Tíminn - 20.12.1990, Blaðsíða 5
Fimmtudagur 20. desember 1990
Tíminn 5
Taldar eru góðar líkur á að hægt sé að veiða mikið magn af ál hér á landi. Tilraunaveiðar hefjast næsta sumar:
ARDVÆNLEG, ÁHUGA-
VERÐ AUKABÚGREIN?
Horfur eru á að næsta sumar
verði gerðar skipulagðar tilraunir
til að veiða ál á íslandi. Síðastliðið
sumar var talsvert af ál veitt og er
hann nú alinn í fiskeldisstöð í Olf-
usi. Möguleikar á álaveiðum og
álarækt hér við land eru lítið
kannaðir, en talin er full ástæða til
að kanna þá. Markaður er fyrir ál í
Evrópu, þar sem áll er talinn
herramannsmatur, og ekki er talið
útilokað að hægt sé að kenna ís-
lendingum að éta ál.
Friðrik Sigurðsson hefur haft for-
göngu um að kanna möguleika á
álaveiðum hér á landi. Friðrik er
menntaður í fiskeldisfræðum frá
Svíþjóð og tók álarækt sem sér-
grein. Hann sagði í samtali við
Tímann að hann hefði í nokkur ár
haft áhuga á að athuga hvort hægt
væri að veiða og selja ál frá íslandi
með hagnaði. Hann sagði að á þess-
ari stundu gæti hann ekki fullyrt að
svo væri, en ljóst væri að talsvert
mikið af ál kæmi til landsins sem
veiða mætti í skurðum og tjörnum
og jafnljóst að markaður væri fyrir
ál í Evrópu.
Enginn veit í hve miklu magni áll
kemur upp að landinu og syndir
upp í skurði og lækjarsprænur, en
talið er að það sé eitthvað breytilegt
milli ára. Thlið hefur verið að veiða
megi ál allt frá Snæfellsnesi og
austur fyrir land. Állinn veiðist
mest í lækjum, skurðum og tjörn-
um. Mikið af honum er að finna í
Ölfusi og Landbroti og einnig vest-
ur á Mýrum.
Friðrik hefur áhuga á að komast í
samband við bændur og aðra land-
eigendur sem áhuga hafa á að reyna
álaveiðar. Hann er sjálfur með um
þúsund stykki í kerum í fiskeldis-
stöðinni Vatnarækt í Ölfusi, en ál-
arnir voru veiddir síðastliðið sum-
ar. Állinn verður sendur á markað
næsta vor. Ekkert mál er að láta ál
lifa í kerum. Áll er einstaklega líf-
seigt kvikindi, sem sést best á því
að hann getur legið á þurru gólfi í
heilan dag án þess að hljóta varan-
legan skaða af. Hann er því alls ekki
eins viðkvæmur og lax og sijungur.
Áll er veiddur í sérstakar álagildr-
ur. Flytja verður þær til landsins og
kostar stykkið á bilinu 4-10 þúsund
krónur og er þá ekki reiknað með
álagningu umboðsaðila. Talið er
æskilegt að þeir, sem hafa hug á að
stunda álaveiðar að einhverju ráði,
eigi um 10 gildrur. Hér er því um
hefði fengið neikvæða merkingu.
Friðrik sagðist ekki vera þeirrar
skoðunar að ráðlegt væri að fara út
í álarækt hér á landi í stórum stfl.
Hann sagði að ef áhugi væri fyrir
hendi hjá bændum yrði það sem
veiddist selt á erlendum mörkuð-
um. Ekki yrði farið út í mikla fjár-
festingu. Hann sagðist hins vegar
hafa áhuga á að rækta glerál í ker-
um, en glerál má skilgreina sem
álaseiði. Hægt er að veiða glerál hér
við landi, en varasamt er talið að
flytja hann inn vegna sjúkdóma-
hættu. Ala verður glerál í 16-24
mánuði.
-EÓ
Framboðslisti Alþýðu-
bandalagsins:
Jóhann í 1. sæti
Framboðslistl Alþýðubanda-
lagsins á Vesturiandí var sam-
þykktur á fundi kjördæmisráðs
í Lindartungu s.l. sunnudag. í
fyrsta sæti er Jóhann Ársæls-
son slripasmiður á AkranesL í
öðru sæti er Ragnar Elbergsson
oddviti á Grundarfirði. Þriðja
sætið skipar Bergþóra Gísla-
dóttir sérkennslufufltrúi, Borg-
arnesi, það fiórða Árni E. Al-
bertsson bæjarfulltrúi á ólafs-
vík. I fimmta sætl er Ríkharð
Brynjólfsson kennari á Hvann-
eyri og í sjötta sæti er Bryndís
TYyggvadóttir verslunarmaður á
Akranesi.
Sjöunda sætið skipar Skúli Al-
exandersson alþingismaður,
Hellissandi. Sfðustu þijú sætin
skipa þau Vaidís Einarsdóttir
búfræöikandidat, Lambeyrum,
Dalasýslu, í áttunda sæti; Einar
Karisson, formaður Verkalýðs-
féiags Stykkishólms, í níunda
sæti og Ingibjörg Bergþórsdótt-
ir bóndi að Fljótstungu, Borg-
arflrði, í því tfunda. —GEÖ
Sævar Jóelsson vifiar um ála-
gildru við Brautartungu í Stokks-
eyrarhreppi. Tfmamynd: PJetur
talsverða fjárfestingu að ræða.
Friðrik sagði hugsanlegt að hann
myndi Iána bændum gildrur eða
aðstoða þá við að eignast þær. Sum-
ir álanna sem veiðast eru það litlir
að nauðsynlegt er að ala þá í kerum
þangað til þeir eru orðnir markaðs-
hæfir. Þess vegna þurfa þeir, sem
standa í þessari atvinnugrein, að
hafa aðgang að fiskeldisstöð þar
sem hægt er að geyma álinn og ala.
Mikill markaður er fyrir ál í Evr-
ópu, einkum í Þýskalandi. Markaðs-
verð er á bilinu 200-600 krónur fyr-
ir kflóið. Skilaverð til bænda yrða
að öllum líkindum talsvert lægra.
Erlendir álakaupmenn eru með
ýmsar séróskir um hvernig állinn
er meðhöndlaður og því er talið
best að flytja álinn lifandi út. Állinn
er oftast borðaður reyktur. Kostn-
aðurinn við að flytja hann út er um-
talsverður og sagði Friðrik að sá
þáttur málsins væri líkast til erfið-
ur. Friðrik sagðist hafa orðið var við
áhuga hjá veitingahúsum og hótel-
um hér heima á að fá íslenskan ál á
matseðilinn. Margir íslendingar
vita að áll er bragðgóður matur og
Ifklegt er að fleiri komist á bragðið
fái þeir tækifæri til að eta hann.
Friðrik sagðist telja álaveiðar
ágæta aukabúgrein. Bændur þyrftu
ekki að vitja reglulega um gildrurn-
ar. Nægilegt væri að athuga þær
þegar tími gæfist til þess. Hann
sagðist ekki vita hve áhugi bænda
væri mikill, en hann sagðist óttast
að laxeldi og loðdýrarækt hefðu
dregið kjark úr mönnum og því
væru menn hræddir við að prófa
eitthvað nýtt. Orðið aukabúgrein
Jólasteikin í ár er
hamborgarhryggurinn
Hamborgarhryggur er vinsælasta
jólasteikin í ár, samkvæmt áliti
kjötsala. Tíminn hafði samband við
nokkra kjötsala og stórverslanir í
gær og kom þetta fram hjá þeim.
Hangikjötið er í öðru sæti á vin-
sældalista jólaborðsins og svo nýtt
svínalæri í því þriðja.
Mikið er spurt um rjúpur, en fram-
boð á þeim hefur verið afar lítið og
því verð hátt. Rjúpurnar fást víða
ekki, en nokkrir staðir bjóða að af-
greiða þær eftir pöntunum. Kalkúni
er sífellt að verða vinsælli, segja
nokkrir kjötsalar, og einnig hefur
selst töluvert af önd.
Á einhverjum jólaborðum verður
gæs á boðstólum eða sænsk jólas-
kinka, en hún er löguð hérlendis
eftir sænskri uppskrift. Líklega
verða nautalundir, svínakótelettur,
hamborgarreykt lambakjöt eða
hreindýrakjöt á einnig á jólapall-
borðið hjá sumum.
Eitthvað fer af londonlambi og létt-
reyktu rauðvínslegnu læri. En ör-
uggt er að nóg verður um dýrindis
góðgæti á boðstólum um jólin hjá
íslenskum sælkerum. —GEÓ
Alþýðuvísindi
Komið er út á vegum Bókaútgáf-
unnar Þjóðsögu 7. bindi bókaflokks-
ins „íslensk þjóðmenning". Það ber
heitið „Alþýðuvísindi" og er þar fjall-
að um stjarnvísi og tímatal, alþýðu-
lækningar og spádóma. Ritverk
þetta hlaut viðurkenningu Vísinda-
ráðs fyrir skömmu vegna þeirra
grunnrannsókna sem þar hafa birst.
ATHYGUSVERÐAR
BILDUDALSKONGURINN
ATHAFNASAGA PÉTURS J. TH0RSTEINSS0NAR
ÁSGEIR JAKOBSSON
Þetta er saga Péturs J. Thorsteinssonar, sem
var frumherji f atvinnulífi jajóðarinnar á
síðustu áratugum nítjándu aldar og fyrstu
áratugum þeirrar tuttugustu; saga manns,
sem vann það einstæða afrek að byggja upp
frá grunni öflugt sjávarpláss; hetjusaga
manns, sem þoldi mikil áföll og marga
þunga raun á athafnaferlinum og þó enn
meiri í einkalífinu.
SONUR SÓLAR
RITGERÐIR UM DULRÆN EFNI
ÆVAR R. KVARAN
Ævar segir hér frá faraónum Ekn-Aton,
sem dýrkaði sólarguðinn og var langt á
undan sinni samtíð. Meðal annarra rit-
gerða hér eru t.d.: Sveppurinn helgi; Haf-
steinn Björnsson mióíll; Vandi miðilsstarfs-
ins; Bréf frá sjúklingi; Miðillinn Indriði
Indriðason; Máttur og mikilvægi hugsun-
ar; Er mótlæti í lífinu böl?; Himnesk tónlist;
Hefur þú lifað áður?
SKUGGSJA
BÓKABÚÐ OLIVERS STEINS SF
MYNDIR UR LIFIPETURS EGGERZ,
FYRRVERANDI SENDIHERRA
GAMAN OG ALVARA
PÉTUR EGGERZ
Pétur Eggerz segir hér fyrst frá lífi sínu sem
lítill drengur f Tjarnargötunni f Reykjavík,
þegar samfélagið var mótað af allt öðrum
viðhorfum en nú tfðkast. Síðan fjallar hann
um það, er hann vex úr grasi, ákveður að
nema lögfræði og fer til starfa í utanríkis-
þjónustunni og gerist sendiherra. Pétur
hefur kynnst miklum íjölda fólks, sem
hann segir frá í þessari bók.
KENNARI Á FARALDSFÆTI
MINNINGAR FRÁ KENNARASTARFI
AUÐUNN BRAGISVEINSSON
Auðunn Bragi segir hér frá 35 ára kennara-
staFfi sínu í öllum hlutum landsins. Hann
greinir hér af hreinskilni frá miklum fjölda
fólks, sem hann kynntist á þessum tíma,
bæði til lofs og lasts. Hann segir hér frá
kennslu sinni og skólastjórn á fimmtán
stöðum, m.a. á Akranesi, Hellissandi, Bol-
ungarvík, Ólafsfirði, Skálholti, Kópavogi
og í Ballerup í Danmörku.