Tíminn - 11.10.1990, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 11. október 1990
Tíminn 5
Landsbergis forseti Lithaugalands ávarpaði íslensku þjóðina í ríkisútvarpinu í gær. Hann
gaf í skyn að íslendingar gætu orðið fyrstir til að viðurkenna sjálfstæði Lithaugalands:
„SJALFSTÆDI LITHAUGA-
LANDS NÁLGAST ÓDFLUGA"
„Fyrstu kynni mín af stjómmálum var árið 1940 þegar ég var aðeins átta
ára gamall. Bróðir minn hafði tekið mig með sér til að sjá erlenda hermenn
þar sem þeir sátu á skriðdrekum á götum Kaunas, heimabæjar okkar. Land
mitt hafði verið hemumið - en við vorum ekki í stríði við neinn.“ Þetta voru
fyrstu orð Landsbergis er hann ávarpaði íslensku þjóðina í gær. Hann kom
víða við í ræðu sinni og lagði mikla áherslu á að samstaða smáþjóða væri
mikilvæg, þær hefðu öðru vísi heimssýn en stórþjóðir og betri skilning á
vandamálum heimsins.
„Vegna þess að smáþjóðir eru skað-
lausar og veikar eins og sumir
myndu komast að orði, þá hafa þær
meira athafnafrelsi en stórar og
valdamiklar þjóðir, sem eðli síns
vegna eru orðnar þrælar eigin hags-
muna. Smáþjóðirnar þurfa ekki að
taka ákvarðanir, sem eru hagnýtar
eða pólitískt hagkvæmar, heldur
geta þær tekið ákvarðanir byggðum
á grundvallar afstöðu; hvað sé rétt-
læti og siðferðilega rétt“, sagði
Landsbergis.
Hann benti á að fyrir smáþjóðirnar,
eru þetta sérstök forréttindi og
frelsi. „Ef heimi okkar verður bjarg-
að, mun það verða vegna þess að
smáþjóðirnar hafa rétt hver annarri
hjálparhönd. Það er ósk mín að það
gerist áður en heimsveldin bókstaf-
lega sprengja heiminn í loft upp.“
Landsbergis sagðist eiga sér draum
um samtök smáþjóða, sem sjái
heiminn í öðru ljósi en samtök sem
lúta stjórn stærri og valdameiri
ríkja. Hann sagði að smáþjóðir, sem
barist hafa fyrir tilveru sinni í gegn-
um aldirnar, hefðu betri sýn á það
hlutverk að græða sár eftir óréttlæti
fyrri tíðar, og vekja vonir fyrir fram-
tíðinni. „Því það eru þær þjóðir og
tungumál þeirra sem staðist hafa
tímans tönn; styrjaldir, hernám,
harðæri og valdníðslu voldugra
þjóða. Smáþjóðimar skilja að raun-
verulegt réttlæti er ekki skilyrt á
nokkurn hátt - réttlæti er fyrir alla
eða engan.
Lithaugaland er smáþjóð, og leit
okkar eftir réttlæti hefur notið
mests stuðnings meðal sambæri-
legra þjóða. Meðal þeirra sem hafa
veitt okkur stuðning, eruð þið ís-
lendingar, sem fyrstir sendu okkur
hvatningarorð eftir sjálfstæðisyfir-
lýsinguna hinn 11. mars s.l. Það vor-
uð þið, sem fyrstir hófuð máls á
sjálfstæðisyfirlýsingum Eystrasalts-
Frá blaðamannafundi þar sem 45. flokksþing Alþýðuflokksins var kynnt Á
myndinni eni frá vinstri Jakob Frfmann Magnússon, blaðafulltrúi flokks-
þingsins, Guðmundur Ámi Stefánsson, bæjarstjóri í Hafnarfirði, Jóhanna
Sigurðardóttir, félagsmálaráðherra, Jón Baldvin Hannibalsson, utanríkis-
ráðherra, Jón Sigurðsson, iðnaðar- og viðskiptaráðherra og Guðmundur
Einarsson aðstoðarmaður Jóns Sigurðssonar. Timamynd: Pjetur
45. flokksþing
Alþýðuflokksins
Á morgun, föstudaginn 12. októ-
ber, verður sett kl. 17:00 í íþrótta-
húsinu við Strandgötu í Hafnarfirði
45. flokksþing Alþýðuflokksins og
stendur það til sama tíma á sunnu-
daginn 14. október. Einkennisheiti
flokksþingsins er „Forysta til fram-
tíðar“, en þingstörf og umræður
munu fara fram undir heitunum
Umhverfi - Umhyggja - Umheimur.
Guðmundur Árni Stefánsson bæj-
arstjóri setur þingið fyrir hönd gest-
gjafanna, Alþýðuflokksfélags Hafna-
fjarðar og hefst þingið með setning-
arræðu Jóns Baldvins Hannibals-
sonar formanns Alþýðuflokksins. Á
laugardagseftirmiðdag munu ráð-
herrar flokksins flytja þinginu
skýrslur og að loknum almennum
umræðum í kjölfar þeirra verður
kjör flokksforystu. Um kvöldið verð-
ur hátíðardagskrá í íþróttahúsinu í
Hafnarfirði. Á blaðamannafundi í
gær þar sem flokksþingið var kynnt
sagði Jón Baldvin Hannibalsson,
formaður flokksins að hann sæktist
eftir endurkjöri sem formaður. Jó-
hanna Sigurðardóttir, varaformað-
ur, sagðist einnig sækjast eftir end-
urkjöri. Nokkrar vangaveltur hafa
verið uppi um það hvort Guðmund-
ur Árni Stefánsson, bæjarstjóri í
Hafnarfirði, muni bjóða sig fram til
varaformanns. Guðmundur sagði á
fundinum í gær að ekki yrði um
neitt formlegt framboð að ræða en
kosningarnar væru óhlutbundnar
og væru því allir flokksmenn í fram-
boði. Jón Sigurðsson gaf út þá yfir-
lýsingu að hann sæktist ekki eftir
ábyrgðastöðum innan flokksins.
Á fundinum var athygli vakin á
þeirri samþykkt framkvæmdastjórn-
ar Alþýðuflokksins að leggja til þau
nýmæli við þingsköp flokksþingsins,
að til sjálfs þingsins verði, auk kjör-
inna fulltrúa, boðið öllum flokks-
bundnum Alþýðuflokksmönnum að
sitja þingið með málfrelsi og tillögu-
rétt.
Jón Baldvin Hannibalsson, sagði að
á flokksþinginu yrði m.a. umræða
um kosningastefnuskrá sem mál-
efnanefnd á vegum flokksins hefði
unnið að síðan í sumar. Þá yrði fjall-
að um endurskipulagningu lífeyris-
sjóðakerfisins, endurskoðun at-
vinnustefnunnar, þar sem rækilega
yrði rætt um landbúnaðarmál og
siávarútveösmál. endurskÍDulaön-
ingu ríkisfjármála, tjallað yröi um
aukna fjölbreytni í atvinnumálum
og þar með aðferðir til að nýta aðra
meginauðlind okkar, orkuna og
framkvæmdir við stóriðju.
—SE
ríkjanna í Sameinuðu þjóðunum."
Landsbergis sagðist ennþá heyra
efasemdir frá ýmsum lýðræðisríkj-
um varðandi viðurkenningu á hinni
lýðræðislega kjörnu ríkisstjórn Lit-
haugalands. „Sumir hafa réttlætt
ríkjandi ástand með því að segja, að
ekki beri að stríða gegn yfirvöldum í
Sovétríkjum. Enn aðrir hafa sagt, að
Lithaugar beri að sækja sitt sjálf-
stæði til Moskvu og aðeins með
samþykki Moskvustjórnarinnar fall-
ist aðrar þjóðir á sjálfstæði Lit-
haugalands. Ég er hins vegar sann-
færður um, að óðfluga nálgumst við
þá stund þegar lýðræðisríki komi á
beinu stjórnmálasambandi við Lit-
haugaland; lfti á það sem lögmætt
ríki með lögmæta ríkisstjórn. Marg-
ar þjóðir eru þegar á góðri leið með
að gera það. Eg held ég viti nú þegar
hverjir verða fyrstir til þess. Við
minnumst þess einnig að þið íslend-
ingar, ásamt Tékkum, hafið boðist
til þess að samningar milli Lit-
haugalands og Sovétríkjanna fari
fram á fslandi." -hs.
Þétt handtak Steingríms og
Landsbergis er táknrænt fyrir
vináttu þjóðanna.
Tímamynd; Pjetur
Rekstur Flugleiða skilaði hagnaði á fyrstu sjö mánuðum ársins:
Ný og gömul hlutabréf
í Flugleiöum til sölu
Horfur eru á að einhveijar breytingar
verði á hlutafiárskiptingu í Flugleið-
um á næstunni, en stjóm fyrirtækis-
ins hefur ákveðið að óska eftir því við
hluthafafund að auka hlutaféð um
röskar 330 milljónir að nafnviröi. Á
sama túna hafa tveir stærstu hluthaf-
amir í fyrírtækinu verið að kanna
hlutabréfamarkaðinn með það fyrir
augum að selja sinn hlut í fyrirtæk-
inu.
Hluthafafundurinn verður haldinn
23. október. Ef heimild fæst til hluta-
fjáraukningar eykst hlutafé í Flugleið-
um úr 700 milljónum í einn milljarð.
Núverandi hluthöfum verður boðinn
forkaupsréttur að hlutafénu en það
sem þeir ekki kaupa verður selt á al-
mennum markaði.
Að undanfömu hafa tveir af stærstu
hluthöfum Flugleiða, Sigurður Helga-
son stjómarformaður Flugleiða fyrir
hönd Klaks sf. og Jóhannes Markússon
flugstjóri, þreifað fyrir sér um sölu á
hlutabréfíim sínum í Flugleiðum. Tál-
ið er að markaðsverð þeirra hlutabréfa,
sem þessir tveir aðilar fara með, sé
tæpar 280 milljónir. Giskað er á að
markaðsverð nýju hlutabréfanna, sem
fyrirhugað er að hefja sölu á í lok októ-
ber, sé á bilinu 700-750 milljónir.
Á stjómarfundi hjá Flugleiðum, sem
haldinn var í sfðustu viku, voru kynnt-
ir endurskoðaðir rekstrar- og efna-
hagsreikningar fyrstu 7 mánaða árs-
ins. Á þessu tímabili varð rekstrar-
hagnaður að upphæð 81 milljón
króna. Á reglulegri starfsemi, þ.e.a.s.
rekstri og fjármunatekjum og gjöld-
um er hagnaður að upphæð 11 millj-
ónir króna. Heildarhagnaður Flug-
leiða var 322 milljónir króna, sem er
að mestu til kominn vegna sölu Fok-
ker flugvéla félagsins í júlí. Afkoma fé-
lagsins er miklu mun betri eftir 7
mánaða rekstur en var eftir 6 mánaða
rekstur og sýnir glöggt hversu þungt
sumarmánuðimir vega í rekstri Flug-
leiða. Eftir 6 mánaða rekstur var tap af
reglulegri starfsemi Flugleiða, þ.e.a.s.
rekstri að viðbættum fjármunatekjum
og gjöldum um 486 milljónir króna.
Eftir 7 mánaða rekstur var hins vegar
11 milljóna hagnaður af reglulegri
starfsemi Flugleiða. Afkoma fyrstu 7
mánuði ársins var nokkuð betri en
áætlanir félagsins gerðu ráð fyrir.
Framundan em erfiðir mánuðir og
ekki bæta olíuverðhækkanir stöðuna.
-EÓ
Rauöi krossinn sendir
hjálpargögn til Jórdaníu
í morgun sendi Rauði kross ís-
lands hjálpargögn fyrir tæpar 26
milljónir króna flugleiðis frá Kefla-
vík til Amman í Jórdaníu. Um er að
ræða fyrri farminn af tveimur sem
keyptir eru fyrir fjárframlag ríkis-
stjórnarinnar og var Rauða krossi
íslands falið að verja þeim fjármun-
um til hjálparstarfs við Persaflóa.
Með vélinni fara niðursoðin mat-
væli, ærkjöt og reykt síld, matarkex
og um 7.500 teppi.
í fréttatilkynningu frá utanríkis-
ráðuneytinu segir að fyrirhugað sé
að verja fjárframlagi að upphæð 140
milljónir króna til neyðarhjálpar
vegna Persaflóadeilunnar. Rauði
kross íslands mun ráðstafa 90 millj-
ónum króna af fjárhæðinni. Þar af
eru 50 milljónir króna vegna að-
stoðar við flóttamenn í Jórdaníu og
25 milljónir króna vegna flótta-
manna í Egyptalandi, en ráðgert er
að kaupa matvæli og hjálpargögn
hér á landi fyrir þessar fjárhæðir.
Auk þess verður 15 milljónum
króna varið til að kaupa vörur fyrir
birgðastöð Rauða krossins á Kýpur
vegna Persaflóadeilunnar. Ennfrem-
ur mun Hjálparstofnun kirkjunnar
ráðstafa 15 milljónum króna til að
aðstoða flóttamenn, einkum í Jórd-
aníu og Egyptalandi. Enn hafa ekki
verið fullmótaðar tillögur um ráð-
stöfun á 35 milljónum króna.
khg
Kvennalístinn:
MaimOUr pingllOKKSIOrl Kristín Einarsdóttir hefur látið ur Anna Olafsdót af starfi formanns þlngflokks Þessar breytíngar maour tir Björnsson. eru í samræmi
Kvennalistans. Viö starfi hennar við þá stefnu Kv tekur Málfríður Sigurðardóttir. dreifa valdinu sem Varaformaður þingfiokksins verð- ennalistans að mesL -EÓ