Tíminn - 31.08.1990, Blaðsíða 4

4 Tíminn
Föstudagur31. ágúst 1990
Francois Mitterand, forseti Frakklands, hélt af landi brott síðdegis í gær að aflokinni tveggja daga heimsókn. Tfmamyndir: Ami Bjama
íslenskir ráðamenn túlka orð Mitterand, varðandi samninga EFTA og EB og sérsamninga íslands á mismunandi vegu:
Hvers konar sérsamningar?
Mönnum ber ekki saman um hvernig túlka eigi orð Frakk-
landsforseta, Francois Mitterand, varðandi samninga EFTA
og EB og sérsamninga íslendinga við EB. Utanríkisráð-
herra, Jón Baldvin Hannibalsson, hefur sagt, m.a. í fréttum
útvarps, að jafnvel þótt Mitterand teldi besta kostinn fyrir ís-
lendinga þann að semja sérstaklega við EB, hefðu samning-
ar EFTA og EB forgang. Hann sagði það vera misskilning að
Mitterand teldi ráðlegt að íslendingar gengju þegartii samn-
inga við EB án samráðs við önnur EFTA lönd. Aðrir starfs-
menn utanríkisráðuneytisins, sem Tíminn ræddi við, stað-
festu að þetta væri sá skilningur sem leggja bæri í orð
Frakklandsforseta.
En stefna íslenskra stjómvalda
hefur verið sú að einbeita sér að
samstarfi innan EFTA og að þar
yrðu sérmál Islendinga tekin fyrir
með sérsamningum þegar á líður.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur á hinn
bóginn lagt til að sérviðræður Is-
lendinga við EB hæfust samhliða
viðræðum EFTA og EB.
Formaður EB-nefndar Alþingis,
Eyjólfur Konráð Jónsson, telur túlk-
un utanríkisráðherra ranga og hefur
þegar gert ráðstafanir til að Evrópu-
nefndin fái afrit orða Mitterands
vegna mikilvægis þeirra. „Mitterand
sagði að þrátt fýrir að samningar
EFTA og EB teljist forgangsatriði sé
rétt fyrir ísland að gera sérsamninga
vegna sinnar sérstöðu. Fyrst sagðist
forsetinn skilja að íslendingar vilji
ekki ganga inn í EB vegna sérað-
stæðna okkar. En einmitt þess vegna
telji hann heppilegast fyrir Islend-
inga að semja sérstaklega við EB.
Sem svar við spumingu síðar sagði
hann forgangsatriði í starfi EB vera
málefni EFTA.
Samningar EFTA og EB koma til
með að taka mjög langan tíma. En
ég get ekki séð hvemig skilja má
ummæli forsetans á aðra leið en þá
að hann hafi verið að bjóða íslend-
ingum upp á að gera strax samninga
við EB,“ sagði Eyjólfur í samtali við
Tímann. Til áréttingar máli sínu
benti hann meðal annars á ályktun
EFTA ríkjanna, þar sem meðal ann-
ars er fjallað um sjálfsákvörðunar-
rétt EFTA ríkja til einhliða samn-
inga við EB, til að gæta eigin hags-
muna, að hann sé þar viðurkenndur
og beri að virða.
Formaður utanrikisnefndar Alþing-
is, Jóhann Einvarðsson, virðist aftur
á móti leggja sama skilning í málið
og utanríkisráðherra. „Það er ljóst
að þama eigum við mann sem skilur
okkar sérstöðu. Þetta er ekki í fyrsta
skipti sem Mitterand lýsir yfir þess-
ari afstöðu sinni því það gerði hann
einnig í fyrri heimsókn sinni til Is-
lands, þegar hann var sjálfur for-
maður EB-ráðsins. Ég held einnig
að miðað við yfirlýsingar forsetans,
séum við á réttri slóð með það að
halda áfram samstarfi innan EFTA
og eigum að einbeita okkur að því.
Hins vegar tel ég að sú stefna
margra af okkar ráðhenum að halda
góðu samstarfi við forystumenn inn-
an EB, sé heillavænleg. Bæði til að
styrkja sérstöðu íslendinga í al-
mennum samningum sem og ef til
þess kæmi á einhverju stigi að fara í
beina samninga við EB um okkar
sérsvið,“ sagði Jóhann í samtali við
Tímann.
Ráðamönnum virðist almennt bera
saman um mikilvægi þeirra yfirlýs-
inga Francois Mitterand að hann
mmm

Hattatíska A-flokkanna vakti athygli viö komu forseta Frakklands til landsins. F.v. Jón Baldvin Hannibalsson
utanríkisráðherra og frú Guðrún Þorbergsdóttir.
skilji sérstöðu íslendinga. Annar
viðmælandi Tímans úr utanríkis-
ráðuneytinu nefndi að Frakkar eru
sú þjóð er telst hafa hvað mest vægi
við ákvarðanatöku innan Efhahags-
bandalagsins og því væri stuðningur
Mitterands við málflutning íslend-
inga gífurlega mikilvægur, auk þess
sem hann væri persónulega hátt sett-
ur innan bandalagsins.
Jóhann tók undir þetta en bætti því
við að „við eigum eftir að sjá hvem-
ig þessi stuðningur skilar sér i samn-
ingaviðræðum því ég held að hjá
stjómmálamönnum innan EB finn-
um við meiri velvilja en hjá embætt-
ismönnum. En það virðist allavega
allt benda til að við séum á leið sem
er ffamkvæmanleg. Ég held að við
séum ekki undir neinum kringum-
stæðum að tala um inngöngu i EB,
enda tel ég aðildarríki Efnahags-
bandalagsins ekki hafa áhuga á því
heldur, að minnsta kosti ekki á allra
næstu árum,“ sagði Jóhann.
Halldór til Parísar?
Á fundi sjávarútvegsráðherra
Frakka, Jacques Mellick, með ýms-
um forsvarsmönnum fiskiðnaðar hér
á landi, lýsti hann yfir miklum
áhuga á því að fá Halldór Ásgríms-