðla að
skilningi á landbúnaðarstefnunni, stöðu atvinnu-
greinarinnar og starfsskilyrðum, að ekki sé
minnst á fjárhagsafkomu og félagslega hagi
bændastéttarinnar á þeim miklu umbrotatímum
sem eiga sér stað í íslenskum landbúnaðarmálum.
lslensk bændastétt og forystumenn hennar hafa
gert sér fulla grein fyrir því að landbúnaðarstefna
fyrri ára verður að breytast. Um það hefur bænda-
stéttin haft forgöngu, sem henni ber lof fyrir og
ætti að verða útgangspunktur í umræðu um þróun
landbúnaðarstefnunnar á líðandi áratug í stað
þeirrar þráhyggju með fáfiræði sem fjölmiðlaum-
ræða um landbúnaðarmál er látin byggjast á.
Með búvörulögunum frá 1985 verða tímamót í
landbúnaðarstefnunni, þá var mörkuð stefna sem
í aðalatriðum hlýtur að gilda áfram, þótt útfærsl-
ur og ffamkvæmdaatriði breytist. Meginviðhorfið
er og verður að halda uppi lífvænlegum landbún-
aði, sem aðlagaður sé nútímaþjóðfélagi, „starfi í
sátt og samlyndi við umhverfið“, eins og formað-
ur Stéttarsambands bænda, Haukur Halldórsson,
hefur orðað það.
Lítill vafi er á því að almennt munu þessi já-
kvæðu viðhorf í landbúnaðarmálum eiga hljóm-
grunn hjá þjóðinni, þótt ekki sé skortur á því að
fylla fjölmiðla af fordómamálflutningi í þessum
efiium. Hugsandi menn vita að landbúnaðurinn er
að ganga í gegnum stórfellt breytinga- og aðlög-
unarskeið, sem er félagslega sársaukafullt fyrir
bændastéttina. Hér er þó um að ræða óumflýjan-
legt tímabil í þróunarsögu landbúnaðarins. Krafa
bændastéttarinnar er ekki að halda öllu óbreyttu í
skipulagi og ffamleiðslustýringu, heldur að fá
sjálf að hafa hönd í bagga með breytingum á því
sviði og að ríkisvaldið sjái til þess að landbúnað-
ur hafi eðlileg starfsskilyrði í efnahagskerfi þjóð-
félagsins, sem hann hefur ekki eins og nú háttar í
skattamálum og milliliðakostnaði. Ef landbúnað-
arvörur eru dýrar á íslandi er það ekki síst að
kenna ofsköttun og milliliðakostnaði.
GARRI
Frétíaritarl MorgunbJaðsios í
Skotiandi hefttr það eftir yflr-
iœkni á Bourn HaiJ sjúkrahúsi
þar í landi, að eitt af mcstn fram-
farasporom læknisfræðinnar sé
að hafa náð þvi marki að láta
„leigumóður“ ganga með bam
fréttinni segír að Bourn Hall
sjúkrahúsið sé í fararbroddi unt
gJasabamafæðingar og
bafi fslendiogar Jeitað þjónustu
auk ntargra annarra.
eitt á aonars bortt: JögfræðUega,
slðfræðilega og JæknisfræðUega.
bótt Jæknarnir standi báðont fót-
um í kröfu m nútimans um hegð-
unarfrelsi með vísindin og tækn-
ina að vopni, verður viunumiðlun-
innar frá timum ' Viktoriu
droftniitgar og eriðaforeJdramir
við manntalsskráningu yfirvalda
ntóður og erfðaforeldra, því að
bamið er sltráð afkvæmi Jeigu-
mðður við fæðingu og verða
erfðaforeldrar að ættleiða baraið
því meira sem lclgumóðurkerfið
þenst út því Jíkiegra er að konur
sjáf i þessu atvinnumðgnleika. Við
bað verður ekki ráðið og heldur
ektd að það ve " m
ur, enda örðugt að draga rnarka-
linu milli eðlilegra nðta og miv
sjá má fyrir sér er þð það, Að það
verða vel megandi forektrar setn
er nú að
færa út kvíarnar í þessari læknis-
aðstoða við að koma fóstrum í
ieigumæður, þó með þeim skilyrð-
um að forcidramir úfvegi sjálfir
leigumóðurtna og hún gangist
undlr meðgöngu af fúsuro og
frjáJsum vílja. Frá því er skýrt að
sett hafi verið á fót „góðgerðar-
stofnun“ sem hefur Jeigumæður á
boðstólum, enda skýrt tekið frant
að „bannað sé að reka sUkar skrif-
stofur t ágóðaskyni". Ekki er frá
því sagt hvað leiguroóðir fær fyrir
að leigja kvið sinn i þessu skyní, eo
sjúkrahúsaðgerðin kostar sem
svarar 250 þús. isl kr„ ef rétt er
skilið. Þaö er út af fyrir sig athygl-
isvcrt að milliliðir mega ekki gera
sér ieigumæðramiðlun að féþúfu,
cn engin spuraing virðist vera um
það að konum sé heimilf að Ícigja
sig út miliiiiðaiaust i þessum tii-
gangi. Það er stras bút í máii, þeg-
ar í hiut eiga aðrar eins iæknis-
fræðiiegar framfarir sem hér um
rœðir, þótt að öðra ieyti reki sig
Ett spyrja roá hvortekkert sé við
þessa „mestu íhtmflir" læknavis-
indanna að athuga aonaó eu
um þessi mál. Jú, sá sami yfir-
læknir sem segir að leigumæðra-
systemið sé læknisfræðiundur á
ieigamóðir fari aó ala með sér
móðurást til barnsius sem hún
geogur með, á áreWanlega eftir aó
segja til $in og verður ekld eudl-
þrætuepli fyrir dómstólum.
iu af
að keríið vcrði „misnotað", að
konur fari að gera sér það að at-
vinnu að leigja sig út sem með-
gðngumaskinur. Þessl læknir ótt-
ast einnig að þaó ieynlsf mannleg-
ar taugar, hugur ng sál og fimm
skilningarvit t kvenskepnunni,
þannig að aiit eins megi búasf við
því að { henni kvikni náttúrieg
móðurkcnnd þegar hún tekur að
sér að ganga með annarra barn
samkvæmt leigusamningi í niu
máuuði.
Hvað fyrra ábyggjuefni yíir-
þrá hjóna til að vcrða foreidrar.
Enerekki heimilt að spvrja. hvort
ekki séu á því einhverjar siðiegar
takmarkanir hveraig fólk fer að
þvf að eignast böm? Þeirri spunt-
íogu verður ósvarað hér, en af þvf
að yfirlæknirinn á skoska sjúkra-
húsinu óttast ,.misnntkun“ leigu-
mæðrakerFisins, án þess að út-
skýra það nánar. væri fnVðk-gt að
útfæra þá hugsun frekar. Er ekld
leigumæðrakerfið ein alisherjar
misuotkun og misneytingfráupp-
hafi fil enda?

VÍTT OG BREITT
Misskilningur í þriðju persónu
Yfirleitt þykir það heldur ógæfitleg
uppákoma þegar vel -kunnugt fólk
getur ekki talað hvert við annað í ann-
arri persónu en þarf þriðja aðila til að
bera boð á milli og talast þar af leið-
andi við í þriðju persónu. Þetta getur
verið yfirmáta skemmtilegt í gaman-
leik eftir Amold & Bach eða álíka
grínara, en heldur hvimleitt þegar
menn sem mark er á takandi temja sér
samskiptahætti af þessu tagi.
Nokkrir ráðherrar hafa um hrið talað
saman í gegnum fjölmiðla, og er
engu líkara en að þeir hittist sjaldan
og geti ekki haft uppi á símanúmer-
um hver hjá öðrum.
Fyrir aliiöngu kvisaðist um allan
hinn byggilega hluta Islands að land-
búnaðanáðherra væri að gera drög að
nýjum búvörusamningi og er gildis-
taka hans miðuð við árið 1992 þegar
núverandi samningur gengur úr gildi.
Þegar þetta var búið að vera á allra
vitorði um skeið ífétti utanríkisráð-
herra af ráðabrugginu og geystist
ífam á fjölmiðlavöllinn og sagðist
bara aldrei hafa heyrt annað eins og
hann myndi finna landbúnaðarráð-
herra í fjöru þótt síðar yrði.
Það sem einkum fór fyrir bijóstið á
utanrikisráðherra er að nú ætlaði
landbúnaðarráðherra að binda hendur
næsta kjörtímabils hvað varðar bú-
vörusamninga.
Klögumál
Nokkru áður en utanríkisráðherra
ffétti af undirbúningi búvörusamn-
ings klagaði landbúnaðarráðherra,
sem einnig er samgönguráðherra, ut-
anríkisráðherra fyrir forsætisráðherra
fyrir að vera ekki búinn að staðfesta
loftferðasamning sem hinn fyrst-
nefhdi gerði við sovéskt flugfélag
fyrir nær ári.
Bar samgönguráðherra sig illa und-
an utanríkisráðuneytinu sem ekki
hafði svarað bréfum í nær ár um efh-
ið. Síðan voru fjölmiðlar notaðir til að
koma boðunum á milli.
Landbúnaðarráðherra Utanrfkisráðherra
Menntamálaráðherra
Utanríkisráðherra brást við á hefð-
bundinn hátt og skilaði því í gegnum
fjölmiðla að samgönguráðtmeytinu
kæmu samningar við erlendar rfkis-
stjómir ekkert við og að Aeroflot
væri auk heldur enginn samningsaðili
fyrir ráðherrastigið.
Upp úr þvf voru fjölmiðlamir notað-
irtil að koma skilaboðum til landbún-
aðarráðherra, sem lika er samgöngu-
ráðherra, að sitthvað fleira færi um
meltingarvegi sauðkindarinnar en
kjamfóður og landeyðing.
Hermangssamningur
Þegar ráðherramir loks sættust á að
vera ósammála um Ioftferðasamning
og búvörusamning blés menntamála-
ráðherrann í herlúður og ásakaði ut-
anrikisráðherra fyrir brot á stjómar-
sáttmálanum.
Það tók menntamálaráðherrann tvær
vikur að ffétta af samningi utanrikis-
ráðherra um að ríkið gerðist meiri-
hlutaeigandi íslenskra aðalverktaka,
því hann sýnist ekki hafa haft neinn
aðgang að samráðherra sínum til að
vara hann við sáttmálsbrotinu í tvasr
langar vikur þar sem samningagerðin
hefur verið umfjöllunarefhi upp á
hvem dag.
Nú er það menntamálaráðherra sem
ásakar utanríkisráðherra um að laum-
ast til að gera samning sem binda
muni hendur næsta þings næsta kjör-
tímabil og gott ef ekki þar næsta líka.
Sem fyrr talast raðherramir við
gegnum fjölmiðla, en nú varð sú
breyting á að þeir hittust líka á ríkis-
stjómarfundi og hafa væntanlega
ávarpað hvem annan þar í annarri
persónu, þótt seint sé.
Skilaboð utanríkisráðherra em að
allt sé þetta síðbúinn misskilningur,
og hananú.
Aður hafði menntamálaráðherra trú-
að fjölmiðlaveldinu fyrir því að hann
sé búinn að ákveða að þessi ríkis-
stjóm sitji næsta kjörtímabil líka, og
er allt gott um það að segja.
En þá skilst líka að hann vill ekki að
hendur ríkisstjómarinnar séu bundnar
ífam í tímann. Enda á að gera betur
en að ríldð eignist meirihluta í herm-
anginu. Svavar upplýsti í málgagni
þjóðffelsisins og alls þess, að hann
stefiii að því að þjóðnýta allt herm-
angið eins og það leggur sig og gerir
sér lítið fyrir og ákvarðar að gróðinn
verði gerður að mörkuðum tekju-
stofni.
Þar með er enn komið skilaboðum
gegnum fjölmiðla og f þessu tilviki til
fjármálaráðherra. Kannski verður
hægt að ræða þetta við hann seinna
augliti til auglitis.
Hægt er að hafa nokkra skemmtun
af þessum skilaboðum ráðherra gegn-
um íjölmiðla, enda em þeir grínak-
tugir og jaíhvel orðheppnir.
Hins vegar væri stundum heppilegra
að samstarfsmenn ræddu ágreinings-
efni sín á milli áður en þeir heíja að
ávarpa hvem annan í þriðju persónu.
Það er sænsk venja og óviðeigandi á
Fróni.
Spyijið bara hann Indriða.
OÓ