Tíminn - 03.08.1994, Blaðsíða 5

Mibvikudagur 3. ágúst 1994

5
Jóna Valgeröur Kristjánsdóttir:
Einhliða áróbur utanríkisráðherra
Mjög er nú haldið á
lofti nauösyn þess aö
íslendingar sæki um
aðild að Evrópusambandinu.
Áhangendur þess hafa sig
mjög í frammi og fer þar utan-
ríkisráðherra í broddi fylking-
ar. í Noregi er vitnað til um-
mæla hans til að benda Norð-
mönnum á að íslendingar í-
hugi alvarlega ab sækja um og
er því slegið upp í norskum
dagblöðum. Það er freistandi
ab draga þá ályktun ab það sé
m.a. tilgangur Jóns Baldvins
að hjálpa jafnaðarmönnum í
Noregi til að fá samþykki fyrir
aðild í þjóðaratkvæðagreiðslu
sem fram-undan er. Benda
andstæðingum aðildar (sem
eru í meirihluta) á ab þetta
geti ekki verið slæmt fyrir
Norðmenn úr því ab íslend-
ingar muni sækja um aðild að
ESB. Síðan, ef Norðmenn sam-
þykkja samninginn, þá er
hægt að segja við íslendinga:
Sjáið þið bara, nú eru Norb-
menn komnir inn, nú er röbin
komin að okkur.
Minnisleysi ráöherrans
Allt er þetta liður í áróðurs-
stríði utanríkisráðherra, sem
vill ísland inn í Evrópusam-
bandið hvab sem raular og
tautar.
Nú hefur hann gjörsamlega
gleymt ummælum sínum fyrir
tveimur árum, þegar hann
sagbi að með EES-samningi
þyrftum við ekki á því að
halda að fara í Evrópubanda-
lagið eins og það hét þá. Með
þessu er ég ekki að segja að
EES-samningurinn sé nú allt í
einu orðinn góbur. Sá samn-
ingur hefur stóra galla, sem
raktir voru ítarlega í umræð-
um á þeim tíma. Kostir hans
eru viðskiptalegs eðlis, í formi
lækkunar eða niðurfellingar á
tollum milli þessara landa.
Gallarnir eru margir, en hér
skulu abeins nefndir þrír.
Gallar EES
Ókostir EES-samningsins eru í
fyrsta lagi fullveldisafsalib,
„Það er áríðandi að
Islendingar láti ekki
blekkjast afáróðri
þeirra manna sem
halda því fram að við
verðum einangruð frá
öðrum Evrópuþjóðum
efvið ekki verðum
innan Evrópusam-
bandsins. Við getum
einmitt orðið ein-
angruð efvið erum
þar inni. Á Evrópu-
þinginu sitja nú 567
fulltrúar og verða
641 ef EFTA-ríkin,
sem eru í biðröðinni,
fara þar inn. ísland
fengi þar 2 fulltrúa.
Þœr breytingar, sem
rœddar eru nú í
stofnunum Sam-
bandsins, benda til
að áhrifstóru ríkj-
anna muni heldur
aukast en minnka."
VETTVANGUR
sem felst í því að við höfum í
stórum málaflokkum ekki á
okkar valdi að ráða laga- eða
reglugerðarsetningu sem við
þurfum að tileinka okkur. Það
brýtur að margra dómi í bága
vib stjórnarskrána, en á það
mun ekki reyna fyrr en fyrir ís-
lenskum dómstólum, sem
fengju slíkt mál til meðferðar.
í öbru lagi er stofnanaþáttur
EES-samningsins bæði flókiö
og stórt „batterí", sem mun
kosta okkur mikla fjármuni og
færa úrskurðarvald í mörgum
málum til þeirra stofnana.
í þriðja lagi höfum við látið af
hendi einhliða fiskveiðiheim-
ildir í okkar fiskveiðilögsögu
þar sem eru 3000 tn af karfa.
Að halda því fram að þar hafi
verið um gagnkvæm skipti á
veiðiheimildum að ræða þar
sem em 30.000 tn af loðnu úr
kvóta Grænlendinga, er bara
rugl. Við höfum aldrei getað
veitt okkar eigin loðnukvóta
allan, hvað þá meira, á þeim
tíma sem loðnan gengur.
Enda hefur forstjóri Hafrann-
sóknarstofnunar kallað þetta
„pappírsloðnu".
Staðreynd er að kaupa varð
tollalækkanir á sjávarafurð-
um. Því verði að láta ESB eftir
veiðiheimildir innan íslenskr-
ar lögsögu.
Stórfyrirtækin og fjár-
munir ráöa feröinni
Hins vegar er samningurinn
um Evrópska efnahagssvæðið
þó uppsegjanlegur með 12
mánaða fyrirvara. Þó segja
megi að slíkt verði erfitt í
framkvæmd, ef búið er ab
koma á fót öllu því bákni sem
fylgir framkvæmd samnings-
ins. Þau lönd, sem ganga í Evr-
ópusambandið, eiga aftur á
móti enga leið til baka.
Það er alveg ljóst í mínum
huga að Evrópusamandið er
ekki það fyrirmyndarsamfélag
sem ég vil eiga allt mitt undir
og eftirláta mínum afkomend-
um. Evrópusambandið er
paradís stórfyrirtækjanna,
enda fyrst og fremst hug-
myndagrunnur forstjóra
þeirra sem þar ræður ferðinni.
Byggt er á hagkvæmni stærð-
arinnar, lögmálum sam-
keppninnar, viðskiptalegir
hagsmunir sitja í fyrirrúmi.
Evrópusambandið er mibstýrt
kerfi þröngra sérhagsmuna og
skriffinnskan er orðin óskap-
leg. Atvinnuleysi heldur áfram
að vaxa innan Sambandsins
og er nú um 12%.
Almenningur í löndum Evr-
ópusambandsins er lítt hrif-
inn af kerfinu og hefur ítrekað
verið á móti ákvörðunum
stjórnmálamannanna. Það er
t.d. umhugsunarvert hvers
vegna Danir höfnuðu
Maastricht á sínum tíma.
Og í þjóðaratkvæðagreiðslu
höfnuðu Svisslendingar EES-
samningum og standa því fyr-
ir utan Evrópska efnahags-
svæðið. Ekki hefur heyrst að
þeir séu að íhuga abild að Evr-
ópusambandinu.
Hræösluáróöur
Það er áríðandi að íslendingar
iáti ekki blekkjast af áróðri
þeirra manna *sem halda því
fram að við verðum einangruð
frá öðrum Evrópuþjóðum ef
við ekki verðum innan Evr-
ópusambandsins. Við getum
einmitt orðið einangruð ef við
emm þar inni. Á Evrópuþing-
inu sitja nú 567 fulltrúar og
verða 641 ef EFTA-ríkin, sem
eru í biðröðinni, fara þar inn.
ísland fengi þar 2 fulltrúa. Þær
breytingar, sem ræddar eru nú
í stofnunum Sambandsins,
benda til að áhrif stóru ríkj-
anna muni heldur aukast en
minnka.
íslendingar eiga að stefna að
því að gera tvíhliða viðskipta-
samning við Evrópusamband-
ið, ef EFTA-ríkin fjögur ganga
þar inn. Það er hins vegar
ekki vitað fyrr en í lok ársins
hvort af því verður. Fari svo,
er eðlilegast ab Ieita eftir nýj-
um viðskiptasamningi, sem
ekki þarf endilega að vera
framhald samningsins um hið
Evrópska efnahagssvæði,
heldur nýr samningur. Ég hef
þá trú að í EES-samningavið-
ræðunum hafi menn verið
svo uppteknir af samfloti með
öðrum ríkjum að ekki voru
skoðaðar abrar leiðir. Þau
lönd, sem þá þegar stefndu á
inngöngu í Evrópusambandið
(ESB), litu á EES-samninginn
sem skref. íslendingum var
aftur á móti talin trú um að
með þann samning í gildi
þyrftu þeir ekkert meira. Og
gengið var framhjá þeirri
kröfu að hafa þjóðaratkvæöa-
greiðslu um samninginn hér á
landi.
Góö samskipti viö
aörar þjóöir
Nú er hugsanlega tækifæri til
breytinga, að ná fram hag-
stæðum tvíhliða viðskipta-
samningi rétt eins og við höf-
um gert vib aðrar þjóðir. Að
sækja um inngöngu í Evrópu-
sambandið og afhenda yfir-
ráðin yfir auðlindum okkar í
hafinu til valdhafa í Brussel
kemur ekki til greina. Að vísa í
það að Norðmenn hafi gert
svo góban samning, að við
hljótum að geta gert enn bet-
ur, er blekking. Norðmenn
fengu aðeins aðlögunartíma
til nokkurra ára, en eftir það
færist ákvörðunarrétturinn á
nýtingu auðlindanna til Brus-
sel. Uppbygging Evrópusam-
bandsins, ákvæði Rómarsátt-
málans (stjórnarskrá ESB), er
ekki til þess fallin að gera það
eftirsóknarvert að gerast abili
að Evrópusambandinu. For-
sætisráðherra Belgíu hefur
lýst því yfir að engar líkur séu
á því að hægt sé að semja sig
frá ákvæðum Rómarsáttmál-
ans, en um það eru í raun
vangaveltur þeirra manna
sem telja aðild að Samband-
inu æskilega fyrir íslendinga.
Höfundur er þingkona Kvennalistans á
Vestfjörbum og varaformabur Samstöbu
um óháb Island.
Af fjölmiblakirkju og húmors
Undanfarið hefur það
færst í vöxt, að vígðir
þjónar þjóðkirkjunnar,
sem eins og kunnugt er telst til
þess fámenna sértrúarsafnaðar
sem kennir sig við þýska munk-
inn Lúther, framkvæmi trúarat-
hafnir á ólíklegustu stöðum. Sér
í lagi á þetta við um hjónavígsl-
ur.
Hér skulu aðeins nefnd tvö
dæmi. Raunar voru þau bæði tí-
unduð í sjónvarpsfréttum og
sýndar kvikar myndir til sann-
indamerkis, líkt og gert var þeg-
ar hálfri miljón manna var slátr-
að í Rúanda á örfáum vikum
fyrr í sumar.
Fyrra dæmið er af einhverjum
hjónaleysum, sem datt í hug ab
láta pússa sig saman uppi á
jökli. Drösluðust þau þangað
með klerk og svaramenn og gott
ef ekki einhverja gesti að auki.
Og svo vitanlega sjónvarps-
menn. Ekki man ég hvort brúð-
hjónin nefndu einhverja
ástæðu fyrir þessu staðarvali.
Má vera að sú ást, sem leiddi
þau til hjúskapar, hafi bmnnið
þeim svo heitt í hjörtum, að
vissara hafi þótt ab kæla þau
niöur, og því ekki þótt lakara að
framkvæma athöfnina ofar
snjólínu.
Síðara dæmið, sem ég sá í sjón-
varpsfréttum, sýndi klerk nokk-
urn vígja hjón í bjargi. Löfðu
þau þar í bandspottum, öll þrjú,
og mátti heyra þau fara með
guðsorb og dýra eiða. (Ekki
heyrði ég á það minnst, að ein-
hvers staðar yrðu vondir að
vera).
Þegar hersingin hafði verið
toguð upp á bjargbrúnina,
spurði fréttamaður hvað ráðið
hefbi þessu staðarvali fyrir slíka
athöfn. Kváðust brúðhjónin þá
hafa kynnst í bjargsigi. Vildu
þau meb öbrum orðum láta
pússa sig saman viö aðstæður,
sem minntu á þeirra fyrstu
kynni.
SPJALL
Pjetur
Hafstein
Lárusson
Ég hugsaði mitt og lét mig
sökkva djúpt í stólinn. Þannig
er, að ég hef rökstuddan grun
um að flest hjón, eða að
minnsta kosti harla mörg,
kynnist á öldurhúsum, gjarnan
í þannig ástandi að vissara sé að
ganga hægt um gleðinnar dyr.
Sá ég því fyrir mér hjónavígslu á
einhverri knæpunni.
Brúðguminn var á fimmta
glasi, en brúðurin bara því
fjórða. Þar í móti var presturinn
á þriðja degi, enda lífsreyndur
mabur með bauga oks og
þyngsla undir augum. Svara-
maður brúðgumans var grút-
timbraður og beið þess í ofvæni
að guðsmaðurinn hespaði af
seremóníunni, svo hann gæti
rétt sig af. Aftur á móti var
svaramaður brúðarinnar blá-
edrú eins og barn í vöggu, en
svolítið slakur á taugum, enda
nýútskrifaður frá Vogi. Brúðar-
meyjarnar voru tvær, báöar rétt
innan við fermingaraldurinn.
Önnur var allsgáð, en hin hafði
sloppib í pilluglösin hennar
mömmu sinnar.
Presturinn notaði barinn sem
altari. Móbir brúðarmeyjarinn-
ar, þessi sem átti pilluglösin,
hafði laumast á bak við hann og
var í óða önn að segja barþjón-
inum ævisögu sína. Gekk frá-
sögn hennar aðallega út á von-
laust hjónaband, sem kostað
hafbi hana glæstan listferil.
London, París, Róm! í öllum
þessum borgum og New York að
auki, höfðu menn legib eins og
flatir hundar fyrir fótum henn-
ar, og elskað það eins og lífið í
brjósti sér að hlusta á hana spila
á munnhörpu. „Svo kom Nonni
og allt var búib." Frúin skolaði
niður vænni pillu með næsta
vodkasjúss eftir þessa örlaga-
þrungnu lýsingu.
Og hugur minn reikaði víðar.
Ég sá í anda sérdeilis glaða gjald-
kera safnaðarnefnda. Nú þurfti
ekki lengur að sólunda pening-
um í kirkjubyggingar. Landið og
miðin, allt er þetta kirkja, skítt
veri með vígsluna.
Nokkru síðar barst mér auglýs-
ingableðill um skemmtanahald
um verslunarmannahelgina.
Þar var m.a. sagt frá því að klerk-
ur einn, „þekktur fyrir sínar
skemmtilegu helgistundir", eins
og það var orðað, mundi halda
helgistund.
Jæja, hugsaði ég, þá má víst
fara ab loka guðfræðideildinni.
Upp með húmorinn, til fjand-
ans með trúna. ■