Tíminn - 03.11.1994, Síða 5

Fimmtudagur 3. nóvember 1994
WrWflPW
5
Hallur Magnússon:
Tvesgja ára fjárlög og
afnam þingrofsréttar
Til aö tryggja stöðugleika, aðhald
og raunhæfa áætlanagerð í opin-
berum rekstri og spara þannig
ómælda fjármuni er nauðsynlegt
að fjárlög ríkisins verði gerð til
tveggja ára í senn, í stað eins árs
eins og nú tíðkast. Jafnframt þarf
að afnema þingrofsréttinn, svo
tryggt sé að Alþingi sitji þau fjög-
ur ár sem því er ætlað að sitja.
Slíkar aðgerðir myndu ekki ein-
ungis bæta opinberan rekstur,
heldur einnig skapa öruggari að-
stæður í almennum rekstri fyrir-
tækja.
Núverandi fjárlagagerð er úrelt.
Það samrýmist ekki nútíma
stjórnunarháttum að fyrirtæki
geti ekki gert raunhæfar rekstrar-
áætlanir til lengri tíma en eins
árs. Þetta er Akkilesarhæll opin-
berra fyrirtækja og hefur orðið til
þess að ekki hefur verið hægt að
ná fram aukinni hagkvæmni í
rekstri ríkisins. Fjárlög til tveggja
ára auka einnig abhald í ríkis-
rekstri.
VETTVANGUB
„Forsendan fyrir tveggja
ára fjárlögum er sú að Al-
þingi sitji í fjögur ár. Því
verður afnám þingrofsrétt-
ar að fylgja ákvörðun um
tveggja ára fjárlög."
Fjárlög hafa ekki einungis áhrif á
rekstur ríkisins. Atvinnulífið í
heild þarf að taka mib af rekstri
ríkisins í sínum áætlunum. Það
myndi styrkja atvinnulífið í heild
ef fjárlög yrðu gerð til lengri tíma,
svo fyrirtækin gætu tekiö miö af
athöfnum ríkisins í sinni áætlana-
gerð.
Forsendan fyrir tveggja ára fjár-
lögum er sú að Alþingi sitji í fjög-
ur ár. Því verður afnám þingrofs-
Ólafur G. Ein-
arsson vill inn-
göngu í ESB
Morgunblaðið slær upp þessari
fregn efst á annarri síbu föstu-
daginn 21. okt. Varla þykja
þetta mikil tíbindi. Ab minnsta
kosti munu fáir taka orð
menntamálaráðherra alvarlega.
Enginn í hans embætti hefir
gert fleiri axarsköft en Ólafur
eða dregið til baka svo mörg
lagaáform.
Hitt er alrangt hjá Ólafi að
sækja verði um aðild til að fá að
vita um skilyrði ESB. Vib höf-
um þá vitneskju nú þegar í
samningnum við Norðmenn.
Ekki er nein ástæða til að ætla
að ESB bjóbi okkur betri kjör
eða heldur verri.
Fyrsta skrefið í þessum efnum
er að sjálfsögðu að freista tví-
hliða samnings við ESB. Aðeins
með þeim hætti er unnt að
sannreyna, hvort við eigum er-
indi í ESB — og þá hvort við
ættum eða ættum ekki að sækja
um aðild.
Vissulega er æskilegt að
tryggja íslandi viðunandi kjör
hjá Evrópusambandinu, þar
með tollfríðindi, en halda þó
sjálfstæbinu og auölindunum,
svo og frelsinu til að semja í
vesturveg.
Reyndar hafa ýmsir forustu-
menn ESB lýst yfir í viðtölum
margsinnis að þeir séu ekki í
abstöbu til að semja vib ísland
ab svo stöddu, enda standa fyr-
ir dyrum víðtækar kerfisbreyt-
ingar. Þeirra á meðal er skipting
Evrópusambandsins í innri
kjarna, er telji Þýskaland,
Frakkland og Benelúxlöndin,
þá tvö belti umhverfis af ríkj-
um nær og fjær. Allt tal manna
hérlendis um naubsyn aðildar-
LESENPUR
umsóknar á þessu stigi er því
þvaður eitt.
Athyglisvert er að aðrir sjálf-
stæðismenn á fundi með Ólafi
hjá Tý voru varfærnir gagnvart
afstöbu Ólafs eða beinlínis
mótfallnir henni, eins og segir í
sömu Morgunblaðsfregn.
Gunnarr
Höfundur vill afnema þingrofsréttinn.
réttar að fylgja ákvörbun um
tveggja ára fjárlög.
Eftir afnám þingrofsréttar verða
þeir þingmenn, sem samþykkja
vantraust á ríkisstjóm, að tryggja
nýjan starfhæfan meirihluta,
mynda nýja ríkisstjórn. Þetta
tryggir að vantraust verði ekki
samþykkt nema tryggur meiri-
hluti sé reiðubúinn að taka að sér
stjórn landsins án alþingiskosn-
inga eða að ábyrgjast minnihluta-
stjórn vantrausti.
Afnám þingrofsréttar verður
einnig til þess að ríkisstjómin
freistast ekki til þess að rjúfa þing
og boba til kosninga þegar þeim
hentar, því ekki fara alltaf saman
hagsmunir þjóðarinnar og hags-
munir einstakra ríkisstjórna.
Afnám þingrofsréttar verður
einnig til þess að þingmenn veröa
ekki svínbeygðir til að taka af-
stöðu á Alþingi þvert á eigin
sannfæringu og þannig gegn
þingeiði sínum. En það hefur því
miður komið fyrir á undanförn-
um árum, því þingmenn hafa
ekki viljað hafa stjórnarslit og
ótímabærar þingkosningar á sam-
viskunni með því að fella stjórn-
arfmmvörp.
Fjárlagaferli hvers
kjörtímabils:
1. ár. Alþingiskosningar haldnar
að vori. Ný ríkisstjórn mynduð á
næstu vikum. Ríkisstjórnin er
bundin af síðara ári fjárlaga í
stjórn fyrsta veturinn. Breytingar
í ríkisfjármálum verða því ekki
eins snöggar og áður. Fjárlaga-
vinna í rábuneytum undir stjórn
nýrra ráðherra fer fram síðari
hluta ársins. Stefnan í ríkisfjár-
málum næstu tvö árin er ljós.
Fjárlagafrumvarp liggur fyrir í
upphafi vorþings og er samþykkt
í lok vorþingsins. I fjárlögum er
ákveöin upphæb eða hlutfall
sem ætlað er til aö mæta óvænt-
um uppákomum í rekstri ríkis-
ins.
2. ár. Alþingi getur einbeitt sér
að löggjafarhlutverki sínu og
öðm því sem undir það fellur,
annað en fjárlagagerð. Fjárauka-
lög samþykkt á vorþingi, innan
þess ramma sem settur hefur ver-
ið í fjárlögum til tveggja ára.
3. ár. Fjárlagagerð í ráðuneytum
að hausti. Fjárlög til tveggja ára
tilbúin í lok vorþings að vori.
Fjárlagagerð þessi verður þannig
lögð fyrir dóm kjósenda í kosn-
ingum að ári.
4. ár. Alþingi getur einbeitt sér
að löggjafarhlutverki sínu.
„Kosningafjárlög" úr sögunni.
Alþingiskosningar haldnar aö
vori. Nýtt fjögurra ára kjörtíma-
bil framundan.
Höfundur hefur BA-gráöu í sagnfræöi og
þjóbfræbi og lýkur háskólanámi í rekstrar-
fræbum í vor.
Fleiri konur á þing
Tvö atriði í fréttum útvarps
vöktu athygli mína eftir prófkjör
sjálfstæðismanna í Reykjavík um
síðustu helgi.
Annað vom þau vonbrigði sem
efsta konan úr röbum þátttak-
enda, sú sem lenti í 5. sæti, lýsti
vegna þess að kona skyldi ekki
verða ofar á listanum.
Hitt var skýring á baráttunni
um 3. sæti listans, en í fréttinni
sagði að talið væri að það sæti
gæfi miklar líkur á ráðherraemb-
ætti, ef flokkurinn ætti aðild ab
naestu ríkisstjórn.
Eg tengdi þetta tvennt saman
og hugsaði meb mér: Er þab
virkilega enn svo í stómm
stjórnmálaflokki, að konur megi
vera með af því að þær em kon-
ur, en þegar komi að „alvör-
unni", sé þeim ýtt til hliðar? Og
það þrátt fyrir þá stabreynd, að
Kvennalistinn hefur sannað til-
veru sína og þab að hann er
kominn til aö vera, a.m.k. á
meban hinir flokkarnir láta sér
ekki segjast — og tekur þarafleib-
andi frá þeim fylgi.
Hvers vegna sjá forystumenn
flokkanna sér ekki leik á borði og
tefla fram mörgum frambærileg-
um konum til þess að verða mót-
vægi við Kvennalistann, en aub-
vitað þó helst til þess að fá sjón-
armið kvenna í auknum mæli
inn í flokksstarf sitt?
Flokksforingjarnir ættu ab
spyrja sjálfa sig:
Fíafa konur í stjórnmálum orö-
ið uppvísar að jafn mörgu mis-
jöfnu og nú er sífellt bent á í
þjóðfélagsumræðunni hjá
nokkmm karlkyns starfsbræðr-
um þeirra? Jafnvel þótt tillit sé til
þess tekib að þær hafi ekki feng-
ið til þess eins mörg tækifæri og
karlar, er ég alveg viss um ab út-
koman yrbi konum hagstæð í
þeim samanburði.
Þess vegna vil ég fá fleiri konur
á þing.
Frá
mínum
bæjar-
dyrum
LEÓ E. LÖVE
Það er líklegt, að fleiri konur á
þingi myndu stokka upp svo um
munaði og uppræta spillinguna
sem virðist fylgja núverandi
valdhöfum.
Heiöarleg vinnubrögð stjórn-
málamanna eru sennilega það
sem þjóðina vantar helst um
þessar mundir og almennt séð
treysti ég konum betur en körl-
um til að innleiöa þau.
Eða höfum við yfir einhverju að
kvarta með þær konur sem valist
hafa til forystu?
Lítum á þingkonurnar: Forsetar
Alþingis bera af flestum öðrum
þingmönnum fyrir skörungs-
skap. í sveitarstjórnum: Hafið
þið heyrt skeleggan málflutning
forseta bæjarstjórnar þeirra Suö-
urnesjamanna? Eða hafið þið
séð til baráttujaxlsins í minni-
hluta bæjarstjórnar Seltjarnar-
ness? Og svona mætti áfram
telja.
Það er stundum sagt í hálfkær-
ingi að konur eigi að halda sig
við pottana og heimilisstörfin.
Þegar ástæba er til að hreinsa til
á sjálfu þjóðarheimilinu, væri
örugglega gott að hafa þá
reynslu sem menn telja aö konur
hljóti að hafa af ýmsum hrein-
lætisstörfum. Því sé um dugnað-
arforka að ræða, eins og vib eig-
um marga, verður það enginn
kattarþvottur og þjóðinni líður
betur á eftir, eins og öllum þegar
stórhreingerningum er lokið.