Tíminn - 30.11.1990, Blaðsíða 7
Föstudagur 30. nóvember 1990
Tíminn 7
TÓNLIST
Gulir sinfóníutónleikar
Eins og þeim er kunnugt, sem með
tónleikum Sinfóníuhljómsveitar ís-
lands fylgjast, er í vetur gerð tilraun
með „tónlist í öllum regnbogans lit-
um“ — rauða, gula, græna og bláa.
Hugmyndin er sú, að þannig geti
sem flestir valið sér tónleikaröð við
hæfi, enda mun kerfi sem þetta tíðk-
ast sums staðar úti í heimi. Það
verður að sjálfsögðu ráðamanna
hljómsveitarinnar að ákveða hversu
til hefur tekist, en sé það vilji manna
að halda „nútímatónlist“ að hljóm-
leikagestum, er sú aðferð sennilega
líklegri til árangurs, sem hingað til
hefur verið notuð, nefnilega að hafa
eitt „nútímaverk" með á hverjum
tónleikum, fremur en að hafa sér-
staka tónleika af því tagi (bláa röð-
in). Hins vegar er hugsanlegt að
áhugamenn um samtímatónlist
gleðjíst yfir bláu röðinni, því hún
losi þá við þá kvöð að sitja undir alls
konar gömlu drasli til þess eins að
geta heyrt eitt almennilegt verk.
Sinfóníuhljómleikarnir 22. nóvem-
ber töldust til gulu raðarinnar: Páll
P. Pálsson stjórnaði og á efnisskrá
voru þrjú verk: Le corsaire eftir Hec-
tor Berlioz (1803-69), Sinfonietta
concertartte eftir Pál P. Pálsson og
Konsert fyrir hljómsveit eftir Witold
Lutoslavskí (f. 1913). Páll P. Pálsson
er að ýmsu leyti heppilegur stjórn-
andi fýrir tónleika sem þessa, þar
sem mikið ríður á nákvæmni og
taktfestu ef ekki á allt að riðlast,
enda leysti hann þann þáttinn vel af
hendi. Hitt er Iíklega umdeilanlegra
hvort honum tekst að innblása
hljómsveitina verulega. Ég held að
svo sé ekki, en Stravinsky mundi
hins vegar hafa sagt að enginn vett-
vangur sé fyrir neinn innblástur af
slíku tagi: ef allir spila sínar nótur
eins og þær standa á blaðinu og
fylgja í hvívetna skrifuðum fyrir-
mælum tónskáldsins, þá er verkið
rétt og vel flutt, og betra getur það
ekki orðið.
Le corsaire (Sjóræningjann) segir
tónleikaskráin hafa bakgrunn í
kvæði eftir Byron. Einhvern veginn
finnst mér Berlioz alltaf tilheyra síð-
ari hluta 19. aldar, en hið rétta er að
hann lagði drög að verki þessu 1831.
Það ár var Jónas Hallgrímsson skrif-
ari hjá Ulstrup bæjarfógeta í Reykja-
vík og að skjóta sig í Kristjönu
Knudsen í frístundum, en sjö ár lið-
in síðan 9. sinfónía Beethovens var
frumflutt í Vínarborg.
Páll P. Pálsson samdi Sinfóníu
concertante í Austurríki haustið
1988, og hafði þá í huga einleikar-
ana þrjá, Ásgeir Steingrímsson
trompet, Þorkel Jóelsson horn og
Odd Björnsson básúnu. Verkið er í
þremur þáttum og ekki lengra en
svo, að margir tónleikagestir — en
þó alls ekki allir — hefðu gjarnan
viljað heyra það aftur eftir hlé. Því
þetta er vel lukkað verk hjá Páli, og
einleikararnir, stóðu sig prýðisvel.
Og það gerði ekki síður Einar Jó-
hannesson í skemmtilegri sóló í
öðrum kaflanum.
Tónleikaskráin segir þetta vera í
Esinn sem Sinfóníuhljómsveit
Is flytur Konsert fyrir hljóm-
sveit eftir Pólverjann Lutoslavskí
(áður í nóvember 1967 og febrúar
1978). Sem væri undarlegt ef rétt er
að konsertinn beri þess merki að
hann hefði verið saminn eftir for-
skriftum kommúnískra valdhafa
Póllands. En hafi svo verið, hefur
Lutoslavskí sýnilega ekki haft neitt
illt af þessu aðhaldi, því Konsertinn
er litríkur mjög og líflegur og hin
besta skemmtun. Þarna eystra virð-
ist það nefnilega ætla að sannast, að
bönn og ofsóknir duga hvergi til að
kveða sálina í kútinn: kristnin, þjóð-
tungurnar og þjóðerniskenndin
virðast einmitt þrífast sérlega vel við
þessar aðstæður, og kannski listirn-
ar geri það líka, þrátt fyrir allt.
í hléinu voru ýmsir að ergja sig yf-
ir „intetsigende" pistlum í tónleika-
skránni, og kom þá upp sú hug-
mynd, að gera bæri verkefnavals-
nefnd, sem núna skipa þau Rut
Magnússon, Guðmundur Emilsson,
Árni Tómas Ragnarsson, Hróðmar I.
Sigurbjörnsson og Kjartan Óskars-
son, að gera í tónleikaskrá hverju
sinni grein fýrir því hvers vegna hin
ýmsu verk eru valin, tónleikagest-
um til upplýsingar og fræðslu. Þess-
ari hugmynd er hér með komið á
framfæri.
Sig.St.
Af háskólatónleikum
Á háskólatónleikum 21. nóvem- við, enda píanfstaferill hans ekki ússon, og síðan hafa 10 tii 15 há-
ber spilaði öm Magnússon píanó- Íangur. En fróðlegt verður að sjá skólatónleikar verið haldnir á vetri
leikari veric eftir Carl Nielsen hvaða stefnu hann tekur næst —• hverjum.
(1865-1931), Maurice Ravel áfram til nútíðar eða aftur á bak í Félagsvísindamenn Háskóians,
(1875-1937) og Claude Debussy tímanum til nýrra landvinninga sem alltaf eru að rannsaka hina
(1862-1918). Ömhefurverið ið- þar? ýmsu þætti þjóðfélagsins og segja
inn við tónleikahald síðan hann Háskólatónleikar voru fyrst frá niðurstöðum sínum í fjölmiðl-
kom heim frá námi í ýmsum lönd- haldnir veturinn 1974-75 og er um, eru ekki ennþá búnlr að rann-
um 1986; m.a. hefur hann komið þessi vetur því hinn sextándi. saka heilsubætandi og afkastaörv-
áður fram á háskólatónleikum. Þá Fyrstu 7 árin vom haldnir femir andi áhrif háskólatónleika á þá
spilaði hann Haydn og Mozart, ef tónleikar eða svo á vetri, venjulega sem tónleikana sækja, en vonandi
ég man rétt, en hefur nú fært sig á laugardögum í Félagsstofnun leggja þeir drög að slíkri rannsókn
nær í tímanum, því verkin þijú stúdenta. Veturinn 1981-82 var áður en líður á löngu. Því það
sem nú vom flutt em öll frá síð- hins vegar tekinn upp sá háttur, flnnur hver á sjálfum sér, að hann
ustu áramótum eða yngri. sem síðan hefur haldist við sívax- er miklu sprækari tll átaka, hvort
Öra Magnússon er mjög lipur pí- andi vinsældir, að haida tónleikana sem er við reiknivélina eða í um-
anisti og hefur sýnilega gaman af í Norræna húsinu í hádeginu, fyrst ferðinni, eftir vel heppnaða og sál-
því að spila. Á tónleikum hans rík- á fóstudögum en fljótlega á mið- bætandi stund eins og tónleikar
ir léttur og glaðlegur andi. Hins vikudögum. Fyrstl flytjandi á há- Amar Magnússonar voru.
vegar hefur hann ekki tekið fyrir degistónleikum, 23. október Sig.SL
þung vcrk og átakamikil á tónleik- 1981, var píanóleikari eins og Öm
um ennþá, svo ég hafi orðið var Magnússon, Einar heitinn Mark-
Drög að stjórnmálaályktun Kjör-
dæmissambands framsóknar-
manna í Reykjaneskjördæmi 1990
Kjördæmisþing framsóknarmanna í Reykjaneskjördæmi, haldið
í Keflavík 4. nóvember 1990, lýsir yfir fullum stuðningi við ríkis-
stjóm Steingríms Hermannssonar.
Þingið vekur athygli á þeim mikla árangrí, sem ríkisstjómin hef-
ur þegar náð í efnahagsmálum þjóðarinnar og leggur áherslu á að
hún sitji út kjörtímabiiið.
Þingið minnir á þá erfiðleika sem
við blöstu þegar núverandi ríkis-
stjórn tók við völdum: vaxandi verð-
bólga, hrun atvinnulífsins og stór-
kostlegt atvinnuleysi.
Með öruggum hætti hefur ríkis-
stjórn Steingríms Hermannssonar
tekist að vinna þjóðina út úr þessum
vanda. Það hefur m.a. verið gert
með aðhaldssamri efnahagsstefnu,
markvissri leiðréttingu á gengi
krónunnar og viðamikilli fjárhags-
legri endurskipulagningu útflutn-
ingsatvinnuveganna.
Sú þjóðarsátt, sem tókst í febrúar
s.l. milli stjórnvalda, fulltrúa verka-
lýðshreyfingarinnar og launþega, at-
vinnurekenda og bænda, hefur að
markmiði að tryggja þá efnahags-
legu endurreisn þjóðarbúsins, sem
ríkisstjórnin hefur lagt grundvöll
að.
Sá skilningur, sem aðilar vinnu-
markaðarins sýndu við þá samn-
ingagerð, er afar mikilvægur.
Árum saman hafa margar ríkis-
stjórnir sett sér það markmið að
verðbólga hér á landi verði ekki
meiri en í helstu viðskiptalöndum
okkar. Þetta hefur loks tekist. Árs-
hraði verðbólgu er nú um 4 af
hundraði, sem er minnsta verðbólga
um áratuga skeið og Þjóðhagsstofn-
un telur að verðbólga á árinu 1991
verði aðeins um 6 af hundraði að
óbreyttu.
í fyrsta sinn um árabil hefur orðið
afgangur af vöruskiptum og heildar-
viðskiptahalli lækkað í innan við 2 af
hundraði.
Vextir hafa lækkað verulega og því
dregið mjög úr fjármagnskostnaði
fyrirtækja og einstaklinga. Þetta
staðfesta þeir sem skulda.
Þessi árangur stuðlar að stöðug-
leika í efnahagslífi og eykur um leið
möguleika þjóðarinnar til hagvaxtar.
Þingið fagnar þeirri ákvörðun ríkis-
stjórnarinnar að afnema lánskjara-
vísitöluna og treystir því að við það
fyrirheit verði staðið. Andstaða
bankakerfisins má ekki valda því að
frá þessari ákvörðun verði horfið.
Þrátt fyrir þann mikla árangur, sem
náðst hefur í efnahagsmálum, er
Ijóst að vel þarf að halda á málum á
næstu árum. Jafnvægi í efnahags-
málum þarf að treysta. Því verður að
koma í veg fyrir nýja verðbólguöldu,
og það krefst styrkrar stjórnar.
Þingið bendir á nauðsyn þess að
landsframleiðslan aukist hér á landi
svipað og gerist í okkar helstu við-
skiptalöndúm. Til þess að svo megi
verða þurfa að koma til nýjar og
þróttmiklar atvinnugreinar.
Þingið lýsir yfir eindregnum stuðn-
ingi við byggingu álvers á Keilisnesi,
enda verði gætt ýtrustu mengunar-
vama. Með því em orkulindir þjóð-
arinnar nýttar til að auka hagvöxt og
atvinnu. Á því er mikil þörf nú, ekki
síst á Suðurnesjum.
Þingið hvetur þingmenn flokksins í
kjördæminu til að fylgja þessu mik-
ilsverða máli vel eftir.
Þingið vekur athygli á nauðsyn þess
að aðrar atvinnugreinar á svæðinu
fái að njóta sín og bendir á mikla
möguleika svæðisins til nýrra at-
vinnuþátta, m.a. tengda Bláa lóninu
og ferðamannaiðnaði.
Þingið lýsir áhyggjum yfir þróun
fiskveiða og fiskvinnslu í Reykjanes-
kjördæmi og telur óhjákvæmilegt
að endurskoða reglur um útflutning
sjávarafurða til að tryggja að fiskur
verði nægur á fiskmörkuðum og til
fiskvinnslu innanlands.
Þingið lýsir ánægju sinni með
framkvæmdir í samgöngumálum á
Amarneshæð og endurbætur á
Reykjanesbraut, en ítrekar nauðsyn
þess að bætt verði úr miklum sam-
gönguerfiðleikum á höfuðborgar-
svæðinu og að tryggja þurfi enn
frekar öryggi vegfarenda um Reykja-
nesbraut. Ljóst er að á þeim vegi
mun umferð aukast til muna vegna
væntanlegs álvers á Keilisnesi. At-
huga ber hvort lýsing vegarins sé
ekki hagkvæmur kostur, svo og tvö-
földun hennar.
Við íslendingar stöndum nú í
samningum við Evrópubandalagið,
sem geta ráðið úrslitum um það
hvort við íslendingar verðum áfram
sjálfráða og sjálfstæð þjóð. Að sjálf-
sögðu er afar mikilvægt að fá toll-
frjálsan aðgang að Evrópumarkaðn-
um fyrir allar okkar sjávarafurðir.
Þingið varar við og hafnar vanhugs-
uðum tillögum um fulla aðild að EB
og leggur á það áherslu að ekki kem-
ur til greina að fórna yfirráðum ís-
lendinga yfir auðlindum, hvorki til
lands né sjávar og ekki heldur sjálf-
stæði þjóðarinnar.
Kjördæmisþing framsóknarmanna
í Reykjaneskjördæmi vekur athygli á
að Alþingiskosningar eru innan
fárra mánaða.
Mikilsvert er að Framsóknarflokk-
urinn hljóti í þeim öflugan stuðning
landsmanna, þannig að hann geti
áfram verið forystuafl íslenskra
stjómmála. Reynslan sýnir að undir
forystu hans hafa framfaraskeið
þjóðarinnar orðið mest.
Þingið minnir á þann stórsigur sem
Framsóknarflokkurinn hlaut í
Reykjaneskjördæmi við síðustu Al-
þingiskosningar og skorar á stuðn-
ingsfólk hans og aðra velunnara að
veita honum öflugan stuðning í
komandi kosningum.