Tíminn - 13.06.1992, Síða 4

4 Tíminn
Laugardagur 13. júní 1992
Tíminn
MÁLSVARI FRJÁLSLYNDIS, SAMVINNU OG FÉLAGSHYGGJU
Útgefandi: Tíminn hf.
Framkvæmdastjóri: Hrólfur Ölvisson
Ritstjóri: Jón Kristjánsson ábm.
Aðstoöarritstjóri: Oddur Ólafsson
Fréttastjórar: Birgir Guðmundsson
Stefán Ásgrímsson
Auglýsingastjóri: Steingrlmur Gíslason
Skrifstofur: Lynghálsl 9, 110 Reykjavlk Stmi: 686300.
Auglýsingasimi: 680001. Kvöldsimar: Áskrift og dreifing 686300,
ritstjóm, fréttastjórar 686306, iþróttir 686332, tæknideild 686387.
Setning og umbrot: Tæknideild Timans. Prentun: Oddi hf.
Mánaðaráskrift kr. 1200,- , verð I lausasölu kr. 110,-
Grunnverð auglýsinga kr. 725,- pr. dálksentimetri
Póstfax: 68-76-91
Enn skal treyst
á sjómenn
Þegar Alþjóðahafrannsóknarráðið leggur til fjöru-
tíu af hundraði skerðingu þorskveiðinnar á ísland-
smiðum og farið er að leita ráða til að bæta tekjutap
þjóðarinnar upp, dettur fæstum önnur ráð í hug en
að leita annarra fiskistofna og auka veiðar úr þeim.
Tekjur þjóðarbúsins eru svo tengdar sjósókn og
veiðum að tæpast er annað að leita, þegar einstakir
stofnar eru í hættu vegna ofveiði eða af öðrum or-
sökum.
Þegar veiði bregst eða kvótar eru minnkaðir, eru
það sjómenn sem fyrst verða fyrir tekjumissi og
fjárhagur útgerða versnar um allan mun. Fljótlega
fara aðrar stéttir að finna fyrir minnkandi veiði og
þar með tekjum, og fyrr en varir nær versnandi af-
koma til allra stofnana þjóðfélagsins.
Þjóðin öll á því mikið undir því að sjósókn sé
stöðug og að bærilega fiskist. Það er almennt viður-
kennt að útgerð og fiskveiðar séu sá undirstöðuat-
vinnuvegur sem allt atvinnulífið byggir í raun á.
Það eru því alvarleg tíðindi, þegar lagt er til að
sókn í helsta nytjastofninn verði minnkuð svo gróf-
lega sem nú er gert. En svartar skýrslur hafa áður
verið lagðar fram og veiðiheimildir skertar mikið.
En einatt hefur sókn þá verið aukin í aðra stofna og
vannýtta. Sjómannastéttin hefur því oft brugðist
við eigin vanda og þjóðarinnar allrar með því að
neita að leggja árar í bát og breyta starfsháttum sín-
um og veiðitækni og haldið áfram að færa björg í
bú.
Karfi, loðna, grálúða, humar, skelfiskur eru allt
tegundir, sem ekki voru veiddar fýrir nokkrum ára-
tugum en gegna nú veigamiklu hlutverki í atvinnu-
sköpun og útflutningstekjum. Enn eru margar teg-
undir í sjó, ekki síst á djúpslóð, sem eru lítið veidd-
ar og jafnvel lítið þekktar.
Þar eru ærin tækifæri til að bæta upp minnkandi
sókn í oíveiddar tegundir. Stjórnvöld eru óhóflega
nísk á framlög til að rannsaka þann auð, sem svaml-
ar í efnahagslögsöginni. Sjómenn hafa sýnt að þeir
eru fljótir að tileinka sér nýja tækni við veiðar og að
sækja í áður óþekkta stofna með góðum árangri.
Allur sá bölmóður, sem fylgt hefur í kjölfar til-
lögu Alþjóðahafrannsóknarráðsins um að draga
verulega úr þorskveiðum, er nánast ósæmilegur.
Krafan er að leggja skipum og fækka sjómönnum
vegna minnkandi þorskgengdar.
Með þessu svartagallsrausi er aðeins verið að
draga kjarkinn úr mönnum, sem ekki er síður al-
varlegt en að draga úr fiskveiðum. Nær væri að efla
bjartsýni og finna og nýta nýja bjargræðisvegi. Er
íslenskri sjómannastétt vel til þess trúandi eftirleið-
is sem endranær að standa undir framförum og vel-
sæld í þjóðfélaginu.
Gleðilega hátíð!
Garður er
granna sættir
Þjóðaratkvæðagreiðslan í Dan-
mörku um Maastrichtsamninginn
færir mönnum heim sanninn um
að orð og gjörðir stjórnmála-
manna og embættismanna geta
verið í algjörri andstöðu við vilja
þess breiða fjölda, sem mynda
þjóðfélög.
Embættismenn og nær allir
málsmetandi stjórnmálamenn
skoruðu á danska kjósendur að
veita hugsjóninni um samruna
Evrópuríkja atkvæði sitt. Gegnd-
arlaus áróður var rekinn af stjóm
sem stjórnarandstöðu fyrir því að
Danir hættu að vera Danir og
gerðust Evrópumenn. Fullveldinu
kastað fyrir róða og völdin falin í
hendur stóra bróður í Brussel,
framkvæmdaráði og fjölþjóðleg-
um embættismannaskara.
Embættismennirnir og pólitík-
usarnir, sem þeir stjórna, urðu í
fyrstu klumsa þegar vilji dönsku
þjóðarinnar varð Ijós. Síðan urðu
viðbrögðin þau að sumir sögðu að
engu máli skipti þótt samningur-
inn hafi verið felldur, það yröi að-
eins að semja við smáþjóðina í
norðri upp á nýtt.
Aðrir halda því fram að Maast-
richtsamningurinn sé þar með úr
sögunni, því samkvæmt stofnskrá
Evrópubandalagsins verða öll að-
ildarríki að samþykkja skipulags-
breytingar á Rómarsamningnum.
Enn aðrir valdamenn í EB-ríkjum
segja skorinort að vísa eigi Dön-
um úr samtökunum og að ekki
komi til mála að ræða við aðrar
þjóðir, sem sótt hafa um
inngöngu, fyrr en þær hafa
játast undir járnaga emm-
bættismannavaldsins
Brussel.
Það er eins með afstöðuna
til Danmerkur eftir þjóðaratkvæa-
greiðsluna og flest annað innan
Evrópubandalagisins og samn-
inga, sem þar eru gerðir um fram-
tíðarskipulag, að þar hangir allt í
Iausu lofti og í rauninni veit eng-
inn hvert stefnir og hvers konar
bandaleg þetta verður, þegar fram
í sækir.
Vaxandi andstaða
Þótt skammt sé um liðið síðan
vilji dönsku þjóðarinnar varð ljós,
er greinilegt að miklar viðhorfs-
breytingar eru að verða í mörgum
aðildarríkjanna. Ef til vill er rétt-
ara að segja að tortryggni í garð
embættismanna og pólitíkusa
Evrópusamvinnunnar er orðin
greiniiegri en áður var, og er látin
í Ijósi.
Andstaðan gegn Maastricht-
samningnum, sem felur í sér sam-
runa ríkja og afnám þjóðarein-
kenna, fer ört vaxandi. Þjóðernis-
kennd hefur verið bannorð í Evr-
ópu síðan 1945 og er lamin með
lurk hvar sem hún lætur á sér
kræla. Hins vegar eru Evrópu-
menn ávallt reiðubúnir að viður-
kenna hana sem dyggð í öðrum
heimshornum.
Nú verða þær raddir æ hávær-
ari, sem láta í ljósi vilja til að við-
halda þjóðríkjum og að gjalda beri
varhug við að afhenda skriffinn-
um í Brussel óhæfilega mikil völd
og áhrif á hvaðeina sem fólk vill
taka sér fyrir hendur í ólíkum
löndum Evrópu.
í Bretlandi og Þýskalandi láta
andstæðingar samrunahugmynd-
arinnar mikið að sér kveða um
þessar mundir, og í sífellt fleiri
löndum er krafist þjóðaratkvæða-
greiðslu að hætti Dana. í sumum
ríkjum hafna stjórnmálamenn og
embættismenn þjóðaratkvæða-
greiðslu, beinlínis vegna þess að
vitað er að mikill meirihluti kosn-
ingabærra manna er andvægur
óhóflega miklu samkrulli. Á það
til að mynda við um Þýskaland.
Nauðgun
Áköfustu fylgismenn samrun-
ans og stofnunar Bandaríkja Evr-
ópu eru hinar fátækari og að
sumu leyti vanþróuðu þjóðir í
Suður-Evrópu. Þær þykjast eiga
allt að vinna með því að öðlast
þegnrétt við kjötkatlana i norðri
og þaðan koma líka ríflegu fram-
lögin.
Vel má vera að þegar allt kemur
til alls, verði Maastrichtsamkomu-
lag embættismannanna og
strengjabrúða þeirra til góðs fyrir
framtíð Evrópu. Með því gengu
þeir nefnilega of langt, fóru offari í
þeirri viðleitni sinni að nauðga
þjóðum í eina sæng, sem annars
vilja hvfla hver undir sinni.
Skoðanakannanir, sem gerðar
hafa verið í Danmörku eftir þjóð-
aratkvæðagreiðsluna, sýna að
mikill meirihluti er hlynntur
áframhaldandi veru í EB og þeir,
sem ákafast börðust gegn sam-
þykkt samrunans, lýsa því yfir
hver um annan þveran að þeir vilji
hafa mikið og gott samstarf við
aðrar Evrópuþjóðir. En þeir vilja
líka halda áfram að vera Danir.
Það eru einmitt þessi sjónarmið
sem eru að skýrast víða í Evrópu.
Og hver veit nema að Norðurlönd-
in fái að rækta sinn sameiginlega
menningararf áfram, í friði fyrir
snarrugluðum alþjóðasinnum,
sem eru óþreytandi að troða sín-
um einkaskoðunum upp á hvern
sem er og telja þær hinar einu
réttu, eins og alræðissinnum er
tamt.
Af sjálfu leiðir að skoðunum og
tilfinningum annarra er ekki eirt,
og sakbitinn og þögull meirihlut-
inn veit ekki sitt rjúkandi ráð.
Þekkja menn einkennin?
Trúnaðarbrestur
Sá mikli trúnaðarbrestur, sem í
ljós kom milli kjósenda og stjóm-
málamanna í Danmörku, ætti að
vera holl lexía fyrir þá, sem telja
sig kjörna til að hafa vit fyrir fólki
og túlka allar sínar gjörðir sem
vilja kjósenda sinna.
Síaukin samskipti stjórnmála-
manna og embættismanna á al-
þjóðavettvangi gerir það að verk-
um að kjörnir fulltrúar missa
sjónar á hagsmunum kjósenda,
kjördæma eða ríkja.
Sífellt flakk og flandur og enda-
lausar kjaftasamkundur al-
þjóðasinnanna hefur skap-
að nýja stétt þjóðernis-
lausra ráðamanna, sem
með mikillæti hafa tekið að
sér að líta yfir lönd og álfur
og heiminn allan sem prívatsand-
kassa sinn. Samt skortir liðið alla
yfirsýn, en er þeim mun meðvit-
aðra um hégómlega persónu sína
og nálægð sívökulla myndavéla.
Hin nýja stétt þreytist aldrei á
að lýsa yfir hve mikilvægt sé að
rödd þeirra heyrist á alþjóðavett-
vangi. Allskyns fjölþjóðasamstarf
og afskipti af málefnum annarra
gengur fyrir stjórnarstörfum
heima fyrir, þótt þar sé allt í kalda-
koli og þörf á að taka til hendi í
eigin garði.
Þótt heimsveldi hrynji og
bandaríki leysist upp með harm-
kvælum og enginn sjái fyrir end-
ann á hvernig mál skipast í kjölfar
samkrulls þjóða, sem ekki vilja
rugla saman reytum sínum, botna
fjölþjóðasamkundur pólitíkusa og
embættismanna ekkert í því fólki,
sem vill fá að tala móðurmál sitt
og rækta eigin garð.
Garður er granna sættir, er
löngu gleymt spakmæli og sjálf-
sagt óskiljanlegt því hippahugar-
fari, sem núverandi ráðamenn
hafa alið sig upp í og eru heltekn-
iraf.
Mikil og góð samvinna milli
þjóða er sjálfsögð og eðlileg, ekki
síst þeirra sem byggja sömu
heimshluta og búa við svipuð trú-
arbrögð og menningu. En það er
hættulegt að ganga of langt í dekri
við alþjóðahyggjuna og ættu
stjórnmálamenn sem aðrir að
temja sér þá list að fara hóflegan
milliveg, varast einangrun og ein-
trjáningshátt þjóðrembunnar en
varðveita þjóðleg verðmæti og
hlúa að góðri umgengni við sitt
nánasta umhverfi og nágrann-
anna.
OÓ