Tíminn - 27.10.1990, Blaðsíða 5

Laugardagur 27. október 1990
Tíminn 5
Alexander Stefánsson: Verkið stöðvast nema Alþingi samþykki ný og hærri framlög fyrir næsta ár:
Ovænt 50 millj. kr. gat
fundið í Þjóðleikhúsinu
„Fjárskortur vegna þessa fyrsta áfanga Þjóðleikhússins er þegar
korainn upp í 50 milljónir. Það þarf því nýja fjárveitingu. Þess utan
er umfang verskins þannig að vart verður hjá því komist að fram-
kvæmdir standi lengra fram á árið en áætlað var — ef þá fjárveit-
inganefnd eða Alþingi samþykkja nýja fjárveitingu, sem er ekkert
-víst. Og ætti tímasetning að standast um opnun hússins, 15 febrú-
ar, þyrfti ekki bara meiri peninga heldur yrði einnig að tvöfalda
mannskap og vinna nótt og dag, sem þá mundi um leið hleypa
kostnaðinum upp úr öllu valdi. Það er Ijóst að þetta mál krefst mik-
illar endurskoðunar gagnvart Alþingi".
í fjárlagaumræðu á Alþingi á
fimmtudag benti Alexander Stef-
ánsson, sem situr í Samstarfsnefnd
um opinberar framkvæmdir á veg-
um fjárveitinganefndar, enn einu
sinni á það hvað íslendingum
gengur illa að læra af reynslunni.
Og að enn og aftur kemur í ljós
hvað mikið vantar á að verk séu
nægilega vel undirbúin, þannig að
séð verði fyrir endann á þeim áður
en ráðist er í framkvæmdir. Og
Þjóðleikhúsið er glænýtt dæmi um
þetta.
Teiknað og teiknað og
reiknað og reiknað •••
„Það gekk mikið á s.l. vor um að
hleypa þessum framkvæmdum við
Þjóðleikhúsið af stað. Fjárveitinga-
nefnd gerði tillögu um að heimilað
yrði að taka húsið í gegn — endur-
bæta það að utan og innan fyrir
áramótin 1991/92, sem átti að
kosta rúmar 500 milljónir.
Þessu vildu menn, ráðherra og
aðrir, ekki una, heldur vildu þeir
skipta verkinu í áfanga.
Og svo var teiknað og teiknað og
reiknað og reiknað og þessi 1.
áfangi, salurinn og það sem honum
við kemur, átti að kosta um 350
milljónir. Þar af var miðað við að
75 milljónir kæmu úr Mannvirkja-
sjóði í upphafi árs 1991 (eins og nú
er gert ráð fyrir í fjárlagafrum-
varpi).
Eftir að mikið hafði gengið á var
fallist á þetta. Og framkvæmdir
heimilaðar með mjög ströngum
skilyrðum um það að hærri fjár-
veiting kæmi ekki til greina. Yrði
verkið dýrara — sem það alls ekki
átti að verða — þá yrði að breyta
dagsetningu varðandi lok fram-
kvæmda.
...og samt óvænt 50
milljóna gat...
Nú kemur síðan í Ijós að það vant-
ar a.m.k. 50 milljónir til þess að
hægt sé að ljúka þessari fyrstu lotu
verksins. Þetta þýðir að peninga
vantar til þess að ljúka verkinu
nema að Fjárveitinganefnd vilji
samþykkja ný og hærri fjárframlög
fyrir næsta ár, sem ekkert liggur
fýrir um. Og menn hafa ekki heim-
Alexander Stefánsson.
ild til þess að halda verkinu áfram
án þess að hafa peninga til þess",
sagði Alexander. En hvernig stend-
ur á því að allt í einu vantar nú tugi
milljóna í verk sem búið var að
greiða sérfræðingum tugi milljóna
fyrir að hanna, rannsaka og undir-
búa fyrir útboð áður en fram-
kvæmdir hófust fyrir nokkrum
mánuðum?
„Það er afsakað með því að svo
margt nýtt hafi komið í Ijós. Húsið
hafi verið svo illa byggt og svo
framvegis. En það var akkúrat
þetta sem við nefndarmenn bent-
um á: Að það væri ekki hægt að
kljúfa verkið svona niður í áfanga
óháða öðrum hlutum hússins.
Reynslan:
Kraftaverk
ef áætlanir standast
í umræðunum s.I. vor fannst mér
það geysilegur ábyrgðarhluti hjá
mönnum að fullyrða hvað þessar
breytingar mundu kosta. Vegna
þess að við höfum langa reynslu
fyrir því að það er algert kraftaverk
ef áætlanir standast þegar farið er f
niðurrif á gömlum húsum og upp-
byggingu að nýju. Nærtækustu
dæmin um þetta eru í húsum hér í
kringum Alþingi — hvernig áætl-
aður kostnaður hefur rúllað upp á
sig vegna þess að menn eru alltaf að
uppgötva eitthvað nýtt og nýtt og
ákveða nýjar og nýjar breytingar.
Og það er einmitt þetta sem nú er
að gerast í Þjóðleikhúsinu. Auðvit-
að var ómögulegt að vinna þessa
fyrstu lotu eina og sér án þess að
verkið skaraðist við aðra áfanga,
því vitanlega tengist þetta allt sam-
an. Þetta er eitt hús. Og að ætla sér
að taka bara miðjuna úr því án þess
að það þurfi að raska neinu öðru í
húsinu, það er einber barnaskapur
— eins og nú hefur enda komið í
Ijós.
Þessi niðurstaða sannar réttmæti
þeirra varnaðarorða sem viðhöfð
voru s.I. vor og um leið að orð og
gerðir okkar nefndarmanna voru
réttmæt. Niðurstaðan hlýtur að
verða sú, að þar sem peningar eru
ekki til fyrir því sem á vantar, þá
þýðir það frestun á verklokum og
þar með opnun hússins á ný“, sagði
Alexander.
Öskhyggja
og bjartsýni...
Spurður um einhver hinna
óvæntu atriða nefndi Alexander að
menn sögðust t.d. ekki hafa vitað
að loft voru forsköluð. En hvað
voru sérfræðingar þá að rannsaka
mánuðum saman ef slíkt „smá-
ræði“ fór fram hjá þeim?
„Ég veit það ekki. En það er von
að spurt sé. Menn vissu heldur ekk-
ert um hvernig raflagnirnar voru
bak við þyljurnar í salnum og voru
svo fram eftir öllu vori að teikna
raflagnir. Samt voru þeir sann-
færðir um réttmæti þess að rífa
niður svalirnar og byggja nýjar og
svo framvegis. í raun held ég að
þetta mál sé allt meira og minna
byggt á óskhyggju og bjartsýni,
sem síðan ekki stenst.
Ég tek fram að það er enginn að
hafa á móti því að endurnýja þetta
hús og gera að myndarlega úr
garði. En ég held að þarna hafi ver-
ið færst of mikið í fang án þess að
hugsa dæmið til enda.
Það er Ijóst að þetta mál krefst
mikillar endurskoðunar gagnvart
Alþingi. Og að ráðherra og bygg-
ingarnefnd verða að gera skýrari
grein fyrir því hvernig verkið í
heild á að enda. Því það á eftir að
gera miklar og nauðsynlegar fram-
kvæmdir í öðrum áfanga, sem ekki
voru teknar með í heildarupphæð-
inni, samanber húsið að utan, lyftu
fyrir fatlaða, alla aðstöðu baksviðs
og fyrir allt starfsfólkið og svo
framvegis", sagði Alexander Stef-
ánsson. - HEI
Eftirspurn eftir
vinnuafli eykst
Eftirspum eftir vinnuafli er að auk-
ast. Atvinnuleysi í september var
1% af heildarmannafla og hefur
ekki verið jafn lítið á þessu ári. Mest
eftirspum er eftir fólki í fískiðnaði.
Hins vegar er enn talsverður sam-
dráttur í verslun og þjónustustarf-
semi. Þetta kemur fram í könnun
sem Þjóðhagsstofnun og Vinnu-
málastofnun félagsmálaráðuneytis-
ins hafa gert.
Atvinnurekendur, sem tóku þátt í
könnuninni, telja sig þurfa að fjölga
starfsmönnum um 300 eða 0,4% af
heildarmannaflanum. Þetta er
breyting því að í sama mánuði tvö
síðastliðin ár hafa atvinnurekendur
talið sig þurfa fækka starfsfólki.
Eftirspurn eftir vinnuafli í fiskiðn-
aði er heldur meiri nú en á sama
tíma í fyrra. Heldur minni eftirspurn
er eftir vinnuafli í byggingariðnaði
Tjölduðu í skúr
Tveir tólf ára piltar fundust í tjaldi
inni í skúr á Geldinganesi í fyrrinótt
en þeirra hafði verið saknað frá því á
fimmtudagsmorgun. Þeir höfðu lagt
af stað í skólann en aldrei komið
þangað og í staðinn farið í leyfisleysi
í útilegu. Hjálparsveitir voru farnar
að leita og fann sporhundur slóð
piltanna og rakti að fyrrgreindum
stað. —SE
en í fyrra. Atvinnurekendur telja sig
hins vegar enn þurfa að fækka starfs-
fólki í verslun og veitingastarfsemi.
Þessi atvinnugrein er að vísu háð
sveiflum samanber að í vor töldu at-
vinnurekendur sig þurfa að fjölga
starfsfólki um 40 manns en nú vilja
þeir fækka um 200.
Það er fyrst og fremst utan höfuð-
borgarsvæðisins sem atvinnurek-
endur telja sig þurfa að bæta við
vinnuafli. í Reykjavík og nágrenni
borgarinnar ríkir jafnvægi á vinnu-
markaðinum.
04 IflDIÍ lllhlMft
41 ■ IVIKIVwUPINvi
ÞJÓÐKIRKJUNNAR
21. Kirkjuþing Þjóðkirkju ís-
lands verður sett kl. 14.00 þriðju-
daginn 30. október n.k. Álitsgerð
um mcssutíma, sem byggð er á
könnun Félagsvísindastofnunar,
mun vera á meðal málefna sem
verða tekin fyrir á þessu þingi.
Þingið hefst með messu í Bú-
staðarkirkju kl.14.00 og mun séra
Sigutjón Einarsson, prófastur
Skaftfellinga prédlka. Að messu
lokinni flytur biskup íslands,
herra Ólafur Skúlason, þingsetn-
Mál Inga B. Ársælssonar gegn Ríkisendurskoðun og Fjármálaráðuneytinu:
Krafa gerð um að
domari víki sæti
ingarræðu. Þá mun kirkjumála-
ráðhcrra, ÓU Þ. Guðbjartsson,
ávarpa þingið.
Meðai annarra mála, sem tekin
verða fyrir á þessu þingi, er álits-
gjörð Rannsóknarstofnunar í sið-
fræði um dauðasldlgreiningu og
(græðslu líffæra og álit nefndar,
þar sem borin er saman staða
vígðrar og óvígðrar sambúðar í
samfélaginu.
Þinginu líkur fímmtudaginn 8.
nóvember.
í gær lagði Tómas Gunnarsson,
iögmaður fram kröfu í Bæjarþingi
Reykjavíkur um að Garðar Gísla-
son, borgardómari víki sæti í máli
Inga B. Ársælssonar gegna Fjár-
málaráðuneytinu og Ríkisendur-
skoðun. Tómas, sem er lögmaður
Inga í málinu, krefst þess að í stað
Garðars verði sldpaður hlutiaus
kunnáttumaöur sem ekki er fastur
starfsmaður stofnunar, sem sætir
fjármálastjóra og eftirliti stefndu í
málinu, Fjármálaráðuneytisins og
Ríkisendurskoðunar. Fram kemur í
rökstuðningi við kröfu stefnanda að
málskjal sem stefndu hafa bingað
til neltað að væri til en stefnandi
hefur hins vegar lagt til grundvallar
í málatiibúnaði sínum og varðar
samning um starfslok Inga B. Ár-
sælssonar hjá Ríkiscndurskoðun
1984. Afrit þessa samnings hefur
stefnandl lagt fram sem dómskjal
en stefndu sagt rangt og ósannað
að skjalið væri tiL Hins vegar hefur
nýlega fengist staðfesting úr Fjár-
málaráðuneytinu á efni samnings-
ins og telur stefnandi ljóst að
stefndu hafí gefið lögmanni sínum
rangar upplýsingar um málið.
Krafan um að dómari vfld sæti er
rökstudd þannig að stefnandi eigi
stjórnarskrárvarinn rétt á því að
óhlutdrægni þess opinbera dóm-
stóls, sem um máf hans fjalli, sé
hafínn yfir alian vafa. Síðan segir í
kröfunni: „Við þessar sérstöku að-
stæður þar sem staðfest eru eru
réttarbrot annars málsaðilans og
hann hefur jafnframt á hendi fjár-
máiastjóra og eftirlit með stofnun
þeirri, sem dómarinn starfar hjá, er
rétt og eöliiegt að stefnandi krefjist
þess, að dómarinn víki sæti í mál-
inu.“
Olíuleki
í strætó
Leki kom að olíuleiðslu í einum
vagni Strætisvagna Reykjavíkur um
tvö Ieytið í gær. Vagninn, sem var
númer 4 og kallast Hagar-Sund, var
í akstri og dreifðist olían um nokkr-
ar götur borgarinnar. Vagnstjóri,
sem keyrði sömu leið, tók eftir ol-
íunni á götunni og náði að gera
vagnstjóranum á leka vagninum við-
vart. Hreinsibfll var síðan sendur til
að hreinsa upp olíuna sem var mest í
Nóatúninu og á Laugaveginum og
þar í kring. —SE
Ekið á mann
Ekið var á gangandi vegfaranda í
Skeifunni í gærmorgun. Hann var
fluttur á slysadeild. Ekki er vitað ná-
kvæmlega um meiðsli en talið er að
þau séu ekki alvarleg. —SE