Tíminn - 15.09.1990, Blaðsíða 2
12
HELGIN
Laugardagur 15. september 1990
95 SERIAN
ER KOMIN
BÓKIÐ
TÍMANLEGA
KI3III 495
mmHF
Jámhálsi 2 Sími 83266 TIORvk.
Pósthólf 10180
læ
FJÓRÐUNGSSJÚKRAHÚSIÐ
Á AKUREYRI
Hjúkrunarfræðingar
Við viljum ráða hjúkrunarfræðinga á Svæfinga-
deild.
Æskiieg menntun: Alm. hjúkrunarfræðingur
með nám í svæfingahjúkrun
og/eða starfsreynslu í svæf-
ingahjúkrun.
Byrjunartími: Strax eða eftir samkomulagi.
Góð starfsskilyrði á nýlegri deild.
Upplýsingar gefa hjúkrunarframkvæmdastjóri
Svava Aradóttir, alla virka daga milli kl. 13.00 og
14.00 í síma 96-22100/274 og hjúkrunardeildar-
stjóri Þórunn Birnir í síma 96-22100/301.
Fjórðungssjúkrahúsið á Akureyri.
Félagsmenn í
Starfsmanna-
félagi Reykja-
víkurborgar
Höfum til sölu 2 íbúðir fyrir félagsmenn okkar, 60
ára og eldri.
Um er að ræða 3ja herb. íbúð með bílskúr og 105
m2 raðhús með bílskúr við Aðalland.
Upplýsingar á skrifstofu félagsins að Grettisgötu
89, dagana 17.-21. sept. kl. 15-17.
Upplýsingar ekki veittar í síma.
Starfsmannafélag Reykjavíkurborgar.
27. þing S.I.B.S.
verður haldið að Reykjalundi
dagana 13. og 14. október 1990.
Þingið verður sett í samkomusal Reykjalundar
laugardaginn 13. október kl. 9,30.
Stjórnin
Kurteisi
Kurteisi á ekki að vera kápa sem við aöeins legajum á herðar okkar
þegar við förum út, ráðlagði Rannveig árið 1945. Fbeinu framhaldi má
líklega gera ráð fyrir að ekki megi kurteisin heldur vera gríma sem
brugðið er upp samhliða öðru skarti.
á hundum, svo sem tepraðar og
taugasjúkar konur o.fl.“ Jafhframt
segir Jón að vilji menn heilsa upp á
kunningja á opinberum stöðum skuli:
„Karlar standa upp, en konur sitja og
hneigja sig lítið eitt ffam í sæti.“
Herramanni á ferðalagi ber auðvitað
að sýna þeim er hann hittir fyllstu
kurteisi ... einkum konum, eða eins
og Jón segir: „Varastu að sýna nokkr-
um manni ókurteisi, sem þú mætir,
en þó sérstaklega konum. Þær eru
vanalega minni máttar en karlar og
því er það riddaraleg skylda, að sýna
þeim alla þá greiðvikni og hjálp, sem
unnt er. Varastu að saurga eða
skemma klæði kvenna og fýlgir þú
þeim á hestbak eða upp í vagn, gæt
þess þá, að bjóða þeim jafnan hægri
hönd, ef þú leiðir þær þér við hlið.
Sért þú á ferðalagi upp um sveitir, og
hefúr ekki vanist eða vanti mátt til að
setja konu hönduglega á bak hesti
með handafli, vel þér þá ætið bestu
bakþúfúna, sem sýnileg er í nándinni.
En sért þú staddur úti á sléttum eða
eyðisöndum og megnar ekki að setja
konu á bak, legstu þá á annað hnéð
og bjóð konunni hitt til uppgöngu í
söðulinn.“
„Dýrt aö reka
augun úr fólkl“
Rannveig tekur undir að á opinber-
um stöðum skuli ávallt viðhöfð
fyllsta kurteisi. Hún gefúr þvi næst
nokkur góð ráð varðandi hegðun i
öllu nýtískulegri faratækjum en Jón
minntist á.
„í strætisvögnum ættum við aldrei
að sitja með fætuma langt úti á gólfi
... það gæti hæglega farið svo að ein-
hver dytti um þá. Ekki eigum við
heldur að hrúga pökkum og drasli í
sætið við hliðina á okkur, né reyna að
lesa blaðið, sem sessunautur okkar er
að lesa ... við skulum sjálf kaupa
blöðin okkar.“ Stuttu síðar segir:
„Við skulum vera varasöm með regn-
hlífína okkar á götum og almanna-
færi ... Það gæti verið „óþægilegt“ —
og dýrt - ef við rækjum augað úr ein-
hveijum.“
Lyftur em óneitanlega opinberir
staðir og varðandi þær segir: „í
Bandaríkjunum tekur karlmaður allt-
af ofan hattinn sinn þegar hann kem-
ur inn í lyftu þ.e.a.s. ef lyflan er í prí-
vathúsi. Það er ekki nauðsynlegt að
gera þetta í gistihúsum eða verslunar-
húsum. Þetta er ekki siður á Norður-
löndum. Það er ósiður að troða sér
inn í lyftu ... við skulum sýna fólkinu,
sem með okkur er í lyftunni, nær-
gætni, og karlmenn ættu að lofa kon-
um að ganga út á undan sér úr lyftum
... Ég þekki aðeins eina lyftu sem
hefúr sæti fyrir fólk og þar sem mað-
urinn, sem stýrir lyftunni, býður
„gestunum'1 kurteislega sæti ... sú
lyfta er í Land-símastöðinni i
Reykjavík."
Títuprjónn á kaf
í kauða?
Mannleg samskipti í samkvæmum
verða ekki útundan í bókum þeirra
Rannveigar og Jóns. Til handa stúlk-
um sem til að mynda lenda í því að
eiga við „frussara með afleita hand-
vana“ á Ragnheiður nokkur góð ráð.
„Sumir menn eru það sem kallað er
„fiussarar“ þegar þeir tala. Einn
kunningi hafði fyrir vana í boðum, að
einangra einhveija stúlkuna úti í
homi - helst þá laglegustu auðvitað.
Hann stillti henni upp að þilinu,
studdi hægri hendinni vinstra megin
við hana og þeirri vinstri hægra meg-
in, þangað til hún var eins og i búri
og gat sig ekki hreyft, en svo lét hann
dæluna ganga og munnvatnið ffuss-
aðist yfir aumingja stúlkuna, þangað
til hún vissi ekki sih ijúkandi ráð yfir
þessum ósköpum, og helst langaði
hana til að kalla á hjálp. Það þarf
varla að taka það fram, að flestar
stúlkur voru varar um sig, þegar þessi
náungi var á næstu grösum. Hann
hafði þar að auki „handvana", mann-
greyið, og einu sinni sagði stúlka ein,
sem komist hafði í hann krappan með
honum, að ekki væri mögulegt að
umgangast hann nema hafa regnhlíf
og jafhvel klæða sig brynju.
Annars veit ég ágæH ráð við áleitn-
um karlmönnum - og hefúr reynst
vel. Þú situr kannski í sófa með
manni, sem kominn er til ára sinna,
en - skulum við segja - hefúr „ungar
tilhneigingar". Hann fálmar utan í
þig - já, hefúr afleitan handvana. Þú
tekur þessu með þolinmæði um stund
og svo ... nei, þú stingur ekki titu-
pijóni á kaf í kauða - þetta er eigin-
lega almennilegasti náungi að mörgu
leyti og þú kærir þig ekkert um að
„særa“ hann - þú bara hvíslar í eyra
hans: „Ég þori ekki að sitja hér leng-
ur ... þú ert allt of hættulegur." Svo
stendur þú upp og hagræðir þér ann-
ars staðar, en karlinn situr einn eftir
Úlfurinn er úlfur,
þótt hann sé
klæddur í sauðar-
gæru og sú hátt-
prýði ein er sann-
fögur og hrein,
sem kemur innan
að og geislar út
frá prúðu, góðu
hjarta.
og veit varla, hvort hann á að styggj-
ast eða vera upp með sér yfir að vera
svona „hættulegur“.“
Innrás er ilia séö
Annars er þessi saga ágætur moli í
safn allra er leggja metnað sinn í sið-
prýði því samkvæmt niðurstöðum fé-
lagsfræðinga, sem hafa athugað
þennan þáft mannlegra samskipta,
kann fólk því yfirleift ffekar illa að
ókunnugir komi of nærri hvort sem
samræður eiga sér stað eða ekki.
Samkvæmt niðurstöðum rannsókna
gengur fólki í mannþröng verr að
bæla niður árásargimi sína en ella.
Sálrænt álag er til dæmis meira í
Hoðfullum strætisvagni en hálftóm-
um, þó svo að ekki sé beinlínis um
áftoðning að ræða. Félagsífæðingur-
inn Edward T. Hall hefúr rannsakað
fjarlægð í samskiptum íbúa nokkurra
samfélaga og komist að því að hún er
mismunandi, auk þess að markast af
því hvort kunnugir eða ókunnugir
ræðast við. Bandaríkjamenn virðast
þurfa meiri fjarlægð sin á milli en
nokkur önnur þjóð. Það svæði þarf
yfirleiK að vera 80 til 90 sentimetrar
nema um mjög náin tengsl sé að
ræða. Bandarískum ferðalöngum í
Suður-Ameríku og Mið-Asíu finnst
oft óþægilegt hve nærri íbúar þessara
landa koma i samtölum. íbúum þess-
ara landa finnst aftur á móti Banda-
rikjamenn, sem alltaf stíga nokkur
skref aftur á bak þegar talað er við þá,
bæði hrokafúllir og grófir.
Hall heldur því ffam að skipta megi
því er hann kallar „persónulegt svæði
manna“, í femt. Nánasta svæðið er
um 30 til 40 sm og inn á það mega
aðeins nánustu vinimir koma. Næst
kemur kunningjasvæðið ffá 40 upp í
120 sm, er lýsir nokkuð nánum
tengslum sem þó hafa sín takmörk.
Þar á eftir kemur svo formlega svæð-
ið, notað við formlegar aðstæður,
eins og blaðaviðtal eða starfsum-
sókn, og nær upp í 350 sm. Síðast er
svo opinbera svæðið, ffá 350 sm og
þar upp úr, notað þegar fólk vill að-
greina sig ffá viðmælendum, t.a.m.
þegar ræðumaður ávarpar viðmæl-
endur.
Ef gengið er of langt inn á persónu-
legt svæði manns, lætur viðkomandi
það greinilega í ljós með einhveiju
móti. Hann dregur til dæmis að sér
olnbogana, hallar sér ffá þeim
óboðna eða býr til vamargarð með
því að hörfa á bak við stól eða borð.
Stundum gagnrýnir hann innrásina
með því að stara á innrásarmanninn
eða þvert á móti forðast augnatillit
hans, klóra sér í höfðinu, fitla við
eiHhvað eða, ef allt annað bregst,
hopa undan.
A æskilegri fjarlægð milli kynja er
einnig munur en konur sitja venju-
lega að meðaltali feti nær hver ann-
arri en karlar. Ef tengslin em vinsam-
Ieg og um samvinnu er að ræða velur
fólk venjulega samtengd sæti eða
homsæti. Ef samkeppni er með í spil-
inu eða ef tengslin em formleg velur
fólk sér gjaman sæti andspænis hvert
öðm.
Hugguleg
„konversation“
Eigi hópur fólks, t.a.m. veislugestir,
hins vegar ekki við það vandamál að
stríða að Hoða hver öðmm um tær,
tekur við annað efni í heilabrot, sam-
ræður. Jón telur „mál vort eiga langt í
land að ná tökum á því efni,“ sem
hann kallar „konversation". En hvað
sem öllum stirðbusahæHi íslendinga
líður á Jón þó nokkur góð ráð í hand-
raðanum sem allir geta nýH.