Tíminn - 15.09.1990, Side 7

Laugardagur 15. september 1990
Tíminn 7
LAUGARDAGURINN 15. SEPTEMBER 1990
Leiðtogar bandamanna Jósep Stalín, Franklin D. Roosevelt og Winston Churchill komu saman tvisvar í Teheran 1943 og á Yalta 1945.
umbótatilraunum sínum, þótt
þingið (duman) væri honum and-
snúið. Samt kom hann á nýjum
kosningalögum 1907 og síðan
endurskipulagði hann óhindrað
opinbera þjónustu og herinn og
kom efnahagslífi landsins á rétt-
an kjöl. Þá var nóg komið. Við
hátíðahöld vegna afhjúpunar
minnismerkis um Alexander 11 í
Kænugarði 1908 var Stolypin
skotinn til bana í leikhúsi í borg-
inni. Stolypin var dæmigerður
rússneskur umbótasinni, eins og
Gorbatsjev kemur okkur fyrir
sjónir í dag. Kannski fer Gorbat-
sjev minna í leikhús.
Bardögum linnir
Þegar horft er yfir sviðið sjást
greinileg merki þess að umbóta-
stefna Gorbatsjevs hefur ekki
einungis haft gífurleg áhrif i
Sovétríkjunum, heldur einnig i
Vestur-Evrópu, þar sem komm-
únistaflokkar hafa haft umtals-
vert fylgi. Þar hafa forystumenn
þeirra gengið langt i margvísleg-
um aðgerðum, sem miða að upp-
lausn og verið næsta óþreytandi í
því undirróðursstarfi. Hér á landi
hefur umbótasteftiu Gorbatsjevs
gætt einkum i nýjum viðhorfum
innan launþegahreyfingarinnar,
samanber þjóðarsáttina og önnur
vitsmunaleg viðhorf á þeim bæ,
sem komust ekki að hér áður fyrr
vegna þess að bardaginn var fýr-
ir öllu. I fyrstu voru Alþýðusam-
bandið og Alþýðuflokkurinn eitt
og hið sama. En því var skipt upp
á árunum milli 1930 og 1940,
þegar kommúnistar fengu skipun
um að taka upp samstarf við al-
þýðuflokka í Evrópu. Síðan mið-
aðist starfsemin við að eyði-
leggja alþýðuflokkana með
klofhingsaðgerðum, sem stefndu
að því að ná úrslitavöldum í
stofnunum eins og Alþýðusam-
bandinu. Hvenær sem mannleg
skynsemi kom við sögu var
mönnum hætt, samanber áhrifa-
leysi Asmundar Stefánssonar eft-
ir að hann gerði launasaminga
sem tóku meira mið af kaup-
mætti en eflingu verðbólgunnar.
Þjóðarsáttin kom svo í beinu
framhhaldi af hinum nýju við-
horfum, þar sem gamlir jaxlar
eins og Guðmundur J. ganga
fremstir í fylkingu og þakka nú
þjóðinni fyrir skynsamlegar und-
irtektir.
Afraksturinn
glórulaus tíð
Kommúnistar völdu auðvelda
leið í valdabrölti sínu bæði hér
og á Vesturlöndum. Aðferðir
þeirra miðuðu við að stefna þjóð-
félögum út í óróa og upplausn og
steypa efnahagslífmu í ógöngur.
Venjan var að helsti foringi
kommúnista hér um langa hríð,
Brynjólfur Bjamason, boðaði
forystu flokksins til fundar og til-
kynnti þar að nú yrði að efha til
verkfalla og hækka kaupið. Verk-
follin voru aðalatriðið, vegna
þess að þau sýndu baráttuþrek og
komu vel út í skýrslum. Væri um
löng verkfoll að ræða var það
enn betra. Verkalýðurinn, sem
færði fómir í þessari baráttu var
að færa fómir fyrir málstað, sem
kom engu kaupgjaldi við og
stendur nú uppi því sem næst
gjaldþrota í foðurlandi sínu. Að-
ferðin var svo einföld og augljós
að allar orðræður, bækur og
greinar, sem síðan hafa verið
skrifaðar til að fegra atferli
kommúnista em ekki annað en
einkabréf milli vina og koma
engum öðmm við. Nú standa
þeir aðilar, sem harðastir vom í
hinum pólitíska þætti, uppi næsta
sögulausir, en með þjóðfélag að
baki, sundurskotið af hömlulítilli
verðbólgu, þar sem fjármagns-
kóngar raða upp verðbréfum sin-
um alsælir yfir að hafa lifað
glómlausa tíð. Launþegar em
hins vegar jafnsettir og þeir vom
áður vegna þess að tekjur vaxa
ekki af verföllum einum.
Strikað yfir gloríu
Á meðan seinni heimsstyrjöld-
in stóð yfir og menn snemst til
samúðar við Sovétríkin í austri,
sem hins seiga bandamanns,
sem færði miklar fómir og lét
ekki bugast, snemst margir á
sveif með kommúnismanum
sem hinum eina sanna bjarg-
vætti mannkynsins. Nú er þess-
ari sömu stefnu gefið fimm
hundmð daga líf. Svona getur
sagan fari kátlega með fólk.
Þegar gamlir bandamenn mætt-
ust í Moskvu nú í vikunni til að
ganga endanlega frá málum
Þýskalands, hefði margur mað-
urinn viljað strika yfir þá gloríu
sem hann bar i huga sér á tímum
kalda stríðsins um ágæti komm-
únismans. Og auðvitað er sá
tími liðinn. Allir eiga leiðrétt-
ingu orða sinna og gerða, og svo
er um þá aðila Svétríkjanna,
sem skipuðu fyrir um margvís-
legan erindrekstur á Vesturlönd-
um. Mestu skiptir að hríð hug-
myndafræðinnar er að slota,
hatrið er að minnka, og fram-
undan em tímar skynsemi og
vinsemdar á milli sæmilega
frjálsra manna.
Að eigna sér stéttir
Hér á landi em kosningar á
næsta vori. Forvitnilegt er að sjá
að hve miklu leyti andi Brynjólfs
Bjamasonar mun svífa þar yfir
vötnunum. Alþýðubandalagið
hefur eignað sér ákveðnar stéttir
í þjóðfélaginu og miðað pólitík
sína mikið við þarfir þessara
stétta. Undanfarið hefúr komið í
ljós að þessar stéttir hafa ekki
lengur nein heljartök á bandalag-
inu. Umbótastefha Gorbatsjevs
vísar hörðum sérhagsmunum á
bug. Skyldir aðilar á Vesturlönd-
um fara í vaxandi mæli eftir
hinni nýju stefnumiðun. Það er
til bóta. Hins vegar kunna menn
að vera tregir til að yfirgefa göm-
ul skjól og þá hugmyndalegu
bakhjarla sem auka mönnum
bardagaþrekið. En þeir sem ætla
sér að vinna saman í sæmilegu
samlyndi þurfa ekki á sínu gamla
bardagaþreki að halda. Sveljand-
inn fyrir utan er ekki svo voða-
legur. Tilgangslaust er að vinna
lengur í þágu hugmyndar um
heimskommúnismann. Þessu er
lokið.