Tíminn - 10.10.1992, Blaðsíða 2

2 Tíminn
Laugardagur 10. október 1992
Minna drukkið
og minna reykt
Heildarsala áfengis og bjórs hefur dregist saman um tæp 8% á
fyrstu níu mánuðum ársins miðað við sama tíma í fyrra. Sala á tób-
aki hefur einnig dregist saman og þá einna mest vindlum, eða um
rúm 5%.
Þetta kemur fram í fréttatilkynningu
frá Áfengis- og tóbaksverslun ríkisins.
Þar segir og að heildarsala áfengis sé
6.014.744 lítrar miðað við 6.508.667 á
sama tíma í fyrra, eða 7.59%. Sé miðað
við alkóhóllítra, þá seldust á þessu ári
680.352 lítrar miðað við 734.040 í
fyrra, sem er 7.31% samdráttur.
Það vekur athygli að sterkar tegundir
áfengis virðast standa höllum fæti
miðað við þær veikari. Þannig hefur
sala á rauðvíni aukist um rúm 3%, og
á freyðivíni og kampavíni um hátt í
8%, svo dæmi sé tekið. Á sama tíma
hefúr sala á íslensku brennivíni dregist
saman um allt að 10%, og á vodka um
tæp 11%. Athygli vekur að sala á bjór
hefur dregist saman um rúm 9%.
Hætt er við að sala á bjór muni samt
aukast á næstunni, þar sem tilkynnt
hefúr verið um verðlækkun á bjór sem
nemur lækkun á vemdarinnflutnings-
Slysavarnafélag íslands:
Nýr framkvæmda-
stjóri ráðinn
Stjóm Slysavamafélags íslands
hefur ráðið Esther Cuðmundsdótt-
ur sem nýjan framkvæmdastjóra, í
stað Áraa Gunnarssonar.
Esther er þjóðfélagsfræðingur, en
hefur auk þess próf í rekstrar- og
viðskiptagreinum frá Endurmennt-
unardeild HÍ. Esther er gift Björgvin
Jónssyni tannlækni.
gjaldi. Það var sett til að vemda inn-
lenda framleiðslu og nam 72%, en er
nú lækkað niður í 60% af cif-verði inn-
flutts öls. Algengast er að innfluttur
bjór lækki af þeim sökum um 1-2%.
Dæmi era samt um meiri lækkun og
sem dæmi um það lækkar Holstenbjór
um 3-5%, þar sem ÁTVR hefur gert
nýjan samning við framleiðendur.
Eins og áður segir hefur sala á vindl-
um dregist einna mest saman, eða um
5.32%. Sala á vindlingum hefúr
minnkað um 2.85% og reyktóbak um
svipaða tölu eða 2.20%. Nef- og munn-
tóbak virðist halda sínu, því að inn
vora flutt 9.486 kg á fyrstu níu mán-
uðum þessa árs miðað við 9.525 kg í
fyrra, og er munurinn 0.41%.
Vitum ekki um
maikaðinn
Halldór Kristjánsson frá Kirkjubóli,
einn af helstu forvígismönnum bind-
indishreyfingarinnar, segir að það sé
að fjara út frá þeirri flóðbylgju, sem
gekk yfir þegar sala á öli var leyfð árið
1989. Þá segir hann að salan hafi auk-
ist um 15%. Halldór bendir á að það sé
samt aldrei að vita hversu mikil neysla
á áfengi sé á bak við lög. í því sambandi
nefnir hann öll þau braggmál sem
hafa komið upp, þar sem fleiri tonnum
af braggi hefúr verið hellt niður. „Við
vitum ekki hversu mikið hefúr komist
á markað, en viðleitnin virðist hafa
aukist stórlega," segir Halldór. -HÞ
I
Framkvæmdastjóri V-Evrópusambandsins á
hádegisfundi í dag:
Breytt viðhorf
öryggismálum
Samtök um vestræna samvinnu og
Varðberg hafa fengið hingað til lands
dr. VVQlem E van Eekelen, fram-
kvæmdastjóra V- Evrópusambands-
ins.
Almennur fúndur verður með dr.
van Eekelen í dag kl. 12 í Ársal Hótel
Sögu og flytur hann þar framsöguer-
indi á ensku, sem nefnist Evrópsk ör-
yggismál og breytt viðhorf, og svarar
fyrirspumum.
Dr. Willem E van Eekelen fæddist í
Utrecht í Hollandi árið 1931 og nam
lögfræði og stjómmálafræði við há-
skólann í Utrecht og við Princetonhá-
skóla í Bandaríkjunum. Hann var
starfsmaður hollenska utanríkis-
ráðuneytisins frá 1957 til 1977, er
hann var kosinn á þing Hollands fyrir
Frjálslynda flokkinn. Hann var vam-
armálaráðherra Hollands 1986-1988,
en var ráðinn framkvæmdastjóri V-
Evrópusambandsins í maí 1989.
Dr. Willem F. van Eekelen.
Nýsmíði skipa, endurbætur og viðgerðir fara í vaxandi mæli fram erlendis. Örn Friðriksson:
Aukiö atvinnuleysi meö-
al Járniönaöarmanna
Undanfarin ár hefur nýsmíði skipa, endurbætur og viðgerðir farið í
vaxandi mæli fram erlendis, og nú er svo komið að af rúmlega 4
milljarða króna fjárfestingu í ár er aðeins gert ráð fyrir að 600 millj-
ónir, eða 14%, komi í hlut íslenskra fyrirtækja.
Öm Friðriksson, formaður Félags
jámiðnaðarmanna, segir að á sama
tíma sé atvinnuleysi meðal jámiðnað-
armanna að aukast og fylla þann flokk
nú um 50 manns. Viðbúið er að þeim
muni fjölga á næstunni, því vitað er
um nokkur fyrirtæki í atvinnugrein-
inni sem þegar hafa sagt upp fólki og
fleiri hafa hug á því.
Til að snúa vöm í sókn telur Félag
jámiðnaðarmanna nauðsynlegt að
ríkisstyrktum erlendum samkeppnis-
aðilum í skipasmíði, endurbótum og
viðhaldi verði mætt af íslands hálfu
með jöfnunargjaldi og íslensk stjóm-
völd hafni þeim samningsdrögum,
sem fyrir liggja um fríverslunarsamn-
ing á milli EFTA og Póllands. En í
þeim drögum er gert ráð fyrir að veita
Pólverjum fimm ára undanþágu við
almennu banni um ríkissfyrki í skipa-
iðnaði og að ekki verði beitt jöfnunar-
gjöldum eða öðram aðgerðum frá
öðram EFTA-löndum til að jafna sam-
keppnisaðstöðuna. Ennfremur vill
stéttarfélagið að fallið verði frá þeirri
ákvörðun samgönguráðuneytisins að
viðgerðir á strandferðaskipinu Heklu
verði unnar í Póllandi.
Félag jámiðnaðarmanna telur einnig
brýnt að stjómvöld beiti sér fyrir betri
aðstöðu fyrirtækja til þróunar á
tæknibúnaði og auknum möguleik-
um til markaðssetningar. -grh
Andláts Willy Brandts, fyrrum kanslara Þýskalands, er nú minnst um heim allan:
Höfuðsmiður slökunarstefnunnar er látinn
Willy Brandt, fyrrum kanslari V- Þýskalands, lést í fyrradag, 78
ára að aldri. Hann hóf feril sinn sem útlagi á dögum Þriðja ríkis-
ins og lauk ferlinum sem einn helsti baráttumaður slökunar-
stefnunnar í Evrópu. Hann hlaut friðarverðlaun Nóbels fyrir til-
lag sitt í þeim efnum. Willy Brandt sneri til hins sigraða ættlands
síns árið 1945, klæddur norskum einkennisbúningi, og átti eftir
að vinna sér frægð fyrir að vinna að minni spennu í samskiptum
við ríki undir stjórn kommúnista, sem Hitler hafði fyrrum her-
setið.
Willy Brandt kom tvisvar til fslands, í siðara skiptið árið 1991.
Hér er hann á blaðamannafundi á Hótel Sögu ásamt sendiherra
Þýskalands, dr. Gottfried Pagemstert. Timamynd Pjetur
Hann gat sér mikið orð fyrir
frammistöðu sína sem borgarstjóri
Berlínar eftir að múrinn var reistur
1961, og varð að landsföðurlegu
vonartákni meðal A-Þjóðverja, sem
loks fengu múrinn felldan 1989.
„Það, sem saman heyrir, mun nú
renna saman í eitt,“ vora orð hans
er múrinn var fallinn, og vöktu þau
vonarhug um nýja tíð meðal landa
hans.
Sem einn helsti leiðtogi þýskra
jafnaðarmanna (SPD) var hann ein-
arður talsmaður afvopnunar og
efnahagsaðstoðar við fátækar þjóðir
þriðja heimsins. Þannig var þessi
óskilgetni sonur þýskrar búðar-
stúlku einn virtasti stjómmálamað-
ur Þýskalands af eldri kynslóð.
Litríkur feríll
Meðal aðdáenda hans var Helmut
Kohl, sem studdi ferð Brandts til
Bagdad í nóvember árið 1990, en
þar heppnaðist honum að fá leysta
úr gíslingu Saddams Hussein 300
Þjóðverja og aðra Evrópumenn.
Hann var orðinn hinn óumdeildi
„grand old man“ Þýskalands, og átti
að baki litríkari feril merkisatburða
en nokkur núlifandi þýskur stjóm-
málamaöur.
Hann varð fyrsti kanslari jafnaðar-
manna (SPD) árið 1969, en varð að
láta af embætti 1974, er upp komst
að náinn samstarfsmaður hans
hafði verið njósnari A-Þjóðverja.
Starf hans að efldu starfi í þágu
sameiningu Þýskalands olli klofn-
ingi innan flokks jafnaðarmanna,
en hinn nýi jafnaðarmannaflokkur í
fyrram A-Þýskalandi kjöri hann
heiðursforseta sinn.
Ungur jafnaðarmaður
flýr land
Brandt var fæddur þann 18. des-
ember 1913 í baltnesku hafnar-
borginni Lúbeck og gerðist ungur
ákafur fylgismaður jafnaðarmanna.
Hann flýði til Noregs eftir að nasist-
ar tóku völd árið 1933. Upprana-
lega hét hann Herbert Karl Frahm,
en tók upp nafnið Willy Brandt er
hann vann sem blaðamaður og tók
þá einarða afstöðu með lýðveldis-
sinnum í borgarastyrjöldinni á
Spáni.
Viðbrögð Vesturveldanna vora tví-
stígandi við því er Berlínarmúrinn
var reistur 1961, nokkrum mánuð-
um áður en Brandt bauð sig fram til
kanslara í fyrsta sinn en náði ekki
kjöri. Tók hann þá upp slökunar-
stefnu gagnvart A- Þjóðverjum,
sem varð grandvöllur stefnu hans í
samskiptum við kommúnistaríkin
síðar. Hann varð utanríkisráðherra
í samsteypustjóm jafnaðarmanna
og kristilegra demókrata 1966. Varð
hann þá til þess að taka upp stjórn-
málasamband við Rúmena og Júgó-
slava. Mestu umskiptin urðu þegar
hann varð kanslari 1969, en í hans
tíð viðurkenndu V-Þjóðverjar
landamærin milli þýsku ríkjanna í
fyrsta skipti. Þá gerði hann „griða-
samning' við Sovétríkin í ágúst
1970 og stórbætti tengslin við Pól-
land, sem verst allra Ianda fór út úr
þýska hemáminu. Fleira fylgdi á
eftir.
Árið 1971 var undirritaður fjór-
veldasamningur milli Sovétríkj-
anna og bandamannaríkjanna úr
síðari heimsstyrjöld, og var V-
...Berlín þá viðurkennd sem hluti af
V- Þýskalandi. Þrem áram síðar var
gerður vináttusamningur við Tékka
og er Brandt heimsótti fyrstur v-
þýskra stjómmálamanna A-Þýska-
land 1970, fögnuðu íbúar A-Berlín-
ar honum fyrir framan hótel hans
og kölluðu: „WiIIy! Willy!"
Enn jók Brandt á álit sitt er hann
varð formaður Norður-Suður
nefndarinnar, sem skipuð var í því
skyni að minnka bilið milli ríkra
þjóða og fátækra.
Brandt var tekinn að sýna elli-
merki í framkomu og útliti síðustu
árin er hann var formaður SPD, en
því hlutverki gegndi hann 1964-
1987. Þá var hann formaður Al-
þjóðasambands jafnaðarmanna frá
1976-1992, en aðild að því eiga
vinstriflokkar hvaðanæva úr heim-
inum.
Brandt var þríkvæntur. Tvær eig-
inkvenna hans vora norskar, en
hjónaböndin enduðu með skilnaði.
Dóttir hans af fyrsta hjónabandi býr
í Ósló, en þrír synir af öðru hjóna-
bandi í Þýskalandi. Árið 1983
kvæntist Brandt fyrram einkaritara
sínum, Birgitte Seebacher, sem er
35 áram yngri en eiginmaður
hennar heitinn var.