Tíminn - 02.11.1990, Blaðsíða 4

4 Tíminn
ÚTLÖNP _________ ~ ..■
írland:
Föstudagur 2. nóvember 1990
næsti forseti landsins
Mary Robinson var eitt sinn kjörin „Maöur ársins" í heimahéraði
sínu Mayo. Nú er þessi frjálslyndi lögfræðingur, sem mikið hefur
beitt sér í mannréttindamálum, talin líkleg til að verða fyrsti kven-
kyns forseti írlands. írar eru íhaldssöm þjóð og rómversk-kaþólska
kirkjan hefur þar að mestu tögl og hagldir og stjómmálaforystan
hefur einkennst af karlaveldi.
Vinsælasti frambjóðandinn, Brian
Lenihan, var rekinn af þingi í fyrra-
dag vegna hneykslismáls, sem kallað
hefur verið „Dublingate". Mái þetta
er frá árinu 1982, en þá var stjórnar-
kreppa á írlandi og mun Lenihan
hafa hringt í Hillery forseta og farið
fram á að Haughey, núverandi for-
sætisráðherra, yrði falin stjórnar-
myndun án undanfarandi kosninga.
Vegna þessa máis er Mary Robinson,
sem er 46 ára gömui og þriggja
barna móðir, talin mjög sigur-
strangleg í forsetakosningunum
sem fram fara næsta miðvikudag.
Mary Robinson er vön því að fara
ótroðnar slóðir. 25 ára gömul varð
hún yngsti lagaprófessor á írlandi
og 26 ára var hún kjörin á þing
yngst allra þingmanna frá upphafi.
Hún fagnaði mjög viðurkenningu
þeirri sem íbúar heimahéraðs
hennar veittu henni, sveitahérað þar
sem skoðanir hennar á að rýmka
þröngsýnar lagasetningar um
hjónaskilnað, getnaðarvarnir og
samkynhneigð voru ekki líklegar til
að njóta mikils stuðnings.
Stjórnmálaflokkar írlands eru skip-
aðir mönnum, sem fylkja sér í lið eft-
ir því með hverjum afi þeirra barðist
í borgarastyrjöldinni árið 1921.
Robinson, sem studd er af stjórnar-
andstöðuflokkunum, er fulltrúi
yngra fólks og nýrra tíma í landi þar
sem íbúarnir eru að meðaltali þeir
yngstu í Evrópu en eru samt sem áð-
ur afar íhaldssamir.
Jafnrétti kynjanna er eitt af helstu
baráttumálum Mary Robinson.
„Hvað er að því að kona verði for-
seti?“ spyr hún. „Það verður að losna
við þá skoðun aö það sé rangt að
móðir sækist eftir launuðu starfi og
að til séu störf og hlutverk sem kon-
ur séu útilokaðar frá.“
Forsetakosningarnar á miðviku-
daginn eru þær fyrstu í 17 ár. Robin-
son beinir málflutningi sínum
sterklega til ungra kjósenda.
En það fylgir böggull skammrifi.
Robinson hefur barist fyrir því að
samkynhneigt fólk hljóti full mann-
réttindi á Irlandi, að banni við
hjónaskilnuðum verði aflétt og að
allir fái frjálsan aðgang að getnaðar-
vörnum. Ef hún nær kosningu eru
þetta málefni sem hún má ekki
minnast á.
„Forsetinn verður að vera hafinn
yfir alla flokkadrætti," segir Mary
Robinson. „Ég myndi ekki berjast
fyrir, ræða um eða stuðla að neinum
breytingum á stjórnarskránni."
Bemadette Devlln var ein af fáum konum sem látið hafa til sín taka í
írskum stjómmálum, þar hefur karlaveldið ráðið ríkjum. En nú eru sterk-
ar líkur til að næsti forseti landsins verði kona.
Fréttayfirlit
Bagdad — irakar eru sann-
færðir að styrjöld geti brotist út
þá og þegar og dagblað stjóm-
arinnar sagði í gær að Persa-
flóasvæöið gæti breyst I algera
eyðimörk, ef til átaka kæmi.
Sadd'ðm Hussein átti fund með
ráðgjöfum sínum i gær til að
meta stöðuna við Flóann.
Beirút — Israelskar herþotur
gerðu sprengjuárás á aösetur
skæruliða í Bekaadal í Líbanon
í gær. Þetta er önnur árásin
sem þeir gera á átta dögum.
Brussel — Stefna NATO, nú
að kalda stríðinu loknu, skil-
greinir enn Sovétríkin sem
helsta óvin vestrænna rikja.
Tókýó — Nelson Mandela fór
tómhentur frá Tókýó til Malasíu
í gær, eftir að hafa mistekist að
fá stjórn Japans til að styrkja
Afríska þjóðan-áðið með fjár-
framlögum.
Lucknow, Indlandi — For-
sætisráðherra Indlands segist
óttast að frekari átök eigi eftir
að verða milli hindúa og mús-
lima áður en friður kemst á.
Moskva — Þrjátiu sovéskir
stúdentar hófu í gær hungur-
verkfall við Kremlarmúra til að
leggja áherslu á kröfur sínar um
að stjómin segi af sér og lagt
verði hald á eignir kommúnista-
flokksins.
Pretoría — Leiðtogi Zúlu-
manna, Mangosuthu Buthelezi,
hitti F.W. de Werk, forseta Suö-
ur-Afríku, að máli í gær og lét I
ijós óþolinmæði vegna hæga-
gangs í samningaviðræðum
svertingja og stjómarinnar.
Bangkok — Hermenn I hinu
illræmda Insein-fangelsi i
Burma böröu 40 pólitíska
fanga og taliö er að þeir hafi
myrt þrjá þeirra. Sendifulltrúar
tilkynntu að hundruð munka
heföu veriö handteknir f árás-
um á klaustrin.
Pakistan:
Shanf kjorinn
forsætisráðherra
Nawaz Sharíf var í gær formlega
kjörinn forsætisráðherra sam-
steypustjómarinnar, sem nú tekur
við. Strax og úrslitin voru ljós, til-
kynnti Sharíf að hann myndi ekki
reka frekari mál á hendur Benazir
Bhutto, sem hann sigraði í kosn-
ingunum.
„Við getum að vísu ekki haft áhrif
á þau mál, sem eru þegar komin
fyrir dómstóla, en ég mun ekki
höfða fleiri mál gegn Benazir
Bhutto,“ sagði hann við frétta-
menn.
Bhutto, sem Ghulam Ishaq Khan
forseti vék úr embætti forsætisráð-
herra í ágúst sl., á yfir höfði sér sjö
kærur fyrir að hafa misnotað að-
stöðu sína.
Verði hún sek fundin verður henni
vikið af þingi fyrir fullt og allt og
henni meinað að gegna opinberum
embættum í sjö ár.
En Nawaz Sharif virðist reiðubú-
inn að grafa stríðsöxina.
„Við krefjumst aðeins réttlætis,"
sagði Bhutto á blaðamannafundi í
gær. „Ég er baráttumaður og mun
berjast til þrautar."
Bhutto og flokkur hennar, Pakist-
anski þjóðarflokkurinn, biðu gífur-
legan ósigur í kosningunum í síð-
ustu viku. Þau haida því fram að
ósigurinn hafi orðið vegna gífur-
legrar atkvæðasmölunar, sem
bráðabirgðastjórnin hafi staðið fyr-
ir. Bráðabirgðastjórnin var sett á
laggirnar, þegar Bhutto var vikið úr
embætti.
Ghulam Mustafa Jatoi, sem gegnt
hefur embætti forsætisráðherra í
bráðabirgðastjórninni, reyndi hvað
hann gat til að halda embættinu, en
það varö Ijóst strax á miðvikudag-
inn að sú von hans brygðist.
Sharif sagðist hafa boðið honum
Nýkjörínn forsætisráðherra Pakistans vill semja frið við Benazir Bhutto,
en hún kveðst munu berjast til þrautar.
hvaða stöðu sem hann vildi innan
ríkisstjórnarinnar, en Jatoi hefði
ekki viljað þiggja það.
Forsætisráðherrar Pakistans hafa
löngum verið frá Sind, óróasömu
héraði í suðurhluta landsins, og er
Sharif fyrsti forsætisráðherrann frá
því á sjötta áratugnum sem ættaður
er frá Punjab, fjölmennasta og
valdamesta héraði landsins.
Sharif verður formlega skipaður í
embættið næstkomandi þriðjudag.
Ermarsundsgöngin:
Hætta varð vlnnu víð hluta Erm-
arsundsgangnanna, sem tengja
munu Bretland og Frakkland, í
gær eftir að eldur kom upp í loft-
þjöppu. Eldurinn náði sem betur
fer ekld að breiðast út og enginn
mannskaði varð.
Talsmaður slökkvíliðsins í
Kent, en þar er endi gangnanna
Bretlandsmegin, sagði að eldur-
inn hefði verið slökktur 45 mín-
útum eftir að hann kviknaði, en
starfsmenn hefðu samt verið
látnir yfirgefa göngin í öryggis-
skyni.
Níu manns hafa látið lífíð, sjö
Bretlandsmegin og tveir Fraldt-
landsmegin, í slysum frá því
hafist var handa við göngin, sem
munu verða 50 km löng.
Merkilegur áfangi varð í fram-
kvæmdunum á þriðjudaginn,
þegar göngin frá Frakklandi og
Brctlandi voru tengd saman með
öriítilli borholu. Göngunum er
ætlað að vera farvegur jám-
brautarlesta milli landanna og
verða að öllum líkindum opnuð
árið 1993.
Um þrenn samhliða göng verð-
ur að ræða, ein í hvora átt og em
þjónustugöng.
HUNDRUÐ ALBANA FLYJA
YFIR TIL JÚGÓSLAVÍU
Um það bil 570 manns hafa fíúið
kommúnistaríkið Albaníu yfir til
Júgóslavíu á þessu ári og hefur
veruleg aukning flóttamanna-
straumsins orðið á síðustu mánuð-
um.
Júgóslavneska fréttastofan Tánjug
skýrir frá því að í ágúst og september
sl. hafi 368 Albanir flúið yfir landa-
mærin, en aðeins 170 allt árið 1989.
Flestir flóttamannanna koma inn í
héruðin Montenegro og Makedóníu
í suðurhluta Júgóslavíu. Fimmtíu
og níu hafa þegar haldið til vest-
rænna ríkja og 221 hafa fengið inn-
flutningsleyfi til Bandaríkjanna.
Þúsundir Albana fengu leyfi til að
yfirgefa landið í júlí sl., eftir að hafa
leitað hælis í sendiráðum í Tirana.
Síðan hafa margir yfirgefið landið á
ólöglegan hátt.