Tíminn - 20.11.1990, Blaðsíða 5
Tíminn 5'
/w». • r e.
Þriðjudagur 20. nóvember 1990
Steingrímur Hermannsson um undirritun afvopnunarsamnings Evrópu:
Tímamótasamningur
Steingrímur Hermannsson forsætisráðherra sagði það vera sögu-
lega stund að vopnlaus þjóð eins og við íslendingar skrifuðum und-
ir tímamótasamning um fækkun vopna, þegar Tíminn ræddi við
hann í gær í tilefni undirritunar afvopnunarsamningsins í París í
gærmorgun.
Steingrímur Hermannsson og Jón
Baldvin Hannibalsson utanríkisráð-
herra undirrituðu báðir afvopnun-
arsamninginn um fækkun hefð-
bundinna vopna í Evrópu fyrir ís-
lands hönd. Steingrímur ritaði jafn-
framt, ásamt leiðtogum hinna 22
rfkja Atlantshafs- og Varsjárbanda-
lagsins, undir yfirlýsingu þar sem
því er heitið að þessi lönd leysi ekki
sín deilummál með vopnum. í því
sambandi sagði Steingrímur að þó
að við séum fámenn þjóð án vopna
höfum við „þarna staðfestingu frá 21
öðru ríki á að þeir munu ekki beita
okkur vopnavaldi".
Um herstöðina í Keflavík taldi
Steingrímur það „eðlilegt, að við ís-
lendingar spyrjum hvort hlutverk
varnarstöðvarinnar í Keflavík hljóti
ekki að breytast. Ég held að hún
hljóti fyrst og fremst að vera rekin
til þess að skapa traust á þá samn-
inga, sem hafa verið gerðir, en er þó
einnig háð því að samningar takist
um afvopnun á höfunum".
Þegar Steingrímur var inntur eftir
því hver framtíð Atlantshafs- og Var-
sjárbandalagsins yrðu sagði hann að
löndin innan Varsjárbandalagsins
hefðu sundrast það mikið að raddir
heyrðust um að það væri úr sög-
unni. Steingrímur telur að framtíð
Atlantshafsbandalagsins hljóti nú að
gjörbreytast, en það „muni taka þó
nokkurn tíma. Það er gert ráð fyrir
því í samkomulaginu að komið verði
á fót stofnunum til að fylgjast með
og gæta að því að farið sé að, eins og
um er samið, og ég held að það fari
mjög eftir því hvernig þær stofnanir
þróast hver framtíð Atlantshafs-
bandalagsins verður.“ En þessar
stofnanir verða í Prag, Berlín og Var-
sjá og þeirra hlutverk er m.a. að
kljást við deilumál þau, sem upp
kunna að koma á milli ríkjanna.
Steingrímur sagði jafnframt að á
RÖSE fundunum í gær hefði kveðið
við nokkuð mismunandi tóna: Gor-
batsjov Sovétleiðtogi talaði t.d. um
áframhaldandi afvopnun og tjáði
vilja sinn til að semja einnig um af-
vopnun á höfunum, en þessi samn-
ingur hljóðar upp á afvopnun á landi
en ekki á hafi úti. En Margaret
Thatcher forsætisráðherra Bret-
lands hins vegar, lagði áherslu á að
það þyrfti að hafa kjarnorkuvopn og
bandalög til að tryggja friðinn. Þessi
tvö sjónarmið voru afar ríkjandi að
sögn Steingríms. Hins vegar kom
líka fram það sjónarmið að leggja
þyrfti áherslu á efnahagssamvinnu
við Austur-Evrópulöndin og mikil-
vægi þess að styðja þau efnahagslega
til að þau geti tekið virkan þátt í
samvinnu landanna.
Jón Baldvin Hannibalsson utanrík-
isráðherra sagði í gær um þýðingu
þessa samnings fyrir okkur íslend-
inga að hann hefði „þann snerti-
punkt, að það er flugvélakostur í eft-
irlitsstöðinni á Keflavíkurflugvelli,
sem er flokkaður undir flota, þannig
að við þurfum að gera grein fyrir til-
vist þessara flugvéla. Annað er það,
að við erum skyldug til þess að veita
viðtöku fulltrúum þess erlends ríkis,
þ.e.a.s. úr fyrrum Varsjárbandalagi
fyrst og fremst, sem óskar eftir því
að fá að skoða.
Jón Baldvin benti jafnframt á að
þetta væri samningur um eyðilegg-
ingu á hefðbundnum vopnum á
landi, en nær ekki yfir höfin. „Þetta
er risavaxinn vopnaskurður, meiri
eyðilegging á vopnum en nokkurn
tímann hefur gerst í nokkurri styrj-
öld frá upphafi. Engu að síður er
þetta aðeins fyrsti áfanginn, því inn-
an viku héðan í frá halda þessir
samningar áfram, CFE 2 eins og það
Steingrímur Hermannson.
er kallað. En af því, er varðar höfin,
er það svo, að til þess að fá fram
samninga eða samkomulag um af-
vopnun á höfunum, þarf að takast
samkomulag, eða breyting á umboði
svokölluðu, hinna 22 eða 34 ríkja og
það tekur lengri tíma en að það
verði gert svona á einu síðdegi."
Jón Baldvin minntist jafnframt á
það, að í þessum samningi fælist að
Sovétmenn dragi til baka herlið sitt
úr öllum löndum Austur-Evrópu á
umsömdum tíma. Pólland er þó
undanskilið þar því Sovétmenn
Jón Baldvin Hannibalsson.
vildu ekki ganga frá þeim samning-
um fyrr en sameining Þýskalands
væri frágengin og þeir hefðu trygg-
ingar um öryggi sinna landamæra,
en það mun líklega skýrast á næsta
ári.
Jón Baldvin sagði einnig að Var-
sjárbandalagið væri nánast úr sög-
unni sem slíkt og að „fulltrúar
hinna ýmsu aðildarríkja Austur-
Evrópu tala hér fullum fetum um
það Varsjárbandalagið sé úr sög-
unni.“
-GEÓ
Fjármálaráðherra hefur lagt fyrir Alþingi stjórnarfrumvarp um starfsmannamál:
Þrjú þúsund fleiri ríkis-
starfsmenn um áramót
Á myndinni eru firá vinstri: Haukur Tómasson hjá Orkustofnun, Jakob
Bjömsson orkumálastjórí, Siguijón Rist höfundur bókarínnar Vatns er
þörf, Einar Laxness hjá Bókaútgáfu Menningarsjóðs, Oddur Sigurðsson
hjá Orkustofríun og Svanur Pálsson hjá Orkustofríun. Tímamynd: Pjetur
Bók um vatnamælingar og vatnafar íslands:
Vatns er þörf
Reiknað er með að um 3000 manns
í heilbrigðisþjónustu skipti um
vinnuveitanda og gerist ríkisstarfs-
menn ef stjómarfrumvarp, sem
fjármálaráðherra hefur lagt fram á
Alþingi, nær fram að ganga. í frum-
varpinu er ennfremur gert ráð fyrir
því að ráðningarsamningar verði
staðfestir af stjómendum stofnana
og framkvæmd kjarasamninga
verði á heimavelli.
Frumvarp fjármálaráðherra, sem
fjallar um starfsmannamál, tengist
breyttri verkaskiptingu ríkis og
sveitarfélaga. í því er gert ráð fyrir
að stjórnendur þeirra stofnana, sem
um næstu áramót flytjast frá sveit-
arfélögum til ríkisins, munu áfram
annast ráðningar og launavinnslu
starfsmanna sinna í héraði. „Um leið
er rudd sú braut að aðrar einstakar
ríkisstofnanir geti annast fram-
kvæmd kjarasamninga fyrir hönd
fjármálaráðuneytisins", segir í
fréttatilkynningu frá fjármálaráðu-
neytinu.
Mun þessi málsmeðferð ráðuneyt-
isins vera í samhengi við þá stefnu
ríkisstjórnar að færa umsjón og
ábyrgð í fjármálum og rekstri til
stjórnenda einstakra ríkisstofnana.
Samkvæmt þessum breytingum
munu um 3000 starfsmenn í heil-
brigðisþjónustu skipta um atvinnu-
rekanda um áramótin og gerast rík-
isstarfsmenn. Þó gerir frumvarpið
ráð fyrir því að hinir nýju starfs-
menn ríkisins eigi kost á að vera
áfram félagar í sínu gamla stéttarfé-
lagi, og sérstakar deildir ríkisstarfs-
manna verða í starfsmannafélögum
sveitarfélaganna. „Hér er því um að
ræða mikilsvert spor í átt til vald-
dreifingar í launa- og starfsmanna-
málum ríkisins. Af því leiðir jafn-
framt að störf við launavinnslu flytj-
ast í auknum mæli til stofnana ríkis-
ins um allt land, sem styrkir
þjónustu á landsbyggðinni", segir
ennfremur í fréttatilkynningunni.
-hs.
Út er komin hjá Bókaútgáfu Menn-
ingarsjóðs bókin Vatns er þörf eftir
Sigurjón Rist vatnamælingamann.
í formála bókarinnar þakkar Jakob
Björnsson orkumálastjóri höfundi
og samstarfsmönnum hans við
Vatnamælingar Orkustofnunar fyrr
og síðar fyrir ómetanlegt framtak
undanfama áratugi til þekkingar á
vatnsorku landsins og vatnafari
þess.
Á bókarkápu segir, að í bókinni sé
rakin þróunarsaga vatnamælinga og
varpað ljósi á vatnafar íslands. Bókin
skiptist í fjóra aðalkafla sem heita
Vatnamælingar á íslandi, Eðlisþætt-
ir vatna, Ár og vötn í einstökum
landshlutum og Þjóðin og vatns-
nytjar. Bókin hefur ennfremur að
geyma formála, eftirmála, viðauka
og skrár. Hún er 248 bls. og í stóru
broti og prýðir hana fjöldi mynda,
uppdrátta og teikninga.
—SE
Þrjú jafntefli og biðskák
Ölympíuskákmótsins verður tefld í
dag. -SE
GAS0UA HÆKKAR UM 17,1%
Þriðja umferð á Ölympíuskákmót-
inu í Novi Sad í Júgóslavíu var tefld
í gær og tefldu íslendingar á móti
Frökkum. Úrslitin voru þau, þegar
ein skák hafði farið í bið, að hvort
liðið hafði hlotið 1 1/2 vinning.
í fyrstu umferð tefldu íslendingar
við Indverja og töpuðu óvænt,
fengu einn og hálfan vinning á móti
tveimur og hálfum. í þeirri umferð
tapaði Helgi Ólafsson, Jón L. Árna-
son gerði jafntefli, Jóhann Hjartar-
son vann og Margeir Pétursson tap-
aði.
1 annarri umferðinni hvfldi Marg-
eir og Héðinn Steingrímsson kom
inn í Iiðið. íslendingar kepptu þá við
Úrúgvæ og sigruðu á öllum borð-
um, 4-0.
Eftir fyrstu umferðina voru íslend-
ingar í 61. sæti en komust upp í 31.
sæti eftir árangurinn í annarri um-
ferð.
í gær gerðu þeir Helgi, Margeir
og Jóhann jafntefli, en skák Jóns L.
fór í bið. Staða Jóns var hins vegar
ekki góð og útlit fyrir að hann
myndi tapa henni. Fjórða umferð
Verðlagsráð samþykkti í gær beiðni
olíufélaganna um hækkun á útsölu-
verði gasolíu um 17,1%. Ástæða
fyrir þessir beiðni er hækkun á inn-
kaupsverði olíu.
Síðast hækkaði verð á gasolíu hinn
1. október s.l. um 40% og er þessa
öra hækkun fyrst og fremst vegna
ástandsins við Persaflóa. í gær kost-
aði lítrinn af gasolíu 21 krónu, en í
dag kemur hann til með að kosta
tæpar 25 krónur. Þó þessi hækkun
hafi verið samþykkt í Verðlagsráði
þá er ekki talin þörf á að hækka aðr-
ar tegundir eldsneytis.
-hs