Tíminn - 11.01.1992, Blaðsíða 5

Laugardagur 11. janúar 1992
Tíminn 5
Borg í fortíöarvanda
Sigrún Magnúsdóttir skrifar
Gamla árið kvaddi og það nýja heils-
ar með því að ríkisstjóm landsins
sveiflar sveðju niðurskurðar og sam-
dráttar.
Við sveitarstjómarmenn töldum að
hagur sveitarfélaga væri nokkuð
tryggður, þar sem borgarfulltrúi sit-
ur í forsæti ríkisstjómarinnar. FVrri
hluta desembermánaðar leggur rík-
isstjómin til einhliða og án alls sam-
ráðs til a.m.k. eins milljarðs kr. út-
gjaldaauka eða tekjuskerðingar fyrir
sveitarfélögin. Þetta er gert þrátt fyr-
ir skýr ákvæði samstarfssáttmála rík-
is og sveitarfélaga um samráð þess-
ara aðila varðandi sameiginleg hags-
munamál.
Samningsbundið og lögformlegt
samstarf er þannig rofið og það
einskis virt af ríkisstjóminni.
BORGARSTJÓRASKIPTI
Þessi vinnubrögð ættu í sjálfu sér
ekki að koma okkur borgarfulltrúum
í Reykjavík á óvart, sami maður stýr-
ir nú ríkisstjóm landsins og stýrði
borginni í níu ár. Hann hefur ekki
tamið sér þá starfshætti að hafa sam-
ráð og samstarf við fólk.
Merkilegar deilur komu upp í borg-
arstjómarflokki þegar velja skyldi
nýjan borgarstjóra. Þær deilur var
ekki hægt að leysa öðruvísi en að
leita að manni úti í bæ. Þar með
brutu sjálfstæðismenn aðalkosn-
ingaloforð sitt til margra ára. Borg-
arbúar gætu ætíð gengið að því sem
vísu að borgarstjóri kæmi úr röðum
borgarfúlltrúa. Við fúlltrúar stjómar-
andstöðunnar í borgarstjóm tókum
vel á móti Markúsi Emi og væntum
góðs samstarfs við hann. Það hefur
því valdið mér verulegum vonbrigð-
um að hann skuli ætla að sigla í sama
farið og fyrirrennari hans, að vera
með útúrsnúninga og stóryrði í stað
þess að ræða málefnalega um við-
fangsefnin.
STJÓRNKERFI í MOLUM
Það er afar nauðsynlegt að hjá hinu
opinbera, bæði ríki og sveitarfélög-
um, að samstarfsreglur séu virtar. Þá
er einnig mikilvægt að boðleiðir
samskipta og ákvarðana séu ljósar og
skýrt afmarkaðar. Þessar boðleiðir
em engan veginn skýrar hjá Reykja-
víkurborg og hef ég undanfarin ár
flutt ótal tillögur um 'að skipurit
verði gerð hjá stofnunum og fyrir-
tækjum borgarinnar.
Skýrsla Borgarendurskoðunar um
stjómsýslu og fjárhag Hitaveitu
Reykjavíkur tekur svo sannarlega
undir nauðsyn þess að hafa glögg skil
í stjómsýslu.
Borgarendurskoðandi hefur á
hverju ári ítrekað, í skýrslu sinni
með ársreikningum borgarinnar,
nauðsyn þess að koma á skipuriti yfir
gármálasvið borgarinnar.
Það er merkilegt að bera
saman „landsföðurinn" Dav-
íð Oddsson í áramótaávarpi
sínu og borgarfulltrúann
Davíð Oddsson í ræðu sinni á
borgarstjómarfundi 2. jan.
sl.
Orðrétt í áramótaávarpinu:
,AlHr þeir, sem eitthvað er í
spunnið, vilja fremur heyra
sannleikann sagðan, þótt
hann láti illa í eyrum, en vera
án hans.“
Þessi orð hittu hann sjálfan fyrir að-
eins tveimur dögum síðar og hvem-
ig brást hann við? Hann þoldi ekki að
heyra sannleikann og brást reiður
við. Hann lýsti skýrsluna ómerka og
dæmdi fyrrverandi undirmenn sína
harkalega og sagði að þeir hefðu
hvorki vit, þekkingu né getu til að
gera skýrslu um stjómsýslu. Það er
rétt að slík skýrsla var aldrei gerð í
hans stjómartíð sem borgarstjóra.
Hann vildi viðhalda hinum mið-
stýrða, bratta stjómkerfispíramída
borgarinnar.
Skýrsla Borgarendurskoðunar tek-
ur undir hvert orð, sem við í stjóm-
arandstöðunni í borgarstjóm höfúm
sagt um óstjómina og bruðlið við
framkvæmdimar í Perlunni.
DÓMUR MORGUNBLAÐSINS
Það hafa fleiri gert, þar á meðal rit-
ari ReykjavíkurbréfsMorgunblaðsins
6. okL sl.
, Alvarlegar athugasemdir hafa verið
gerðar við umframkostnað vegna
ráðhússins og Perlunnar í Reykjavík
og má raunar bæta við kostnaði
vegna breytinga á Þjóðleikhúsinu;
miklar umræður fóru fram á sínum
tíma um flugstöðina í Keflavík. Slík-
ar umræður em eðlilegar. Þessi
mikli umframkostnaður er óviðun-
andi og allra síst eiga stjómmála-
mennimir, sem bera hina pólitísku
ábyrgð, að sætta sig við hann.“
„Þetta sýnir ekki þjóð, sem hefur
náð langt á þroskaferli sínum, heldur
er meira í ætt við framferði einræðis-
herra í hinum nýju ríkjum þriðja
heimsins, sem berast á án þess að
hafa nokkur efrii á því.“
„Hér á íslandi em engar hefðir til
um það hver viðbrögðin verða ef
trúnaðarmenn almennings fara yfir
strikið í meðferð almannafjár. Þess
vegna m.a. er erfitt að festa hendur á
þessum viðfangsefnum. Hér em
heldur engar venjur eða heföir um
það hvenær nástaða vegna hags-
muna eða fjölskyldutengsla á að
leiða til þess að menn dragi sig í hlé,
sækist ekki eftir verkum eða emb-
ættum eða einhverju öðm.“
SIÐAREGLUR
Við framsóknarmenn settum það á
oddinn í kosningabaráttunni fyrir
tveimur ámm að settar yrðu siða-
reglur fyrir borgarfulltrúa og emb-
ættismenn. Þá höfum við barist fyrir
því að stjómkerfið hjá borginni verði
tekið til skoðunar. Borgarráð sam-
þykkti 8. okt. sl. að vísa til athugun-
ar borgarritara, borgarhagfræðings
og framkvæmdastjóra lögfræði- og
stjómsýsludeildar hvemig efla megi
almennt stjómsýslueftirlit hjá
Reykjavíkurborg, stofnunum og fyr-
irtækjum borgarinnar. í því sam-
bandi verður fjallað um það sérstak-
lega hvort ástæða sé til að gera
breytingar á samþykkt um endur-
skoðunardeild borgarinnar. í þeim
tilgangi að árétta stjómsýsluathug-
anir í skilgreiningu á hlutverki
deildarinnar.
TRAUST FJÁRMÁLASTJÓRN
Þá hefur það sannast heldur betur
að skrautbyggingamar em þungur
baggi á borgarsjóði og sjóði Hitaveit-
unnar.
í kosningabaráttunni fyrir tveimur
ámm hélt borgarstjórinn þáverandi
því ffarn að fjárhagurinn væri það
traustur að borgin þyrfti ekki að taka
nein lán. Hitaveitan tók erlent lán
upp á 450 milljónir sl. haust og
borgarsjóður jók skuld sína á yfir-
drættinum í Landsbankanum um
heilan milljarð á 5 mánuðum á síð-
asta ári.
Þó að fjárhagur borgarinn-
ar hvíli á öflugum gmnni
hefur stórlega sigið á
ógæfuhliðina á undanföm-
um 2-4 ámm. Þannig tvö-
faldaðist yfirdrátturinn í
Landsbankanum milli ár-
anna 1988 og 1989, eða úr
kr. 580 milljónum í kr.
1.064 milljónir, hvort
tveggja á núvirði.
Annað dæmi: Frá okt. 1988
til okt. 1991 fjórfaldaðist yfirdráttur-
inn, eða úr kr. 580 milljónum í 2.300
milljónir kr.
REKSTUR PERLUNNAR
Þá er það alvariega til umhugsun-
ar að rekstur Perlunnar kostar u.þ.b.
26 milljónir á ári, eða eins og kostar
að reka meðalskóla hér í Reykjavík.
Stærsti skóli landsins, Seljaskóli,
fær 35.576 kr. til reksturs, en t.d.
Vesturbæjarskóli 16.788 millj. kr.
Reiknað er með að leigan frá veit-
ingamanninum í Perlunni verði ca.
12 milljónir á ári.
Þannig þurfa Reykvíkingar og aðrir
íbúar á höfuðborgarsvæðinu að
greiða með rekstri Perlunnar um
ókomin ár, auk kostnaðar af hinni
miklu fjárfestingu.
FJÁRHAGSÁÆTLUN
Fjárhagsáætlun borgarinnar hefúr
verið lögð fram og verður samþykkt
á borgarstjómarfundi 30. jan. nk.
Hún ber með sér mun þrengri fjár-
hag en verið hefur, auk þess sem
álögur ríkisstjómarinnar á sveitarfé-
lögin hafa ekki enn verið teknar inn.
Sem dæmi um niðurskurð hjá
borginni, þá var einn stærsti út-
gjaldabálkur borgarsjóðs, gatna-
framkvæmdir, holræsi o.fl., skorinn
niður frá tillögu stofnunarinnar um
1200 milljónir kr. eða nánast sömu
tölu og ríkið skar niður hjá sér til
vegamála.
Hins vegar er skiptingin á eigna-
breytingafénu jákvæðari í þessum
frumdrögum en undanfarin ár. Við
framsóknarmenn kunnum vel að
meta hækkun á framlögum til skóla-
bygginga og uppbyggingar dagvist-
arheimila, svo og stóraukin framlög
til stofnkostnaðar til æskulýðs- og
íþróttamála.
Hins vegar óttumst við sveðju nið-
urskurðar á þessa liði vegna boðaðra
aðgerða ríkisstjómar Davíðs Odds-
sonar.
HELSTU KOSNINGALOFORÐ
SJÁLFSTÆÐISMANNA SVHON
Sjálfstæðisflokkurinn hefur haldið
því fram við undanfamar kosningar
að allt væri í sómanum undir þeirra
stjóm í Reykjavík, og meirihluti
kjósenda trúði blekkingunum. Þrjú
atriði töldu þeir einkenna sína
stjóm:
í fyrsta lagi að stjómkerfi borgar-
innar væri eins og vel smurð vél.
í öðm lagi væri fjármálastjóm
þeirra á borginni til fyrirmyndar.
í þriðja lagi gætu borgarbúar treyst
því og vitað að borgarstjóri kæmi
ætíð úr röðum borgarfúlltrúa Sjálf-
stæðisflokksins.
Reynslan hefur sannað að þetta er
á við bestu öfugmælavísur. Dæmi
nú hver fyrir sig.
JÁKVÆÐ TÍMAMÓT
Reykvíkingar nálgast nú þau tíma-
mót að 100 þúsundasti borgarinn
líti dagsins Ijós. Þann 1. des. sl. vor-
um við 99.653.
Það vekur athygli að okkur fjölgaði
um rúm tvö þúsund á síðasta ári, en
á sama tíma fækkaði bömum í skól-
um borgarinnar.
Ég tel að þrátt fyrir afleita ríkis-
stjóm og einstrengingslegan meiri-
hluta í borgarstjóm Reykjavíkur,
megi 100 þúsundasti Reykvíkingur-
inn hrósa happi yfir að fæðast í okk-
ar góðu borg og í okkar fallega
landi, sem býr yfir svo mikilli auð-
legð.
Hugvit og þekking ásamt auðlind-
um okkar í köldu og heitu vatni og
rafmagni er fjársjóður, sem nýta ber
til alhliða atvinnuuppbyggingar og
betra mannlífs í Reykjavík.