Tíminn - 12.09.1990, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 12. september 1990
Tíminn 5
Ríkisstjórnin fjallar um tillögur um orkuverð til nýs álvers:
Raforkuverðið
veldur deilum
Undirbúningsnefnd að ráðstefnu um öryggismál sjómanna kynntu við-
fangsefni ráðstefnunnar á fundi sem haldinn var um borð í Sæbjörgu,
skólaskipi Slysavamafélagsins, í gær. F.v. Páli Hjartarson, formaður
nefndarinnar, Þórður Þórðarson, Óm Pálsson, Hálfdán Henrysson og
Helgi Laxdal. Tlmamynd: Ámi Bjama
Þriðja öryggismálaráðstefna sjómanna:
Breytt skipulag
Innan ríkisstjómarínnar eru skiptar skoðanir um ágæti
þeirra tillagna sem nú liggja fýrír um raforkuverð til vænt-
anlegs álvers. Þingmenn Alþýðubandalagsins eru ósáttir
við að í tillögunum skuli vera gert ráð fýrír að tengja orku-
verð algerlega við heimsmarkaðsverð á áli. Þetta mál var
rætt á ríkisstjómarfundi í gær.
Öryggismálaráðstefha sjómanna
verður haldin í þriðja sinn dagana
21. og 22. september. Verður þar
leitast við að gera úttekt á stöðu
öryggismála og fjalla um úrbætur
í því efrii. Framkvæmd ráðstefn-
unnar hefur verið breytt nokkuð,
en nú verða umræðuefni tekin fýr-
ir í starfshópum og fengnir gesta-
fýririesarar.
Tvær undangengnar ráðstefnur hafa
þótt skila góðum árangri og nefndi
Helgi Laxdal, varaforseti Farmanna-
og fískimannasambandsins, sem
dæmi að í kjölfar umræðna fyrstu
ráðstefnunnar, 1984, hefði veitingum
undanþága til skipstjómarmanna án
réttinda fækkað úr 900 á fyrstu sex
mánuðum ársins ‘84 í um 200 veittar
undanþágur á fyrri hluta þessa árs.
Nýmæli öryggismálaráðsteíhu í ár
eru þau helst að efni framsöguerinda
verða tekin fyrir í starfshópum að
lokinni setningu ráðstefnunnar,
ávarpi samgönguráðherra, Stein-
grims J. Sigfussonar, og fyrirlestra
um aðgerðir í öryggismálum sjó-
manna ffá ráðstefhu er haldin var
‘87.
Meðal efnis má nefna notkun, þjálf-
un og eftirlit með björgunar- og ör-
yggisbúnaði, öryggismál smábáta
o.fl.. Leitast hefur verið við að velja
menn til ffamsögu og stjómunar um-
ræðna sem hafa hvað víðtækasta
þekkingu á þeim málum er fjallað
verður um. Framsögu hvað viðvíkur
öryggismálum smábáta flytja t.a.m.
tveir þrautreyndir sjómenn, en annar
þeirra mun skýra ffá reynslu vegna
bátstaps síðastliðinn vetur.
Síðari daginn hafa verið fengnir
ýmsir gestafyrirlesarar til að flytja er-
indi. Til dæmis um áhrif reglugerða
opinberra aðila á hönnun skipa og
forvamir gegn slit- og álagssjúkdóm-
um. Kynntar verða niðurstöður
starfshópanna, efht til almennra um-
ræðna og ráðstefhunni við svo búið
slitið. Að því loknu tekur við síðdeg-
isboð samgönguráðherra.
Ráðstefnan er öllum opin og er það
von undirbúningsnefndar að hún
verði vel sótt. A fundi með ffétta-
mönnum, sem haldinn var í gær í Sæ-
björgu, skólaskipi Slysavamafélags-
ins, sögðust forsvarsmenn undirbún-
ingsnefndar sérstaklega vilja beina
tilmælum varðandi þátttöku til starf-
andi sjómanna. „Því án þeirra álits
geta skrifstofumennimir ekki komið
verkeíhum viðvíkjandi öryggismál í
framkvæmd,” eins og Helgi komst að
orði. Páll Hjartarson, starfsmaður
Siglingamálastofnunar rikisins og
formaður nefhdarinnar, bætti því við
að aðstandendur sjómanna ættu einn-
ig fullt erindi á ráðstefnu sem þessa,
þar sem öryggi vinnustaða á hafí úti
væri tekið fyrir.
jkb
Þær tillögur að orkuverði sem nú
em mest til umræðu gera ráð fyrir að
fyrstu tjögur starfsár álvers verði
veittur afsláttur á orkuverði og það
miðist við 10% af heimsmarkaðs-
verði á áli. Frá 1999 til 2002 miðist
það við 12% af álverði, en eftir það
miðist það við 16% af álverði. Þá
mun vera gert ráð fyrir að orkuverð
miðist við visst hámark og lágmark
fyrstu tvö starfsárin, þannig að það
fari ekki upp fyrir 14 mill og ekki
niður fýrir 10,5 mill. Eftir það verði
ekkert hámark eða lágmark á orku-
verði. Samkvæmt útreikningum sem
gerðir hafa verið og byggja á ákveðn-
um forsendum um heimsmarkaðs-
verð á áli er gert ráð fyrir að orku-
verðið verði mestan hluta samnings-
tímans á bilinu 17,1 til 19,1 mill.
Ráðherrar Alþýðubandalagsins hafa
gagnrýnt þær tillögur sem liggja tyrir
um orkuverð til nýs álvers. Ragnar
Amalds, þingmaður flokksins, gagn-
rýndi þær harðlega í íréttum Ríkisút-
varpsins í gær. Hann benti á að allt of
mikil áhætta fylgdi því fyrir íslend-
inga að tengja orkuverð algerlega við
heimsmarkaðsverð á áli. Hann varaði
VIGDIS KEMUR
HEIM í DAG
Forseti fslands, frú Vígdís
Finnbogadóttir, kemur heim í
dag eftir þriggja daga opinbera
heimsókn í Luxemborg í boði
stórhertogahjónanna af Luxem-
borg.
Forsetinn borðaði hádegisverð í
Villa Vauban í boði borgarstjómar
Luxemborgar. Eftir hádegisverðinn
heimsækir hún síðan lista- og þjóð-
minjasafn Luxemborgar en það
verða þeir René Steichen mennta-
málaráðherra og Paul Reites safn-
stjóri sem sýna henni safnið.
Klukkan hálf fimm er síðan kveðju-
athöfn fyrir forsetann á flugvellin-
um, en um klukkan tuttugu mínútur
í fimm er áætlað að flugvél forset-
ans haldi á stað heirn á leið. khg.
Útför Gunnlaugs Ólafssonar, fyrrverandi skrifstofustjóra, var gerð frá
Fossvogskirkju í gær. Gunnlaugur fæddist árið 1908 og hóf störf hjá
Mjólkursamsölunni þegar hún tók til starfa í ársbyrjun 1935. Hann vann
þar óslitið til 1979 þegar hann hætti störfum vegna aldurs. Skrifstofu-
stjóri var hann í 37 ár. Ævistarf hans er því bundið þessu mikilvæga fyr-
irtæki sem óx og dafnaði allan starfsferil Gunnlaugs, sem var farsæll eins
og fyrirtækið sem hann helgaði starfskrafta sína. Eftirlifandi kona Gunn-
laugs Ólafssonar er Oddný Péturdóttir. Timamynd: Árni Bjarna
í gær var gerð útför Bergþórs
N. Magnussonar frá Mosfelli,
en hann var nýorðinn níræður
þegar hann lést.
Bergþór hóf búskap á Mos-
felli, þar sem hann kynntist
Rögnu Björnsdóttur og gengu
þau í hjónaband árið 1922. Síð-
ar fluttu þau búferlum til Við-
evjar og bjuggu þar tíl ársins
1943 er þau fluttust til Reykja-
víkur.
Þau hjónin eignuðust sjö börn.
Konu sína missti Bergþór 1976.
Bergþór N. Magnússon starf-
aði ötullega að máiefnum
Framsóknarflokksins í Reykja-
vík um margra ára skeið og tók
virkan þátt í kosningastarfi
flokksins.
Timinn sendir eftírUfandi
börnum Bergþórs og öðrum að-
standendum samúðarkveðjur.
menn við að treysta algerlega á spá-
dóma um hátt heimsmarkaðsverð á
áli, reynsla kenndi mönnum að þeir
stæðust ekki.
Guðmundur G. Þórarinsson, sem
sæti á í álviðræðuneíhd, vildi ekki
ræða um sjálft orkuverðið þegar
Tíminn leitaði eftir því í gær. Hann
sagði hins vegar að það væri mat
þeirra sem að þessum samningum
hefðu unnið að þegar væri litið til
lengri tíma væri hagstæðara fyrir Is-
lendinga að tengja orkuverð beint við
heimsmarkaðsverð á áli, en að velja
þann kost að tengja það heimsmark-
aðsverði á áli ásamt því að hafa svo-
kallað gólf og þak, þ.e.a.s. að orku-
verðið fari aldrei niður fyrir ákveðið
lágmark og upp tyrir ákveðið há-
mark. Guðmundur sagðist meta það
svo að með teknu tilliti til heimsverð-
bólgu væru minni líkur á að verðið
lenti í gólfinu, að fyrstu árum samn-
ingsins frátöldum. Hins vegar væri
talsverð hætta á að verðið færi upp í
þakið þegar ffá liði og þar af leiðandi
myndi það halda orkuverðinu niðri.
Guðmundur benti á að í orkusamn-
ingnum yrði endurskoðunarákvæði,
þannig að unnt væri að taka samning-
ana upp ef annar aðilinn áliti á sig
halla. Lækki verð á áli óeðlilega mik-
ið mætti gera ráð fyrir að samnings-
aðilar taki upp viðræður að nýju.
Guðmundur sagði það rétt hjá Ragn-
ari Amalds að skammtímaspár um
heimsmarkaðsverð á áli hefðu oft
brugðist. Hann sagði hins vegar að
það sem máli skipti séu hvemig
spámar gangi eftir út ffá langtima-
gmnni. Verðsveiflur milli ára skipti
ekki höfuðmáli þegar um er að ræða
samninga sem eiga að gilda í áratugi.
Guðmundur sagði að viss trygging
fælist í því íyrir íslendinga að tengja
orkuverðið heimsmarkaðsverði á áli.
Hann benti á að ál væri einn orku-
ffekasti málmur sem til væri. Hækki
verð á orku í heiminum almennt, en
margt bendir til að sú verði raunin
þegar til lengri tíma er litið, bendi
flest til að verð á áli hækki og þar
með á þeirri orku sem nýja álverið
kaupir.
Eins og áður segir gagnrýna alþýðu-
bandalagsmenn að alltof mikil áhætta
sé tekin í þeim tillögum sem liggja
fyrir um orkuverð. Áhættuþættir
samfara þessari tugmilljarða króna
fjárfestingu eru margir. Sú staða kann
t.d. að koma upp að Atlantsál-fyrir-
tækin missi áhuga á byggingu álvers
á íslandi eftir að bygging álversins er
hafin. Slík staða kom upp þegar verið
var að byggja jámblendiverksmiðj-
una á Grundartanga, en þá hvarf Uni-
on Carbide ffá hálíhuðu verki. Til
þess að tryggja sig gagnvart svona
stöðu verður í væntanlegum samn-
ingum gert ráð fyrir að Atlantsál
skuldbindi sig til að borga íslending-
um þær fjárfestingar sem þeir hafa
ráðist í við virkjanir. Eftir að álverið
er fullbyggt taka gildi ákvæði sem
skuldbinda Atlantsál-fýrirtækin til að
kaupa þá orku sem þau hafa lofað að
kaupa, jafnvel þó að þau noti hana
ekki.
Iðnaðarráðherra stefnir að því að
ganga frá samningum í lok þessa
mánaðar og að samningar verði síðan
undirritaðir í mars, eftir að Alþingi
hefur fjallað um þá. Takist ekki að
ganga frá samningi á allra næstu vik-
um kann það að hafa slæmar afleið-
ingar fyrir ffamgang málsins. Náist
t.d. ekki að undirrita samninga fyrir
kosningar i vor má búast við að
nokkum tíma taki fyrir nýja ríkis-
stjóm og nýtt þing að setja sig inn í
málið. Brýnt er fyrir Landsvirkjun að
fá kaupanda sem fyrst fyrir orkuna
ffá Blönduvirkjun, en nú fer að stytt-
ast í að virkjunin fari að ífamleiða
orku.
Á meðan ríkisstjómin rýnir í fyrir-
liggjandi samningsdrög, halda við-
ræður við Atlantsál áffam. íslenskir
samningamenn em nú í London en
þar cr m.a. verið að ræða um orku-
samninginn.
-EÓ

RANNSÓKNARÁÐ
RÍKISINS
Auglýsing um forverkefni
Rannsóknaráð ríkisins hefur ákveðið að veita
styrki til forverkefna er miði að því að kanna for-
sendur nýrra áhugaverðra rannsókna- og þróun-
arverkefna. Um slíka styrki geta sótt fyrirtæki,
stofnanir og einstaklingar. Við mat á umsóknum
verður sérstaklega litið til röksemdafærslu um
tæknilegt og hagrænt mikilvægi verkefnisins og
hugmynda um leiðir til að koma niðurstöðum
verkefnisins í framkvæmd, ef það skilar jákvæð-
um árangri.
Markmiðið með stuðning við forverkefni er að
kortleggja betur tæknileg og þróunarleg vanda-
mál og markaðsþörf, svo og forsendur sam-
starfs, áður en lagt er i umfangsmikil r & þ verk-
efni, sem hugsanlega verða styrkt úr Rann-
sóknasjóði.
Gert er ráð fýrir að upphæð stuðnings við for-
verkefni geti numið allt að 500.000,- krónum.
Umsóknarfrestur er til 15. október nk.