Tíminn - 08.11.1990, Blaðsíða 12

12 Tíminn
Fimmtudagur 8. nóvember1990
Miönætursýning
í Borgarleikhúsinu
Fimmtugasta sýning á „Sigrúnu Ástrósu"
cftir Willy Russell vcrður næst komandi
fbstudag á litla sviði Borgarlcikhússins.
Uppsclt cr á sýninguna. „Sigrún Ástrós"
var frumsýnd seint á síðasta lcikári, fór í
lcikfor um landið í sumar og hcfur átt
áframhaldandi vinsældum að fagna í
haust. Scm kunnugt cr, lcikur Margrct
Hclga Jóhannsdóttir cina hlutvcrkið, cn
Hanna Maria Karlsdóttir cr lcikstjóri.
Miðnætursýning vcrður fbstudaginn 9.
nóvember á „Fló á skinni". Uppsclt hefúr
vcrið á nær allar sýningamar á „Flónni" f
haust. Vcgna þcssarar miklu aðsóknar er
miðnætursýningu skotið inn og cinnig
cftirmiðdagssýningu, scm vcrður á
sunnudaginn kemur, 11. nóv. Enn cr hægt
að fá miða á þessar sýningar.
„Eg cr mcistarinn", frumsmíð hbfúnd-
arins, Hrafnhildar Hagalín Guðmunds-
dóttur, hefur hlotið mjbg góðar viðtökur
lcikhúsgesta. Uppselt hcfúr vcrið á allar
sýningamar — og reyndar er uppselt á
„Meistarann" út nóvember.
„Ég cr hættur! Farinn!" cftir Guðrúnu
Kristínu Magnúsdóttur hefúr cinnig hlot-
ið góðar viðtökur. Næsta sýning er mið-
vikudaginn 7. nóvcmbcr.
Atlantshafsverölaun NATO
1990
Sjöunda árið í röð, veitir NATO Atlants-
hafsverðlaunin borgara f aðildarriki sem
hcfúr starfað ötullega að markmiðum Atl-
antshafsbandalagsins.
Þctta árið hlýtur vcrðlaunin Giovanni
Malagodi scnator ffá Ítalíu. Verðlaunin
veitti sjálfstæð úthlutunamefnd undir for-
sæti I. Bourioyannis-Tsangaridis scndi-
JÍcrra, fastafúlltrúa Grikklands í Atlants-
hafsráði.
Giovanni Malagodi fæddist í London.
Hann lagði stund á laganám við háskól-
ann i Róm og lauk brottfararprófi mcð rit-
gcrð um pólitísk hugmyndakcrfi, scm
hinn kunni heimspckingur Bencdctto
Crocc lauk lofsorði á.
Á löngum og glæsilcgum fcrli hefúr
Malagodi scnator ávallt verið dyggur
málsvari samvinnu Evrópu og Bandarikj-
anna og vestrænnar samstöðu.
Gcrt er ráð fyrir að Malagodi taki við
vcrðlaununum úr hcndi aðalritara NATO,
Manfrcds Wömcr, við athöfn i aðalstöðv-
um NATO scinna á þessu ári.
Áður hafa efíirtaldir mcnn hlotið Atl-
antshafsvcrðlaun NATO: Dr. Pcr Markus-
scn, Danmörku; E.H. van dcr Bcugcl pró-
fessor, Hollandi; dr. Karl Waiser prófcss-
or, Þýskalandi; Picrrc Harkcl, Bclgíu;
Paul Nitzc scndiherra, Bandaríkjunum;
Sir Michael Howard, Brctlandi.
Nýjar kiljur
íslenski kiljuklúbburinn hefúr sent ffá sér
þijár nýjar bækur:
Gunnlaðar saga cr önnur skáldsaga
Svövu Jakobsdóttur. Sagan hefúr vakið
mikla athygli ffá þvf hún kom fyrst út át|-
ið 1987, hún hefúr verið gefin út á erlend-
um málum og var tilncfnd af íslands hálfú
til Bókmenntaverðlauna Norðurlandaráðs
árið 1989. í bókinm segir ffá þvf að ung
íslensk stúlka cr tekin höndum f Þjóð-
minjasafni Dana þar sem hún stendur við
brotinn sýningarglugga með forsögulegt
gullker í höndunum. Móðir stúlkunnar fer
til Kaupmannahafnar á fúnd hcnnar.
Skýringar dótturinnar á vcrknaðinum
hrinda af stað óvæntri atburðarás svo að
dvöl móðurinnar verður önnur en fyrir-
hugað var. Bókin cr 196 bls. Hvita húsið
hannaði kápu.
Grasið syngur er víðffæg skáldsaga
eftir Doris Lessing. Þar er sagt frá Mary,
hvítri konu í Ródcsíu, sem kveður til-
breytingarlaust lff f stórborginni og hafn-
ar f gæfúsnauðu hjónabandi með bónda
nokkrum. Hún hcfúr andúð á lífinu f
sveitinni og lítur niður á þá innfæddu. Af
ofstækisfúllri hörku snýst hún gegn svört-
um þjóni sínum scm hún þó bæði laðast
að og fyrirlítur, uns valdið snýst í höndum
hcnnar. Birgir Sigurðsson þýddi bókina
sem er 200 bls. Hvíta húsið hannaði kápu.
Stálhellar er ein frægasta vísindaskáld-
saga allra tíma og höfúndurinn, Isaac As-
imov, einn sá virtasti í þcssari bókmcnnta-
grcin. í fjarlægri framtfð fær lögreglu-
maðurinn Lije Balcy það erfiða verkcfni
að rannsaka dularftillt morð á mikils-
metnum Geimverja. En ekki nóg með
það, Geimvcijar treysta ekki Jarðarbúum
einum til að fást við málið og senda hon-
um aðstoðarmann til fijlltingis, Daneel V.
Olivaw, sem reynist óvenju fúllkomið
vélmenni. Geir Svansson þýddi bókina
sem er 236 bls. Næst hannaði kápu.
Sérstakir Sinfóníutónleikar í
tengslum viö Undraheim IBM
Niunda sinfónía Dvoraks, aría greifafrú-
arinnar úr Brúðkaupi Fígarós og Adagio
ffá 1965 fyrir flautu, hörpu og strcngi cft-
ir Jón Nordal — þetta cru nokkur atrið-
anna á efnisskrá sérstakra tónlcika Sin-
fóníuhljómsveitar íslands sem haldnir
verða næstkomandi laugardag í tcngslum
við sýninguna Undrahcimur ÍBM 7.-11.
nóvcmbcr. Tónleikamir verða kl. 15 i Há-
skólabíói. Stjómandi er Páll P. Pálsson og
cinsöngvari Sólrún Bragadóttir.
Tónleikamir eru haldnir fýrir sérstaka
boðsgesti IBM á íslandi. Það helgast af
því að IBM á íslandi er aðalstyrktaraðili
Sinfóníunnar á yfirstandandi starfsári og
jafnframt fýrsta cinkafýrirtækið til að axla
þá menningarlegu ábyrgð að styrkja starf-
semi Sinfóniunnar.
Styrkur IBM á íslandi cr umtalsverður.
Hann er Sinfóníuhljómsveitinni mikil
hvatning og kærkomin viðurkenning á
gildi hcnnar f menningarlífi þjóðarinnar.
Hann mun tvímælalaust auka Sinfóníunni
þrótt til að cfla hljómsveitina og takast á
við ný verkcfni í uppbyggingu hennar.
Það er skoðun Sinfóniuhljómsveitarinnar
og vclunnara hcnnar að ÍBM á Islandi
hafi með þcssum hætti sýnt íslenskri
menningu og tónlistarlífi mikla hollustu
og vclvild í verki. Vonast hljómsvcitin til
að fleiri öflug fýrirtæki á íslandi fýlgi
þessu cinstæða fordæmi IBM á íslandi.
í samningi IBM á fslandi og Sinfóníu-
hljómsveitarinnar er gcrt ráð fýrir að Sin-
fóníuhljómsveit íslands haldi eina tón-
leika fýrir IBM á starfsárinu. Það er Sin-
fóníunni gleðicfni að fá þannig tækifæri
til að þakka IBM stuðninginn. IBM hefúr
valið að gefa sérstökum boðsgcstum sfn-
um tækifæri til að hlýða á Sinfóniuhljóm-
svcitina í tcngslum við sýninguna Undra-
hcimur IBM scm stcndur yfir dagana 7.-
11. nóvcmbcr í Hekluhúsinu við Lauga-
veg. Efnisskrá tónlcikanna cr valin af
starfsmönnum IBM.
Efnisskrá IBM-tónlcikanna verður sem
hér segir:
Katsjaturian: Tveir þættir úr Masqu-
eradc Suitc. Mozart: Aría grcifafrúarinnar
úr Brúðkaupi Fígarós. Einsöngvari Sólrún
Bragadóttir. Jón Nordal: Adagio ffá 1965.
Lehar: Lag úr ópcrcttunni Zarcwitch. Ein-
söngvari Sólrún Bragadóttir. Sigvaldi
Káldalóns: Sprcngisandur. Útsctning Páll
P. Pálsson. Hlé. Dvorak: Níunda sinfón-
ian — Úr nýja heiminum.
Bresk minningarathöfn
í Fossvogskirkjugaröi
Hin árlcga minningarathöfn um fallna
hermenn Breska samveldisins verður
haldin sunnudaginn II. nóvember, við
hermannagraffeitinn í Fossvogskirkju-
garði og hefst athöfhin að venju klukkan
10.45. Þama gcfst fólki tækifæri til að
heiðra minningu þeirra miljóna manna
sem I gegnum árin hafa látið lffið í þágu
ffiðar og ffelsis. Séra Amgrímur Jónsson
stjómar minningarathöfhinni og öllum er
vclkomið að taka þátt f hcnni.
Flugvél úr konunglega breska flug-
hemum mun fljúga yfir kirkjugarðinn
klukkan 10.55, til heiðurs hinum follnu.
f hermannagraffeit Breska samveldis-
ins í Fossvogskirkjugarði em grafir 128
breskra hcrmanna og 84 grafir hermanna
ffá öðmm löndum, þar á meðal 47 Kan-
adamanna og 5 Ástralfumanna.
Sýning á vegum
Háskólabókasafns
í tilefni af 50 ára afmæli Háskólabóka-
safns hefúr verið efnt til sýningar í and-
dyri aðalbyggingar háskólans.
Greint er á vcggspjöldum ffá starfsemi
safnsins, sögu þess og þróun, bæði f máli
og myndum. Sýndar era bókagjafir sem
safninu hafa borist á afmælisárinu, svo og
ýmis gömul og merk rit úr eigu safnsins.
Sýningin stcndur til 15. nóv. nk.
Breiðfirðingafélagið
Félagsvist verður nk. fostudag, 9. nóvem-
bcr, ld. 20.30 f Breiðfirðingabúð, Faxa-
fcni 14. Allir vclkomnir.
Félag eldri borgara
Opið hús f Goðheimum, Sigtúni 3, í dag,
fimmtudag. Kl. 14 Fijáls spilamennska.
Kl. 19.30 félagsvist. KI. 21 Dansað. FEB
óskar eflir fólki til að sclja jólakort, upp-
lýsingarí síma 28812.
Kynningarfundur
AL-ANON-samtakanna
Opinn afmælis- og kynningarfúndur AL-
ANON-samtakanna vcrður haldinn
sunnudaginn 18. nóvcmber 1990 í Bú-
staðakirkju kl. 16.00.
AL-ANON-samtökin voru stofnuð á
íslandi 18. nóvember 1972 og era félags-
skapur ættingja og vina alkohólista.
AL-ANON-samtökin hafa aðeins cinn
tilgang: að hjálpa aðstandendum alkohól-
ista.
Á fundinum munu koma fram og segja
sína sögu þrír AL-ANON-félagar, einn
félagi AA-samtakanna, sem era samtök
alkohólista og cinn félagi frá ALATEEN,
scm era félagsskapur aðstandcnda alko-
hólista 12-19 ára.
Kaffiveitingar.
Nánari upplýsingar um samtökin er
hægt að fá á skrifstofu AL-ANON í sima
19282, frá kl. 9.00-12.00 alla virka daga.
Tónleikar í Ásmundarsal
Þau Robyn Koh scmballeikari og Einar
Kristján Einarsson gftarleikari halda tón-
leika f Ásmundarsal við Freyjugötu
sunnudaginn 11. september klukkan 16.
Meginhluti efhisskrárinnar er islensk
samtímatónlist fýrir sembal og gftar. Flutt
vcrða samleiksverk eftir Þorkel Sigur-
bjömsson og Áskel Másson, „Þijár pre-
Iúdíur" fýrir sembal cftir Hróðmar Sigur-
bjömsson, „Hvaðan kemur lognið?" cflir
Karólfnu Eiríksdóttur, auk verka eflir
Manuel Ponce og Luigi Boccherini.
Robyn Koh og Einar Kristján Einars-
son hafa lcikið saman um þriggja ára
skeið og komið ffarn víða á Islandi og
Englandi, þar sem þau stunduðu nám.
HONNUN
auglýsingar
ÞEGAR ÞÚ
AUGLÝSIR í
Tímanum
AUGLÝSINGASÍMI
MINNING
Bjöm Gunnarsson
bóndi að Hofi í Fellum
Nú styttist óðum í að aldamótakynslóðin
hverfi af yfirborði jarðar. Hér vcrður
minnst Bjöms Gunnarssonar, bónda að
Hofi f Fcllahreppi, sem andaðist 20. april
s.l., tæplcga 86 ára. Bjöm var fæddur 22.
júlí 1904 að Hofi, og þar ól hann allan
sinn aldur, var bóndi þar i rúm 50 ár.
Gunnar, faðir Bjöms, var Jónsson,
Rafnssonar i Gilsártcigshjáleigu. Gunnar
var bóndi á Hofi, mcð Bimi bróður sínum,
cn varð skammlífúr, lést 1919. Þcir bræð-
ur giftust systram frá Finnsstöðum í Eiða-
þinghá, Stcinunni og Ingibjörgu Áma-
dætram. Þeir vora búmenn góðir og sam-
hcntirum búreksturinn. Hcimili þcirra var
orðlagt fýrir gestrisni og grciðasemi.
Móðir þcirra bræðra var Guðflnna
Bjömsdóttir, Jónssonar í Snjóholti. Jón
Rafnsson var annar maður hcnnar, en fýrr
átti hún Bjöm Bjamason, bónda á Hofi.
Sama ættin hcfur búið á Hofi frá því um
1860.
Sagt cr að séra Sigurður Gunnarsson á
Valþjófsstað hafi fært inn f prcstþjónustu-
möppu sina, að Jón Rafhsson á Hofi væri
bcsti kall, þó hann kæmi sjaldan til kirkju.
Stcinunn, móðir Bjöms, var Ámadóttir,
Þórðarsonar á Finnsstöðum. Kona Þórðar
bónda var Eygcrður Jónsdottir panfils,
scm kallaður var. í þjóðsögum scgir, að
Þórður hafi slcgið slöku við hcyskapinn
fýrsta sumarið sem Eygcrður var á Finns-
stöðum, því hann/fyddi svo miklum tima
f að horfa á hanar; og varð heylaus um vor-
ið. Hann bætti 'þetta brot sitt þó rækilega
upp aftur, því hann \>ar jafhan vél birgur af
hcyjum og gat miðlaðöðrum í hörðum ár-
um, cnda era Finnsstáðjr einhvcr bcsta
heyskaparjörð á Héraði. Áí
Bimi á Hofi kippti f kynið lil þessara for-
feðra sinna, því hann var góður bóndi í
þess orðs fýllstu mcrkingu; aldrci ncinn
stórbóndi, cn hann átti fallcgar skcpnur,
fóðraði þær vcl og var natinn við hirðingu
þeirra, svo þær gáfu góðar afúrðir. Þröng-
býlt var á Hofl, alltaf tvíbýli og stundum
þríbýli. Þótt jörðin sé ekki stór er hún með
hinum bctri í Fellum, landið mcstallt gró-
ið og gamla túnið óvcnju gott. Hcstamir á
Hofi vora um citt skcið stærri en almennt
var á bæjum. Kannskc hafa það verið
crfðir, en Ifklcga þó mcst af góðu uppeldi,
cnda þolnir undir klyfjum og traustir til
rciðar.
Kærlciki mikill var mcð Bimi og systk-
inum hans, scm aldrei féll skuggi á. Þctta
fólk á Hofi vann ætið saman, að öllum
störfúm, meðan Jón Gunnarsson, bróðir
hans, lifði, þótt búin á Efra-Hofi væra tvö
og þau hefðu sínar skcpnur aðskildar. Jón
lést árið 1969 og Guðfmna systir hans
hætti búskap. Eflir það bjuggu þau Bjöm
og Sigurlaug kona hans með bömum sín-
um á Efra-Hofi, þar til Gunnar sonur
þeirra og dóttir þcirra Sigurvcig tóku við
búskapnum, ásamt mökum sínum, 1972,
cn sfðan hefúr aftur vcrið tvíbýlt á Efra-
Hofi.
Bjöm átti þó lcngi fácinar kindur, sér til
gamans, þar til honum fór að daprast sjón.
Að öðra lcyti var hann hraustur fram á
elliár. Hann var harðduglcgur og fýlginn
sér, gat orðið hamhlcypa til vcrka ef mik-
ið lá við, t.d. við hcyhirðingu. Bjöm hcit-
inn var hressilegur í viðmóti, oflast fáorð-
ur cn orðhcppinn og spaugsamur, náði
tungutaki manna og töktum cf hann vildi.
Hann lét meiningu sína í ljós i hvetju máli
svo vel skildist, og var vinur vina sinna,
sem aldrci brást.
Gestrisni var bæjarbragur á Hofi og
greiðascmi Hofsmanna alkunn. Þegar
gcst bar að garði á Hofl og flciri en cinn
heimamanna vora úti staddir, við bæjar-
dyr eða í teignum, yar sá scm fýrst var
hcilsað búinn að bjóða gcstinum inn, áður
en þeim síðasta var hcilsað. En það skal
tckið fram, að karlmcnn í Fellum heilsuð-
ust með kossi á vangann, langt fram á
þessa öld, a.m.k. á nágrannabæjum.
Hér og f fýrri grcinum um ífofsmenn,
hefúr það komið fram, hvcrsu mikil ein-
drægni rikti í sambúð frændfólksins á
Hofi. Það var réttncfút kærleiksheimili.
Hofsfólk sótti lítið samkomur og fúndi f
sveitinni, ncma lögboðna mannfúndi, cins
og hreppamót, kosningar o.fl. Fyrir það
losnuðu „Hobbar" líka við ýmislegt
nefndarstúss. Þcir virtust því í rauninni
ckki vera félagslcga sinnaðir. (Þeir áttu
heldur cngin náin skyldmcnni í hrcppn-
um, og gæti það hafa orsakað vissa ein-
angrun).
Iðjuscmi var mikil á heimilinu. Mikið
var tætt, og tóku karlmenn jafnt sem kon-
ur þátt I ullarvinnu. Karlmenn á Hofi sátu
aldrei auðum höndum þegar f bæinn var
komið, nema cf gcstir vora, þá gáfú þeir
sér góðan tfma að ræða við þá. Allir undu
sér vcl við sitt, og ekki held ég að fólkið
hafi verið þankafúllt útaf skólagöngu.
Enginn af aldamótakynslóðinni á Hofi fór
f skóla, utan vcnjulega bamafræðslu, og
var þó ekki fáfróðara en ýmsir þeir skóla-
gengnu. Fólkið var mjög bókþyrst. Ekki
var þar siður, að einn læsi fýrir alla, sem
lengi hafði tíðkast á íslenskum heimilum.
Karlmcnn áttu allir olíulampa, 6-8 lína
brennara, scm héngu á nagla yfir rúmun-
um eða stóðu á kofforti, og lesið var eflir
að menn háttuðu, ofl æðistund fýrir svefn-
inn. Þeir munu einnig hafa átt hver sinn
steinolíudunk, 1-2 gallona, sem keypt var
á f kaupfélaginu á haustin, en ckki hellt á
lampana af olíuforða búanna. Olían á
lampana var líka eini kostnaður við
kvöídskólann á Hofi, því bækur fcngu
þcir að láni flestar, úr Bókasafúi Fram-
Fellinga. Voru það fúrðu góðar bækur, en
þurfti þó ckki til, því að allar bækur í safú-
inu vora þá lcsnar upp til agna. Góðar
sögubækur urðu fólkinu líka ti! umtals og
lærðu menn sumar þcirra utanbókar.
Vfst vcita bækumar fólki fróðleik og
skcmmtun, cn þó var sauðkindin mikill
þáttur í lífi Hofsfólks, eins og auðvitað
allra góðra fjármanna, og þurfa menn ckki
að skammast sín fýrir það.
Fjárhúsin á Hofi voru öll vel upp byggð
og loflgóð, svo vel fór um skepnumar, og
umhirða fjárins öll til fýrirmyndar. Á Hofi
var hópur forystufjár og var fjölbreytni al-
veg ótrúleg i litum þess. Forystuféð fór að
halda hóp á haustin (og svona margt).
Fengu Hofsmcnn oft sprett við það. í
góðri hausttíð sókti féð í heiðina, og slóst
þá fleira fé i forina. Hofspiltar vora frisk-
ir á fæti, cnda vanir fjallgöngum.
Hcyskapnum á Hofi lauk ætíð fýrir
gangnahclgina. Var sle^ið úr vissan dag í
vikunni fýrir göngur. Ut af því var aldrei
bragðið, hvort sem heyjaðist vel cða illa.
Allir urðu að vera fijálsir þegar smöluð
var fýrsta gangan heim i réttina, og út á
réttina kom hvert mannsbam á hveiju
hausti. Væra litlir þurrkar fýrir gangna-
hclgina og úthcy undir, var því jafnað of-
an á i hlöðumar og kom ekki að sök. Þessi
haustþrá eftir kindunum sínum er mörgu
sveitafólki f blóð borin. Nú er farið að líta
á kindina frá öðra sjónarmiði, siðan gagn-
semi hennar breyttist sfðari áratugina.
Ég hcf nú reynt að gera háttum Hofs-
fólksins nokkur skil, eins og þeir birtust
mér framan af öldinni, og minnast um leið
mfns gamla vinar, Bjöms Gunnarssonar á
Hofi. Ekki vcrður hans minnst, nema Sig-
urlaugar (Laugu) konu hans sé að ein-
hveiju gctið. Foreldrar hennar vora hjón-
in Jón Pétursson og Rósa Hávarðardóttir,
sem bjuggu á ýmsum bæjum i Fellum,
m.a. á Setbergi. Föðurafi Sigurlaugar var
Pétur Svcinsson, sem bjó um tíma á
Bessastöðum, en var annars á ýmsum
bæjum við smíðar og lenti að lokum suð-
ur í Álflafjörð. Hann var sonur Svcins
Pálssonar, Þorsteinssonar á Melum, scm
Melaættin er talin frá. Kona Péturs var
Ragnhildur Sigurðardóttir frá Amalds-
stöðum. Rósa var dóttir Hávarðar Jóns-
sonar, bónda á Grand í Mjóafirði, Torfa-
sonar, og Sigurlaugar Sveinsdóttur úr
Borgarfirði. Móðir Hávarðar var Rósa
Guðmundsdóttir frá Hofi í Mjóafirði og
hcnnar móðir Þórdís Gfsladóttir frá Finns-
stöðum, systir Þórðar, langafa Bjöms
Gunnarssonar, og þar koma ættir þcirra
hjóna saman.
Sigurlaug stóð dyggilcga við hlið bónda
síns í búskaparönnum á Hofi, notaleg hús-
móðir og bamgóð, og Bjöm var líka góð-
ur heimilisfaðir, sem helgaði heimilinu
hveija stund.
Böm þcirra Bjöms og Sigurlaugar era:
Bjöm Ingibcrgur, ógiflur, býr hcima á
Hofi; Ragnhciður Nanna, gifl Þorsteini
Þórhallssyni ffá Langhúsum, eiga tvo syni
og búa á Reyðarfirði; Sigurveig, gifl Sig-
urði Gylfa Bjömssyni ffá Grófarseli f
Hlíð,. þau eiga 3 böm og búa á Hofi;
yngstur er Gunnar, kona hans er Björg
Guðlaugsdóttir ffá Fáskrúðsfirði, eiga 4
böm og búa félagsbúi við hin systkinin á
Hofi, svo ættartengsl Hofsfólksins era þar
enn til staðar.
Að lokum þakka ég þér, Bjöm, fýrir
langa og góða viðkynningu. Sjáumst síð-
ar.
Hallgrímur Helgason,
Droplaugarstöðum.