Tíminn - 12.09.1990, Blaðsíða 2

2 Tíminn
Miðvikudagur 12. september 1990
Tjón af völdum rafmagns 41 á síðasta ári,
þar af 19 eldsvoðar í íbúðarhúsum:
Eldur oftast
frá eldavélum
Eldavél sem gleymst hefur að slökkva á var algengasta ástæð-
an fyrír eldsvoðum í íbúðarhúsnæði á síðasta árí, þ.e. þegar raf-
magn kom við sögu. Samkvæmt ársskýrslu Rafmagnseftirlits
ríkisins kviknaði í 19 íbúðarhúsum/bílskúrum vegna rafmagns á
síðasta árí. Nær þríðjungur þeirra eldsvoða, eða í 6 tilfellum, átti
upptök sín á/við eldavéiina. f öllum tilfellum reyndist kveikt á
eldavélarhellu af vangá eða vegna gleymsku. Alls varð 41 tjón af
völdum rafmagns á árínu, þaraf 34 vegna lágspennu og 7 vegna
háspennu. Fjögur tilfelli voru um slys á mönnum, öll á vinnustöð-
um, þar af eitt dauðaslys.
Tjón voru því í nær helmingi til-
fella í íbúðarhúsum eða bílskúrum
tengdum þeim. Næst eldavélunum
komu þar inntak/tafla með 4 elds-
voða. Þá kviknaði þrisvar í þvottavél
eða þurrkara, tvisvar í sjónvarpstækj-
um, í einni frystikistu, einum ofhi og
3var út ffá ljósum.
í einu þeirra tilfella sem kviknaði í
út ffá ljósi kom í ljós að lampar sömu
gerðar höfðu ekki staðist hitaprófanir
hjá raffangaprófun RER og innflytj-
anda verið gert að innkalla þá lampa
er hann hafði þegar selt.
Að sögn raffnagnseffirlitsstjóra,
Bergs Jónssonar, eru til innflytjendur
sem reyna að koma ólöglegum raf-
fongum á markað hérlendis, og því
miður takist það mörgum þeirra.
Þetta komi oft í ljós við markaðseftir-
lit. Að sögn Bergs fer því víðs fjarri
að ffamleiðendur raftækja, jaffivel
meðal viðurkenndra iðnaðarþjóða,
gæti ávallt fyllsta öryggis í hönnun
og smíði raffanga. Aukin samkeppni
ffeisti til ódýrra lausna, stundum á
kostnað öryggisins. Ef raffangapróf-
unar RER og markaðseftirlits þess
með rafíongum nyti ekki við væru
mörg rafíong hér á landi stórhættuleg
lifi fólks og eignum.
Þetta má m.a. marka af því að af nær
2.200 afgreiddum umsóknum um
gildingu raffanga á sl. ári var um
fimmtu hverri synjað. Aðeins vegna
rafíanga ffá Noregi voru allar um-
sóknir samþykktar. Sænsk rafíong
komust nokkuð nærri þessu marki
(99%), en hins vegar var 28% um-
sókna vegna danskrar ffamleiðslu
synjað. Vekur og athygli að nær
helmingi umsókna vegna hollenskra
raffanga var synjað, sömuleiðis um
41% umsókna vegna raffanga ffá
Spáni og um 38% umsókna vegna
raffanga ffá Bandaríkjunum og Kína.
En þessi fjögur lönd komu verst út í
prófunum.
Um 70% allra þessara umsókna
voru vegna ljósabúnaðar (37%) og
heimilistækja, áhalda og verkfæra,
(33%), þ.e. hluta og tækja sem ella
væru til sölu í verslunum til almennra
heimilisnota. Um fjórðungur um-
sóknanna var vegna raflagnaefnis.
- HEI
Skáldskapar-
mál um forn-
bókmenntirnar
Fyrsta hefti Skáldskaparmála,
sem er tímarít um íslenskar bók-
ménntír fyrri alda, var gefið út fyr-
ir skömmu. í þessu fyrsta heftí er
að finna 20 greinar sem nær all-
ar byggja á fyririestrum frá sam-
nefndri ráðstefriu sem haldin var
í apríl á síðasta ári.
Fyrirlesaramir voru einkum úr röð-
um yngri fræðimanna og komu víða
við í fyrirlestrum sínum. Megin-
áhersla var þó lögð á listræn ein-
kenni hinna fomu sagna og kvæða,
fomritin sem bókmenntir. Ráðstefn-
an var haldin að ftumkvæði þeirra
Gísla Sigurðssonar, Gunnars Harð-
arsonar og Ömólfs Thorssonar sem
jafnffamt em ritstjórar hins nýja
tímarits.
I tilkynningu með útgáfunni segir
að íslenskar fombókmenntir lifi
góðu lífi meðal almennra lesenda.
Þrátt fyrir þetta hafi ekkert tímarit
verið gefið út hérlendis er beinir
kröftum sínum að þessu sviði. „Ef
vel tekst til er það von þeirra sem að
Skáldskaparmálum standa að þar
verði vettvangur ffjórrar umræðu
um þennan menningararf."
Eins og áður sagði em viðfangsefni
greinanna eins margvísleg og höf-
undamir em margir. Má þar meðal
annarra nefna Hugleiðingu um
tcxtaffæði og miðaldarannsóknir
eftir Jakob Benediktsson, Viðhorf
Snorra Sturlusonar til skáldskapar
eftir Sverri Tómasson, Samleik
landaffæði, ffásagnaraðferðar og
stíls eftir Torfa Tulinius, er fjallar
um fomaldar- og riddarasögur, Jó-
reiðardrauma í íslendinga sögu
Sturlu Þórðarsonar eftir Bcrgljótu S.
Kristjánsdóttur og svo mætti lengi
telja. jkb
Lestin í Esjunni virðist ágætís veislusalur og ekki annaö að sjá en ágætlega fari um forstjóra, skipstjóra,
stýrimann og aðra gestí.
Afmælisfagnaður
ofan í skipslest
I tilefni af því að Ríkisskip halda
um þessar mundir upp á 60 ára af-
mæli sitt hefur verið ákveðið að
halda hóf á helstu þjónustusvæð-
um félagsins fyrir viðskiptavini
og aðra gesti. Eitt hóf hefiir verið
haldið á Isafirði og annað á Höfn
í Homafirði. Var það haidið um
borð í strandferðaskipinu Esj-
unni, í lest skipsins, og var fólki
ffá Homafirði og nágrenni og ffá
Djúpavogi boðið í veisluna. Esjan
er yngsta skip útgerðarinnar og
hefur mikið verið í þjónustu við
Austfirði. Haldnar vom ræður og
gestum var boðið upp á veitingar
og fengu þeir síðan að skoða skip-
ið. Fyrirhugað er að halda fleiri
veislur, m.a. á Patreksfirði og
Reyðarfirði, en ekki er búið að
tímasetja þær veislur.
Snemma beygist krókurínn og hver veit nema þessi homfirski ungi
maöur fái sína eigin stýrimannshúfu hjá Ríkisskip eftir einhverja ára-
tugi. Tímamyndin Sverrir Aöalsteinsson
Hesteyri II hf. tekur við rekstri fóðurstöðvarinnar Melrakka á Sauðárkróki eftir að stöðin var lýst gjaldþrota:
EKKIHŒGT AÐ HAFA 60
ÞÚSUND DÝR í SVELTI
Áföstudaginn var fóðurstöðin Melrakki á Sauðárkróki úrskurðuð
gjaldþrota eftir árangurslausar tilraunir til að endurskipuleggja
reksturínn. Fyrirtækið Hesteyri II hf. tekur við rekstrínum fram að
áramótum en það fýrírtæki er að meiríhluta í eigu Kaupfélags
Skagfirðinga.
Halldór Jónsson, sýslumaður og
bæjarfógeti á Sauðárkróki, sagði að
með því að leigja þessu fyrirtæki
reksturinn væm þeir að tryggja hags-
muni kröfuhafa sem eiga kröfur í bú-
ið og einnig væm þeir að bjarga
hagsmunum loðdýrabænda því ekki
væri hægt að hugsa sér 60 þúsund
dýr I svelti. Hesteyri II sér um rekst-
urinn ffam að áramótum en Halldór
sagði að það væri alveg óljóst hvað
yrði um fýrirtækið þá.
Fyrirtækið skuldar hátt á annað
hundrað milljónir en innköllunar-
ffestur er rétt hafinn og ekki er vitað
hveiju lýst verður af kröfum í búið.
Eignir fyrirtækisins em einkum hús
en verðgildi eða markaðsverð hús-
eignanna fer alfarið effir því hvort
hægt sé að nýta þær.
Halldór sagði að hann gæti ekki séð
hvemig bændur gætu haldið áffam að
vera með loðdýr nema tryggt væri að
fóður fengist fyrir dýrin. Það yrði að
koma í ljós hvort fyrirtækið sem tók
við rekstrinum sæi einhveija mögu-
leika til að halda honum áffam leng-
ur, en þeir möguleikar vom ekki
sýnilegir fyrir helgina þegar stöðinni
var lokað.
Melrakki fékk greiðslustöðvun fyrr
á árinu en hún rann út 31. júlí sl.
Osta- og smjörsalan krafðist gjald-
þrotaskipta eftir að hafa reynt að gera
Qámám í fyrirtækinu án árangurs.
Fleiri beiðnir bámst ffá lánadrottnum
Melrakka til sýslumanns um gjald-
þrotaskipti.
—SE
Félag framhaldsskólanema:
Ahyggjur vegna röskunar
á starfi framhaldsskóla
Á fundi stjórnar Félags fratn-
haldsskólanema 4. september
1990 var samþykkt ályktun i til-
efni af þeirri truflun sem orðið
hefur á skólastarfi nú í upphafi
skólaárs.
í ályktuninni segir að stjórn fé-
lagsins lýsi yflr áhyggjum sínum
vegna þeirrar röskunar sem deil-
ur ríkis og kennara hafa enn einu
sinni valdið á starfi framhalds-
skóla í landinu.
„Verklöll og mótmælaaðgerðir
kennara hafa hvað eftir annað
truflað skólastarf og valdið fram-
haldsskólanemum ómældum
óþægindum. Þeir nemendur sem
Ijúka munu námi á þessu skólaári
hafa þrisvar á Ijögurra ára náms-
ferli innan framhaldsskólanna
orðið fyrír skakkaföUum sökum
þessa.
Stjórn Félags framhaldsskóla-
nema skorar því á ríkisstjórn og
kennara að útkljá deiluraál sín
sem lyrst og án þess að frekarí
röskun verði á skóiastarfi.“ —-SE