Tíminn - 03.11.1990, Blaðsíða 8

16
HELGIN
Laugardagur 3. nóvember 1990
„Hvað mun veröldin vilja“?
Enn snýst móðir jörð um möndul
sinn og eiginlega alveg þvert gegn
því sem menn töldu sjálfum sér trú
um fyrir fáeinum áratugum að hún
ætti að gera, þá komið væri árið
1990: heimsendir átti þá rétt að
vera á næsta leiti í kjarnorkustríði
sem næstum öruggt þótti að væri
að dynja yfir milli „Stórveldanna"
— já einmitt með stórum staf. En
nú eru þessi stórveldi ekki lengur
þeir ósættanlegu pólar sem fyrr var
og þeir sem enn eru að svipast um
eftir heimsendi verða að gá eitt-
hvað annað. Og það er svo sem ekki
eins og vangaveltur um heimsslitin
séu orðnar alveg út í bláinn. Menn
standa á öndinni og bíða eftir að
nýtt stríð uppbyrji suður við Persa-
flóa og enginn veit hve magnað það
kann að verða.
„Hvað mun veröldin vilja, hún
veltist um svo fast,“ sagði eitt
heimsósómaskáldanna gömlu og
það er þó satt. Fyrir aðeins einu ári
leið vart sá dagur að ekki bærust ný
stórtíðindi austan úr Evrópu, sem
árinu þar áður hefðu þótt órar vit-
stola manns að tæpa á að gerst
gætu. En nú er eins og A-Evrópa og
málefni hennar séu orðin hvers-
dagsleg í bili í samjöfnuði við hin
nýju ódæmi í arabaheiminum.
Þjóðirnar austur þar eru ekki hetj-
ur dagsins lengur og menn eru
fremur lagstir í bollaleggingar um
hvaða óþægindi og óskunda það
kunni að valda er þetta blessað fólk,
er menn hafa verið að samfagna,
kemur á dyrnar og vill deila frels-
inu og hamingjunni með „vinum
sínum".
Um leið og allt fyrra skipulag er
við það að hverfa út í veður og vind
í sósíalistaríkjunum gerist það hins
vegar að ríkin vestan við, er kallað
hafa sig hin frjálsu, bindast sam-
tökum í viðameira og magnaðara
kerfi en dæmi eru til fyrri. Þetta fer
allt svo sem nógu hljóðlega og
skaplega fram, en hvern getur órað
fyrir þeirri heimsmynd er bíður
handan við árþúsundaskiptin? Það
er risið upp nýtt Þýskaland og horf-
ur eru á að það sé líka nýtt Rúss-
land í uppsiglingu. Hver veit nema
þar setjist keisari í hásæti áður en
varir?! Nú, hví ekki? Erum við ekki
búin að verða vitni að ýmsu jafn-
lygilegu að undanförnu?
Þær spurningar er 21. öldin mun
gefa svar við eru margar. Munu
þjóðir hins nýja Evrópubandalags
verða „þjóðir“ í þeim gamla skiln-
ingi orðsins eða verður þetta aðeins
svæði, þar sem borgararnir missa
allt skyn á sérkenni og landamæri?
Hverslags persóna verður nýi Þjóð-
verjinn? Eða þá nýi Rússinn?
Kannske kemur á daginn að þetta
verður svo að segja sama þjóðin,
hálfgerð vélmenni með „númer á
enni sér“, eins og í Biblíuspádóm-
unum. Eða kemur kannske á dag-
inn að þjóðernisvitundin blossi upp
er ný skilyrði hafa skapast og að-
greiningin verði meiri en nokkru
sinni? Hvað eiga Þjóðverjar við er
þeir segjast munu ekki verða annað
en þægilegir kaupsýslumenn og
hvers manns hugljúfi um allan ald-
ur hér eftir? Eru þeir máske að fela
vígtennurnar undir alúðarbrosinu?
Hvað hyggjast Rússar fyrir? Þeir
fara sér miklu hægar en gömlu
leppríkin þeirra. Engar umtals-
verðar uppreisnir. Sami seinagang-
urinn og spektin, sem þeir eru
frægir fyrir. En þunginn og kraftur-
inn er þarna. í hvað átt munu þeir
beita honum?
Allt er þetta að gerast og gerjast,
nú meðan við horfum suður að
Persaflóa. Er við tökum að líta í
kringum okkur á ný kunna að vera
að þegar komin teikn á loft um það
sem verða mun.
Gettu nú
Síðast spurðum við
um foss og var hann
Aldeyiarfoss í Skjálf-
andafíjóti.
Við höldum okkur
enn við fagra fossa
landsins og nú erum
við komin í Vatns-
dalsá, sem á sér
marga tígulega
ossa. Þessi er ein
Deirra. En hvað heitir
lann?
KROSSGATA
7^ 'Æ þoxN S/>fiA íuít SfLTlR /fiHGfí- SKffifi £INS íuot Fö6 uRíihS MEK K) V 4 SI6L6 VFLL- _ r/KST- U-R 5 ‘XflST • •• riT/LL" V 4 'ATT í
jI § y YEIhJ BYVfi JKRIF/IP
J > « u € -J 1—y. f * /jdbit Á í
h W' J 1—^ ^ ”1 r %
■T\. J/J HöfUÐ- B 0R6 L oF U6 ■RoP I
!p~5- ■ BUIílM
f==£L.- £KKI roR
WÐUR 2 TONN KoNfi SFIL HfíSftR T
Guð
- • •-i éíod 1000 Wfí
'~v U 7?
BJLÍ/N rmnK KlRNfí Vjsk Hóím FYRST- un F/EDfí T
ÝTfí1 rm MESSfí H -RÍKT 6
RoP
S/1T> — 5KEYT/ SLIÍ R • B/)R VAH - trúuð 5l_ FiSK K V 7
TJfill ÚT- KJKKJ/1 ekskan
> A. S/Cí-£r. ■rfi é. - Hóu £KKI mioiRiíi ÖSLAÐ/ q MONIT TLZCT KEYR BfíUL 5 t >i/
sr'fíHhl SéKtí /o 6ERBI f du H/cTT- ÍHOH fitérr- fiKl • F E ■1/ FJM M
LftND ftíTJA
sá'R' HL J • HÚMEK ro/f/iST hSÍTl . £NN SKOR. Dy-R VftN M /o
LYF7-/I FóTA- K£IKI GREINIR
© 'Si KONA í 1 j T2J s fföm Ufí.M.
% 1 IKV- ' m&A T*. £
HITR- ILDf ; 3 JL H ■ rt/Kfl n
#mr 01
SÓÐ/7- LEG k'-- ■ ■ þy/tfí/A KEMST 1 , ■-* p ~7i ■fW' feöip 0 H
WHHHÍ P i . • n it/eivit ÓLfKT
'v'.V *v/'K .
E\U5 r • tfoffl VAKH- Mt mi /5 GUD \5