Tíminn - 10.10.1992, Blaðsíða 12

12 Tíminn
Laugardagur 10. október 1992
Hj örleifiir Kristinsson
Gilsbakka
Pæddur 12. nóvember 1918
Dáinn 1. október 1992
í dag verður til moldar borinn
Hjörleifur Kristinsson frá Gilsbakka
í Akrahreppi. Hjörleifur var fæddur
að Borgargerði í Norðurárdal, sonur
hjónanna er þar bjuggu, Aldísar
Sveinsdóttur Eiríkssonar frá Skata-
stöðum, og Kristins Jóhannessonar
frá Miðsitju. Stóðu að þeim hjónum
merkar skagfirskar ættir.
Hjörleifur var næst elstur fimm
bræðra. Faðir þeirra féll frá á besta
aldri, er bræðurnir voru allir á
barnsaldri. Aldís móðir þeirra var al-
in upp á Gilsbakka í Austurdal og
var Hjörleifur Jónsson bóndi þar
uppeldisbróðir hennar. Vorið 1930
var Hjörleifur sendur til nafna síns
að Gilsbakka til nokkurra vikna
dvalar. Dvölin á Gilsbakka varð æði
löng, en þaðan fór hann ekki fyrr en
hann lagði upp í sína hinstu ferð.
Síðustu fjórtán árin var Hjörleifur
einbúi á Gilsbakka.
Þeir nafnar á Gilsbakka voru ekki
skyldir, en með þeim var eigi að síð-
ur kært svo sem best getur orðið um
feðga. Eins var með böm Hjörleifs
Jónssonar, með þeim og Hjörleifi
Kristinssyni voru ávallt traust bönd
svo sem systkinabönd geta best orð-
ið. Eftir að Hjörleifur var orðinn
einbúi sýndu Gilsbakkasystkinin
honum jafnan ræktarsemi, hjálpuðu
honum oft við búskapinn og dvöldu
hjá honum á stórhátíðum og bjuggu
honum veislu. Eiga þau þakkir
skildar fyrir þá ræktarsemi alla.
Hjörleifur Kristinsson var meðal-
maður á vöxt, vel farinn í andliti og
liðmannlega. Hann var hinn mesti
göngugarpur, léttur og þolinn og
ágætur klettamaður. Það er til
marks um fæmi Hjörleifs sem
göngumanns, að sautján ára fer
hann gangandi í vetrarleit á Nýja-
bæjarafrétt, allt suður til Hofsjök-
uls, með hinum kunna fjallagarpi
Hrólfi á Stekkjarflötum. Nú kann
það að sýnast tæplega forsvaranlegt
að senda óharðnaðan ungling í slíka
ferð, en það veit ég um Hrólf á
Stekkjarflötum að hann tók ekki
með sér í vetrarleit aðra en þá sem
hann treysti fyllilega í hverskonar
harðræði.
Hjörleifur var skarpgreindur,
næmur, skilningsgóður og minnug-
ur. Hann naut ekki skólagöngu um-
fram barnanám, en aflaði sér víð-
tækrar menntunar með sjálfsnámi.
Hann nýtti sér tungumálanám, sem
útvarpið bauð uppá á ámm áður, og
var t.d. bæði vel læs og talandi á
þýska tungu. Falleg meðferð á ís-
Iensku máli var honnum rótgróin.
Komu þar fram áhrif úr föður- og
fósturgarði, en hann las einnig og
lærði íslenska málfræði af kost-
gæfni.
í grasafræði og jarðfræði aflaði
hann sér menntunar, sem hver há-
skólamaður hefði verið vel sæmdur
af.
Ævistarf Hjörleifs var fyrst og
fremst bundið búskapnum, en hann
sinnti jafnframt sínum hugðarefn-
um og vinnu utan bús að hluta til.
Um þrjátfu ára skeið var hann póst-
ur á bæina sunnan Norðurár.
Póstferðir voru þrjár á viku, frá
Silfrastöðum og fram í Merkigil.
Varla kom fyrir að póstferð félli nið-
ur hjá Hjörleifi, hvernig sem viðr-
aði, og hann fór gjaman aukaferðir
fyrir jólin, svo að allt kæmist til skila
fyrir hátíðina sem unnt var.
Enginn maður fyrr eða síðar, að ég
M|NN|NG
V...........................J
hygg, hefur farið fleiri ferðir yfir
Merkigilið en Hjörleifur. Er sú leið
þó oft hættuleg á vetrum, en slíkt
setti Hjörleifur lítt fyrir sig. Skyldan
bauð honum að inna sitt starf af
hendi og það var gert.
Hann ræktaði upp fallegan trjálund
á barmi Jökulsárgilsins neðan við
túnið á Gilsbakka. Plöntumar hafa
dafnað þar ótrúlega vel og setja nú
fallegan svip á umhverfið. Einnig
gróðursetti hann trjáplöntur á skjól-
sælum stöðum í Jökulsárgilinu og
er vöxtur trjánna þar með ágætum.
Hjörleifur kvæntist ekki og átti
ekki böm, en böm og unglingar
hændust að honum og kynslóðabil
var ekki til þar sem Hjörleifur var.
Við bömin ræddi hann sem sína
jafningja og átti auðvelt með að
segja til og fræða. Einn vetur kenndi
hann við unglingadeild, sem komið
var á við Akraskóla, og var lengi
prófdómari við þann skóla. Formað-
ur skólanefndar og bamavemdar-
nefndar var hann um árabil og leysti
þau störf öll með sóma.
í gróðurverndamefnd Skagafjarðar
var hann um skeið og fulltrúi á nátt-
úruvemdarþingum.
Hjörleifur var vandfysinn á lesefni.
Ljóðmæli, þjóðlegur fróðleikur og
sagnfræðilegt efhi var það sem hann
valdi frekast til lestrar. Skáldsögur
las hann ekki mikið, en fylgdist þó
vel með íslenskum rithöfundum.
Hin síðari ár vom það þó hin þjóð-
legu fræði, sem höfðuðu mest til
hans. Hann starfaði mikið fyrir
Sögufélag Skagfirðinga og sat þar í
stjóm um langt árabil, eða þar til á
síðasta aðalfundi að hann baðst und-
an endurkjöri.
Hjörleifur var prýðilega ritfær,
hafði leikandi frásögn og ríkan
húmor. Hann var mannblendinn og
ræðinn jafnt við kunnuga og
ókunnuga. Hann var hrifnæmur, til-
finningaríkur og auðsærður, en
erfði aldrei þótt honum sámaði við
menn.
Á góðra vina fundi var hann hrókur
alls fagnaðar, var fljótur að kalla
fram söng, ef vín var haft um hönd,
en vín drakk hann sér til gleði, en
aldrei til skaða. Hjörleifur hafði
mikla og fallega barítonrödd og
sönghneigð var eitt af hans einkenn-
um, eins og margra ættingja hans.
Hjörleifur var ekki búmaður í þeim
skilningi sem almennt er lagt í það
orð. Hann leit á skepnur sínar sem
sjálfstæðar persónur, sem hann bar
virðingu fyrir og þótti vænt um, og
vildi láta þeim líða vel, en hvort þær
færðu honum arð eða gagn skipti
mina máli og féhyggja var honum
ógeðþekk. Hann ól með sér afar
sterka réttlætiskennd og af því sem
hann taldi eða vissi rétt lét hann
ekki, hver sem átti í hlut.
Hjörleifur var gullvel hagmæltur
og smekkmaður á vísur og ljóð. Ég
tilfæri hér eina vísu eftir hann, sem
lýsir hans viðhorfi nokkuð vel. Vísan
er þessi:
Þegar byljir bresta á
best er að flestir megi
leika sér að Ijósmynd frá
liðnum sumardegi.
Hjörleifur lifði þannig sjálfur. Hann
safnaði í sjóð sinn og geymdi vel það
sem betra var um manninn og til-
veruna, um það sem Iakara var hirti
hann ekki. I þennan sjóð gat hann
leitað þegar á móti blés.
Hann trúði því að heimurinn færi
batnandi, þótt manninum miðaði
hægt á þroskabrautinni. Því væri
hægt að nema hið fagra og góða, það
hjálpaði manninnum að halda réttri
leið. Með Hjörleifi er genginn góður
drengur og sérstæður persónuleiki.
Honum auðnaðist að skilja eftir
eitthvað hlýtt og gott í hugum sam-
ferðamanna, jafnt yngri sem eldri.
Það verða því margir hugir sem
leita að moldum hans, er hann verð-
ur kvaddur frá kirkjunni sinni að
Silfrastöðum, sem var honum svo
kær og hann söng við í sextíu ár.
Ég átti stutt símtal við Hjörleif fjór-
um kvöldum áður en hann dó á
Borgarspítalanum. Hann vissi að
hver stundin gat orðið hin síðasta.
Hann var æðrulaus og sáttur við líf-
ið og kveið í engu því sem við tæki
handan tjaldsins.
Þannig kvaddi Hjörleifur á Gils-
bakka. Vinur kær, eigðu þökk okkar
í Flatatungu fyrir samferðina.
Gunnar Oddsson
Fleiri greinar eru um Hjörleif
Kristinsson, sem bíða birtingar á
þriðjudag.
-------------------------------------------------'N
í
Innilegar þakkir fýrir samúö og hlýhug viö andlát og útför móöur okkar,
tengdamóöur og ömmu
Jensínu Jónatansdóttur
frá Hóli
fyrrum húsfreyju á Galtalæk
Jónatan Hermannsson Þórhlldur Oddsdóttir
Steinunn Hermannsdóttir Ingjaldur Pétursson
og bamaböm
_________________________________________________/
m cá vttní MflÐK- mm SVHUH H L3 tr vms SLM /0£JO €> SKW- m ÖFuó; 7?oD N/ítTA n //VílT 4
-I Fí/NDöR M'AL fíTT lin?A
3 ~T~ ^ 1 T— . 1
'L— ' —p '
/
i • i* ikt V \*\ —J rfp ■ÍG50 OSP st/íFl-í UVEK mm OOmm 5 3
k X i > ÖSLflDl fUfíL' tNN 5LÍ/F7 H
BÍTUT? étm m-m V V 1 ? 5
SKRílF/1 T/% l
Jtt QOIíL nerun 0.ÍVTIL £«KI HíLPOK FLOTS F R£K3U o TJJ6 TfiUWi °í TI .* t
£/NS- SKJÓL
ym k { fíÞfiLj mvA s riL kdnA rófJ bft-R rofi.- S£T\ TÍTS i
£I<K J L. I K - LE& HrVKfR HRíV tlíT A/S 8
SEVTL/1 A LLTAF 1 /)(7M - iN Si t A Po V 8 DP7T/V/)
£iga 1 LIWW fjsk
l CL LÍTA svAT?. BURT lo
nm v«R£>- AN&I
SU&fl ODDfí ELDUZ ÆR uw Sö &1) 4X l OtO
FlSKUR LflMl
t Tí K fl F -pfiLL £í K SV/JJ? YoWHH 2050 nr
Bo K Ri/CiaA
6'flF- AöKA 46 t rytR flÓD' 5K/M VARMA rtri' /3
Tómv yfOSO
UNS - VlDíS muiD /3 WAKflP miv /y
EIMN fimm 7?VI K.
FLÓN 4H iom ^ STffKK- IK BfiR/í ts /s