Tíminn - 19.09.1990, Blaðsíða 8

Um þessar mundir er verið að ljúka tökum á
nýrri sjónvarpsmynd sem byggð er á sögu
Olafs Jóhanns Sigurðssonar, Litbrigði jarð-
arinnar.
Agúst Guðmundsson er leikstjóri og hand-
ritshöfúndur og með aðalhlutverkin í mynd-
inni fara þau Hjálmar Hjálmarsson og Stein-
unn Ólína Þorsteinsdóttir. Blaða- og ffétta-
mönnum var boðið að fylgjast með tökum á
myndinni í gær en upptökur fara nú fram við
Tungufell í Hrunamannahreppi. Þegar á
reyndi viðraði ekki til myndatöku og gáfú
starfsmenn myndarinnar sér því góðan tíma
til að spjalla við blaðamenn.
Sveinn Einarsson, dagskrárstjóri Sjón-
varpsins, sem fór sem fararstjóri með blaða-
mönnum, sagði að óútreiknanlegt veðurfar
væri eitt stærsta vandamálið í íslenskri kvik-
myndagerð. Deginum áður hafði verið
rjómalogn og blíða, en nú snjóaði svo mikið
að skaflar voru famir að myndast utaní kind-
unum sem hírðust við vegina í Hrunamanna-
hreppnum.
Sagan Litbrigði jarðarinnar gerist í sveit
fyrir síðari heimsstyrjöldina. Sagan er með
fyrri sögum Ólafs Jóhanns og kom út 1947.
Hún vakti þegar mikla athygli og fékk góðar
undirtektir. Hún segir frá ungum pilti,
Mumma, sem verður ástfanginn af stúlku,
Sigrúnu Maríu, sem býr á næsta bæ. Stúlkan
aftur á móli hrífst af vegavinnumanni sem
kemur úr Reykjavík og veldur það piltinum
talsverðum vonbrigðum. Sveinn Einarsson
sagði að sagan væri svolitið fyndin að því
leyti að þegar strákurinn væri að velta sér
upp úr sorgum sínum þá væri hann sífellt að
ímynda sér sig sem mikinn skipstjóra eða
einhvem meiri mann en hann er, þannig að
stúlkan myndi sjá eftir þvi að hafa ekki valið
hann í stað bæjarpiltsins. Sagan gerist á einu
ári og er persónunum fylgt eftir í gegnum
árstíðimar, litbrigði jarðarinnar, og em árs-
tíðimar að mörgu leyti spegillinn á því sem
er að gerast í tilfinningalífí fólksins.
Heimildamynd um Ólaf
Jóhann í undirbúningi
Sveinn sagði að þessi mynd væri stærsta
verkefnið á þessu ári og kæmi til með að
verða páskalcikrit Sjónvarpsins á næsta ári.
Upphaflega átti myndin að skiptast í fjóra
hálftíma þætti, en yrði líklega tveir klukku-
tíma þættir. Samfara sýningu myndarinnar
verður sýndur heimildaþáttur um Ólaf Jó-
hann og verður það Einar Heimisson sem sér
um gerð hans.
Sveinn sagði að ástæðan fýrir því að þetta
verk varð fyrir valinu væri sú að þessi saga
hentaði vel fyrir mynd. Hún byggi svo mik-
ið á litum og hinu myndræna i náttúmnni og
litbrigðin og landslagið skiptu svo miklu
máli. I öðm lagi væri röðin svo sannarlega
komin að Ólafi Jóhanni og þó fyrr hefði ver-
ið, því ekkert verka hans hefur verið fest á
filmu áður eða flutt á leiksviði. Þá skipti það
einnig máli að þama var á ferð efni þar sem
islenska landslagið léki stórt hlutverk og hér
væri því á ferð mynd sem ekki hefði verið
hægt að taka annars staðar en á Islandi og
hún þekktist á því.
Ágúst Guðmundsson leikstýrir og semur
handrit myndarinnar. Hann hefur gert marg-
ar kvikmyndir og meðal þeirra þekktustu em
Utlaginn, Land og synir, Gullsandur, Nonni
og Manni og söngva- og gleðimyndin Með
allt á hreinu. Hann stendur í ströngu þessa
dagana, því auk þess að vera að vinna að
gerð þessarar sjónvarpsmyndar er hann að
gera mynd fyrir bresku sjónvarpsstöðina
Thames Television i London og fer strax
næstkomandi sunnudag til London til að
ljúka við gerð þeirrar myndar. Aðspurður
sagði Ágúst að Litbrigði jarðarinnar væri að
því leyti ffábmgðin öðmm myndum sem
hann hefúr unnið við að það væri svo mikill
texti í henni, sem þýddi að hann væri mikið
að vinna með leikumnum og það væri jafn-
vel svo að stundum þá minnti þetta á leikrit
frekar en kvikmynd. „Ég hef haft gaman af
því,“ sagði Ágúst, „því þessi texti er það
skemmtilegur og lúmskt fyndinn. Stefnan
sem ég hef tekið er sú að vera ekki að leggja
neina ofuráherslu á kímnina, en það hefur
jafnframt orðið til þess að það hefúr orðið
svolítið fyndið. Þetta er þannig fyndni að
maður má ekki gera hana of augljósa, því þá
hættir hún að vera fyndin. Ég hef haft mjög
gaman af að vinna að þessu. Mér finnst hafa
tekist mjög vel til með val á Ieikurum og það
hefúr eiginlega verið skemmtilegasti partur-
inn við þetta að sjá þetta verða til í höndun-
um á þeim.“ Ágúst sagði að byijað hefði ver-
ið að taka þessa mynd síðastliðinn vetur í
snjó, síðan fóm megintökumar fram í vor,
bæði í Hörgsholti í Hmnamannahreppi og
við Kaldársel, síðan var tekinn upp heyskap-
ur um sumarið og loks væri nú verið að klára
myndina og taka haustsenumar þar sem lit-
imir í tijánum og lynginu ættu að koma vel
fram, rétt eins og þeir geri í sögunni. Mummi
í sögunni er mikið náttúmbam og hann er
mikið einn með náttúmnni. Hans hugrenn-
ingar eiga samsvömn i árstíðabreytingunum
og náttúruöflunum og því hafi það verið
mikilvægt að taka myndina upp með allar
árstíðamar fjórar sem bakgmnn.
Sjávardreki fyrir stærstu
einkastöðina í Bretlandi
Myndin sem Ágúst er að vinna að fyrir
Thames sjónvarpsstöðina ber enska heitið
„Sea dragon" og gerist hún á víkingatímabil-
inu. Sjávardrekinn er víkingaskip sem mjög
kemur við sögu í myndinni. Myndin er
byggð á skáldsögu eftir breska konu sem
heitir Rosemary Suttcliff og er hún vel
þekktur höfúndur í Bretlandi. Myndin er aft-
ur á móti mjög lauslega byggð á þeirri sögu
og er það öfúgt við Litbrigði jarðarinnar þar
sem farið er mjög nákvæmlega eftir sögu Ól-
afs Jóhanns og henni fylgt út í æsar. Ágúst
sagði að í ensku myndinni væri sagan frekar
notuð sem hugmyndabanki og henni breytt
og prjónað við bara eftir geðþótta og allt
önnur vinnubrögð viðhöfð en við gerð þess-
arar myndar. Ágúst sagði að það væri ákaf-
lega heppilegt fyrir hann að hafa komist í
þessa mynd, því þar með væri hann orðinn
gjaldgengur í Bretlandi og því þurfi hann
ekki eingöngu að sækja sína vinnu hingað til
lands. Myndin var að mestu tekin í Wales og
að litlum hluta í víkingabæ sem búið er að
reisa rétt hjá Hróarskeldu í Danmörku. Allir
aðalleikarar í myndinni eru enskir, fyrir utan
einn danskan mann sem er úr hópi víking-
anna. Búið er að klára allar tökur og nú er
verið að klippa myndina.
Vegavinnumennirnir
leiknir af
hljómsveitinni
Síöan skein sól
Eins og áður sagði er það vegavinnumaður
ftá Reykjavík sem heillar stúlkuna í mynd-
inni og var hljómsveitin Síðan skein sól
fengin til að leika vegavinnuflokkinn sem
kom í sveitina. Höfúðpaurinn í hljómsveit-
inni, Helgi Bjömsson leikari og söngvari,
leikur einmitt höfúðvegavinnupaurinn, þann
sem dregur stúlkuna á tálar. í myndinni taka
vegavinnumennimir lagið fyrir framan
vegavinnutjaldið. Þá vom bændur í sveitinni
fengnir til að koma fram í myndinni og sagði
Ágúst að þeir hefðu tekið sig mjög vel út við
það að leika bændur í sveitinni. Eins og vik-
ið hefur verið að fara Hjálmar Hjálmarsson
og Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir með aðal-
hlutverkin í myndinni. Hjálmar er 27 ára og
útskrifaðist frá Leiklistarskóla íslands fyrir
þremur ámm en Steinunn Ólína er 21 árs og
útskrifaðist í sumar frá Dramacenter í Lond-
on.
Hjálmar sagði að samband Mumma og Sig-
rúnar Maríu í myndinni byggist á því að þeg-
ar þau hittist í upphafi myndarinnar, heldur
hann að hún hafi verið að gefa honum undir
fótinn. Hann verður voða ástfanginn af
henni, fer að skrifa henni bréf sem hann
sendir aldrei og semja ljóð til hennar sem
hún fær aldrei að sjá. Síðan hittast þau á ung-
mennafélagstombólu eða dansleik og þá ger-
ast voveiflegir atburðir sem verða til þess að
Eftir
Stefán
Eiríksson
honum snýst hugur i sambandi við stúlkuna
eftir dálítið stríð við sjálfan sig. Steinunn
sagði að Sigrún María hefði gefið Mumma
undir fótinn i upphafi myndarinnar, en þar
sem hún líti svo ósköp stórt á sig þá finnist
henni hann ekki nógu góður fýrir sig. Vega-
vinnumennimir heilla hana meira, þar sem
þeir geta jafnvel boðið upp á glæstari fram-
tíð í borginni. í lok myndarinnar, þegar hún
er búinn að láta hann snúast í kringum sig og
skemmta sér, hittast þau aftur og þá renna á
hana tvær grímur þegar hún gerir sér grein
fýrir því að hann ber ekki sama hug til henn-
ar og áður.
Hjálmar og Steinunn voru sammála um það
að það hefði verið skemmtilegt að takast á
við þessi hlutverk. Steinunn sagði að boð-
Ágúst Guðmundsson, leikstjóri og handritshöfundur myndarinnar, og Sveinn Einarsson, dagskrárstjóri Sjónvarpsins, bera saman bækur sfnar á tökustað í Hrunamannahreppi.
skapurinn í myndinni væri að hennar mati sá >
að ekki er allt sem sýnist eða ekki er allt gull
sem glóir. Mummi hefði orðið ástfanginn af
Sigrúnu og hafi ekki séð sólina iýrir henni.
Síðan þegar hann fari að þroskast og hugsa
málin þá geri hann sér grein fýrir að það sem
hann hélt að væri hið eina rétta og hann gæti
ekki hugsað sér að vera án, væri í raun einsk-
is virði.
Grúskaö í þjóöháttabókum
áöur en hafist var handa
Steingrímur Þorvaldsson sér um leikmynd-
ina í myndinni og Hallur Helgason sér um
leikmuni. Þeir sögðu að áður en þeir fóru að
vinna að leikmyndinni og leikmununum i
hefðu þeir þurft að kynna sér það tímabil
sem sagan gerist á og hanna og endurskapa
leikmyndina og alla muni eins og þeir voru á
því tímabili sem myndin á að gerast á. Þegar
þeir fúndu einhveija staði sem átti að nota
sem bakgrunn þá þurfti oft að fjarlægja hluti
sem tilheyrðu nútímanum og laga svæðið að
gamla tímanum. Þeir hafi farið í þjóðhátta-
bækur til að kanna hvað var komið af verk-
færum á þessum tíma og hvemig menn fóru
að við heyskap. Þeir þurftu m.a. að útbúa
hross með klifbera í heyskapinn og heysát-
umar voru bundnar upp eftir kúnstarinnar
reglum.
Til að hafa allt rétt var fenginn gamall mað-
ur úr sveitinni til að aðstoða þá við það. Það
þurfí oft mikinn undirbúning og hálfgerðar
sagnfræðirannsóknir áður en hafist er handa
við að taka svona myndir.
Anna Ásgeirsdóttir sá um að hanna búning-
ana í myndinni og henni til aðstoðar var
Bryndís Sigurðardóttir. Þær þurftu einnig að
kanna klæðaburð manna á þessum tíma áður
en þær hófúst handa og leita upplýsinga.
Kostnaöurinn
8*12 milljónir
Kristín Ema Amardóttir er framkvæmda-
stjóri myndarinnar. Hennar hlutverk er að
skipuleggja allt í kringum myndina. Hún sér
um að gera áætlanir og um fjárhagslega hlið
málsins. Kristín sagði að kostnaðaráætlunin
væri 12 milljónir, en þau væm talsvert undir
henni þar sem veðrið hefði leikið við þau og
það væri fýrst nú sem fresta hefði þurft töku.
Hópurinn sem vinnur að gerð myndarinnar
samanstendur af 10- 14 mönnum og þessi
hópur væri einstaklega samhentur og það
væri algjört ijómalið sem ynni að þessari
mynd og andinn í hópnum væri einstakur.
Kristín sagði að það væm líklega rúmlega
100 manns sem hefðu komið nálægt gerð
myndarinnar. Myndataka hefur aðallega far-
ið fram í Hrunamannahreppnum og hafa
bækistöðvar kvikmyndatökufólksins verið á
Flúðum. Kristín sagði að það hefði verið al-
veg einstakt að vera í þessari sveit. Fólkið í
sveitinni hafi aðstoðað þau eftir megni síð-
astliðinn vetur þegar þurfti að moka vegina
nánast á hveijum degi til að komast á töku-
Timamynd: Stafán E.
stað og draga þau út úr sköflum þegar þau
vom fost og annað slíkt.
Fyrir utan aðalleikarana koma ffam í mynd-
inni margir leikarar. Meðal annars koma
fram Bríet Héðinsdóttir, Bjami Steingríms-
son, Eyvindur Erlendsson, Þórunn Magnea
Magnúsdóttir, Gísli Rúnar Jónsson, Skúli
Gautason, Kjartan Bjargmundsson, Stefán
Jónsson og Unnur Ösp Stefánsdóttir sem
leikur systur Mumma.
Það verður síðan ekki fýrr en um næstu
páska sem íslenskir sjónvarpsáhorfendur fá
að beija myndina augum og má búast við að
sá létti og skemmtilegi andi sem var yfir að-
standendum myndarinnar endurspeglist í
myndinni, líkt og sálarlíf sögupersónanna
endurspeglast í Litbrigðum jarðarinnar.

Tökum á nýrri sjónvarpsmynd eftir sögu Ólafs Jóhanns Sigurðssonar að Ijúka: