Tíminn - 23.11.1990, Blaðsíða 6
6 Tíminn
Föstudagur 23. nóvember 1990
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn og
Framsóknarfélögin I Reykjavlk
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason
Ritstjórar: Indriði G. Þorsteinsson ábm.
Ingvar Glslason
Aðstoðarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Stefán Asgrlmsson
Auglýsingastjóri: Steingrímur Glslason
SkrifstofurLyngháls 9,110 Reykjavík. S(ml: 686300.
Auglýsingaslmi: 680001. Kvöldsímar. Áskrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, (þróttir 686332, tæknideild 686387.
Setnlng og umbrot: Tæknideild Tlmans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1100,-, verð I lausasölu kr. 100,- og kr. 120,- um
helgar. Grunnverð auglýsinga kr. 660,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
íslensk alfræðibók
íslensk bókaútgáfa hefur það sérstaka einkenni að láta
mest að sér kveða mánuðina og vikurnar fyrir jól. Há-
annir bókaútgáfunnar ber yfirleitt upp á sjálfa jólaföst-
una. Tilraunir útgefenda til að breyta þessu vertíðar-
skipulagi starfsgreinar sinnar virðast ekki hafa haft
mikinn árangur í för með sér. Af einhverjum ástæðum
hefur hin hulda hönd íslensks bókamarkaðar ákveðið
að svona skuli þetta vera, og útgefendur og rithöfund-
ar verða að sæta því.
Oft er á orði haft að árstíðabundin verk séu unnin í
flaustri og ætti þá að koma niður á bókaútgáfu, sem á
í kapphlaupi við afmarkaða kauptíð. Ef einhver fótur
er fyrir þessu, sem vel má vera, er flaustrið ekki þar
fyrir algilt einkenni á íslenskri bókaútgáfu. Sannleik-
urinn er sá að árlega koma út mörg góð og gagnleg rit
á íslandi og bókaútgefendur standa margir vel í stöðu
sinni.
Eitt þeirra verka sem nú sjá dagsins ljós á íslenskum
bókamarkaði og afsanna allherjarkenninguna um að
t fljótaskrift sé á íslenskri útgáfustarfsemi er íslenska al-
fræðibókin, gefin út af Bókaútgáfu Arnar og Örlygs
undir aðalritstjórn Dóru Hafsteinsdóttur og Sigríðar
Harðardóttur.
Tilraunir hafa áður verið gerðar til þess að setja sam-
an íslenska alfræðibók án þess að úr yrði. Þessi bók er
því brautryðjendaverk, útgáfa hennar markar tímamót
í sögu íslenskrar bókaútgáfu. íslenska alfræðibókin
ber með sér að hún er kunnáttusamlega unnin og að
henni staðið af fagmannlegu öryggi. Hér er um þriggja
binda verk að ræða með 35 þúsund uppflettiorðum,
ríkulega myndskreytt, m.a. búin 800 landa- og sögu-
kortum.
Þótt ljóst sé að Alfræðibókin á sér danska fyrirmynd,
enda ekki leynt með það farið, fer því fjarri að hún beri
neinn þýðingarsvip. Eitt af því sem gerir íslensku al-
fræðibókina svo góða sem hún er, er ritmál hennar,
þar sem ekki er slakað á þeirri kröfu, að um hvert efni
sé fjallað á góðri íslensku og leitast við að nota hæf ný-
yrði í stað lélegs slangurs. Um þetta segir útgáfustjór-
inn, Örlygur Hálfdanarson, í aðfaraorðum að bókinni,
að á herðum útgáfunnar hafi hvílt sú ábyrgð að „móta
verkið í þeim anda að það stuðlaði að eðlilegri þróun
íslenskrar tungu“. Ástæða er til að fagna slíkri stefnu-
yfirlýsingu útgefandans og því treyst að hann tali þar í
nafni íslenskra bókaútgefenda yfirleitt.
Þótt víst sé að útgáfa alfræðibókar er háð margs kon-
ar list og verkmenntum bókagerðarmanna, er það eigi
að síður höfundarstarfið sem sker úr um gildi bókar af
þessu tagi. Umfram allt ritmál og stíll, frásagnarlistin,
því að alfræðibók er lestrarbók, eins konar námsbók,
sem ekki síst er ætluð læsum almenningi og fólki í
ýmsum störfum, sem þarfnast skjótra upplýsinga um
hin ólíkustu efni.
íslenska alfræðibókin er að vísu enginn „stórlexfkon",
en hún er eigi að síður stórvirki í íslenskri bókaútgáfu
og stendur vel fýrir sínu sem gagnlegt upplýsingarit á
íslenskri tungu.
GARRI
DIGRAR SKYRSLUR
Menn hafa verið að úttala sig um
upplýsingar, sem MorgunbJaöið
befur verið að birta eftir KGB- for-
ingjanum Gordíjevskí um
semi fstenskra
við sovésku njósnastofnunina.
Sumir taka létt á fiessu máli og
segja sem svo, að stjémmáiamenn
séu því fegnir, fáist útlendingar tii
að hlusta á þá. Að hinu ieytinu hafi
að vinna sig í álit bjá KGB, þvi
skýrslur béöan hafi verið digrar og
orðroargar. Minoir þetta ekld Htið á
kvikmynd sem gerð var um KGB-
njósnir « Vestur-Beriín, þar sem
tekjuhæsti ryósnari KGB í fwim
hiuta borgarinnar fór aldrei út úr
ibúð sinni og talaði eldd við nokk-
um mann, en skrifaði skýrslur tO
KGB viðstöðulaust með hinum og
þcssum upplýsingum, sem voru
ekkert annað en tilbúningur, eða f
mesta lagi úr dagblöðunum. Látið
var S það skma að þennan njósnara
teldi KGB sinn besta mann í Vest-
ur-Berh'n.
Fundu
sjáífstæðismann
Þegar Morgunbiaðið fór að tala við
Norðurlandameistara f KGB-njósn-
um var eiginlega um eitt umstals-
vert frávik að ræða frá venjulegum
njósnasögum, Meistarinn bélt því
fram að emn af fjórum íslenskum
njósnurum, sem hano nefndi, væri
í Sjálfstæðisflokknum. Þetta hefði
þótt ótrúlegt fyrir nokkram árum,
en einhvem veginn hefur aum-
ingjaskapur kommúnismans risið í
þær hæðir á síðasta ári, að ekki
skiptir lengur máli hveriir eru taki-
ir upplýsendur KGB á JsbmdJ. Hér
áöur var með góðum árangri bægt
r. Eru þau ekki fá npp-
híaupsmálin, jafnvel hér á íslandi,
sem þannig eru runnin frá KGB.
Helsti boðberi þeírra máta befur
blaðs. En þeir hafa fengið uppreisn
æru. Einn þeirra er td. í nefiid á
vegum forsætisráðherra til að spá
um framtíðina eftir aldamót Nú
i í KGB-
tnu, veröur þessum sama ritstjóra
svo miidð um, að hann reynir jafn-
Oiog GordíovskíJ.
nmnm, sem meistarinn teJnr að
haflblaðmóíKGB.
Svo hrundi (ýrirbæri6
á prenti. AJktmna var þegar Þjóð-
viýinn hirti að Matthías Johannes-
sen, rttstjóri Morgunblaðsins, og
Indriði G. Þorsteinsson væru
njósnarar CIA, leyniþjónustu
Banáarikjamanna, hér á Jandi, og
bar fyrir sig rit um CIA- njósnara
gefið út í Sviss. Þeirri prentstofhun
iokuðu Svisslendingar síðar eftir að
sannaðist að um var að ræða út-
gáfufyrirtæki KGB.
Framleiðsla
áupphlaupum
Lengi Ilku þeir hjá KGB þann leik
að senda KGB-menn sem flótta-
menn yfir járatjaklió. Þar gáfu þeir
skýrslur líkt og Gordíjevskí. í má)i
þeirra kom fram, að ýmsir trúnað-
armenn á Vesturiöndum, einkum í
Bandaríkjunum, væra KGB-agent-
ar, og oSu þessar uppiýsingar bæði
tjóni og ringuheið, uns menn átt-
uðu sig á því að þetta væri „disin-
formatlon“, sem KGB ástundaði í
áratugi og varð vel ágengt, þ.e. and-
heldur hlægleg á IsJandL Að vísu
hefur eitt slikt alvarlegt mál komiö
upp og var tefdð á því af fullri ein-
urð af Bjarna Benediktssyni. Þá
hafa fundist sovésk hlustunartæki,
sem sökkt hafði verið f Kleifarvatn.
En staðreyndin er, þótt héðan
kunni að hafa borist digrar skýrslur
frá agentum, að ísiendingar eiga
engin leyndarmál. Þeir KGB-agent-
ar, sem hlustað hafa á símlöl, ihafa
fyrst og fremst vitað um framhjá-
höld, sem áttu að fara leynt, skatt-
svib, sem enginn mátti vita um og
peningagreiðslur undir borði, scm
eins gott var að kæmust ckki í há-
mæli, Ekki er nokkur leið að álíta
að stjómmálamenn úr þremur
flokkum hafi getaö frætt KGB-ag-
enta um annað en það, sem var á
allra vitorði Hafl koinmúnisminn í
Sovétríkjunum talið þessar upplýs-
mikÖsverðar og álitið að á
þótt fyrirbærið sé hrunið. Garri
11111 VÍTT OG BREITT
Skattfrjáls auður
Það er segin saga að þegar til tals
kemur að leggja skatta á hátekjufólk
og stóreignamenn rjúka málgögn
hinna efnuðu og launaháu upp til
handa og fóta og froðufella yfir skatt-
píningu sem sliga muni allt þjóðfé-
lagskerfið og sýna fram á með
hundalógík að skattheimta af ríki-
dæminu muni koma verst niður á
þeim iaunalægstu.
Steingrímur Hermannsson hreyfði
því á nýafstöðnu flokksþingi, að
hækka þyrfti skatta til að velferðar-
þjóðfélagið fengi staðisL En hann gat
ekki um hvar ætti að herða skatt-
heimtuna, sem þó hefði verið eðli-
legt eftir svo skýlausa yfirlýsingu.
Nú hefur fjármálaráðherra Iagt
fram tillögur í ríkisstjóminni um
nýtt skattþrep og að hátekjumenn
greiði meira til þjóðfélagsins en þeir
sem veikburðari hafa bökin.
Skattpming meðal-
mennskunnar
Viðbrögðin láta ekki á sér standa.
Moggi skrilar harðorðan leiðara um
skattpíningu og telur ekkert eðli-
legra en að þeir ríku svíki undan
skatti. Orðrétfc „Fari svo að lagður
verði sérstakur skattur á hátekju-
menn, eins og Ólafur Ragnar Gríms-
son hefúr lagt til, er auðvitað Ijóst, að
þeir sem fyrir því verða munu leita
allra hugsanlegra leiða til þess að
komast hjá þeim skattgreiðslum og
þar með er ríkisvaldið að ýta undir
skattsvik."
Glæpurinn er sem sagt ekki svikur-
unum að kenna heldur ríkisvaldinu.
Þjófnaður er afsakaður með því að
einhver lætur stela frá sér, er er þar
með sá seki, en ekki þjófúrinn.
Viðbröð Morgunblaðsins koma ekki
á óvarfc Málgagnið hefur alltaf verið
málsvari hátekjumanna, og eignaað-
als og segir enda að skattgreiðendur
eigi ekki að láta ríkisstjómina kom-
ast upp með að skipa skattgreiðend-
um í tvær fylkingar, hátekjumanna
og millitekjufólks. „Það sem snýr að
hátekjufólki í dag mun snúa að fólki
með meðaltekjur á morgun."
Meðaltekjufólkið hefúr alltaf staðið
undir skattgreiðslum til samfélags-
ins, en þeir launaháu og ríku leituðu
áður, Ieita enn og munu leita „allra
hugsanlegra leiða til að komast hjá
skattgreiðslum". Ríkisvald og skatta-
lög hafa ávallt hjálpað þeim til þess
ama, og er engin sýnileg breyting
þará.
Skattstofur og gjaldheimtur standa
síðan með refsivöndinn yfir meðal-
tekjufólkinu og fylgja skattheimt-
unni eftir með fyllstu hörku. Fógetar
og Lögbirtingablaðið eru til vitnis
um allt það réttlæti.
Hagsmunir verkalýðs-
ins
Áætlað er að hátekjuskattur nái til
þeirra sem hafa 300 þús. kr í mánað-
artekjur og meira.
Verkalýðsleiðtogi suður með sjó
vitnar í DV í gær og segir að hátekju-
skatturinn muni fyrst og ffemst
leggjast á vinnuþrælana í þjóðfélag-
inu, svo sem sjómenn og þá sem eru
að koma sér þaki yfir höfúðið.
Það er fróðlegt að vita hvað umbjóð-
endur Karls Steinars í Verkalýðs- og
sjómannafélagi Keflavíkur hafa í
laun og hvaða hagsmuni hann er að
vemda.
Ef þetta em launin sem varaformað-
ur Verkamannasambands fslands
telur að hægt sé að amla saman með
góðri yfirvinnu eða skipsrúmi á Suð-
umesjum, er varla þörf að kvarta og
þá eiga verkalýðsleiðtogar lof skilið
fyrir einarða baráttu fyrir hagsmun-
um verkalýðsins.
Annars er krataflokkurinn upp á
móti hátekjuskatti og er það von, þar
sem verkalýðurinn er orðinn há-
tekjustétt, samkvæmt varaformanni
sambandsins. Annað er það að kröt-
um ber saman við atvinnurekendur
og Mogga og aðrar standpersónur,
sem hafa peningavit, að það sé af-
skaplega flókið að hafa tvö skattþrep.
Þess vegna á bara að mergsjúga
millistéttina eins og venjulega, en
sleppa hátekjuliðinu.
Enginn mótmælti þegar virðisauka-
skatturinn var lagður í rúst sama ár-
ið og hann tók gildi. Kúltúrtröllin
sáu fyrir honum með undanþágum
fyrir sjálf sig og má með sanni segja
að sú tekjuöflun ríkisins sé tröllum
gefin. En vegna undanþága er virðis-
aukaskatturinn svo flókinn að þar
standa aðallega eftir svik og prettir.
Fleira verður svaka flókið, þegar til
orða kemur að láta hina ríku greiða
skerf til þjóðfélagsins. Gróði af hluta-
félögum, fjármagnstekjum, kvóta-
sölum, landssölum og hlunninda og
fleiru og fleiru sem þeir ríku hafa
umleikis, er skattfrjáls og viðkvæðið
er ávallt hið sama þegar spurt er um
réttmæti skattleysisins: að það sé svo
flókið að leggja skatta á auðinn og því
eðlilegast að sleppa því.
Skattmenn í íslenskum ríkisstjóm-
um ættu ekkert að vera að hugsa um
að ná skatttekjum af auðugu fólki og
tekjuháu. Það á sér svo öfluga mál-
svara að það tekst aldrei. Bara halda
áfram að rúa meðaltekjufólkið inn að
skinni.
Það hefur hvort sem er aldrei vit á
að bera hendur fyrir höfuð sér og
lætur Ijúga sig stútfullt um að í út-
löndum séu eignir og hátekjur skatt-
frjálsar.
Og enginn tekur eftir fréttamynd-
unum af frægum fjárplógsmönnum
og auðugum skattsvikurum í hand-
jámum. OÓ