Tíminn - 11.01.1992, Page 9

Laugardagur 11. janúar 1992
Tíminn 9
Rúgbrauð og maltbrauð skera sig úr með langhæst hlutfall trefjaefna, mest kolvetni og minnsta fitu:
Gamli „þrumarinn“
er trefjaríkastur
Víðtæk rannsókn á næringargildi íslenskra brauða hefur leitt í ljós
að gömlu, góðu rúgbrauðin og maltbrauðin innihalda frá helmingi
til tvöfalt meira af trefjaefnum heldur en nokkurt af brauðunum
með nýju nöfnin eins og múslíbrauð, kornbrauð, trefjabrauð og
hafrabrauð. Hæsta kolvetnahlutfallið er líka að fínna í rúgbrauði,
maltbrauði og normalbrauði. Þessi sömu brauð hafa hins vegar
minnst fítuinnihald. Engin brauð virðast því falla betur að þeim
ráðleggingum sem Manneldisráð gefur fólki, að auka hlutdeild
trefjaefna og kolvetna í fæðunni og minnka fituneyslu.
„Óhætt er að staðhæfa að íslenskt
brauð sé hollt, vegna þess að það er
góður kolvetnagjafi og trefjaefna-
gjafi," segir m.a. í grein í ritinu Heil-
brigðismál. En þar skrifar Þyrí Valdi-
marsdóttir matvælafræðingur um
niðurstöður rannsóknar, sem gerð
var við fæðudeild Rannsóknarstofn-
unar landbúnaðarins á næringargildi
brauðs samkvæmt 312 uppskriftum
frá bakaríum víðs vegar að af landinu.
Tegundamöfn á öllum þessum upp-
skriftum voru þó aðeins 18 talsins.
Rannsakað var magn kolvetna, trefja-
efna, fitu, prótína og natríums (salts).
Þar sem hlutföll þessara næringar-
efna voru misjafnlega há í brauðum
með sama nafni var meðaltalið lagt til
grundvallar.
„Kolvetni er mikilvægasta næring-
arefni í brauði," segir höfúndur. Rúg-
brauð, maltbrauð og normalbrauð
reyndust kolvetnaríkust (51-55%).
Skýringin er fyrst og fremst sú, að
rúgmjöl inniheldur meiri kolvetni
heldur en hveiti (sem hins vegar inni-
heldur meira prótín). IVefiabrauð og
sólkjamabrauð, sem bökuð em úr
hveiti og fræjum, innihalda hins veg-
ar minnst kolvetni (46%), vegna þess
að fræ em fremur kolvetnasnauð.
Það kemur líklega einhverjum á
Trefjaefni
Grömm (100 grömmum.
Rúgbrauð 7,5
Maltbrauð 7,1
Heilsubrauð 5,3
Sólkjarnabrauð 5,3
Múslíbrauð 5,2
Þriggjakornabrauð 5,1
Kornbrauð 5,1
Heilhveifibrauð 5,1
Bóndabrauð 4,8
Pálmabrauð 4,8
Trefjabrauð 4,8
Skólabrauð 4,6
Normalbrauð 4,5
Sojabrauð 4,3
Hafrabrauð 3,6
Hamborgarabrauð 2,7
Pylsubrauð 2,6
Franskbrauð 2,5
óvart að rúgbrauðin skuli innihalda
50-60% meira af trefiaefnum heldur
en trefiabrauð gera jafnaðarlega. Og
kannski ekki síður að trefiabrauð
skuli raunar innihalda aðeins sáralít-
ið meira af trefium heldur en normal-
brauð. Varðandi magn trefiaefna
skera rúgbrauð og maltbrauð sig úr,
með 7,1 til 7,5 grömm trefia í 100 gr
af brauði. Engin önnur brauð fóm yf-
ir 5,3 gr. Að ,franskbrauðum“ undan-
skildum var trefiainnihald flestra
hinna brauðanna á bilinu 5,3 niður í
4,3 gr í 100 grömmum af brauði.
Greinarhöfúndur bendir á að heiti
brauðtegunda segi stundum lítið um
trefiaefni í þeim. Nokkuð sé hægt að
styðjast við útlit brauðanna, þótt ekki
segi það allt Þannig nægi nokkur
kom í ljósu brauði ekki til að gera það
trefiaríkt Dökkbrún brauð gefi líka
fremur til kynna notkun litarefha
heldur en trefiar. í mörgum brauð-
tegundum sjáist hins vegar móta fyr-
ir miklu af hýði komsins.
Fita er lítil í komi. Fita í brauði kem-
ur því að mestu úr smjörlíki. Fita er
langminnst í rúg-, malt- og normal-
brauðum, aðeins rúmlega 1%. Flest
önnur brauð innihalda 2,5% til 4% af
fitu. Sólkjamabrauð eru fituríkust
(5,2%) ásamt pylsu- og hamborgara-
brauðum.
Prótín er aftur á móti minnst í marg-
nefndum þrem „rúgbrauðum", enda
prótín meira í hveiti heldur en rúg,
sem fyrr er nefnt Prótín er á bilinu
5,8 til 7,5 gr í 100 gr (%). Þama tróna
trefia-, soja-, sólkjama- og heilsu-
brauð á toppnum með 10 til 10,4 gr af
prótíni í 100 grömmum brauðs.
Hlutfall salts reyndist minnst í
pylsu- og hamborgarabrauðum, að-
eins um 0,25 gr í 100 grömmum
brauðs. Þar næst koma sojabrauð og
franskbrauð. Mest salt er aftur a móti
í trefia-, normal- og maltbrauðum,
0,57 til 0,60 gr í hverjum 100 grömm-
umafbrauði. -HEI
Norrænu leikskáldaverðlaunin veitt í Reykjavík:
Hrafnhildur valin
fulltrúi íslands
Breytt áætlun í
innanlandsflugi
Vegna þjálfúnar flugmanna á nýju
Fokker 50 flugvélarnar, sem Flugleið-
ir hafa fest kaup á, raskast áætlun
innanlandsflugsins til nokkurra áætl-
unarstaða IMlega á túnabilinu 6.
janúar til 5. apríl.
Fyrsta Fokker 50 flugvélin verður af-
hent félaginu 15. febrúar og sú fiórða
og síðasta 9. maí. Þjálfa þarf mikinn
fiölda starfsmanna sérstaklega vegna
nýju vélanna, og er sú þjálfún þegar
hafin. 43 flugmenn félagsins fá þjálfun
á Fokker 50. Þjálfún hvers flugmanns
tekur rúman mánuð, og fer að stórum
hluta fram í Amsterdam og Maastricht
í Hollandi. 78 starfsmenn á tæknisviði
verða þjálfaðir vegna Fokker 50 vél-
anna, þar af um 50 flugvirkjar. Tækni-
þjálfunin fer fram bæði hér heima og
erlendis. Þá fara 280 flugfreyjur á sér-
stök námskeið hér heima, og einnig
verða haldin stutt námskeið fyrir hlað-
menn innanlandsflugsins og aðra,
sem kunna þurfa skil á réttri um-
gengni við vélamar og hleðslu þeirra.
Hrafnhildur Hagalfn Guðmunds-
dóttir leikritahöfundur hefur ver-
ið valin fulltrúi íslands í norrænu
leikskáldaverðlaunakeppnina, en
verðlaunin verða veitt í fyrsta
sinn í Reykjavík í sumar.
Hrafnhildur er tilnefnd fyrir leik-
ritið „Ég er meistarinn", sem
Borgarleikhúsið frumsýndi í októ-
ber árið 1990. Hrafnhildur er jafn-
framt yngsta ieikskáldið í hópi
þeirra höfunda, sem tilnefndir
voru til verðlaunanna.
Aðrir, sem tilnefndir voru, eru
Jes Örnsbo frá Danmörku, Björg
Vik frá Noregi, Barbro Smeds frá
Svíþjóð og Juha Siltanen frá Finn-
landi.
Hrafnhildur Hagalín Guðmunds-
dóttir er fædd árið 1965. Leikrit
hennar, „Ég er meistarinn", er
hennar fyrsta leikrit. Leikritinu
var afar vel tekið, jafnt af leiklist-
argagnrýnendum og áhorfendum,
og var sýnt 82 sinnum á litla sviði
Borgarleikhússins.
„Eg er meistarinrí' fjallar um
innbyrðisátök þriggja tónlistar-
manna, sem allir eru gítarleikarar.
Persónurnar þrjár, tveir karlmenn
og ein kona, eru bundin sterkum
tilfinningaböndum þar sem ástin,
listin og framabrautin eigast við.
Auk þess takast á listamenn af
yngri og eldri kynslóð, meistarinn
og lærlingurinn.
I áliti dómnefndar segir: „Hér er
leikforminu treyst til að lýsa innri
baráttu andstæðra tilfinninga á
mörkum tungumálsins og þagnar-
innar. Hér er margvísandi efni
meðhöndlað að íþrótt og ástríðu."
Gallup kannar hug Sunnlendinga:
Atvinnumálin hafi forgang
Almenningur á Suðurlandi telur eflingu atvinnulífs í héraðinu vera
brýnasta verkefnið í kjördæminu og að þau ættu jafnframt að vera
forgangsmál þingmanna þess. Meira en helmingur fólks á atvinnu-
aldri er á þessari skoðun. Þetta kemur fram í skoðanakönnun, sem
Gallup á lslandi hefur gert og birtist fyrst í blaðinu Dagskrá.
Annars vegar spurði Gallup Sunn-
Iendinga hvað þeir teldu vera
helstu vandamál sín og Suður-
lands í heild. 26% nefndu of fá-
breytt atvinnulíf, 24% of litla at-
vinnu, 9% styrk höfuðborgar-
svæðisins og 8% erfiðleika í land-
búnaði. Önnur atriði voru einnig
nefnd, svo sem fábreytt þjónusta,
einangrun og lág laun.
Hins vegar var leitað svara við
þeirri spurningu hvaða verkefni
almenningur vildi að þingmenn
Suðurlandskjördæmis létu hafa
forgang á þessu kjörtímabili. 43%
nefndu atvinnumál á breiðum
grundvelli, 16% samgöngumál og
15% kjaramál. Þá nefndu 6%
efnahagsmál og var þar átt við
verðbólgu, orkuverð, og andstöðu
við evrópska efnahagssvæðið.
- SBS, Selfossi
7
BASAMOTJUR
MUÍsoiðfy
HÖFÐABAKKA 9 112 REYKJAVÍK SÍMI 91-670000
RÍKISSKIP
Mpoútgofð fíld*'n». Hofnorhúonu. Tfyggvogðtu
PóHhólf 908.121 Rovtfjovfc. Tt 28822.
Talox 3008IS. Konrtfoto 590269-ÓW9
Vikulega vestur til Akureyrar
Viðkomudagar
Reykjavík Akranes Ólafsvík Þriöjudaga Þriðjudaga* Miðvikudaga* Mánudaga t
Patreksfiörður Miðvikudaga Sunnudaga
Tálknafjörður Miövikudaga Sunnudaga*
Bíldudalur Miðvikudaga Sunnudaga*
Þingeyri Miðvikudaga Sunnudaga
Flateyri \ f Miðvikudaga Sunnudaga*
Suðureyri Fimmtudaga Sunnudaga*
Bolungarvík Fimmtudaga Sunnudaga*
Isafjörður Fimmtudaga Sunnudaga
Norðurfjörður Fimmtudaga*
Sauðárkrókur Föstudaga t
Siglufjörður Föstudaga
Ólafsfjörður Föstudaga*
Dalvík Föstudaga
Hrísey ' ' Föstudaga*
Akureyri Föstudaga
Grímsey ** Föstudaga*
Húsavík Laugardaga* Laugardaga*
1
** Grímseyjarvaran er landsett á Dalvík
Vikulega austur til Vopnafjaröar
Viðkomudagar
Reykjavík Föstudaga Fimmtudaga
Akranes (Föstudaga)
Vestmannaeyjar Laugardaga Fimmtudaga
Höfn Homafirði Sunnudaga Miðvikudaga
Djúpivogur Sunnudaga
Breiðdalsvík Sunnudaga 1 1 E
Stöðvarfjörður \ f Sunnudaga 1 g>
Fáskrúðsfjörður Sunnudaga ■2 -ss (S)
Reyðarfjöröur Mánudaga L- cn ; —
Eskifjörður Mánudaga o 2 §
Neskaupstaður Mánudaga E-g
Mjóifjörður (Mánudaga)
Seyðisfjörður Mánudaga o ~ > w
Borgarfj. eystri Þriðjudaga
Vopnafjörður Þriðjudaga
Bakkafjörður Þriðjudaga*
Þórshöfn ® Þriðjudaga*
Raufarhöfn Þriöjudaga* Þriðjudaga*
1
* viðkoma aðra hverja viku
() viðkoma ef vara er fyrir hendi
Áskilinn er réttur til að breyta ferðaáætlun.