Tíminn - 19.09.1990, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Miðvikudagur 19. september 1990
Tímirm
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin I Reykjavík
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Gíslason
Aðstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrímsson
Auglýsingastjóri: Steingrlmur Glslason
SkrtfstofurLyngháls 9,110 Reykjavlk. Slmi: 686300.
Auglýsingaslml: 680001. Kvöldsímar. Áskrift og dreifing 686300,
ritstjórn, fréttastjórar 686306, Iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Tlmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1000,-, verð I lausasölu kr. 90,- og kr. 110,- um
helgar. Grunnverö auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Áfengistíska
Fyrír skömmu var haldin í Reykjavík ráðstefha um
áfengismál, þar sem reynt var að gefa nokkurt yfir-
lit yfir stefnur í áfengismálum og ástand í þeim eín-
um í heimi mikilla þjóðfélagsbreytinga.
A þessari ráðstefinu kom það í ljós sem löngu er
vitað að áfengisneysla Islendinga fer vaxandi og
hefur vaxið mjög mikið ef borin eru saman ýmis
tímabil á þessari öld, enda hefur margt stuðlað að
því að svo yrði. Fyrst er til að taka að opinber áfeng-
isstefna hefur breyst. En ekki munar síður um það
að reglur um sölu og veitingar áfengis hafa orðið
miklu rýmri en var innan þeirrar meginsteínu sem
áfengislöggjöfin setur, m.a. um einkasölu ríkisins á
áfengi, sem talið hefur verið að væri áhrifamikill
hemill á áfengisneyslu út af íyrir sig.
Eins og nú háttar sölu áfengis og veitingastarfsemi
verður þess naumast vart á ytra borði að hér ríki op-
inber einkasala á áfengi. Þótt e.t.v. megi finna það á
verði áfengra drykkja að þeir séu ekki samkeppnis-
vara er aðgangur að vínsölum og veitingum tiltölu-
lega auðveldur. Það er ekki sá ófrelsisbragur á vín-
veitingum hér sem stundum er á orði hafit. Það er
því engin furða þótt áfengisneysla hafi vaxið miðað
við eldri tíma, þegar aðrir veitingahættir voru í
landinu og sölustaðir áfengis fáir.
Þessar breytingar á sölu og veitingum áfengis hafa
haldist í hendur við vaxandi áfengistísku þjóðarinn-
ar, sem vissulega er í samræmi við það sem gerist í
nágrannalöndum. Áfengisneysla hefur víðast hvar
farið vaxandi, eins og frarn kom í fyrirlestri bresks
ffæðimanns á þessu sviði á umræddri áfengismála-
ráðstefnu. Hann taldi að á 10 ára tímabili hefði
heildameysla áfengis á Bretlandi aukist um 60% og
var þó mikil fyrir.
Á ráðstefnunni kom frarn að drykkja íslenskra
unglinga hefur stóraukist í kjölfar bjórffelsisins.
Unglingar reynast hafa miklu auðveldari aðgang að
áfengi eftir tilkomu bjórsins. Á þetta atriði var bent
þegar deilt var um afhám bjórbannsins á sinni tíð,
enda augljóst að svo hlaut að verða. Það hafði áður
verið upplýst að heildaráfengisneysla Islendinga
jókst með bjómum, sem einnig mátti sjá fyrir, því
að sú er reynslan hvarvetna í heiminum. Því meiri
bjór því meiri brennivínsdr/kkja.
Flest bendir því til þess að Islendingar stefni að því
að verða drykkjuþjóð á borð við ýmsar aðrar, þar
sem hegðunarffelsið og tískan ráða ferðinni, en ekki
sú heilbrigðisstefna sem á hinn bóginn er boðuð í
menningarlöndum og felur það m.a. í sér að sýna
ffam á skaðsemi áfengis á heilsu manna. Það er
a.m.k. víst að þróun þessara mála brýtur í bága við
þá tillögu að heilbrigðisáætlun sem lögð hefur ver-
ið fyrir Alþingi. Hún gengur auk þess þvert á áskor-
un Alþjóðaheilbrigðisstofnunarinnar um að þjóðir
heims dragi kerfisbundið úr heildameyslu áfengis.
Komið er
um
;a,

nainei
arji

mí

nr
um

H
uni
um
en

IIITT DpCITT ■ ■ 1 ■ wi 1 1
Fólksflótti-landflótti
- Bömin okkar menntast suður-, er
ein af ástæðunum sem landsbyggðar-
fólk nefnir sem ástæðu fólksflóttans á
höfuðborgarsvasðið. Allir þeir sem
vettlingi geta valdið menntast vel og
lengi nú til dags og léttir þjóðfélagið
námsfólkinu róðurinn eftir bestu
getu. En að námi loknu er atvinna
stopul fyrir langskólafólk í heima-
högum og eru annars staðar. Þannig
menntast bömin suður.
En margir menntast lengra suður á
bóginn en til Reykjavíkursvæðisins
og sé betur að gáð er fólksflóttinn al-
varlegra vandamál en aðeins það að
búsetubreytingar verði innanlands.
Landflóttinn er mun alvarlegri stað-
reynd, þótt lítt sé yfir honum kvartað
enn sem komið er.
Þjóðlíf gerir ofurlitla úttekt á land-
flóttanum í nýútkomnu tölublaði. Frá
því i ágúst í fyrra til april í ár fluttu
325 manns úr landi á mánuði að með-
altali. Þetta þýðir að í hverri viku
flytja 20 fjögurra manna fjölskyldur
úr landi. Sér hvergi fýrir endann á
hrinunni enn.
Mikil menntun
- engin þörf
Þeir sem flytja úr landi em verka-
menn, iðnaðarmenn og síðast en ekki
sist menntafólk.
A íslandi guma menn af mikilli
menntun og allt kerfið hvetur unga
fólkið til að afla sér sem mestrar
menntunar og þá muni öllum vel
famast.
Nær 400 íslenskir læknar starfa er-
lendis og er engin þörf fyrir starfs-
krafta þeirra hér. Það er kunnara en
frá þurfi að segja að ekkert þýðir að
bjóða íslenskum læknafjölskyldum
að setjast að úti á landi.
Það er staðreynd hverju sem um er
að kenna, og er reyndar tími til kom-
inn að fólk fari að reyna að komast til
botns í þeim leyndadómi.
Samkvæmt upplýsingum Lánasjóðs
ísl. námsmanna em núna eitt hundrað
ungir Islendingar erlendis í námi í
arkitektúr. Þegar em starfandi í land-
inu eins margir arkitektar og mögu-
legt er að fái störf við hæfi menntun-
ar sinnar. Aðrir stunda önnur störf. Ef
þeir 100 nemar í arkitektúr, sem nú
puða erlendis við að afla sér mennt-
unar og réttinda, ætla að starfa við
sérgrein sína hljóta þeir að leita vinnu
annars staðar en á íslandi.
I fjölmörgum öðrum greinum em
hundmð og þúsundir ungmenna að
mennfast til starfa sem engin þörf er
fýrir á íslandi og verður ekki í fyrir-
sjáanlegri framtíð.
Eins og landsbyggðarunglingamir
menntast suður er hægt að bæta við
að ungmenni af öllu landinu, líka frá
höfúðborgarsvæðinu, menntast út og
suður og munu aðrar þjóðir njóta
menntunar þeirra og starfskrafta. Það
er að segja þær þjóðir sem ekki búa
við offramboð á menntafólki, en
vandamálið er ekki sérislenskt.
Sem fýrr er dræm aðsókn að Fisk-
vinnsluskólanum.
Gjaldþrot - vonleysi
Til þessa nefúr einkum verið kvart-
að um skort á atvinnu úti á landi en
málið er að það vantar þúsundir svo-
kallaðra atvinnutækifæra fyrir
menntað fólk í landinu yfirleitt, ef á
annað borð á að útvega öllum störf
við hæfi. En hætt er við að dæmið
gangi seint upp og er landflóttinn
meinlegt svar við mikilli reiknings-
skekkju.
Fjárhagserfiðleikar og gjaldþrot em
einnig hvati landflótta en í Reykjavík
einni stefnir í 800 gjaldþrotaúrskurði
í ár.
Hvað skyldu þær uppákomur kippa
lífsgrundvelli undan mörgum fjöl-
skyldum eða einstaklingum?
I úttekt Þjóðlífs er sýnt fram á fylgni
efnahagsástands og landflótta.
Langskólagengið fólk á æ erfiðara
með að fá vinnu og húsnæðismál
þeirra sem ekki em loðnir um lófana
em í venjulegu glómleysi, sem engin
leið er að sjá hvemig rætist úr.
20 fjögurra manna fjölskyldur á viku
em blóðtaka sem fámenn þjóð þolir
ekki. Hún þolir heldur ekki mennta-
kerfi sem asðir áfram í blindni og
skákar ungu efhisfólki út úr þjóðfé-
laginu í bókstaflegum skilningi. Og
enn síður stenst það samfélag sem
skapar örbirgð þrotamanna í stórum
stíl.
í annarri samantekt í Þjóðlífi spáir
dr. Þráinn Eggertsson, prófessor í
hagfræði, því að um aldamótin verði
Island orðið fátækasta land í Evrópu
og þótt víðar verði leitað.
Hvað skyldu 845 íslenskir hagfræði-
nemar hugsa um þá framtíð?
Þeir geta altént spurt larifoður sinn
hvar þeir muni dansa á jólum eftir 9
ár. OÓ