Tíminn - 12.09.1990, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Miðvikudagur 12. september 1990
Tímirm
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin (Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gfslason
Aðstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrímsson
Auglýsingastjóri: Steingrfmur Gfslason
SkrffstofiirLyngháls 9,110 Reykjavlk. Sfml: 686300.
Auglýslngasfml: 680001. Kvöldsfman Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttastjórar 686306, Iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tlmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaöaráskrift kr. 1000,-, verð I lausasölu kr. 90,- og kr. 110,- um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Hagstæð þróun
Samkvæmt skýrslu kauplagsnefndar er verðbólgan
mjög á niðurleið. I ljós hefur komið að engar verð-
breytingar eru mælanlegar milli ágúst- og septem-
bermánaðar. Ef litið er yfir þriggja mánaða tímabil
má mæla verðbólgu á ári 3,9%, en 5,8% ef horft er
til fimm mánaða tímabils. Ef takast má að halda
slíkri verðlagsþróun yrði ísland komið í hóp þeirra
landa þar sem verðbólgan er lág og viðráðanleg. Þá
væri náð þvi markmiði að verðlagsþróun sé í sam-
ræmi við það sem gerist í viðskipta- og samkeppni-
slöndum okkar.
A þessu stigi er vert að leggja áherslu á, að megin-
hugmyndin um verðlagsþróun á grundvelli þjóðar-
sáttar um efnahags- og kjaramál hefur í raun staðist.
Með reikningslegri nákvæmni má að vísu sjá að
verðlag hefur farið brot úr prósenti fram yfir rauða
strikið, sem þó er ekki ástæða til að gera meira úr en
það er. Æskilegt er að menn sættist á að fagna
heildarárangrinum og skilja í hveiju hann er fólginn
fremur en eltast við einhvem sjónarmun á áætluð-
um tölum og raunverulegum.
Þegar allsherjarsamkomulagið um þróun kjara-
mála og efnahagsmála var gert fyrir sjö mánuðum
var vissulega mikið í lagt. Af þessu samkomulagi
stóðu helstu áhrifaöfl þjóðfélagsins, atvinnurek-
endur, Alþýðusamband Islands, Bandalag starfs-
manna ríkis og bæja, bændasamtökin og bankamir,
að ógleymdu ríkisvaldinu, sem að sjálfsögðu réð
miklu um það að þetta samkomulag tókst og gat
tekist. Félagslegar ráðstafanir fjárveitingavalds og
ríkisstjómar greiddu fyrir því að þjóðarsáttin varð
virk og framkvæmanleg.
Það er hins vegar rétt sem fram kemur í viðtölum
fulltrúa launamanna og atvinnurekenda, að hags-
munasamtök vinnumarkaðarins hafa sýnt lofsvert
framtak í því að láta þjóðarsáttina um verðbólgu-
hjöðnun verða að veruleika. Þau hafa hvatt til vö-
k-
uls verðlagseftirlits hins almenna neytanda, og mun
enginn vanmeta árangur þess starfs. Verðlagsstjóri
viðhafði þau ummæli í sumar að verðbólguhugsun-
arháttur væri á undanhaldi hjá Islendingum. Ef það
reynist rétt mun slík hugarfarsbreyting hafa af
sjálfu sér gagnleg áhrif á verðlagsþróun. Varanleg-
ur árangur af baráttu gegn verðbólgu byggist ekki
síst á því trausti sem almenningur hefúr á slíkum
boðskap.
Upplýsingar kauplagsnefndar um framvindu verð-
lagsmála ættu að færa þjóðinni heim sanninn um að
þjóðarsáttin hefur borið ávöxt, leitt til árangurs sem
nauðsynlegt er að virða með áframhaldandi sam-
stöðu og viljanum til þess að fýlgja honum eftir.
Þeir mánuðir sem liðnir eru af tímabili þjóðarsáttar
’ofa góðu um framhaldið. Því tímabili er þó langt
frá því að vera lokið. Því lýkur ekki fyrr en eftir eitt
ér vonandi verður lokadómur um þjóðarsáttina í
GARRI
burða íslenskar kartöflur. Um
áraroót er uppskeran af gullauga
oröin þannig, að erfitt er að sjóða
jökulfýlu ér suðupoftinom.
uod er s
liiil
drepa jökulfýluna, ei
taka opp í viku eða svo meðatt
ráðin er bót á bennS. Þi befor
Ckki rannsaka-
veginum vcldur allri kartöflu-
hefur verió hvað hön er dýr.
uðniáii séu kartöflurnar á anoaö
GuUaogað er sú teguod,
þykir fljótsprottousf, og er þvi sá
kartafla eiona vinstelost, Hún er
jafnframt einna erfiðost f
geymslu, og segir það til sín þegar
líður að áramótum. Vegna ein-
á kartöflustofninnm. Og þegar
við bætist að litið er hirt um
hcpþilegan og ósúran jarðveg í
görðuin, er ekki von fil þess að
kartöflur bafi langf geymsluþol.
Þar sem karföflurœkt er sá at-
vinnuvegur, sem efona sjálfeagð-
astor er hér innanlands. «ttu
kartöflubændnr að sjá tíl þess að
framleiðsia þeirra verði ekki siðri
en erlend framleiðsla en mikill
misbresf ur er á því.
Ætía mæfti að þeir sem við karf-
öflurækt fást hefðu áhuga á því
að bæta kartöfiustofoinn i land-
að þar hafl verið unnið að ræktun
betri kartaflna. Þær eru hara
étnar þegjandi ug hljóðalaust
með jökulfýlu nni og ðflu saman.
Úrkynjaóur stofn
Höfundur er aö vísu ekki fróður
í kartöfluvisindum. Honum er þó
Ijóst, að innan fárra ára lendir sá
sjálfsagði afvinnuvegur sem karf-
öflurækt ér i mikium erfiðleíluim
verði ekki nú þegar brugðið við
og reynt aö bæta kartöflukynið
með tUIití til mjölva og geymslu-
þols. Þaö er alveg Ijóst að þær
kartöfiur sem nú eru helst rækt-
aðar til manneidis hafa úrkynj-
mannamatur. Um teið og nýtt út-
sæði væri fcngið, sem uppfyllti
kröfur um viöunandi mannaœaf,
mætti gera athugun á jarðvegi
kartöflnlanda, sem áreiðanlega
yfir verði á kartöflum, en þau
því hvort þær eru ætar. Anðvitað
er auðveldasti blutur í heimi að
vatnsmagn f kartöflum. Í stað
þess étur fólk umyrðalaust jökul-
leirinn og andar að sér jökuifýl-
unni og kvartar aðeins yfír því að
þurfa að borga of mikið fyrir
þetta tvennt, Væri um úticndar
kurtöflur að ræða, sem brögðuð-
ust eins og guliauga á útmánuð-
um, royndí heyrasf hljóð úr
borni. Þó skal þvf ekkl haldið
Tram «ð fólk boröi hroðano þegj*
andi af þjnðemisástæðum.
Það er alveg ljósf að breyta verð-
ur um kartöfiustofn og þann
jarðveg sem notaður er tíl að
rækta hann. Vekur undrun að
ekki skuli fyrr hafa verið vakið
tttáls á þvi að hclsti stofninn verð-
ur ðætur við geymslu og er ranu-
ar aldrei fýsilcgur. Garri

VÍTT OG BREITT wmrnmmzmmm
Heiögulir fréttamiðlar
Eiturgulir fréttamenn hafa um skeið
velt sér upp úr harmleik níu ára
gamals stúlkubams, sem er leik-
soppur hatursfúllrar fjölskyldu-
rimmu sem allir viðkomandi aðilar
ættu að sjá sóma sinn í að fara með
á sem hljóðlátastan hátt.
Hér skal engin afstaða tekin í
þeirri forsjárdeilu sem ótrúlega
óvandaðir ffétta- og blaðamenn era
að gera að einhvers konar almenn-
ingseign.
Það er ekkert einsdæmi að foreldr-
ar slíta samvistir og deila skemur
eða lengur um umráðarétt yfir böm-
um og þykir ekki fréttnæmt. Opin-
berir aðilar og yfirvöld blandast
iðulega í slík mál án þess að nauð-
syn beri til að alþjóð sé látin taka
þátt í atganginum.
En í því tilfelli sem nú tröllriður
einstaka blöðum og öllum svoköll-
uðum fréttastofiim ljósvakamiði-
anna eru fjölmiðlamir beinlínis
orðnir þátttakendur i vægast sagt
viðkvæmum einkamálum fólks sem
ratað hefúr i þá ógæfú að tilfinning-
ar þess era orðnar að bitbeini emb-
ætta og jafnvel stuðningshópa.
Þriöja flokks um-
fjöllun
Það er bágt að sjá hvaða erindi
myndir og frásagnir af liðssafnaði
lögreglu við heimili móður og dótt-
ur áttu í sjónvörp og útvörp um síð-
ustu helgi. Þá stóð til að taka níu ára
bam ffá móðurinni með valdi.
Fjöldi lögreglumanna í tilheyrandi
bílaflota var á vettvangi og að sjálf-
sögðu skari áhorfenda og frétta-
menn með öll sín fyrirferðarmiklu
og áberandi tól óðu um völl og inn í
íbúð mæðgnanna og í sjónvörpum
tókst að láta þetta líta út eins og
rassiu í þriðja flokks dellubíói, sem
er stranglega bannað bömum í
stöðvunum.
Annar fféttaflutningur af harm-
leiknum er eftir þessu.
Viðtöl við aðila, myndbirtingar af
baksvip bamsins sem er bitbeinið
em birtar eins og þar sé um sak-
boming að ræða og hlutdrægnin
skín út úr hveijum pennadrætti.
Þetta forræðismál hefúr staðið yfir
lengi og skotið upp kollinum annað
slagið og þótt góður blaðamatur í
gulri pressu.
En hvað kom öllu fjölmiðlageng-
inu til að gerast þátttakendur í at-
burðum og auka á harmsögu lítillar
stúlku sem verður að þola þá raun
að foreldrar hennar geta ekki komið
sér saman um hvar hennar sama-
staður í tilverunni á að vera, er
illskiljanlegt.
Heiðgulu fféttamiðlamir hafa ná-
kvæmlega enga upplýsingaskyldu í ,
þessu máli. Enda upplýsa þeir ekki
neitt og koma ffam af fúllkominni
fúlmennsku gagnvart þeim sem síst
skyldi, baminu sem þarf á flestu
öðm að halda en að sögusmettur
vopnaðar vídeógræjum og öðmm
fjölmiðlatólum ryðjist um á heimili
móðurinnar og haldi að þeir séu að
taka upp fréttir sem koma almenn-
ingi við.
Slettirekur
Þeim fjölmiðlungum sem hér hafa
vélað um dettur líklegast seint í hug
að þeir séu notaðir af einhveijum
aðilum til að hafa áhrif í deilu sem
þessari.
Ginningarfiflin em oft svo upptek-
in við að útbreiða „sannleika“ og
sinna „upplýsingaskyldu við al-
menning“, að þeim láist að rann-
saka hvers vegna þau em allt í einu
komin með tilteknar upplýsingar i
hendumar.
Af hveiju vom bókstaflega allar
fféttastofúr landsins komnar með
tól sfn og tæki inn á Kambsveg á
sama tíma og nokkra embættis-
menn bar þar að í heldur leiðinleg-
um erindagjörðum?
En hvað sem því líður er sú æsi-
fréttamennska sem upp hefúr verið
spunnin kringum allt þetta forræð-
ismál ósmekkfeg og óþörf.
Frásagnir og myndbirtingar þjóna
engum tilgangi öðmm en þeim að
selja ógæfú örfárra einstaklinga.
Það er hvorki af sannleiksást né
réttlætiskennd sem almenningur er
látinn fylgjast náið með vígstöðu
umráðaréttar yfir nfu ára gömlu
stúlkubami. Það er einfaldlega
vegna þess að ómerkileg gul frétta-
mennska er bara svona og þeir sem
að henni starfa vita ekki betur en að
þeir séu að sinna einhverri óút-
skýrðri upplýsingaskyldu.
Fámennt samfélag getur vel verið
án fréttaflutnings af þessu tagi og
ættu fjölmiðlar að virða ffiðhelgi
viðkvæmra einkamála og það hlýt-
ur að vera skýlaus réttur bama sem
lenda í harðræðum að ekki sé aukið
á vandamál þeirra með óvæginni
umfjöllun ffammi fyrir alþjóð.
OÓ