Fréttablaðið - 27.02.2009, Page 19

18 27. febrúar 2009 FÖSTUDAGUR
greinar@frettabladid.is
FRÁ DEGI TIL DAGS
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík SÍMI: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is FRÉTTASTJÓRAR: Arndís Þorgeirsdóttir arndis@frettabladid.is, Kristján Hjálmarsson, kristjan@frettabladid.is Trausti Hafliðason trausti@frettabladid.is og Höskuldur Daði Magnússon (dægurmál) hdm@frettabladid.is
MENNING: Páll Baldvin Baldvinsson fulltrúi ritstjóra pbb@frettabladid.is VIÐSKIPTARITSTJÓRI: Óli Kr. Ármannsson olikr@markadurinn.is HELGAREFNI: Anna Margrét Björnsson amb@frettabladid.is og Sigríður Björg Tómasdóttir sigridur@frettabladid.is ALLT OG SÉRBLÖÐ: Emilía Örlygsdóttir emilia@frettabladid.is
og Roald Eyvindsson roald@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Henry Birgir Gunnarsson henry@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Kolbrún Ingibergsdóttir kolbrun@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf.
RITSTJÓRAR: Jón Kaldal jk@frettabladid.is og Þorsteinn Pálsson thorsteinn@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRI:
Steinunn Stefánsdóttir steinunn@frettabladid.is. Fréttablaðið kemur út í 103.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili
á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur
sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Issn 1670-3871
RV
UN
IQ
UE
0
10
90
3
- vinna með þér
Réttarhálsi 2 • 110 Reykjavík
Sími: 520 6666 • Fax: 520 6665
sala@rv.is • www.rv.is
i
Lengri
opnun
artím
í verslu
n RV
Opið m
án. til f
ös. frá
8.00 ti
l 19.00
Lauga
rdaga
frá 10.
00 til 1
7.00
Rekstrarvörur
- fyrir stofnanir, fyrirtæki og heimili,
sem vilja spara og hagræða!
Stólaskipti
Eins og kunnugt er var Gunnar Örn
Kristjánsson skipaður stjórnarfor-
maður Nýja Kaupþings á dögunum
eftir afsögn Magnúsar Gunnarsson-
ar. Gunnar sagði hins vegar af sér
stjórnarformennsku í Nýja Kaupþingi
aðeins tveimur dögum eftir að hann
var skipaður og þarf ríkisstjórnin því
að skipa enn einn stjórnarformann-
inn. Þetta er ekki í fyrsta skipti
sem Gunnar Örn og Magnús hafa
stólaskipti; Gunnar Örn var nefni-
lega arftaki Magnúsar í forstjóra-
stól SÍF árið 1994 og gegndi því
starfi til ársins 2004 en þá tók
Jakob Óskar Sigurðsson við
stjórnartaumunum. Liggur
ekki nokkuð beint við að
ríkisstórnin leiti næst til
Jakobs?
Enginn hlustaði
Í Kastljósviðtali á þriðjudag sagð-
ist Davíð Oddsson hafa á fundi
með ríkisstjórn gagnrýnt fækkun
starfsmanna í efnahagsbrotadeild
ríkislögreglustjóra og lagt til að
starfsmannafjöldinn yrði þrefaldaður.
Björn Bjarnason staðfestir þetta á
heimasíðu sinni. Hann fór þó ekki
að ráðum Davíðs á sínum tíma
og andmælir heldur ekki
gagnrýni Davíðs, sem sagði
fyrrverandi ríkisstjórn auk
þess ítrekað hafa skellt
skollaeyrum
við viðvör-
unar-
orðum
hans.
Og enginn svarar
Björn tók því hins vegar óstinnt upp
í gær þegar bloggari á Eyjunni setti
fram sömu gagnrýni og Davíð, það
er að Björn hafi veikt efnahagsbrota-
deildina með niðurskurði. Björn segir
það ekki eiga við rök að styðjast
og vísar í opinbera tilkynningu frá
ríkislögreglustjóra í desember um
góða málastöðu deildarinnar. Er
þetta ekki enn eitt dæmið um
þverrandi áhrif Davíðs innan
Sjálfstæðisflokksins; ekki aðeins
voru ráðleggingar hans hunsað-
ar heldur elta forystumenn
flokksins frekar ólar við
bloggara en að eyða svo
miklu sem orði í að svara
gagnrýni fyrrverandi
formanns síns.
bergsteinn@frettabladid.is
UMRÆÐAN
Ármann Kr. Ólafsson skrifar um fé-
lagslega íbúðakerfið
Í því efnahagsumhverfi sem nú er til stað-ar er mjög mikilvægt að auka eins lítið
og kostur er við skuldir ríkissjóðs og skuld-
ir sveitarfélaganna. Af þeim sökum hef ég
ásamt fleiri þingmönnum lagt fram frum-
varp á Alþingi þess efnis að ríki og sveit-
arfélögum sé heimilt að leigja húsnæði til
endurleigu í viðkomandi sveitarfélagi í stað þess að
festa kaup á því.
Ljóst er að á næstunni munu sífellt fleiri fjöl-
skyldur uppfylla kröfur sem sveitarfélögin setja um
félagslegt íbúðarhúsnæði. Það fyrirkomulag sem nú
er við lýði byggist upp á því að sveitarfélögin kaupa
íbúðir og leigja þær síðan út í samræmi við ákveðn-
ar reglur og viðmið. Framlag ríkissjóðs liggur í því
að greiða niður vexti á lánum sem sveitarfélögin
taka til íbúðarkaupa í þeim tilgangi að leigja íbúð-
irnar aftur til sinna umbjóðenda. Í fjárlögum ársins
2009 nemur þessi upphæð 1.100 m.kr.
Sveitarfélögin þurfa hins vegar að reiða 10%
kaupverðsins fram sjálf við hver íbúðakaup. Þetta
eru gífurlega háar fjárhæðir á hverju ári. Sé dæmi
tekið af sveitarfélagi eins og Kópavogi myndi bær-
inn þurfa að greiða með hverri íbúð í kring-
um 2 m.kr. auk þess að taka yfir 90% lánið.
Því mætti gera ráð fyrir að heildarskuld-
binding bæjarsjóðs vegna íbúðarkaupanna
yrði í kringum 600 m.kr. Í ljósi þess að
Kópavogur telur um 10% íbúa landsins má
gera ráð fyrir að heildarskuldbinding allra
sveitarfélaga hækki um 6 milljarða króna
vegna félagslegra íbúðarkaupa á ári, en auð-
vitað kæmi inn eign á móti.
Frumvarpið kemur í veg fyrir mikla
skuldsetningu hins opinbera, skilar skjótri
lausn fyrir þá sem bíða eftir félagslegu íbúðarhús-
næði, minnkar skuldsetningu ríkis og sveitarfélaga
og úrræðin verða fjölbreyttari og fleiri vegna hag-
kvæmninnar. Þá er mikilvægt í þessu sambandi að
nefna að þessi leið á ekki að ýta undir hækkun leigu-
verðs þar sem framboð á leiguhúsnæði er mikið um
þessar mundir. Hins vegar gæti þetta bætt rekstr-
argrundvöll þeirra sem stunda útleigu á húsnæði,
sem kemur sér einnig vel fyrir ríkissjóð þar sem
nánast öll lán leigufélaga eru hjá ríkisbönkunum eða
íbúðalánasjóði.
Þetta frumvarp hefur því marga kosti eins og að
framan greinir. Hér er um tilvalda leið að ræða sem
fjölgar úrræðum og kemur til móts við núverandi
ástand.
Höfundur er alþingismaður.
Ný úrræði í félagslega íbúðakerfinu
ÁRMANN KR.
ÓLAFSSON
SPOTTIÐ
Þ
riðja umræða og kosning í kjölfarið um ný lög um Seðla-
banka Íslands stóð frá því klukkan ellefu árdegis í gær
og fram undir klukkan sex síðdegis. Sjálfsagt má deila
um hvort afgreiðsla málsins hafi þurft allan þennan
tíma og óvíst að gagnið sé í samræmi við lengd umræð-
unnar. Væntanlega skilar sér hins vegar þegar á næstu dögum
ávinningur breytinganna sem gerðar hafa verið á Seðlabankan-
um. Þær eru til marks um að hér sé ráðamönnum full alvara í að
vinna á ný traust á landi og þjóð á alþjóðavettvangi.
Tilfellið er nefnilega að þótt fyrrum formaður bankastjórnar
Seðlabankans hafi í sjónvarpsviðtali á sprengidag viljað bera af
sér og Seðlabankanum sakir í því hvernig fór fyrir fjármálakerfi
þjóðarinnar þá tala staðreyndirnar sínu máli. Ábyrgð Seðlabank-
ans er mikil og hefði farið betur á því að bankastjórar Seðlabank-
ans öxluðu þá ábyrgð sjálfviljugir.
Vitanlega bera forstjórar og eigendur föllnu bankanna höfuð-
ábyrgð á því að hafa rekið fyrirtæki sín í þrot. Þeirra var að
draga saman seglin og mikil er ábyrgð Landsbankans á því að
keyra upp innlán í útlöndum á ábyrgð íslenskra skattborgara. Þá
má vera að einhver útlán bankanna og færslur þoli illa skoðun.
Rannsókn á sjálfsagt eftir að leiða í ljós einhver mistök og jafn-
vel eitthvað misjafnara. Ástæður falls bankanna eru hins vegar
aðrar. Þeir fóru í þrot vegna þess að lausafjármarkaðir erlendis
þornuðu upp og íslenska ríkið gat ekki stutt við þá.
Seðlabankinn ber ábyrgð á fjármálastöðugleika og hefur frá
árinu 2001 haft full yfirráð yfir þeim stjórntækjum sem þarf til
að bregðast við þróun á fjármálamarkaði. Bankinn stýrir vöxt-
um, ákveður bindiskyldu og lausafjárhlutfall fjármálafyrirtækja.
Stýrivöxtum hefur bankinn beitt í baráttu við verðbólgu, en hin
stjórntækin eru ætluð til að hamla við ofvexti fjármálafyrir-
tækja. Yngvi Örn Kristinsson hagfræðingur benti á það í viðtali
í Kastljósinu í fyrradag að sá sé einmitt vandinn sem fyrrum
formaður bankastjórnar Seðlabankans hafi talið sig hafa orðið
áskynja allt frá árinu 2006, ásamt alþjóðlegum eftirlitsstofnunum
og lánshæfismatsfyrirtækjum.
Mistök Seðlabankans felast hins vegar í að bregðast ekki við.
Benti Yngvi Örn á að þess misskilnings virtist gæta í máli seðla-
bankastjórans á sprengidag að bindiskylda ætti fyrst og fremst
við um innlánsfé og beiting hennar myndi skekkja hér samkeppn-
isstöðu smærri fjármálafyrirtækja sem ekki hefðu aðgang að
erlendum fjármagnsmörkuðum líkt og stóru bankarnir. „Stað-
reyndin er hins vegar sú að bindiskylduna má legga á allt ráðstöf-
unarfé bankanna, innlán, lántökur, aðra skuldabréfafjármögnun,
og meira að segja má leggja mismunandi bindiskyldu á mismun-
andi tegundir lánastofnana og mismunandi tegundir ráðstöfun-
arfjár,“ benti Yngvi á og áréttaði að Seðlabankinn væri sjálfstætt
stjórnvald sem fulla ábyrgð bæri á fjármálastöðugleika í landinu
og því að koma í veg fyrir að kerfið félli vegna veilu eða rangrar
uppbyggingar. „Og þessi stjórntæki eru einu þekktu stjórntækin í
seðlabankaheiminum til þess að glíma við vandamál eins og þetta
þegar um er að ræða ofvöxt á fjármálafyrirtækjum, til dæmis í
kjölfar einkavæðingar.“
Forstjórar og eigendur bankanna stýrðu þeim í
þrot. Seðlabankinn brást líka hlutverki sínu.
Aðalatriði máls
ÓLI KRISTJÁN ÁRMANNSSON SKRIFAR