Tíminn - 07.12.1990, Blaðsíða 3

Föstudagur 7. desember 1990
Tíminn 3
Spá Þjóðhagsstofnunar fyrirjúlí 1991:
Verðbolgan 40% án
bráðabirgðalaganna
Samkvæmt útreikningum Þjóðhagsstofnunar hefði verðbólgan í
júlí á næsta árs orðið á bilinu 22% til tæplega 40% ef bráðabirgða-
lög á kjarasamning BHMR hefðu ekki komið til framkvæmda. Til
samanburðar má geta þess að nýleg verðlagsspá Þjóðhagsstofnunar
gerir ráð fyrir um 7% verðbólgu á næsta ári, miðað við óbreyttar
forsendur.
Þetta kemur fram í svari Þjóðhags-
stofnunar við beiðni Steingríms
Hermannssonar um hugsanlega
verðþróun á næstu mánuðum, ef
bráðabirgðalögin féllu úr gildi.
Þjóðhagsstofnun setur þó marga
fyrirvara á sína útreikninga og sér-
staklega þarf að taka tillit til þess að
túlkun kjarasamnings BHMR sé
ekki vafalaus. Þá er óljóst hvernig
aðrir aðilar vinnumarkaðarins
hefðu brugðist við ýmsum atriðum
og einnig er álitamál hvaða gengis-
forsendur skuli leggja til grundvall-
ar í slíkum útreikningum.
Þar sem um nokkra óvissuþætti var
að ræða fór Þjóðhagsstofnun þrjár
leiðir í útreikningum. Helstu niður-
stöður Þjóðhagsstofnunar að gefn-
um nokkrum forsendum urðu þær,
að með víxlhækkunum verðlags,
launa og gengis hefði stefnt í stöð-
ugt vaxandi verðbólgu. Ljóst yrði að
á nokkrum mánuðum yrði þriggja
mánaða hraði verðbólgunnar miðað
við heilt ár kominn í tugi prósenta.
„í þeim dæmum sem reiknuð voru
var verðbólga á þennan mælikvarða
í fyrsta dæminu komin í 22% í júlí
1991,27% í öðru dæminu og í tæp-
lega 40% í því þriðja," segir í bréfi
Þjóðhagsstofnunar til forsætisráð-
herra.
Þar segir ennfremur að í öllum
þessum dæmum mun kaupmáttur
launa aukast umtalsvert fyrst í stað
og líklegt að almenn eftirspurn færi
vaxandi. „Það má reikna með, ef
þessi þróun gengur eftir, að þau
markmið um viðskiptahalla og litla
aukningu þjóðarútgjalda, sem sett
voru fram í þjóðhagsáætlun 1991,
standist ekki. Rétt er hins vegar að
leggja áherslu á að þetta eru ekki
ótvíræðar niðurstöður, því óvissuat-
riðin eru mörg í þessum dæmum,“
segir að lokum. Þess má geta að ný-
leg spá Þjóðhagsstofnunar gerir ráð
fyrir rúmlega 7% verðbólgu ef þjóð-
arsátt heldur. -hs
Fjöllistamaður hyllir
Reykjavík í málverkum:
Sigfús Hall-
dórsson á
Kjarvals-
stöðum
í tilefni af sjötugsafmæli Sigfúsar
Halldórssonar 7. september s.l.,
verður haldin sýning á málverkum
hans á Kjarvalsstöðum, Einnig
ákvað Bæjarstjórn Kópavogs fyrr á
þessu ári að standa að útgáfu bókar
með lögum Sigfúsar.
Allar myndirnar á sýningunni á
Kjarvalsstöðum eru vatnslitamyndir
úr Reykjavík, enda er sýningin helg-
uð höfuðborginni. Sigfús hefur
haldið fjölda einkasýninga og tekið
þátt í samsýningum bæði innan
lands og utan. Þetta er 8. sýning
hans þar sem hann sýnir eingöngu
Reykjavíkurmyndir. Flestar mynd-
anna eru málaðar árin 1989 og
1990. Sýningin er sölusýning.
Flestar myndanna eru úr gamla
miðbænum, nokkrar eru vestan af
Á myndinni sjáum við Sigfús Halldórsson, annan ftá hægrí, skoða sönglagabókina ásamt fleirum.
Vesturgötu og Mýrargötu og frá
slippnum. Þá eru t.d. myndir frá
Laugavegi, Frakkastíg og Bergþóru-
götu.
í bókinni með lögum Sigfúsar eru
fyrst og fremst lög sem ekki hafa
birst áður, auk nokkurra af hans vin-
sælli lögum, s.s. Litla flugan, Aust-
urstræti og Seyðisfjörður. Lagaval í
bókinni hafa þeir Guðni Þ. Guð-
mundsson organisti og Friðbjörn G.
Jónsson söngvari annast í samráði
við tónskáldið. Nýju lögin í bókinni
hefur Guðni Þ. Guðmundsson búið
til prentunar, en Magnús Kjartans-
son tónlistarmaður sá um tölvu-
setningu. Auk framantaldra hafa
Guðni Stefánsson, forseti bæjar-
stjórnar, og Kristján Guðmundsson,
fyrrverandi bæjarstjóri, verið í út-
gáfustjórn. khg.
Loðnuflotinn lagstur við festar
Loðnuflotinn er nú sem óðast að leggjast að landi, en tilmæli þar að
lútandi hafa komið frá Sjávarútvegsráðuneytinu vegna óvissu um
ástand loðnustofnsins. Ljóst er að margir koma til með að missa
vinnu sína, ekki síst loðnusjómenn sem flestir hafa þegar fengið
uppsagnarbréf.
Tilmæli hafa komið frá Sjávarút-
vegsráðuneytinu um að loðnuflot-
inn hætti veiðum síðustu vikur
þessa árs, svo ekki þurfi að koma til
veiðibanns. Samkvæmt upplýsing-
um frá Hafrannsóknastofnun er út-
lit loðnustofnsins ekki gott og ekki
hefur dræm veiði undanfarið bætt
úr skák. Loðnuflotinn er því allur á
leið til lands, ef ekki kominn, og
loðnusjómenn standa frammi fyrir
lengra jólafríi en þeir áttu von á.
Þegar hefur undirmönnum á loðnu-
skipum verið sagt upp störfum, en
uppsagnarfrestur þeirra er ein vika.
Reikna má með að um 50 skip séu í
loðnuflotanum og 700 sjómenn, þar
af um 400 undirmenn.
Ljóst er að einhverjar uppsagnir
verða einnig í fiskimjölsverksmiðj-
um og fjöldi landverkafólks stendur
einnig frammi fyrir atvinnuleysi, þó
sums staðar sé unnin síld. Alls eru
starfandi 20 loðnubræðslur og þar
vinna á milli 400 og 500 manns, að
sögn Jóns Ólafssonar, framkvæmda-
stjóra Félags íslenskra fiskimjöls-
framleiðenda.
Það sem af er þessari haustvertíð
hefur loðnuaflinn verið nálægt 85
þúsund tonnum, sem er lakari afli
en verið hefur. Jón sagði horfurnar
vera slæmar. „Við þjáumst af hráefn-
isleysi og þar af leiðandi er inntektin
engin, en fastakostnaðurinn heldur
áfram að rúlla. Þetta er hins vegar
ekkert sem kemur okkur í opna
skjöldu. Við vissum hvernig fór f
fyrra og þó menn hafi ekki vonað að
sá leikur endurtæki sig, þá virtist
það samt vera að gerast.“
En hverju vildi Jón spá um fram-
haldið? Verður stopp til lengri tíma?
„Nei, við byrjum að veiða strax eftir
áramótin. Þó að Hafrannsóknastofn-
un hafi ekki mælt meira núna, þá er
það ekki vegna þess að ekki er meira
að finna, heldur er loðnan illsjáan-
leg á þeirra mælitæki á þessum
tíma. Loðnan er í þannig ástandi, að
hún er ekkert farin að hópa sig í
göngur og þar af leiðandi er hún
dreifð um allan sjó f ætisleit. Því
kemur hún ekki fram á mælunum."
Jón sagði að samkvæmt mælingum
Hafrannsóknastofnunar væri nú
samdráttartímabil í gangi. „En við
höldum alls ekki að við séum hættir
loðnuveiðum um einhvern tíma. Við
sátum um þetta leyti í fyrra með
niðurstöður stofnunarinnar upp á
54 þúsund tonn, á móti þessum 360
þúsund tonnum núna. Við lentum
þó á metvertíð eftir áramótin í fyrra.
Ég er ekki að segja að við fáum met-
vertíð í framhaldi af þessu, en það
sýnir hversu loðnan er óáreiðanlegt
kvikindi. Við höfum því fulla ástæðu
til að halda að veiðar hefjist eftir ára-
mótin."
Margir sjómenn taka undir þessi
orð Jóns og telja sumir hverjir að
mælingar Hafrannsóknastofnunar
gefi ekki endanlega mynd af ástand-
inu. Þeir benda á að ástandið hafi
verið svipað og í fyrra, en þrátt fyrir
það varð síðasta vertíð metvertíð. Þá
benda þeir einnig á að sjórinn á loð-
numiðunum sé óvenju heitur og
ekki sé nema von að lítil loðna finn-
ist. í hlýjum sjó er einnig betri skil-
yrði fyrir loðnuna, sem ætti að þýða
betri vaxtarskilyrði stofnsins en oft
áður og því sé ástæða til að vera
bjartsýnir um framhaldið.
Gísli Runólfsson, skipstjóri á
loðnubátnum Bjarna Ólafssyni frá
Akranesi, sagðist lítast illa á horf-
urnar og ekki væri gott að þurfa að
stoppa nú. „Það verður veiði eftir
áramót og þetta er keimlíkt og í
fyrra,“ sagði Gísli. Gísli og félagar
voru nýkomnir á miðin þegar kallið
kom um að stoppa veiðar. Hann seg-
ir að ekki hafi verið nein loðna að
ráði fyrr en núna að eitthvað fór að
glæðast.
Sigurður Sigurðsson, skipstjóri á
Erni KE 13, sagðist hafa stóra
ástæðu til að efast um niðurstöður
Hafrannsóknastofnunar. „Það veit
enginn um það hvað er mikið af
loðnu núna. Þegar við fórum í land
var hins vegar að koma vísir að því
að hægt væri að sjá það. Við sáum
mikið af loðnu vestur af Kolbeinsey,
og það var stór og falleg loðna. Ég
tel mig vera búinn að sjá helmingi
meira af loðnu núna, miðað við
sama tímabil í fyrrahaust." Sigurður
sagði þetta bann vera slæmt að því
leyti til, að nú væri enginn til að
fylgjast með miðunum. „Að vísu má
segja að líkur séu til að hægt sé að
sjá þetta eftir áramótin, þó er það
ekki víst.“ -hs.
KJÖRBÓK
...spakra
manna siður
Landsbanki
íslands
Banki allra landsmanna