Tíminn - 04.11.1992, Blaðsíða 8

8 Tíminn
Miðvikudagur 4. nóvember 1992
Saudi-Arabar óánægðir með
stríðshetjubók Schwarzkopfs
Ósæmandi deila hefur nú brotíst upp á yfirborðið milli bandaríska yfirhers-
höfðingjans í Persaflóastríðinu, Normans Schwarzkopf, og bandamannanna
Saudi- Araba, sem alla jafna eru orðvarir, vegna endurminninga bandaríska
hershöfðingjans um sigurinn, sem unninn var í stríðinu gegn frak, og ný-
komnar eru út Æðsti hershöfðingi Saudi-Araba í stríðinu, Khaled prins,
segir bókina „sjálfshól" og hafi að geyma fjöldann allan af missögnum.
Fordæmislaus ádeila
Saudi-Araba
Ádeila saudi-arabíska hershöfðingj-
ans á sér ekkert fordæmi, en Khaled
segir bókina gera meira úr hlut
Schwarzkopfs á kostnað Saudi-Ar-
aba en sanngjarnt sé. „Það leikur
enginn vafi á að hann er hetja,“ seg-
ir furstinn, „en við vorum fleiri sem
lögðum okkar af mörkum í stríð-
inu.“
Khaled þykir miður að þessi deila
skuli hafa komið upp, þar sem hann
hafði bundist nánum böndum við
bandaríska hershöfðingjann á þeim
mánuðum sem þeir sátu saman í
neðanjarðarbyrginu undir saudi- ar-
abíska varnarmálaráðuneytinu þar
sem aðalbækistöðvar heryfirstjóm-
arinnar voru. „Bókin kemur mér
hryggilega á óvart,“ segir Khaled.
„Við unnum sem ein heild. Ég reyni
að skipta ekki um skoðun á Norm.“
Schwarzkopf segir
ekki meir
En vanþóknun þessa valdamikla
bróðursonar Fahds konungs leynir
sér ekki. Saudi-Arabar láta aldrei op-
inberlega í ljós ágreining við erlenda
embættismenn, og síst af öllu
bandaríska. Schwarzkopf, sem nú er
á ferð víða um heim til að auglýsa
bókina sína, vill ekki ræða þau atriði
sem prinsinn gagnrýnir í bókinni.
,Jdér þykir leitt að hann skuli líta
svona á málin. En ég vil ekkert um
þetta segja, það myndi bara gera illt
verra,“ segir hann.
Khaled fursti, sem var staddur á
búgarði sínum í grennd við Riyadh,
hafði mest að athuga við þann blæ
sem er á frásögninni í bókinni. Þar
kemur Schwarzkopf fram sem yfir-
hershöfðingi með alla tauma í hendi
sér, en Khaled er fyrst og fremst
nefndur til sögunnar fyrir að hafa
séð til þess að Bob Hope fengi vega-
bréfsáritun! „Ég var ekki bara þama
til að sjá um að nægar birgðir væru
til staðar og skrifa ávísanir. Ég hafði
á hendi yfirstjóm 200.000 her-
Khaled fursti var æösti hershöfö-
ingi Saudi-Araba í Persaflóastrið-
inu. Hann er óánægöur meö hvaö
bandarfski hershöfðinginn gerir
lítið úr hlut Saudi-Araba I strlöinu
og hefur opinberlega lýst van-
þóknun sinni á frásögnum í bók-
inni.
manna, 80 skipa og 250-300 flug-
véla,“ segir Khaled. „Þeir sem lesa
bókina, hljóta að álíta að Schwarz-
kopf hafi einsamall haftyfirstjómina
yfir heraflanum."
Missagnir
Khaled tilgreinir heila röð af mis-
sögnum í bókinni, sem ber titilinn
„It Doesn’t Táke a Hero“. Hann seg-
ist aldrei hafa fullyrt opinberlega að
árásin skyldi gerð frá Týrklandi, eins
og Schwarzkopf heldur fram í bók-
inni þar sem hann veltir vöngum yf-
ir því að Saudi-Arabar gætu ekki
leyft að árás yrði gerð á aðra Araba-
þjóð af þeirra landi. Þvert á móti,
heldur Khaled fram, gerði hann það
ljóst að árásin ætti að vera gerð frá
Saudi-Arabíu, og hefði síðar komið á
framfæri hugmyndinni um að
hrinda líka af stað árásum frá Tyrk-
landi og mynda þannig aðra víglínu.
Schwarzkopf heldur því einnig
fram í bókinni að hann hafi orðið að
ýta við Saudi-Aröbum til að hefjast
handa, þar sem hann segir þá „hafa
haft á tilfinningunni að ekkert lægi
á“. Khaled er ekki á sama máli.
„Hver ætti annars að vera ástæðan
til þess að Fahd konungur sam-
þykkti tafarlaust beiðni Ameríkana
um að flytja bandarískt herlið til
Saudi- Arabíu?“
M.a.s. bandarískir skyrtubolir urðu
að deilueftii. Schwarzkopf segir að
Saudí-Arabar hafi álitið þá ósæmi-
lega, þar sem á þeim hafi verið
myndir af skriðdrekum í eyðimörk-
inni og landabréf af Saudi-Arabíu.
Hann segir að sér hafi verið tilkynnt
að birting landabréfa væri bönnuð
vegna þess að „leynd hvflir yfir legu
borganna í landinu". Khaled segir
aftur á móti: „Þetta er hlægilegt.
Það er hægt að sjá hvar borgirnar
eru í hvaða landabréfabók sem er.
Það voru hins vegar Bandaríkjafánar
á kortunum og það gæti hafa leitt til
vandræða með okkar fólki.“
En harðasta gagnrýni prinsins
beinist að lýsingu Schwarzkopfs á
orrustunni um Khafji, Iandamæra-
bæinn í Saudi-Arabíu sem íröskum
hermönnum tókst að ná á sitt vald
um skamma hríð, en hermenn frá
Saudi-Arabíu og Quatar undir stjóm
Khaleds unnu á ný. Hann neitar
þeirri staðhæfingu Schwarzkopfs að
hann hafi orðið að ráðfæra sig við
bandaríska yfirhershöfðingjann
meðan á orrustunni stóð. „Þetta var
fyrsta orrustan sem ég stjómaði,"
segir Khaled. „Ég var miklu rólegri
en ég hefði búist við. Og ég talaði
aldrei við Norm meðan á bardögun-
um stóð.“
Sjálfsævisaga Normans Schwarzkopf hershöfðingja fer fyrir brjóstiö á
Saudi-Aröbum.
Hundshjarta
Út er komin hjá Máli og menningu
skáldsagan Hundshjarta eftir rúss-
neska höfundinn Mikhafl Búlgakov,
sem þekktastur er fyrir verk sitt
Meistarinn og Margaríta. Bókin er
gefin út í ritröðinni Syrtlur.
Heimsfrægur og vel metinn prófess-
or í Moskvu tekur að sér flækings-
hund og græðir í hann eistu og heila-
dingul úr nýlátnum manni. En afleið-
ingamar koma öllum á óvart: undar-
legt dýr, gætt mannlegum
eiginleikum, fer á stjá, gerist uppi-
vöðslusamt og leggur líf prófessorsins
í rúst Þessi undirfurðulega frásögn
hefur stundum verið túlkuð sem
háðsk dæmisaga um rússnesku bylt-
inguna.
Mikhafl Búlgakov fæddist í Kiev árið
1891. Hann lauk háskólaprófi í lækn-
isfræði, en sneri sér að ritstörfum árið
1920. Um 1930 var hann orðinn ósátt-
ur við pólitískt ástand í Sovétríkjun-
um, en var synjað um leyfi til að flytj-
ast úr landi. Hann iést árið 1940, en
meistaraverk hans, Meistarinn og
Margaríta, kom ekki út fyrr en löngu
eftir hans dag.
Ingibjörg Haraldsdóttir þýddi bók-
ina, sem er 143 blaðsíður. Bókin var
unnin í G. Ben. prentstofu hf.
Dagbók bamsins
Þegar bam fæðist er nánast hvert at-
vik minnisvert, hvort sem um er að
ræða þroska, líkamlegan eða andleg-
an, gleði eða sorg, myndir og minn-
ingar. Bókin gefur tækifæri til að skrá
niður helstu viðburði í lífi bamsins,
allt frá fæðingu til fyrsta skóladags.
Myndimar eru úr íslensku umhverfi,
af bömum og dýrum. Þessa bók er
gaman að eiga til að geyma ailar góðar
minningar og atriði frá fyrstu æviár-
unum og ekki síður til að eiga þegar
bamið er komið á fullorðinsár.
Teikningar gerði Erla Sigurðardóttir
myndlistarkona. Texti: Bryndís Braga-
dóttir. Litvinnsla, filmuvinna, prentun
og bókband er unnið í prentsmiðjunni
Oddahf.
Nýtt ljóðasafn:
Gimsteinar —
ljóð 16 höfunda
Hér eru saman komin á bók Ijóð höf-
unda, sem gáfu út fyrstu bók sína á því
tímabili er ísland var sjálfstætt kon-
ungsrfld, 1918-1944. Mörg ljóðin
spegla vel viðhorf og tíðaranda áranna
milli heimsstyrjaldanna og tíma
seinna stríðsins.
Ólafur Haukur Ámason valdi ljóðin.
Hann segir m.a. í forspjalli: „Eg hef
notið þess að skynja enn einu sinni
þann galdur sem gerir orðræðu skálds
að listaverki, notið návistar sérhvers
þeirra eins og gamalla vina. Þá er til-
gangi þessa kvers náð ef lesendur
njóta endurfundanna við Ijóðin á svip-
aðan hátt—eða stofna til nýrra kynna
við skáldskap sem auðgar sálarlíf
þeirra og dýpkar skilning þeirra á
sjálfum sér og öðmm.“
Gimsteinar er 223 blaðsíður. Bjami
Jónsson teiknaði kápu og titilsíður.
Prentvinna og bókband er unnið í
prentsmiðjunni Odda hf.
Ný ljóðabók eftir Vil-
borgu Dagbjartsdóttur
Bókaútgáfan Forlagið hefur gefið út
Ijóðabókina Klukkan í tuminum eftir
Vilborgu Dagbjartsdóttur. Hún hefur
fyrir löngu skipað sér í röð okkar
bestu ljóðskálda, en þetta er fimmta
ljóðabók hennar. Síðast sendi Vilborg
frá sér bókina Ljóð fyrir rúmum ára-
Vilborg Dagbjartsdóttir.
tug. Klukkan í tuminum hefur að
geyma tvo tugi ljóða, auk þýðinga Vil-
borgar á ljóðabálkinum Skip dauðans
eftir enska skáldið D.H. Lawrence og
Fimm ljóðum um dauðann eftir
sænska skáldið Barbro Lindgren.
í kynningu Forlagsins segir: „Ljóð
Vilborgar Dagbjartsdóttur eru einföld
að formi við fyrstu sýn, en áleitin í lát-
leysi sínu. Innileiki og skörp íhygli
einkenna þau og iðulega er lagt út af
hljóðlátum atvikum hversdagsleikans,
atvikum sem leyna heitum tilfmning-
um, atvikum sem segja ianga og sára
sögu í fáorðum ljóðum."
Klukkan í turainum er 60 bls. Val-
garður Gunnarsson listmálari gerði
mynd á kápu. Prentsmiðjan Oddi hf.
prentaði.
Andartak á jörðu
Bókaútgáfan Forlagið hefur gefið út
ljóðabókina Andartak á jörðu eftir Jón-
as Þorbjamarson. Þetta er önnur ljóða-
bók Jónasar, en árið 1989 sendi hann
frá sér bókina í jaðri bæjarins, sem
vakti athygli ljóðaunnenda og hlaut
skínandi góða dóma.
í kynningu Forlagsins segir: „Ljóð
Jónasar geyma skýrt dregnar myndir af
manni og heimi: landi, sjó, stundum
lágum bæ. Og svo sem höfundi er eink-
ar lagið að kalla landið fram í ljóð sín,
þá leikur hann af þokkafullu öryggi
með hljóm tungunnar. Ljóðunum er
það sameiginlegt að eiga sér grunn í
undrun höfundar á því að til sé heimur,
sem og í óvenjulegu næmi hans fyrir
því hve veigamikill þáttur af heiminum
og manninum tíminn er — sem aftur
beinir athygii að nauðsyn minnisins
fyrir samhengi og merkingu." Andar-
tak á jörðu er 40 bls. Valgarður Gunn-
arsson listmálari gerði kápumynd.
Prentsmiðjan Oddi hf. prentaði.
Jónas Þorbjarnarson.