Tíminn - 21.11.1990, Blaðsíða 9

8 Tíminn
Miðvikudagur 21. nóvember 1990
Miðvikudagur 21. nóvember 1990
Tíminn 9

ÁLVKTUN UM VELFERÐARMÁL samþykkt á 21. flokksþingi Framsóknarflokksins:
ALMANNATRYGGINGAR TRYGGI LÁGMARKS-
AFKOMU
Flokksþing framsóknarmanna leggur
áherslu á að skipulag almannatrygginga
verði tekið til endurskoðunar hið fyrsta með
það að markmiði að hlutverk almannatrygg-
inga verði að tryggja ákveðna lágmarksaf-
komu þegnanna, en ekki að vera uppbót á
góðar tekjur. Nauðsynlegt er að þeir fjár-
munir, sem varið er til almannatrygginga,
nýtist þeim sem mest þurfa á að halda.
Flokksþingið leggur því áherslu á eftirfar-
andi:
• Að lífeyrisréttur allra landsmanna verði
samræmdur.
• Að lífeyris- og sjúkratryggingakerfið verði
gert einfaldara og réttlátara.
• Að lífeyrir lífeyrissjóðanna skerði ekki líf-
eyri almannatrygginga.
• Að sjúkra- og slysatryggingar verði sam-
ræmdar.
• Að tryggingabætur verði aldrei lægri en
lágmarkslaun og sérstakur kostnaður
vegna fötlunar, lyfja og hjálpartækja verði
bættur sérstaklega.
MÁLEFNIFATLAÐRA
Flokksþing framsóknarmanna fagnar því að
fólk sem er fatlað verður stöðugt virkari
þátttakendur á öllum sviðum þjóðlífsins.
Skapa verður þau skilyrði í þjóðfélaginu að
fólk sem fatlað er geti lagt sitt af mörkum til
samfélagsins.
Framsóknarflokkurinn vill stuðla að fullri
þátttöku fatlaðra í samfélaginu og jafnrétti
þeirra.
Flokksþingið leggur því áherslu á eftirfar-
andi:
• Að fatlaðir lifi og starfi meðal annarra í
þjóðfélaginu..
• Að lögð verði aukin áhersla á margvíslega
hæfingu og hæfingarstöðvar verði efldar.
• Að unnið verði áfram eftir þeirri stefnu
sem mörkuð var með lögum um málefni
fatlaðra og fólst í því að byggja upp svæð-
isbundna þjónustu fyrir fatlaða í öllum
kjördæmum landsins.
• Að það verði forgangsverkefni að gera út-
tekt á öllum opinberum byggingum hvað
varðar aðgengi fatlaðra og að gerð verði 5
ára áætlun um að breyta þeim, þannig að
aðgengiskröfum verði fullnægt.
• Að vinnustaðir séu þannig hannaðir að
þeir séu aðgengilegir ÖLLUM.
• Að fólki, sem er fatlað, verði gert mögu-
legt að nýta sér þjónustu almenningsfar-
artækja.
• Að þeir, sem þurfa á bifreið að halda vegna
fötlunar sinnar, verði aðstoðaðir við að
eignast og reka eigin bifreið.
• Að tengsl verndaðra vinnustaða við at-
vinnulífið verði aukin, starfsþjálfun fatl-
aðra efld og þeim veittur stuðningur á
hinum almenna vinnumarkaði.
• Að hagsmunasamtökum fatlaðra verði
tryggð áhrif á ákvarðanir um málefni fatl-
aðra.
HEILBRIGÐISMÁL
Flokksþing framsóknarmanna telur að allir
landsmenn eigi að hafa jafnan rétt til hinnar
fullkomnustu heilbrigðisþjónustu sem kost-
ur er á.
Flokksþingiö leggur því áherslu á eftirfar-
andi:
• Að samþykkt verði heildaráætlun um upp-
byggingu heilbrigðisþjónustunnar í land-
inu þar sem hlutverk og langtíma mark-
mið verði skilgreind, þannig að fjármagn
og mannafli nýtist sem best og gæði þjón-
ustunnar verði tryggð.
• Að uppbygging hjúkrunarheimila fyrir
aldraða og langlegusjúklinga verði áfram
forgangsverkefni.
VERÐI EKKI HALAUNAUPPBOT
• Að sjúkrahúsum og heilsugæslustöðvum
verði tryggður rekstrargrundvöllur í sam-
ræmi við þá þjónustu sem ætlast er til að
þau veiti. í þessu tilliti er nauðsynlegt að
finna leið til að gera sér grein fyrir raun-
verulegum kostnaði við rekstur sjúkra-
stofnana.
• Að áhersla verði lögð á samnýtingu tækja,
búnaðar, húsnæðis og sérfræðiþjónustu
sjúkrahúsanna og á aukna samvinnu
þeirra. Varast ber þó að rekstrareiningar
verði of stórar, þannig að gildi einstak-
lingsins í okkar litla þjóðfélagi glatist
ekki.
• Að við framkvæmd heilbrigðisþjónust-
unnar verði höfð hliðsjón af bættum sam-
göngum, þannig að öll sérfræðiþjónusta
verði í stærri þéttbýliskjörnum. í hinum
dreifðu byggðum verði heilsugæsluþjón-
usta, en jafnframt verði öllum tryggður
aðgangur að sérfræðilæknishjálp.
• Að unnið verði markvisst að því að endur-
nýja þyrlu Landhelgisgæslunnar og efla
þjónustu til björgunar og öryggisstarfa.
Nauðsynlegt er að hvetja til þjóðarsam-
stöðu um lausn þessa mikilvæga máls.
• Að tryggt verði að sjúkraflug á lands-
byggðinni verði eðlilegur hluti af heil-
brigðisþjónustu íbúanna þar.
• Að bætt verði úr læknaskorti í einmenn-
ingshéruðum. Það verði gert með því að
bæta fjárhagslega og félagslega aðstöðu
þeirra lækna sem þar starfa.
• Að kannaðir verði möguleikar á öðrum
rekstrarformum samhliða ríkisrekstri
innan heilbrigðisþjónustunnar með það
að markmiði að veita sem besta þjónustu
og með sem hagkvæmustum hætti.
• Að aukin áhersla verði lögð á heilbrigðis-
hvatningu á öllum sviðum heilbrigðis-
þjónustunnar, svo og í skólakerfinu,
íþrótta- og æskulýðshreyfingunni. Með
heilbrigðishvatningu er átt við allt það
sem leiðir til bættrar heilsu.
• Að afnumin verði einokunaraðstaða lyfja
innflytjenda og lyfsala. Nýju fyrirkomu-
lagi Iyfjainnflutnings og lyfjadreifingar
verði komið á fót með það að markmiði að
lækka lyfjakostnað og bæta lyfjadreifingu
út um land.
• Að áfram verði leitað leiða í samvinnu við
heilbrigðisstéttirnar til sparnaðar og hag-
ræðingar í heilbrigðisþjónustunni með
það að markmiði að bæta heilbrigðisþjón-
ustuna um allt land.
FJÖLSKYLDAN
Flokksþing framsóknarmanna leggur
áherslu á að fjölskyldan er sú grunneining
þjóðfélagsins sem ber að styrkja til muna.
Lífsgæðakapphlaupið er ekki það sem skipt-
ir mestu máli heldur ber að leggja áherslu á
að efla mannleg samskipti og hlúa að ein-
staklingunum.
Flokksþingið leggur því áherslu á eftirfar-
andi:
• Að áfram verði efnahagslegur stöðugleiki
því að fátt kemur fjölskyldunni betur.
• Að ríki eða sveitarfélög greiði því fólki
laun sem kýs að leggja niður launuð störf
til þess að annast aldraða, sjúka eða fatl-
aða fjölskyldumeðlimi á eigin heimili.
• Að vinnumarkaður taki tillit til þarfa
beggja foreldra og geri þeim kleift að
sinna uppeldishlutverki sínu með sveigj-
anlegri vinnutíma.
• Að stefnt verði að því að fæðingarorlof
verði í áföngum lengt í eitt ár og foreldrar
hafi heimild til að skipta því á milli sín.
• Að öll börn eldri en eins árs hafi örugga
dagvistun og leikskólar og grunnskólar
lagi sig að þörfum foreldra og barna hvað

í..

varðar lengd dvalartíma. Þannig verði
komið í veg fyrir að börn þurfi að flækjast
á milli fleiri en eins vistunarstaðar yfir
daginn eða þá að sjá um sig sjálf.
• Að efldur verði stuðningur og fræðsla fyr-
ir foreldra til að efla fjölskylduböndin.
• Að átak verði gert til að koma á öflugri
heimaþjónustu í öllum sveitarfélögum
landsins. í þessu skyni verður að sam-
ræma heimilishjálp sveitarfélaganna og
heimahjúkrun.
• Að dagvistir mikið fatlaðra verði efldar.
• Að kjör stuðningsfjölskyldna, tilsjónar-
fólks og þeirra sem vinna við heimaþjón-
ustu verði bætt.
• Að standa vörð um starf þjóðkirkjunnar og
auka sjálfstæði hennar.
MÁLEFNI ALDRAÐRA
Flokksþing framsóknarmanna fagnar þeim
umskiptum til hins betra sem orðið hafa í
málefnum aldraðra á undanförnum árum.
Með aukinni velmegun og bættri heilbrigðis-
þjónustu er meðalaldur á íslandi einn sá
hæsti sem þekkist. Þó er ljóst að enn er úr-
bóta þörf.
Flokksþingið leggur því áherslu á eftirfar-
andi:
• Að ríkisvaldið standi við lögbundin fram-
Iög til Framkvæmdasjóðs aldraðra.
• Að hagsmunasamtökum aldraðra verði
tryggð áhrif á ákvarðanatöku um eigin
málefni.
• Að auka sveigjanleika í atvinnulífinu svo
aldraðir eigi í auknum mæli kost á hluta-
störfum.
• Að styðja við öflugt og fjölbreytt tóm-
stundastarf sem er mikilvægur þáttur í
lífi og starfi aldraðra.
• Að gert verði átak í menntunarmálum
þeirra sem við öldrunarþjónustu starfa
t.d. með því að stofnuð verði sérstök
námsbraut við fjölbrautaskóla og í full-
orðinsfræðslu fyrir þá sem hugsa sér störf
við heimaþjónustu aldraðra.
• Að þeir öldruðu, sem eru of lasburða til að
dvelja á eigin heimilum, eigi völ á stofn-
anaþjónustu sem taki mið af þörfum
þeirra.
• Að gera öldruðum fært að búa sem lengst
á eigin heimili með því að auka dagvistun
og heimaþjónustu fyrir aldraða.
ÍÞRÓTTA- OG
ÆSKULÝÐSMÁL
Flokksþing framsóknarmanna leggur
áherslu á mikilvægi íþrótta- og æskulýðs-
starfs og hvers kyns annað heilbrigt tóm-
stundarstarf.
Flokksþingið leggur því áherslu á eftirfar-
andi:
• Að ÖLLUM þjóðfélagsþegnum sé gert
kleift að eiga og nýta tómstundir sínar til
að sinna hollum og þroskandi viðfangs-
efnum án tillits til búsetu, stéttar, aldurs
eða kyns.
• Að íþróttalögin verði endurskoðuð og
mörkuð verði stefna í fjármögnun
íþróttahreyfingarinnar.
• Að styðja íþrótta- og æskulýðsstarf sem er
í höndum frjálsra félaga og samtaka
þeirra.
• Að félagsmálafræðsla í skólum verði aukin
og að samráð verði haft um þá fræðslu við
æskulýðs- og íþróttafélög.
• Að auka stuðning við samtök fatlaðra
íþróttamanna og gera fötluðum kleift að
stunda nauðsynlega hreyfingu og íþrótt-
ir.
• Að styðja tryggilega við bakið á starfsemi
ungmenna-, íþrótta- og æskulýðsfélag-
anna, þannig að þessum samtökum sé
gert kleift að efla almenningsíþróttir.
• Að framhaldsskólar efli leiðbeinenda-
menntun í íþróttum.
• Að í skipulagi sveitarfélaga sé gert ráð fyr-
ir opnum leiksvæðum fyrir börn og ung-
linga. .
\ \
FRÆÐSLU- OG
UPPELDISMÁL
Flokksþing framsóknarmanna telur að for-
sendur fyrir bættum lífsgæðum þjóðarinnar
í framtíðinni byggist á menntun hennar. Líf
og iærdómur eru tvær ásjónur á sama
meiði. Leik- og grunnskólar þurfa að vera
gróskumiklar mennta- og menningarmið-
stöðvar. Mikilvægt er að rækta persónuleika,
sérhæfileika og séreiginleika hvers einstak-
lings til að beita hugmyndaflugi og skapandi
hugsun.
Flokksþingið leggur því áherslu á eftirfar-
andi:
• Að sett verði rammalöggjöf um leikskól-
ann þar sem verði lögð áhersla á að eðli-
leg tengsl og samfelld náist við uppeldi og
nám í grunnskólum.
• Að frumvarp það til laga um grunnskóla,
sem ríkisstjórnin hyggst leggja fyrir Al-
þingi verði samþykkt en þar er tekið und-
ir tillögur Framsóknarflokksins varðandi
öll meginatriði svo sem samfelldan, ein-
setinn skóla,
• Að áhersla verði lögð á fræðslu og fyrir-
byggjandi starf fyrir börn og unglinga
varðandi öryggi, s.s. slysavarnir, skyndi-
hjálp, afbrot og einelti.
• Að gera stórátak í fræðslu fyrir ungmenni
og foreldra þeirra um ávana- og fíkniefna-
forvarnir.
• Að skólar verði aðgengilegir fötluðum og
fötluð börn og ungmenni fái í grunnskói-
anum samfellda og sérhæfða kennslu og
þjálfun í samræmi við þarfir hvers og
eins.
• Að komið verði á sérstökum áfanga í fram-
haldsskólum sem hafi það markmið að
undirbúa nemendur vegna stofnunar
heimilis, uppeldis barna ásamt kennslu í
réttindum og skyldum sem eru samfara
stofnun heimilis. Verði námsgreinin
skyldunámsgrein.
• Að tryggt verði að framhaldsskólinn geti
framfylgt nýsettum lögum um að hann
veiti fötluðum kennslu og þjálfun við
hæfi og sérstakan stuðning í námi.
• Að brugðist verði við kennara og fóstru-
skorti í dreifbýli m.a. með því að gefa
starfandi leiðbeinendum kost á réttinda-
námi með fjarnámi samhliða störfum.
• Að gerð verði úttekt á aðbúnaði og að-
stöðu barna í heimavistarskólum með það
að markmiði að vinna að og tryggja vellíð-
an og velferð barna í heimavistarskólum
eins og kostur er.
• Að farkennsla verði tekin upp sem valkost-
ur fyrir yngri börn sem annars þurfa að
sækja heimavistarskóla.
• Að fræðsluvarp og „opnun háskóla" verði
komið á m.a. til að nýta hina hæfustu
kennara og nýjustu tækni í okkar strjál-
býla landi.
• Að á vegum ríkisins verði hægt að fá á ein-
um stað þau rit og álitsgerðir sem opin-
berir aðilar gefa út.
• Að stefnt verði að því að Þjóðarbókhlaðan
verði tekin í notkun 1994 og gerðar verði
raunhæfar áætlanir til þess að þetta
markmið megi ná fram að ganga.
HÚSNÆÐISMÁL
Flokksþing framsóknarmanna telur að hin-
ar tíðu breytingar á húsnæðislöggjöfinni síð-
ustu árin hafi skapað óöryggi hjá þeim sem
þurftu á húsnæðislánum að halda. Þessu
óvissuástandi verður að linna án tafar. Lög-
gjöf sú sem sett var með samkomulagi við
aðila vinnumarkaðarins 1986 fékk ekki tæki-
færi til eðlilegrar þróunar. Þess í stað var
nýrri kollsteypu hleypt af stað með húsbréfa-
löggjöfinni og fjársvelti Byggingarsjóðs rík-
isins.
Flokksþingið telur rétt úr þvf sem komið er
að kerfið frá 1986 verði látið gilda fyrir þá
sem eru að eignast sína fyrstu íbúð en hús-
bréfakerfið fyrir þá sem eiga íbúð til að selja
svo og til viðbygginga og endurbóta á hús-
næði.
Framfylgt verði því ákvæði laganna að bank-
ar og sparisjóðir annist afgreiðslu í stað hús-
bréfadeildar Húsnæðisstofnunar rfkisins.
Framsóknarflokkurinn lítur á það sem meg-
inverkefni að almenningur geti eignast eigið
húsnæði en Ieggur ríka áherslu á að alltaf sé
til staðar raunhæft val á milli hinna ýmsu
möguleika á eignarformi, svo sem félagsleg-
ar eignaíbúðir og búsetaformið.
Það er einnig sérstaklega mikilvægt að ríki
og sveitarfélög bjóði upp á tímabundin úr-
ræði í húsnæði m.a. fyrir ungt fólk sem er að
hefja búskap t.d. með leigu- eða kaupleigu-
íbúðum.
Flokksþingið leggur auk þess því áherslu á
eftirfarandi:
• Að samtök fatlaðra og svæðisstjórnum um
málefni fatlaðra verði falið, í samvinnu
við Húsnæðisstofnun ríkisins að þróa
húsnæðisgerð sem henti öllum fötluðum.
• Að lögð verði ríkari áhersla á ábyrgð hönn-
uða, bygginganefnda og byggingafulltrúa
að ákvæðum laga sem tryggja eigi að-
gengi fatlaðra verði framfylgt.
• Að tryggja þeim sem vilja eignast sérhæfð-
ar íbúðir fýrir aldraða eðlilega möguleika
á að selja það húsnæði sem þeir eiga fyrir.
Það verður best tryggt með því að leggja
áherslu á það við sveitarfélög og Húsnæð-
isstofnunina að auðvelda innkaup þessara
íbúða í félagslega kerfið.
• Að það húsnæðislánafyrirkomulag, sem
tekið var upp árið 1986 hentar öllu venju-
legu launafólki betur en húsbréfin vegna
lengri lánstíma og lægri vaxta sem eru
niðurgreiddir samstundis en ekki eftir á
eins og í vaxtabótakerfinu. Því er varað
við að þessu kerfi verði lokað. Til að
tryggja framgang þess verði haft samráð
við aðila vinnumarkaðarins þar sem líf-
eyrissjóðirnir sjá húsnæðislánakerfinu að
meginhluta fyrir lánsfé.
• Að varað er við að öll viðskipti með íbúðir
verði með ríkisábyrgð eins og raunin er í
húsbréfakerfinu.
Verulegir erfiðleikar hafa komið í ljós á
framkvæmd húsbréfakerfisins. Mest áber-
andi er offramboð húsbréfa sem leiðir til
hárra affalla og vaxta. Húsbréfakerfið hent-
ar betur hinum tekju- og eignameiri aðil-
um. Þingið vekur athygli á því að í hús-
bréfakerfinu skuldbindur kaupandi sig til
að greiða háa óbreytanlega raunvexti f 25
ár. Vaxtabætur eru í raun ekki annað en
niðurgreiðsla á vöxtum og er því ekki sá
sparnaður fyrir ríkissjóð sem haldið hefur
verið fram. Það kann þó að spara ríkissjóði
útgjöld vegna þess að vaxtabótakerfið er
mjög óhagkvæmt landsbyggðinni þar sem
fasteignamat íbúða er lágt. Þingið vekur at-
hygli á þvf að greiðslubyrði íbúðarkaup-
enda í húsbréfakerfinu þyngist með árun-
um vegna þess hvernig vaxtabótakerfinu er
háttað, þ.e. að einungis vextir eru frádrátt-
arbærir.
Flokksþingið telur óeðlilegt að það fjármagn
sem varið er til húsnæðiskaupa almennings
sé talin besta leiðin til ávöxtunar.